BELFORT
BAADER POPGRUPPE
beiaard zal
weer spelen
AANSLAG OP JE ZINTUIGEN
AFSCHEID
PZC/
extw
loods wijnja pleit
voor 'vrije blokken
ZEEUWSCH-VLAANDEREN 3
tMken van de beiaard werden hergoten in de ateliers Eijsbouts in Asten.
Vorige week liep ik op het Gentse Sint-Baafsplein een gepensioneerde cllega tegen het lijf. Of
liever: ik nam hem voorzichtig bij de arm want hij had me niet opgemerkt. Lichtjes achter
over gebogen stond hij al een poosje de toren van het belfort te bekijken. Hij begroette me
nauwelijks en zei: „Prachtig werk is dat". Hij wees op de gerestaureerde torenspits waarop de
koperen draak blonk in de zon. „Het is niets te vroeg dat die steigers werden verwijderd. Een mens
zou op de duur denken dat ze er bijhoren". In zijn woorden klonken tegelijk trots en ergernis. De
trots van de Gentenaar op zijn belford, zinbeeld van 't verleden. Ergernis om het lange aanslepen
van de restauratiewerken. Geduld wordt meestal beloond. Ook dat van de Gentenaars die na 15
jaar het belfort terugvinden in al zijn waardigheid en stoerheid. Toeristen zullen er zich deze
zomer meer dan ooit aan vergapen.
vormen een lang vertiaaL Niet boeiend genoeg om na te ver
tellen. Het ia het verhaal van vele restauraties van histori
sche monumenten, langzaam voortschrijdend, veel geld ver
slindend, kampend met steeds weer nieuwe bouwtechnische
problemen. Het leed is nu wel geleden. En weinig Gentenaars
zal het een zorg wezen dat de restauratie tussen de 150 tot 200
miljoen Bfr. heeft gekost. Tja, wie had dit durven denken
toen de beiaardier op een dag in '66 het stadsbestuur meldde
dat het klokkenspel vals speelde. Er kwamen experten aan
te pas en die lui ontdekten ook dat de hele klokketoren
hoognodig aan grondige herstelling toe was. De muren ter
hoogte van de onderste gaanderij waren gescheurd, er tui
melde af en toe een brok steen naar beneden, de stenen
torenwachters bleken aangevreten door de tand des tijds,
aangetast door roest viel de draak bijna uit mekaar. Een jaar
later stond het belfort in de steigers. Ruim op tijd want de
eerste werken begonnen pas 8 jaar later. De beiaard ver
dween in de ateliers van de Koninklijke Eijsboutsin Asten en
zou deze pas begin februari dit jaar opnieuw verlaten. Maar
het werk dat Eijsbouts heeft geleverd mag dan ook gezien
zijn. Eijsbouts kon pas aan het werk toen de bouwwerken
aan het belfort hun einde naderden. De Koninklijke heeft een
aantal klokken gereinigd en hersteld, andere moesten wor
den hergoten.
De Gentse beiaard is een oorspronkelijk werk van Pieter
Hemony, de vermaarde Lorre inse klokkengieter uit de 17e
eeuw die een tijdlang in Zutphen heeft gewoond. De 53
klokken worden weer in de eveneens vernieuwde klokken
stoel opgehangen, een werkje dat met zorg en geduld moet
worden uitgevoerd. Het eerste beiaardconcert wordt ver
wacht tegen de Gentse feesten. Het stadsbestuur is intussen
op zoek naar een beiaardier. Ook de luidklok Roeland komt
terug op haar plaats. Echter niet meer om brand te kleppen.
Kris Naudts
Boven Gent rijst, eernaam en grijs,
t Oud Belfort, zinbeeld van t verleden.
Somber en groots, steeds stom en doods.
Treurt d'oude reus op t Gent van heden
Maar soms hij rilt en eensklaps gilt
Zijn bronzen stemme door de stede.
Trilt in uw graf, trilt Gentse helden.
Gij, Jan Hyoens, gij Artevelden;
Mijn naam is Roeland, 'k kleppe brand
En luide storm in Vlaanderland.
Dit is de eerste strofe uit het lied Klokke Roeland van Berten
Rodenvach, een lied dat echte Gentenaars uit het hoofd
kennen en bij steeds zeldzamer wordende gelegenheden nog
eens aanheffen. Dit lied werd door enkele Stroppendragers
spontaan gezongen op een zaterdagochtend in november '80.
