Bevrijdingsdag geen
nationale feestdag
Proefdieren bevrijd
ENGELAND WEIGERT
STAAKT-HET-VUREN
Generaals
verharden
standpunt
kleintjes
Beeld Harmle Schaft
in Haarlem beklad
IJzeren pirate
GEWONE WERKDAG VOOR VELEN
'Eerst Argentijnen weg'
Enkele buien
Wisselend bewolkt en enkele regen- of
onweersbuien. Middagtemperatuur
ongeveer 10 graden. Zwakke tot mati
ge wind uit uiteenlopende richtingen.
WAGENINGEN
kranslegging bij
nieuwe inscriptie
Prins Bemhard woensdag in Wageningen tijdens de
het Bevrijdingsmonument. Daarvoor had de prins een
op het monument onthuld.
HAARLEM (ANP) - Het maandag door prinses Juliana in Haarlem onthulde
beeld van verzetstrijdster Hannie Schaft is in de nacht van dinsdag op woensdag
door onbekenden beklad. Surveillerende agenten ontdekten rode verf op het
monument. Op het beeld stond verder geschilderd: 'Moordgriet'. Het beeld is
woensdagmorgen schoongemaakt.
Zij aan zij met zigeunerleider Koko Petaio hebben woensdagavond circa 500
Amsterdammers gedemonstreerd tegen racisme en herlevend facisme. Aanlei
ding waren de gebeurtenissen rond de standplaats van de Petalo-groep in Amster
dam-noord die in de nacht van vier of vijf mei met stenen is bekogeld door een
groep van ongeveer veertig mensen. Volgens Petaio zijn daarbij leuzen geroepen
als 'de Duitsers zijn jullie vergeten' en 'zigeuners steuntrekkers'. De demonstratie,
die inderhaast op touw was gezet door een Israëlische jongerenorganisatie en een
groep Amsterdamse krakers, eindigde bij het zigeunermonument op het Museum
plein.
DEN HAAG - Bevrijdingsdag is dit jaar niet de nationale feestdag geworden, waartoe minister
president Van Agt in december van het vorig jaar had opgeroepen. Het besluit van het bedrijfsle
ven om op de vijfde mei normaal door te werken, maakte het voor een groot deel van werkend
Nederland onmogelijk om Bevrijdingsdag te vieren.
De vjjfde mei was alleen een vrije dag
voor de meeste rijks- en gemeenteamb
tenaren en voor scholieren. Minister
Van Thijn van binnenlandse zaken had
«11e rijksambtenaren vrij gegeven en de
gemeenten opgeroepen hetzelfde te
doen. Alleen de gemeente Leusden
hield het stadhuis open. Een vrije dag
winst pzem
Hoewel de Provinciale Zeeuwse Ener
gie Maatschappij vorig jaar met een
winst van 21 mihoen gulden, een min
der goed resultaat behaalde dan in
1980 (25 mihoen), spreekt de directie
van het bedrijf van 'een toch nog be
vredigend jaar'.
PAGINA 3
getuige el Salvador
Een van de getuigen van de dood van
de vier Nederlandse journalisten in El
Salvador, laat weinig twijfel over de
vraag of de Ikon-ploeg door een sa
menloop van omstandigheden het
slachtoffer werd van de tussen leger en
opstandelingen.
PAGINA 7
'levend geld'
De inkomsten uit grondbezit van de
Nederlandse Hervormde Kerk in Zee
land vormen niet langer een stevige fi
nanciële basis voor de kerkgemeenten.
De kerkvoogden, die in dit verband
spreken van 'inkomsten uit de dode
hand', achtten het noodzakelijk dat er
meer 'levend geld' komt: geld uit col
lectes, vrijwillige bijdragen en dergelij
ke.
zou die gemeente 60.000 gulden hebben
gekost.
Voor het bedrijfsleven was de vijfde mei
een normale werkdag. De meeste win
kels waren gewoon geopend. Ook de
banken waren open. De PIT daarente
gen hield alleen de hoofdpostkantoren
in de grotere plaatsen geopend.
