PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Scholten informateur
na verdeelde adviezen
Prins Claus opgenomen in Zwitserse kliniek
GROOT
Kohl lost Schmidt af
als Bondskanselier
Van Agt: voorbereiding voor
plaatsing raketten onvermijdelijk
DE GROENE B.V.
LUBBERS VERRAST DOOR PVDA EN VVD
Benzine Esso duurder
225e jaargang no. 230
Zaterdag 2 oktober 1982
Automobielbedrijf
-a& l/d&r-cfea&k,
ArrltUtTtlrxt S-T 4*«0 AC GotS T*Moon 01100-1M10
DEN HAAG (ANP - GPD) - Prins Claus
is vrijdagmorgen in verband met
klachten van depressieve aard, voor
enkele weken opgenomen in de univer
siteitskliniek te Bazel in Zwitserland,
bij prof. dr. P. Kielholz, aldus heeft de
Rijksvoorlichtingsdienst meegedeeld.
Deze opname vindt plaats op advies
van en in overleg met de behandelend
specialist prof. dr. S. J. Nijdam.
De Nijmeegse prof. dr. Nijdam is profes
sor in de psychiatrie. Hij adviseerde om
prins Claus te laten behandelen door
prof. dr. Kielholz. omdat deze een auto
riteit van wereldfaam is op het gebied
van de behandeling van klachten van
depressieve aard. aldus de Rijksvoor
lichtingsdienst.
Professor dr. Kielholz verricht al dertig
jaar onderzoek op het gebied van stress,
depressie, uitputting en oververmoeid
heid. Als leider van de psychiatrische
universiteitskliniek in Bazel behandelt
hij prominenten uit alle werelddelen.
De kliniek met 40 tot 50 specialisten
houdt zich vooral bezig met onderzoek
in samenwerking met de Wereldge
zondheidsorganisatie van de Verenigde
Naties (WHO) en staat bekend als het
modernste onderzoekcentrum ter we
reld op dit gebied.
Prof. Kielholz. die onder meer in de Ver
enigde Staten heeft gestudeerd en ge
doceerd. wilde zelf niet bevestigen of hij
prins Claus inderdaad behandeld: „Wij
zyn gehouden aan een buitengewoon
streng doktersgeheim in Zwitserland,
vandaar dat ik zelfs niet kan zeggen of
prins Claus hier is opgenomen
Onderzoek
Prins Claus werd donderdag 2 septem
ber voor een 'algemeen onderzoek'
voor enige dagen opgenomen in het
Radboudziekenhuis in Nijmegen. Op
maandag 6 september vierde hij zijn
56-ste verjaardag in huiselijke kring.
Het onderzoek, dat daarna weer werd
voortgezet, duurde tot vrijdag 10 sep
tember.
Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst
zou de prins duidelijke verschijnselen
van oververmoeidheid vertonen en zou
hij het gedurende enige tijd wat rusti
ger aan moeten doen. Het onderzoek
had volgens de Rijksvoorlichtings
dienst geen afwijkingen aan het licht
gebracht
Op Prinsjesdag, dinsdag 21 september,
was prins Claus aanwezig bij de tradi
tionele opening van het parlementaire
jaar. Bij die gelegenheid deelde konin
gin Beatrix aan een delegatie uit de
tweede kamer mee. dat prins Claus zich
enige tijd zou moeten ontzien, maar dat
zijn gezondheid geen-reden tot onge
rustheid gaf.
Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst
vrijdagmorgen bleef prins Claus zich
echter 'niet goed' voelen. De woord
voerder zei, dat de prins zich „van tijd
tot tijd een beetje neerslachtig voel
de."
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De koningin heeft vrijdagavond mr. W. Scholten, de vice-president van de Raad van
State tot informateur benoemd. Scholten (CDA) moet een onderzoek instellen naar de mogelijkhe
den om op korte termijn een kabinet te vormen dat mag rekenen op een vruchtbare samenwerking
met de Staten-Generaal.
Scholten, heeft vrijdagavond ex-informateur Van Kemenade ontvangen. Zij hebben van gedach
ten gewisseld over de bevindingen van Van Kemenade tijdens dienst informatieperiode. De
woordvoerder van Scholten kon niets zeggen over verdere plannen van de nieuwe informateur.