Die dag keerde na vele jaren in duistere opslagplaatsen en
ateliers te hebben verbleven de koperen draak van het bel
fort terug. Bengelend aan een helikopter werd het beest te
rug op zijn vertrouwde plaats op de torenspits geplaatst.
Toen de moeilijke operatie was gelukt klonk het uit de kelen:
'Boven Gent rijst...' De terugkeer van de draak luidde het
eind in van de restauratie van het belfort, één van de pronk
stukken uit de vermaarde Gentse torenrij. Later kroop de
spits langzaam uit de steigers, nog later de kleine hoektoren
tjes, dan kwam het uurwerk, en na nieuwjaar nieuwjaar
kwam zowaar de beiaard terug uit een Nederlands atelier. In
juni zal de beiaard voor het eerst weer spelen. De vreugde zal
groot zijn. Jonge Gentenaars staan dezer dagen versteld van
de pracht van het belfort, zij die de oude toren nooit anders
hebben gekend dan omkneld en geharnast in steigers en
stalen buizen. De restauratiewerken van het Gentse Belfort
ffer dan veertig minuten Baader
IPopgruppe wensen we zelfs onze
rolt vijand niet toe. Het is een aan
kop je zintuigen". De bezetting: Si-
1 Leeuwen, zang en synthesi-
r.Paul Mabu, bas en drums en Edwin
'uEck, gitaar en zang. Onlangs gaf De
todtr Popgruppe uit Hulst in eigen
óffr een plaatje uit. Wellicht is de
«Hing van Simon van Leeuwen de re-
ia dat hel een singletje is geworden -
!tn langspeelplaat. De muziek is
.hard en woedend.
>Baader Popgruppe speelt vrijwel al-
ti buiten de provincie. Simon: „We
Kien niet zo graag in Zeeuwsch-
ïbanderenBij die paar optredens hier
tóben we toch gemerkt dat er een pu-
tliek voor ons soort muziek is, maar de
aeste mensen pruimen het niet. Nog
Kt Men is er hier nog niet aan toe,
aai ln de krakersmilieu's in Breda en
SDfnBoschal wel. Daar zijn de mensen
jfimeer vertrouwd met dat gevoel van
♦wie dat uit onze muziek spreekt",
«t is de visie van de bandleden op de
maatschappij, die bij De Baader Pop-
?-P?e in de muziek tot uiting komt.
■Sausde woede over het onrecht in de
r-rtid en een gevoel van onmacht Die
•a» bepaalt het geluid van de groep
Simon.Jk vind dat er een disco-
Inzit", zegt Paul Mahu, .maar het
pa disco, het is 'hard-disco'. Het is
«naai niet belangrijk hoe je het
toil" Simon: „Als je het vanuit de
«^cultuur bekijkt: disco en hard
st verdraagt elkaar helemaal niet.
-li alleen maar al naar de verschillen
de aanhangers van die soorten
Eigenlijk is het wel een goede
-aehnjving, die twee uitersten sa-
topbrachtin 'hard-disco'
gatier Popgruppe werkt altijd met
^-opnamen. Paul Mahu neemt de
-'-nsen de bas voor zijn rekening. Hij
dat echter tijdens een optreden
^■tegelijkertijd doen. Paul neemt de
topniet een synthesizer. Die basista-
f-^t het drum werk van Mahu vormt
^het frame van de muziek. „Bas en
zijn heel belangrijk. Er moet een
«nauwe samenwerking zijn. In een
rp band speelde ik met iemand
ik heel goed kon samenwerken.
jMe band is geen bassist voorhan-
t«!(Trom doe ik het zelf'via een ta"
wMk.Zo kunnen we de hedendaagse
techniek goed gebruiken. We zitten nu
eenmaal in een tijd van kerncentrales,
stopcontacten en cassettedecks", zegt
Paul Mahu.
„Wij komen er tenminste voor uit, dat
we de techniek op deze manier gebrui
ken. Gevestigde groepen doen dat ook,
maar verbergen dat vaak. Ik vind het
nogal schijnheilig om een paar Revo-
xen achter de speakers te schuiven en
dan net doen of je op dat moment die
muziek zelf produceert", vindt Simon.
Die basistapes van De Baader Pop
gruppe worden ook als basis gebruikt.