De verwarring rond het al dan niet vrij
zijn op Bevrijdingsdag is door de uit
spraken van presidenten van de recht
banken in Utrecht, Zutphen en Zwolle
alleen maar groter geworden. In drie
korte gedingen, die waren aangespan
nen door werknemers van het uitge
versconcern Kluwer, besloten de presi
denten dat de vijfde mei als nationale
feestdag moet worden gezien.
Voor de meeste cao's betekent de term
„nationale feestdag" een officiële vrije
dag. Ongeveer de helft van het perso
neel van de rechtswetenschappelijke
uitgeverij Kluwer in Deventer is giste
ren dan ook niet aan het werk gegaan.
In de andere KLuwerbedrijven werd wel
normaal gewerkt.
Bevrijdingsdag werd gisteren vooral
plaatselijk gevierd. De nationale vie
ring vond plaats in de Martinikerk in
Groningen en werd bijgewoond door
koningin Beatrix en prins Claus.
Twaalfhonderd genodigden, onder wie
minister-president Van Agt, Tweede-
Kamervoorzitter Dolman en Commis
saris van de Koningin in Groningen
Vonhoff, maakten de plechtigheid mee
De manifestatie verliep nagenoeg zon
der incidenten. Alleen op de Grote
Markt en op het Martinikerkhof werden
door groepen jongeren enkele rook
bommen gegooid. Er werden enkele
aanhoudingen verricht wegens onder
meer agressief gedrag en diefstal van
een vlaggemast
Prins Bemhard heeft gisteravond in de
aula van de Landbouwhogeschool in
Wageningen 60 oud-verzetsstrijders
het verzetsherdenkingskruis uitge
reikt. De bijeenkomst werd bijge-
Slot zie pagina 6 kolom 4)
msromAeicxmé»
Mmymhm Thakh*r,
Om uitdrukking te geven aan de gevoelens van de Argentijnen over de
Falkland-crisis, plaatste gisteren een tijdschrift in Buenos Aires een grote
foto van de Britse premier Margaret Thatcher, afgebeeld als pirate. Met
grote letters staat onder de foto hei woord schuldiggeschreven. De Britse
premier wordt op de foto behalve met het woord piraat' ook aangeduid met
'heks' en 'moordenares'.
Honderden mensen hebben by het Amerikaanse consulaat op het Museumplein
gedemonstreerd vóór de USA. Duizenden bloemen werden door de hekken gesto
ken die rondom het momenteel nog gesloten gebouw staan opgesteld: 'USA be
dankt voor onze vrijheid'.
nivellering
Van de nivellering ten gunste van de
laagste inkomens profiteert een groep
van 75 procent van de Jongeren tot 23
Jaar. Tot deze conclusie komt het Cen
traal Plan Bureau in een rapport dat
als basis dient voor het Sociaal Econo
misch Plan 1982.
PAGINA 15
poley wielerkampioen
De strijd om het Zeeuws wielerkam-
pioenschap kreeg woensdag een ver- I
rassende ontknoping. Niet één van de
favorieten, maar de twintigj arlge ama-
teur Jan Poley uit Kruiningen was de
sterkste. In de slotfase van de wed-
strijd schudde Poley zijn medevluch
ters af en ging alleen over de streep
PAGINA 25
koogovens
(Van onze correspondent)
LONDEN - Een staak t-het-vuren in het oorlogsgebied rond de Falkland Eilanden
is alleen mogelijk als de Argentijnen him troepen van de eilanden weghalen. Dat
heeft de Britse minister Pym (buitenlandse zaken) woensdag in het Lagerhuis
gezegd.
delaar Alexander Haig, en een verge
lijkbaar voorstel van secretaris-gene
raal Perez de Cuellar van de Verenigde
Naties, houdt onder meer een staakt-
het-vuren in voor een periode van 48
uur.
Engeland voelt weinig voor een derge
lijke wapenstilstand, zolang de Argen
tijnse bezetting van de Falkland Eilan
den voortduurt. Argentinië moet eerst
zijn troepen weghalen, of op zijn minst
de bereidheid daartoe tonen, voor En
geland akkoord gaat met een voorlopi
ge beëindiging van de gewelddadighe
den.