Naar verwachting zal Scholten zijn on
derzoek eerst richten op de vorming
van een CDA-WD-kabinet. Met deze
benoeming ging de koningin overigens
in tegen de wens van een meerderheid
aftreden
De gemeenteraad in Aardenburg z
zich in de oktobervergadering moeten
uitspreken over een motie waarin het
aftreden van wethouder De Ridder
wordt geëist. De oppositie, drie frac
ties goed voor v\Jf van de elf raa
tels. heeft alvast een bnef met d
op het stadhuis overhandigd.
PAGINA 3
vervuiling
De vervuiling van de Rijn met de kan
kerverwekkende stof chloomitroben-
zeen houdt nauwelijks gevaar in voor
de drinkwatervoorziening in Zeeland.
Volgens een woordvoerder van de Wa-
termaatschappij Zuid-West-Neder
land duurt het nog wel veertien dagen
voor het - weinige - Rijnwater het Ha
ringvliet bereikt.
PAGINA 7
verkeersinspectie
Zeeland en West-Brabant vormen het
nieuwe district Zuid-West-Nederland
van de Rijksverkeersinspectie. Dat
houdt in dat de standplaats Middel
burg verdwijnt. Breda wordt nu de
centrale plaats. De nieuwe organisa
tievorm gaat in per 1 januari 1983.
PAGINA 10
in de Tweede Kamer. WD-leider Nij-
pels en PvdA-voorman Den Uyl hadden
de benoeming van een WD-informa-
teur geadviseerd. Lubbers (CDA) en
Brinkhorst (D'66) wilden een CDA-in-
formateur.
Het CDA toonde zich vrijdag onaange
naam verrast over die adviezen van
WD en PvdA. Hoewel Lubbers zei zich
niet tegen de benoeming van een
WD'er te zullen verzetten, zou hij wel
ernstige bezwaren tegen zo'n benoe
ming hebben aangevoerd. Volgens
Haagse kringen zou het CDA oud-infor
mateur prof. Steenkamp hebben voor
gesteld.
De koningin, door de adviezen in een
moeilijk parket gebracht, koos uitein
delijk toch voor een CDA-informateur.
Maar de benoeming van de vice-voor-
zitter van de Raad van State - haar
hoogste adviseur en qua functie een bo
ven de partijen staande figuur - was de
enig aanvaardbare manier waarop zij
het advies van een Kamermeerderheid
kon negeren.
Tevreden
De WD reageerde gisteren deson
danks zeer tevreden op de benoeming
van mr. Scholten. Volgens fractieleider
Nijpels biedt de benoeming een goed
perspectief op een CDA-WD-kabinet.
NilDels zei dat van Scholten een grote
bezuinigen
Rabo-topman Wijffels meent dat het
terugdringen van het financieringste
kort voorzichtig moet gebeuren. Voor
het goed uitvoeren van deze noodzake
lijke operatie is één kabinetsperiode
niet voldoende.
PAGINA PAGINA 11
zelfdoding
Zelfdodingen en pogingen daartoe ko
men steeds vaker voor. Vooral onder
vrouwen boven vijftig jaar en jongeren
is de stijging onrustbarend. Van de
mensen die een mislukte poging tot
zelfdoding hebben gedaan, zal onge
veer dertig procent het later weer pro
beren. Mogelijke oorzaken zijn de als
uitzichtloos ervaren toekomst en het
groeiende maatschappelijke isole
ment.
PAGINA 23
moeilijke klus
De twee resterende Nederlandse verte
genwoordigers in de Europa Cup-com
petities hebben 'zware' tegenstanders
geloot. AZ'67 moet het bij de beker
winnaars opnemen tegen het gerouti
neerde Inter Milaan. Ook de overle
vingskansen van Haarlem (UEFA-
competltle) staan niet hoog genoteerd:
de hindernis is hier Spartak N
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Sport: 23.
Radio en televisie: 24 en 25.
Financiën: 10.
Zaterdagkrant: 15, 16, 17,
19 en 20.
Mr. W, Scholten
mate van onafhankelijkheid jegens
CDA en WD mag worden verwacht.