Op deze opnamen wordt geïmprovi
seerd. Simon: „Een optreden in Den
Haag viel laatst bij het publiek zo in de
smaak dat we door wilden spelen. Wc
hadden maar een tape van veertig mi
nuten bij ons. Het was gewoon een
kwestie van opnieuw afspelen en er
kwam iets volkomen anders uit".
In Hulst is op het gebied van de popmu
ziek meer te vinden dan De Baader
Popgruppe alleen. Een paar jaar gele
den werd de Vereniging Popgroepen
Hulst en Omgeving opgericht. De
Baader Popgruppe maakt er geen deel
van uit. Jk sta er niet negatief tegen
over", zegt Simon van Leeuwen, .maar
alleen popmuziek maken staat bij ons
niet voorop. Ook die woede over een
maatschappij, die ons niet aanstaat
hoort daarbijDat is iets anders dan een
mooie gitaar kopen om de mensen leuk
bezig te houden. Het kan best anders,
dan alleen maar leuk vermaak. Ook
voor de PHO. De vereniging heeft ons
ook eens gevraagd mee te doen aan ra
dio-opnamen voor de KRO. Er is toen
een bandje ingestuurd voor de selectie,
maar ik denk dat die disc-jockey bij het
horen van onze muziek gillend achter
zijn mengpaneel is weggekropen. Wij
hebben een heel andere mentaliteit en
werkwijze dan de PHO"
allemaal pop
Penningmeester Marc Sponselee van
de Vereniging Popgroepen Hulst en
Omstreken vindt dat De Baader Pop
gruppe wel degelijk in de vereniging
past. „De vereniging heeft hen het lid
maatschap aangeboden, want we wil
len graag alle popgroepen samenbren
gen. En wat hun stijl dan is, dat maakt
ons niets uit. Ook hun muziek is pop",
zegt hij.
Mare 8ponselee legt uit dat het de ver
eniging vooral is te doen om tot een goe
de samenwerking tussen de groepen te
komen. „En dat is wel gelukt", zegt hij.
Twee van de drie leden van De Baader Popgruppe. Links Paul Mahu en rechts Simon van Leeuiven.
„Er worden gezamenlijke concerten ge
houden, er is een uitwisseling van appa
ratuur en instrumenten op gang geko
men en een uitwisseling van groepen en
bandleden". De vereniging opereert
vooral in Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen.
Wel zijn er contacten met de Stichting
Popmuziek Nederland en de Zeeuwse
popgroepenvereniging. Ook met deze
organisaties is volgens Mare Sponselee
een uitwisseling begonnen
Het onderdeel 'omgeving in de naam
van de Hulster popvereniging moet wel
wat ruim worden genomen. In de club
zitten ook groepen uit Sas van Gent,
Kloosterzande en Temeuzen. „Als je
met de vereniging binnen de gemeente
Hulst zou blijven, zou je snel uitgeke
ken zijn. Om bepaalde muzikanten, die
zeldzaam zijn, binnen je vereniging te
hebben, mag je gebied, waarin je werkt
niet te klein zijn", zegt Mare.
De vereniging is in ieder geval groot ge
noeg gebleken om de belanstelling t<
wekken van de KRO. Deze omroep wi
radio-opnamen maken van enkeli
bands van de vereniging voor een pro
gramma over popcollectieven. Acht
mei worden de opnamen gemaakt
Hiervoor zyn vier bands uit de vereni
ging geselecteerd. Het zijn Drafter
Blues. Masculino. The Bitz en C-peg. Df
contacten met de KRO kwamen tol
stand via de Stichting Popmuziek Ne
derland. Er werden veertien bandjes
opgestuurd. De groepen die dit keei
buiten de boot zijn gevallen krijgen nog
een kans; hun bandjes worden doorge
stuurd naar de VPRO. die ook een se
lectie wil maken voor een radiopro
gramma.
Een probleem waar de nu twee jaar ou
de vereniging nog altijd mee kampt is
het huisvestingprobleem. De vereni
ging zou graag een gezamenlijke repeti
tieruimte willen. Er zijn inmiddels wel
onderhandelingen gaande met de ge
meente hierover Momenteel repeteren
de bands verspreid in kleine ruimten,
die ze zelf moeten huren. Veelal is het te
klein of is zo n oefenruimte gelegen in
een woonwijk. En dat veroorzaakt weer
overlast. „Het liefst zouden we één
ruimte ergens buiten Hulst hebben. De
gemeente heeft daarvoor de schuur van
Borm op het oog. Die schuur staat mo
menteel leeg. Dat zou ideaal zijn", zegt
Sponselee.