Een somber gestemd Lagerhuis luis
terde woensdagmiddag naar Pym en
minister van defensie John Nott. Nott
sprak, in overigens vage termen, be
richten uit Amerika tegen, volgens
welke woensdagochtend een grote zee
slag rond de Falkland Eilanden Is uit
gevochten.
Parlementsleden die bleven aandrin
gen op bevestiging of categorische ont
kenning van deze berichten, kregen la
ter te horen: „Ik ben er niet helemaal
zeker van dat er niet op het laatste mo
ment iets is gebeurd. Ik kan toch niet
steeds bellen met de 12.000 kilometer
Een groepje jongeren heeft woensdagmiddag de Amerikaanse ambassade beklad
met rode verf en bleven op de grond liggen als zogenaamde 'slachtoffers'.
Minister Terlouw van economische za
ken probeert te verhinderen dat door
de ontbinding van Hoesch en Hoogo
vens het Europese staalquotum geheel
aan het Duitse bedrijf wordt toege- i
kend. Minister Terlouw eist van de Eu
ropese Commissie dat er richtlijnen
voor de verdeling van de produktie
worden ingevoerd, waardoor Hoogo
vens een redelijk aandeel krijgt toege
wezen. Er staan enkele duizenden ar
beidsplaatsen op het spel.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3 soesterberg (ANP) - Bij het instituut voor zintuigfy-
enl3.
Sport: 14, 15 en 16.
Varia: 19 en 21.
Radio en televisie: 23.
Financiën, economie: 25.
Pym zei dat alle pogingen om tot een
vreedzame oplossing voor het geschil
met Argentinië te komen, serieus wor
den bestudeerd. De afgelopen dagen,
aldus Pym, is er intensief diplomatiek
overleg geweest over een Peruviaans
vredesvoorsteL Dit voorstel dat wordt
gesteund door de Amerikaanse bemid-
Van onze conepondent)
BUENOS AIRES - Het bewind in Bue
nos Aires heeft de kritiek op de Ver
enigde Staten verhevigd. Het ministe
rie van buitenlandse zaken publiceer
de woensdag de brief die minister van
buitenlandse zaken Costa Mendez aan
zijn collega Haig stuurde nadat Was
hington aankondigde dat het de kant
van Groot-Brittanië in het conflict had
gekozen. Costa Mendez schreef dat Ar
gentinië nooit het meest kritieke mo
ment in zijn geschiedenis zal vergeten
dat de Verenigde Staten de zijde van
een macht buiten het westelijk half
rond koos en 'meewerkte aan zijn
agressieve bedoelingen'.
De Argentijnse ambassadeur bij de VN.
Eduardo Roca, beschuldigde de Ver
enigde Staten er woensdag van een 'ge
heime koloniale alliantie' te vormen
met Groot-Brittanië.
In Argentinië heerste woensdag geen
juichende stemming over de slag die de
Argentijnse luchtmacht dinsdag de
Britse marine had toegebracht door de
Britse geleide wapenjager 'Sheffield'
uit te schakelen. De meeste Argentij
nen zagen in deze succesvolle aanval
het bewijs dat Argentinië op militair ge
bied voor vol aangezien kan worden.
Daarnaast menen veel Argentijnse bur
gers dat de strijdkrachten met deze te
genaanval op de Britten de belangen
(Slot zie pagina 6 kolom 6)
van ons verwijderde commandant van
de vloot".
De minister zei, sprekend over de ge
beurtenissen van dinsdag, dat bij de
ramp op de Sheffield, die in brand vloog
na door een Argentijnse raket te zijn
geraakt, zeker dertig mensen zijn omge
komen. Het totale aantal manschap
pen dat. hetzij gewond, hetzij vermist,
hetzij gedood is, bedraagt 87, zo heeft
het ministerie van defensie in Londen
bekend gemaakt. De familieleden van
deze militairen zijn dinsdagavond en
woensdag op de hoogte gebracht.