Nijpels wees er op dat Scholten - oud
staatssecretaris in het kabinet-Bies
heuvel (met de WD) en oud-minister
van defensie in het kabinet-Van Agt-
Wiegel - een duidelijk voorstander is
van een coalitie van CDA en WD.
Scholten behoort tot de rechtervleugel
van het CDA.
Ook werd opgemerkt dat Scholten zich
als minister van defensie een voorstan
der heeft getoond van plaatsing van de
kruisraketten in ons land. Die kwestie
wordt een van de hoofdproblemen in de
komende informatiegesprekken.
Het CDA reageerde vrijdagavond op
merkelijk afstandelijk op de benoe
ming. Een woordvoerder verklaarde
dat het CDA Scholten „constructief te
gemoet zal treden". Dat is een uitdruk
king die gewoonlijk wordt gebruikt te
genover informateurs van een andere
partij.
De woordvoerder van deCDA-fractie
Lijk gevonden in
uitgebrande auto
ALMERE/ZEEWOLDE (ANP) - De po
litie van Almere heeft vrijdag een uit
gebrande auto met een lijk aangetrof
fen aan de Groenewoudseweg in Zee-
wolde. D e politie zegt over aanwijzin
gen te beschikken die duiden op een
misdrijf.
Het gaat zeer waarschijnlijk om een En
gelse auto, hoewel dat niet opgemaakt
kon worden uit de kentekenplaten. Die
waren gesmolten. Het stuur in de auto
zat echter rechts. Bovendien heeft zich
een getuige gemeld, die twee dagen ge
leden een Engelse auto heeft gezien on
geveer op de plaats, waar het uitge
brande wrak is gevonden. De sectie op
het gevonden lijk vindt vandaag, zater
dag, plaats, aldus de politie in Almere.
Het recherche-bijstandsteam uit Am-
hem, dat met de zaak bezig is, omvat
een dertigtal mensen.
Bomaanslagen op
bij bouw Kalkar
betrokken firma's
KEULEN (DPA) - Twee bomaanslagen
zijn in de nacht van donderdag op vrij
dag in Keulen en Bensberg (Noordrijn-
Westfalen) gepleegd op kantoren van
firma's die betrokken zijn bij de bouw
van de snelle kweekreactor te Kalkar.
De politie heeft vrijdag meegedeeld dat
er lichte materiële schade is aangericht.
„Revolutionaire cellen" hebben zich
schriftelijk voor de aanslagen verant
woordelijk gesteld.
voegde er later aan toe dat „de keuze
volgens het CDA een evenwichtige is,
omdat Scholten niet voornamelijk te
boek staat als een CDA-man".
De D'66'er Brinkhorst zei dat de WD
„nadat men eerst partijpolitieke spel
letjes had gespeeld" nu door de bocht
is. Hij doelde daarmee op de aanvanke
lijke weerstand van de WD tegen een
CDA-informateur. nadat de poging van
Nijpels om met het CDA afspraken te
maken over een CDA-WD-duo was
mislukt.
Gok
Den Uyl speelde met zijn verrassende
advies snel in op de nieuwe opstelling
van de WD-fractie. Hij adviseerde ko
ningin Beatrix om één informateur
van WD-huize te benoemen, als de
WD dat zou willen.
Daarmee gokte Den Uyl op het misluk
ken van een CDA-WD-poging. Alleen
een WD-informateur zou dan alsnog
de mogelijkheid van een kabinet
PvdA-WD kunnen onderzoeken.
Lubbers toonde zich onaangenaam ver-
Slot zie pagina 6 Icolom 5)
Overheidstekort
gefinancierd op
kapitaalmarkt
AMSTERDAM (ANP) - De over
heid heeft haar verder opgelopen
financieringstekort geheel op de
kapitaalmarkt kunnen financie
ren. gecorrigeerd voor seizoen
heeft zij in het eerste halfjaar van
1982 geen liquiditeiten geschapen.