Ook de Schelde kent haar onoverzichtelijke kruispunten waar sche
pen extra gevaar lopen met elkaar in aanvaring te komen. Zo*n
moeilijk punt is de Braakmanhaven bij Terneuzen: uitvarende schepen
moeten zich daar geheel verlaten op informaties van de Terneuzense
verkeerspost. Wanneer de gegeven informatie onjuist is, wat altijd mo
gelijk is, kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan.
De binnenloods Henk Wijnja uit met zich mee. Wanneer er een LPG-
Hoek weet er alles van. „Al jaren
pleiten de loodsen voor de invoe
ring van vrije blokken. Op die stuk
ken van de rivier kan de scheep
vaart, indien nodig, enige tjjd stil
gelegd worden. Uitvarende sche
pen kunnen dan zonder problemen
op stroom kornen". Een besluitloze
overheid is er volgens Wijnja oor
zaak van dat het 'blokken' plan nog
steeds in de la ligt. Op revolutionai
re initiatieven van Belgische zijde
hoeft al evenmin gerekend te wor
den. Wijnja: „De Belgen willen niet
dat er getornd wordt aan het recht
van vrije doorvaart".
afscheid
Volgende week donderdag 25
maart zet Henk Wijnja definitief
een punt achter z'n actieve loop
baan. De Hoekse binnenloods is 55
jaar, de leeftijd dat loodsen stop
pen. Het officiële afscheid is op za
terdag 27 maart, 's Morgens om
10.30 uur is er in restaurant 'De Vij
verhof in Terneuzen een speciale
afscheidsbijeenkomst, die duurt
tot omstreeks 12 uur. Om 17.30 uur
volgt er dan nog een receptie.
geweldig
Henk Wijnja had eigenlijk hele
maal geen loods willen worden. Z'n
hart trok naar de zee. „Als kind
ging ik met m'n vader, ik woonde in
Baarn, vaak naar Amsterdam. Het
gebeuren in de haven maakte op
mij als klein jongetje een geweldige
indruk. Ik moest en zou gaan va
ren". Hoewel z'n vader en z'n be
denkingen had, zette Henk z'n plan
om naar zee te gaan ('ik wilde kapi
tein worden') toch door. Hij moest
en zou naar de zeevaartschool in
Nijmegen m de oorlog werd de
school van Vlissingen naar de Keï-
zer-Karelstad verplaatst".
WUpja schreef zich in voor de twee
jarige stuurman-opleiding. De jon
ge inwoner van Baarn deed een jaar
langer over de cursus: in september
'44. toen het 2e studiejaar begon,
raakte hij niet door de Duitse linies.
Wijr\ja ondernam nog wel een po
ging om het inmiddels door de geal
lieerden bevrijdde Nijmegen te be
reiken. die echter strandde in Arn
hem. Pas na de bevrijding kon hij
z'n studie weer oppikken.
fijne tijd
Henk Wijnja trad als stuurman in
dienst bij de Koninklijke Neder
landse Stoomboot Maatschappij.
In de acht jaar dat hij voor de
KNSM voer zag Wijnja heel wat van
de wereld: Noord- en Zuid-Europa,
Midden- en Zuid-Amerika. De
Hoekse binnenloods denkt met ple
zier ssn z'n KNSM-tijd terug. „Ik
heb er een fijne tijd gehad".
Beperkte promotiekansen ('Ik wil
de kapitein worden, maar dat zat er
de eerste jaren niet in') deden hem
in '53 besluiten een baantje aan de
wal te zoeken. Omdat hij nog geen
27 was. was Wijnja nog dienstplich
tig. De ex-stuurman kon z'n tijd uit
dienen bij het loodswezen. Hij voel
de er weinig voor ('Loods was in die
tijd een slecht betaald beroep'
maar had geen andere keuze. Au
gustus '53.nu bijna dertigjaar gele
den. begon Henk Wijnja als aspi
rant-loods in Terneuzen. Z'n taak
bestond er uit schepen te begelei
den naar Gent. Vlissingen, Antwer
pen of Dordrecht wat hem zó goed
afgmg dat hij z'n pogingen om een
baantje aan de wal te vinden maar
opgaf.