Engeland rouwde woensdag, na de
dood van de eerste Britse militairen in
de strijd om de Falkland Eilanden. Met
name in de havenplaats Portsmouth,
thuishaven van de Sheffield en woon
plaats van een groot deel van de be
manning, heerste een bedrukte stem
ming.
Radar
Minister Nott maakte woensdag in het
Lagerhuis verdere bijzonderheden be
kend over de aanval op de Sheffield.
Het schip werd aangevallen door twee
of drie Etendard-straaljagers, die wa
ren uitgerust met Exocet-rabetten.
Mogelijk, aldus Nott, is de Sheffield, die
een vooruitgeschoven positie had om
met zijn zeer gevoelige radar gevaar
voor de rest van de vloot ruim van tevo
ren te ontdekken, eerst gesignaleerd
(Slot zie pagina 6 kolom 7)
siologie van TNO in Soesterberg zijn in de nacht van dins
dag op woensdag zes katten gestolen. Het Dierenbevrij
dingsfront, dat de verantwoordelijkheid voor de actie
woensdag heeft opgeëist, zegt deze te hebben ondernomen
in het kader van de viering van de bevrijdingsdag.
TNO neemt met de katten proeven op zintuigelijk gebied.
Volgens een woordvoerder van het Dierenbevrijdingsfront is
dit de tweede actie tegen dierproeven. Bij de eerste actie, in
december 1979, werden bij TNO in Zeist een aantal honden
ontvreemd.
TNO was woensdagmorgen niet voor commentaar bereik
baar. Bij de politie in Soesterberg is nog geen aangifte ge
daan van de diefstal. De KRO-radio heeft tijdens de inbraak
opnamen gemaakt voor een jongerenprogramma.
OOSTENDE - Woensdagmorgen is het vissersvaartuig Amemuiden 25 'Deo
Volente' door de Belgische marine opgebracht. De vangst, tachtig manden
platvis, is in beslag genomen. Deze wordt vandaag, voor rekening van de
Belgische staat, in de Oostendse vismijn verkocht. Na onderhandelingen
tussen de gerechtelijke diensten en de schipper is het schip vrijgegeven na
betaling van 500.000franken borgsom. De A memuiden 25 (op de foto aan de
kade te Oostendeis eigendom van de reder Van Belzen.
(Zie pagina 2)
De veerkracht
van de Polen
f-pve morele veerkracht van
.L/het Poolse volk is onge
broken, ondanks vijf maan
den van niets ontziende on
derdrukking en een winter
vol ontberingen. Deze conclu
sie kan worden getrokken na de turbu
lente gebeurtenissen van afgelopen
week in diverse Poolse steden, die wer
den ingeleid door de massale 1-meivie-
ring van de verboden vakbond Solidari
teit in Warchau. Plotseling waren zij er
weer: de grote menigten Polen, die alsof
zij niet vijf maanden lang naar de huis
kamers waren verbannen door het mili
taire regime, weer als van ouds demon
streerden voor meer democratische
vrijheden. Een volk kan worden ge
knecht. het kan van zijn leiders worden
beroofd en het land kan in een politie
staat veranderen, maar degenen die
zo'n 'metamorfose' weten te bewerk
stelligen. zullen er nimmer in slagen de
vrije, ongebonden geest van het indivi
du te breken. Dat hebben de Polen met
name de afgelopen dagen laten zien.
Onverschrokken en ongebroken van
geest zijn zij massaal de straat opge
gaan om te demonstreren tegen het re
gime en vóór herstel van een aantal vrij
heden, die wij in het vrije Westen als
vanzelfsprekend beschouwen, maar die
voor de Polen lange tijd onbereikbare
idealen zijn geweest. In alle nuchter
heid moet worden vastgesteld, dat Po
len op het hoogtepunt van de Solidari
teitsbeweging - met tien miljoen leden
een machtsfactor van belang - zeker
geen democratisch land kon worden ge
noemd. Wél werden, zij het aarzelend en
na hevig tegensputteren van de rege
ring, democratische trekjes aan het
communistische systeem gegeven, zo
als bijvoorbeeld de benoemingsproce
dure - open kandidaatstelling en gehei
me verkiezingen - van de afgevaardig
den voor het najaarscongres van de
Poolse communistische partij. Alle
maal hoopvolle signalen uit Polen, die
echter abrupt werden afgebroken half
december vorig jaar. Sindsdien was Po
len in het duister gehuld.