Gemeten over de laatste twaalf-
maandsperiode liep het financie
ringstekort van de overheid op tot
9.1 pet van het nationale inkomen
na het reeds zeer omvangrijke te
kort van 8.3 pet in het kalenderjaar
1981. De stijging voltrok zich met
name in het tweede kwartaal bij
het Rijk. De verslechtering van de
rijksfinanciën die naar verwach
ting in de rest van het jaar zal aan
houden, hangt onder meer samen
met stijgende rentelasten en hoge
re werkloosheidsuitkeringen, bij
stagnerende belastingontvangsten
en door afzetvermindering tegen
vallende aardgasbaten Een en an
der blijkt uit het overzicht van De
Nederlandsche Bank over het
tweede kwartaal.
De economische ontwikkeling in
het tweede kwartaal week weinig af
van die in het voorafgaande kwar
taal. De industriële produktie on
derging per saldo weinig verande
ring.
Helmut Kohl bij zijn beëdiging als nieuwe Duitse Bondskanselier.
MEERDERHEID FDP VOOR WISSEL
BONN - Even over half zes vrijdag
avond heeft de 52-jarige christen-de
mocraat Helmut Kohl in de Bondsdag
gezworen dat hij „alles zal doen om het
Duitse volk voor schade te behoeden".
Tevoren was hij door het Westduitse
staatshoofd Karl Carstens benoemd
als zesde bondskanselier van de
Bondsrepubliek Duitsland en opvol
ger van de sociaal-democraat Helmut
Schmidt. Schmidt was achteneenhalf
jaar bondskanselier.
Als oppositieleider was Kohl in feite om
tien minuten over twee regeringschef
geworden, toen Bondsdagpresident Ri
chard Stucklen bekend maakte dat de
door de drie partijen CDU, CSU en FPD
ingediende constructieve motie van
wantrouwen tegen bondskanselier Hel
mut Schmidt met de vereiste absolutie
meerderheid was aangenomen. Tegen
Schmidt en voor Kohl stemden 256 af
gevaardigden, 235 Bondsdagleden wa
ren tegen de motie van wantrouwen en
vier onthielden zich van stemming.
Voordat Kohl tot bondskanselier werd
gekozen, had het Westduitse parlement
vier uur lang gedebatteerd. Daarbij be
dolven de woordvoerders van de ver
schillende partijen elkaar met tegenge
stelde schuldbewijzen- De SPD en de
progressieve vleugel van de liberale
FDP waren van mening dat de Bonds
dag weliswaar het formele recht had
een nieuwe bondskanselier te kiezen,
maar dat dit „moreel" niet kon. Als de
politieke krachtsverhoudingen dan al
waren veranderd, moesten de burgers
zich daar eerst via nieuwe verkiezingen
over uitspreken. Het is immers nog
maar twee jaar geleden dat de oude so-
ciaaldemocratisch-liberale coalitie een
grote verkiezingsoverwinning haalde
en door de kiezers voor vier jaar was
gekozen.
CDU-CSU en dat deel van de FDP dat
voor Kohl was, verzekerden dat de
nieuwe regering er inderdaad voor zal
zorgen dat er volgend jaar maart ver
vroegde verkiezingen worden gehou
den. Dat werd in het debat door met
name Helmut Schmidt en SPD-fractie-
voorzitter Herbert Wehner niet geloofd.
De nieuwe bondskanselier Helmut
Kohl heeft verklaard dat hij streeft naar
een politiek van het midden en dat zijn
regering in eerste Instantie de econo
mie „vlot" wil trekken. Kohl sprak over
een „geestelijk-morele uitdaging" die
hij zou aanvaarden.
Helmut Kohl zal maandagochtend zijn
ministersploeg bekend maken, die ver
volgens in het parlement beëdigd
wordt. De belangrijkste posten zullen
worden bekleed door Genscher (FDP,
buitenlandse zaken en vice-kanselier),
Steltenberg (CDU. financiën). Zimmer-
mann (CSU. binnenlandse zaken),
LambsdorfffFDP, economische zaken),
Blum (CDU, sociale zaken) en Womer
(CDU, defensie).
De regeringswisseling in Bonn is in veel
hoofdsteden met grote belangstelling
gevolgd. In Washington zei de woord
voerder van het Witte Huis dat presi
dent Reagan verwacht een even hechte
samenwerking met bondskanselier
Helmut Kohl te zullen hebben als met
zijn voorganger Schmidt.