„Ik voer dan wel niet meer op zee,
maar ik bleef toch contact houden
met het water.
geen luxe
Loodsen zijn beslist geen overbo
dige luxe, zoals wel eens wordt ge
dacht. Wijnja: „De laatste jaren
zijn er steeds meer schepen geko
men met gevaarlijke stoffen aan
boord. Dat brengt extra risico's
schip de lucht ingaat kan dat heel
vérstrekkende gevolgen hebben.
Overigens is Wijnja helemaal niet
zo bang voor die drijvende "bom
men'. M'n ervaring is dat die sche
pen goed worden onderhouden. Be
langrijk is. wel dat er niet de hand
wordt gelicht met allerlei veilig
heidsvoorschriften. Zolang dat met
gebeurd is het risico dat er iets mis
gaat vrij klein. Ik stap net zo mak
kelijk op een LPG-schip als op een
coaster die turfmolm vervoert".
Voor de Hoekse binnenloods zijn de
industrie en scheepvaart niet de
grijpgrage schurken die velen in
hen zien. „Niemand heeft er geen
enkel belang bij dat er een schip de
lucht ingaat". Aan de andere kant
wil Wunja het gevaar van LPG-tan-
kers ook weer niet bagatelliseren.
„Kijk, het blijven natuurlijk ge
vaarlijke schepen. Wanneer een
LPG-tanker midscheeps wordt ge
ramd door een ander schip bestaat'
er kans op een explosie. Daarom is
het zaak dat dit soort schepen op
de Schelde de ruimte krijgen. Wan
neer een LPG-schip de Braakman
haven uit moet zou het overige
scheepvaartverkeer in de buurt
stilgelegd moeten worden. Dat ge
beurd nu nog niet".
verantwoordelijkheid
Op de schouders van loodsen rust
een grote verantwoordelijkheid.
Van hun beslissingen kan veel af
hangen. „Een groot zeeschip ma
noeuvreert moeilijk. Als je eenmaal
een beslissing hebt genomen kun je
daar bijna niet meer op terugko
men. Wanneer je ziet dat een aan
varing onvermijdelijk is, kun je al
leen nog proberen de schade te be
perken". Hoe kleiner hetschip, hoe
beter manoeuvreerbaar. .Met een
klein, modern schip met een krach
tige motor kun je een hoop doen.
Met grote, trage bakken van 80.000
ton kim je geen kant uit". Ondanks
alle voorzorgsmaatregelen wordt
Wijrya regelmatig geconfronteerd
met gevaarlijke situaties, waarbij
maar net een aanvaring kan wor
den voorkomen. Het invoeren van
een vrije blokken-systeem, uitva
rende schepen kunnen dan zonder
problemen op stroom komen, is een
dringende noodzaak. „Het scheep
vaartverkeer is sinds '53, het jaar
dat ik begon als loods, veel drukker
geworden. Een drukker scheep
vaartverkeer vereist andere re
gels". Hoewel Wijnja regelmatig
met het zweet in de handen heeft
gestaan, kijkt de Hoekse binnen
loods toch met voldoening terug op
de afgelopen jaren. Je hebt als
loods een grote verantwoordelijk
heid. „De schade die je door een
verkeerde beslising kunt aanrich
ten Is enorm. Een paar mihoen
schade is niks". Een andere aan
trekkelijke kant van het beroep is
het contact met zeelui van over de
hele wereld „Je ontmoet Chinezen,
Russen, Noren. Fransen, Afrika
nen. noem maar op. Indien moge
lijk. de taal kan een barrière zijn,
maken we een praatje. Je zit ten
slotte soms zes uur op zo'n schip".
Zeelieden praten graag met je. Met
de andere mensen aan boord is men
uitgepraat".
Blijvende contacten heeft Wijnja er
nooit aan overgehouden. „Daar
heb ik ook nooit moeite voor ge
daan. Die contacten verwateren na
verloop van tyd toch". Souvenirs
krijgt Wijnja hoogst zelden..Alleen
de Russen, daar krijg je wel eens
speldjes of boeken van. Allemaal
propaganda. Overigens prettige
zeelui, die Russen".
Over enkele dagen zit het er voor
Wijnja op. Dan kan hij eindelijk
genieten van een lange nachtrust.
Loodsen werken namelijk meestal
's nachts. Wijnja: „De buren dach
ten wel eens, die vent die werkt
nooit. Ik was overdag altijd thuis".
Peter Verdurmen