Het gordijn, dat vijf maanden gele
den zo plotseling en onverwacht
over Polen viel, doordat de militairen
de macht aan zich trokken en de ver
worven vrijheden de nek omdraaiden,
werd vorige week voorzichtig opgetrok
ken. De staat van beleg werd verlichten
duizend politieke gevangenen in vrij
heid gesteld. De militaire leiders traden
zelfs niet op tegen een alternatieve 1-
meidemonstratie, die méér belangstel
lenden trok dan de officiële 1-meme-
ring en die door de verboden vakbond
Solidariteit was voorbereid. Kennelijk
voelden de militairen zich zo sterk, dat
zij het risico wel aandurfden van een
anti-regeringsgezinde demonstratie.
Westerse cameralieden, lange tijd onge
wenst in Polen, konden ongestoord
beelden opnemen van deze eerste ui
ting van de volksunie na vijf maanden.
De wapperende vlaggen met het em
bleem van Solidariteit en het enthou
siasme van de demonstranten deden
bijna vergeten, dat Polen eind vorig
jaar toch echter is teruggekeerd op de
weg van de communistische heilsstaat.
Hoe groot de invloed is van de nu onder
grondse vakbond Solidariteit bleek
twee dagen later, toen in een tiental ste
den massaal werd gedemonstreerd,
waarbij ditmaal politie en leger niet
werkeloos bleven toezien. Geschrok
ken stelde de militaire regering weer ij
lings allerlei verboden in. Maar intus
sen is het verblijdende nieuws tot in alle
uithoeken van de vrije wereld doorge
drongen: Solidariteit is springlevend.
Het regime moge dan honaeraen lei
ders van de vakbond in gevangenschap
houden, 1 en 3 mei hebben aangetoond,
dat de geest van het Poolse volk onge
broken is.
Hoe ongewis de situatie in Polen is,
valt af te leiden uit de paniekerige
houding van dë regering, die na de mas
sale demonstraties van deze week weer
honderden mensen arresteerde en de
versoepelingen ijlings terugdraaide.
Toch valt niet aan de indruk te ontko
men, dat het militaire regime in War
chau op beperkte schaal tegemoet wil
komen aan de brede massa. Mede door
toedoen van de Poolse primaat aarts
bisschop Glemp. die een bewonderens
waardige rol als bemiddelaar vervult,
werd daartoe vorige week een eerste
aanzet gegeven. Generaal Jaruzeiski
heeft het vooral zo moeilijk, omdat hij
enerzijds op pragmatische gronden een
opening naar het volk wil maken, maar
anderzijds in geen enkel opzicht Mos
kou mag mishagen en evenzeer reke
ning moet houden met de haviken
rondom hem. Regeringen, die zich niet
gedragen weten door een meerderheid
van het volk - de Poolse machthebbers
genieten slechts steun van een kleine,
elitaire minderheid - hebben het nu
eenmaal moeilijk met het bepalen van
hun houding. Een harde lijn blijven vol
gen kan in het geval van Polen leiden
tot meer geweld, terwijl een (te) soepele
opstelling de gramschap van Moskou
oproept. Het is daarom nauwelijks te
verwachten, dat het Poolse volk de weg
zal hervindpn, die het tussen september
1980 en half december 1981 met zoveel
verve bewandelde.
Dim
Een Oostduitse soldaat is woensdag
naar de Bondsrepubliek gevlucht na
dat hij de leider van een grenspatrouil-
le had doodgeschoten. Dit heeft hel
persbureau AD N in Oost-B er lijn woens
dag meegedeeld.
Het persbureau van de DDR sprak van
„een laffe moord op een militair die de
staatsgrens beschermdeen meldde
dat Oost-Berlijn de uitlevering heeft ge
vraagd van de schutter, een 19-jarige
soldaat wiens naam niet bekend is ge
maakt.