De tweede kamerfracties van de PvdA
(Slot zie pagina 6 kolom 5)
ROTTERDAM (ANP) - ESSO verhoogt met ingang van vandaag 2 oktober,
zijn prijzen voor gewone- en superbenzine met 1,6 cent per liter. Ook
gasolie, diesel en LPG worden bij de pompen van deze maatschappij res
pectievelijk 1,86,2,2 en 2,5 cent duurder. Esso heeft zijn prijzen aangepast
op grond van prijsontwikkelingen die zich de afgelopen weken hebben
voorgedaan op de intematiole oliemarkt. Ook de dollarkoers speelt bij de
prijsstijging een rol.
Esso is overigens de enige maatschappij die een verhoging van zijn maxi
mumprijzen heeft aangekondigd. Shell heeft vrijdag wel de prijzen voor
diesel met 2,6 cent verhoogd.
De organisatie van brandstoffenhandelaren Novok verwacht dat de benzi
neprijs de komende tijd stabiel blijft.
Bij de Esso zelfbedieningspompen moet vanaf vandaag 177,4 voor super en
170,4 voor gewone benzine worden betaald. Per regio kunnen deze prijzen
verschillen en tot zes cent lager uitkomen.
NEW YORK/AMERSFOORT
(GPD) - Premier Van Agt heeft
in New York gezegd dat het on
vermijdelijk is dat ook in Ne
derland volgend jaar wordt be
gonnen met de technische
voorbereiding voor de plaat
sing van kruisraketten. Hij zei
dit vrijdag na een gesprek met
de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Schultz.
Van Agt heeft met gevraagd om het ver
der vooruitschuiven van een Neder
lands plaatsingsbesluit. en hij had. in
tegenstelling totde Nederlands voorzit- (Zie ook pag. 3).
ter van net Europese Parlement, Piet
Dankert, ook niet de indruk dat de VS
minder haast hebben met de opstelling
van de nieuwe wapens.
Zijn partijgenoot Hans de Boer ver
klaarde op een bijeenkomst van de kri
tische CDA-werkgroep Christen Demo
cratisch Beraad dat hij bij medewer
king aan de voorbereiding steeds ver
der zou afraken van zijn principiële
standpunt. De demissionaire minister
vanermzei. „Je gaat dan stap voorstap
richting plaatsing". Aan het slot van de
bijeenkomst in Amersfoort werd een re
solutie aangenomen, waarin gesteld
wordt dat het CDA niet mag meewer
ken aan plaatsing van de kemwape s in
Nederland.
Aanslagen op
de koopkracht
Het
tV
[et valt te voorzien dat de
tweede ronde van de ka-
binets(in)formatie - de CDA-
ESflöSi er Scholten op zoek naar de
mogelijkheden van regerings-
samenwerking tussen CDA
en WD - in sterkere mate zal worden
beheerst door de economische proble
men in het land dan bij de pogingen van
Van Kemenade het geval was. Niet dat
deze hardwerkende PvdA-voorman er
zelf te veel aan voorbij was gegaan (dat
was zeker niet het geval), maar temid
den van de discussie over de kemwa-
pentegenstellingen tussen PvdA en
CDA zijn zijn voorstellen bepaald on
derbelicht gebleven. Het CDA had twij
fels over de uitgangspunten van het
economisch herstelplan van ex-infor-
mateur Van Kemenade, maar achteraf
geredeneerd zou waarschijnlijk nog
best over een gezamenlijke CDA-PvdA-
aanpak van de huidige misère te praten
zijn geweest. In de voorstellen van Van
Kemenade zaten elementen van oplos
singen, die de laatste tijd in economen-
land. in het adviescircuit van de over
heid en binnen de vakbeweging na
drukkelijk aan de orde zijn geweest.
Het plan de Tilburgse hoogleraar
Schouten bijvoorbeeld, het pakket
voorstellen van het CNV daarnaast:
beide gericht op een matiging van de
loonontwikkeling met tegelijkertijd
een vorm van lastenverlichting om te
voorkomen dat de koopkracht al te zeer
wordt aangetast en om te bereiken dat
nieuwe werkgelegenheid wordt gescha
pen. Het 'zomerkabinet'-Van Agt intus
sen heeft op Prinsjesdag voorstellen op
tafel gelegd die uitgaan van verder
gaande bezuinigingen, waarbij zeker
geen sprake is van lastenverlichting,
doodeenvoudig omdat het tekort van
de overheid sterker dan nu zou oplopen
als er minder aan belasting binnen
komt. De lijn-Van der Stee (de huidige
minister van financiën) geeft eerst en
vooral aan dat het tekort van de over
heid moet worden teruggedrongen. Het
ziet er naar uit dat een economisch her
stelplan van CDA en WD da&r ook de
zwaarste accenten zal leggen.
Intussen komen van steeds meer kan
ten ernstige waarschuwingen tegen
maatregelen die alleen maar als effect
hebben dat de koopkracht in versneld
tempo wordt aangetast. Berekeningen
hebben uitgewezen dat de Nederlandse
consument dit jaar twee procent min
der te besteden heeft dan in 1981 en dat
hy in 1983 opnieuw drie procent minder
zal kunnen uitgeven. Voorzitter Albert
Heijn van de Raad voor het filiaal- en
grootwinkelbedrijf heeft deze week op
de jaarvergadering van zijn organisatie
aangegeven welke 'fnuikende' gevolgen
dat heeft voor een sector als de detail
handel. Minder loon betekent daar een
verdere uitval van de vraag naar goede
ren en diensten en dus een verhoging
van de werkloosheid. De kleine winke
lier ziet al jaren achtereen zijn inkom
sten sterk teruglopen; het grootwinkel
bedrijf begint nu ook in de gevarenzone
te geraken. Aan dat soort signalen die
rechtstreeks te maken hebben met de
beknibbeling van modaal Nederland op
eerste levensbehoeften kan de politiek
niet voorbijgaan. Op de ene plaats een
gat stoppen door er op een andere
plaats één te laten vallen kan geen op
lossing zijn om 's lands economie er
weer bovenop te helpen.
Bij het speurwerk van de nieuwe in
formateur Scholten naar de levens
kansen van een centrum-rechts kabi
net zal veel afhangen van de vraag of
het CDA met een duidelijk samenhan
gend beleidsprogram voor economisch
herstel op tafel weet te komen. Er zijn al
de nodige schoten voor de boeg gege
ven. Vooral CNV-voorzitter Van der
Meulen heeft zich de afgelopen dagen
nogal geweerd. De opstelling van zijn
(aan het CDA-verwante) vakorganisa
tie kan voor een kabinet van CDA-
WD-kleur een soort van graadmeter
zijn voor de manier waarop het zogehe
ten maatschappelijk draagvlak op een
sociaal-economisch beleidsprogramma
zal reageren. Van der Meulen heeft al
laten blijken dat hij de komende coali
tiegenoten zeer hinderlijk zal volgen.
De tijd van de zoethoudertjes is voorbij.
Die van de ingewikkelde formules en de
loze voorspellingen eveneens. Daarom
zou de vorming van een CDA-WD-ka
binet nog wel eens heel wat ingewikkel
der kunnen worden dan memgeen mis
schien denkt.
vdM
Kema-contract
met Brazilië
ARNHEM - De Kema in Arnhem heeft
vrijdagmorgen een contract gesloten
met haar Braziliaanse tegenhanger Ce-
bel. De Kema zal het Braziliaanse be
drijf bijstaan in onderzoeken en bij
proefnemingen op het gebied van de
elektriciteitsvoorziening. Nucleaire
activiteiten zijn niet in het contract
opgenomen.
De overeenkomst werd vrijdag onderte
kend in het bijzijn van de vice-president
van Brazilië, dr. A. Chaves de Mendoza.
Volgens Kema-woordvoerder G van
Wijk betreft het hier een „zeer belang
rijk contract. De Kema is al actief in
Derde-Wereldlanden in Azië en Afrika
en heeft met dit contract nu ook vaste
voet op Zuidamerikaanse bodem ge
kregen".
De Kema-hulp zal vooral gericht zijn op
de problemen die Brazilië ondervindt
bij het opwekken en het naar de steden
transporteren van elektriciteit. Het is
niet bekend om welke bedragen het
met deze overeenkomst gaat
