WELZIJN
miskotte: een zoon over zijn vader
symbolische waarde
sharm el sheikh
proefop bevelanden:
de bevolking laat
het afweten
VRIJDAG 12 MAART 1982
'[PZC/opinie
en achtergrond
99
En dan hebben we hier ook nog het proefproject specifiek welzijn. U weet wel, da's die club
van die vele kilo's papier". Met deze woorden bracht eind vorig jaar burgemeester P.
Wisse van Wissenkerke zijn collega W. Blanken bij diens installatie als eerste burger van Goes
op de hoogte van het bestuurlijk experiment waarmee de zes gemeenten op Noord- en Zuid-
Beveland sinds 1979 bezig zijn. Doel van dat experiment: nagaan hoe de kaderwet specifiek
welzijn in de praktijk werkt. Met deze wet wordt beoogd het welzijnsbeleid te decentraliseren.
Dat wil zeggen de beslissingen over allerlei welzijnsvoorzieningen daar te laten nemen waar het
best beoordeeld kan worden hoe het met de behoefte eraan is gesteld. In veel gevallen zullen dat
de gemeenten zijn, want die vormen de bestuurslaag die het dichtst bij de bevolking staat. Tot
dusver bepalen vooral Haagse ambtenaren hoe de subsidiegelden voor het welzijn worden
verdeeld.
zet kunnen worden. Besloten is nu dat
op de Bevelanden ook ervaringen zul
len worden opgedaan met uitvoerend
werk in het raam van de kaderwet. De
gemeentebesturen van Kapelle en
Wissenkerke hadden nogal wat twij
fels over de verlenging van de proef.
Uiteindelijk hebben ze toch besloten
om mee te blijven doen, mede in het
belang van de regionale instellingen.
goed beeld
Burgemeester J. L. D. van der Linde
van Kortgene (hij is voorzitter van het
bestuurdersoverleg dat aan het hoofd
van de Bevelandse welzijnsproel
staat) en projectcoördinator D. Eve-
leens vinden de meesmuilende opmer
kingen over de hoeveelheden papier
die het experiment vergt niet hele
maal terecht. Een van de doelstellin
gen van de kaderwet specifiek welzijn
is dat de welzijnsplanning op een de
mocratische manier wordt verricht.
Met andere woorden: iedereen moet in
de gelegenheid worden gesteld zijn oi
haar mening te geven. Sterker nog, al
le insprekers hebben er recht op te we
ten wat met hun reactie is gebeurd en
met welke argumenten hun opmerkin
gen al dan niet worden overgenomen.
Daar gaat menig vel papier in zitten:
concepten, wijzigingsvoorstellen, ge
wijzigde concepten en definitieve be
sluiten. Bovendien moeten op gezette
tijden uitgebreide verslagen naar Den
Haag worden gestuurd, een inspan
ning die de landelijke stuurgroep voor
het welzijnsexperiment op zijn beurt
weer beloont door dikke rapporten te
rug te sturen.
ineens
De eerste fase van het bestuurlijk ex
periment heeft geleid tot een stapeltje
nota's van ruim dertig centimeter
hoog. Dat is dan wel de oogst van alle
zes Bevelandse gemeenten samen. De
resultaten van de welzijnsplanning
van de afzonderlijke gemeenten zijn in
één hand vast te houden. „Als ik dat
vergelijk met alle rapporten en nota's
over de inrichting van de Oosterschel-
de of de herziening van het streekplan
Midden-Zeeland, dan moet ik zeggen
dat we het nog aardig hebben weten te
beperken", aldus Van der Linde.
Waar andere gemeenten door in te ha
ken op steeds weer nieuwe rijksbijdra
geregelingen stap voor stap in de rich
ting van de kaderwet specifiek welzijn
gaan. hebben Borsele, Goes. Kapelle,
Kortgene, Reimerswaal en Wissenker
ke alles ineens op hun bord gekregen:
zorg, educatie en recreatie. Dat bete
kent dat ze tegelijkertijd subsidie-aan
vragen te behandelen krijgen van uit
eenlopende instellingen en verenigin
gen als de gezinsverzorging, het kruis
werk, instituten voor volwassenene
ducatie, bibliotheken, een open jonge
rencentrum. vrouwenverenigingen,
muziekgezelschappen en sportclubs.
Om dat enigszins ordelijk te doen, heb
ben de zes gemeenteraden eerst een
eigen planprocedureverordening vast
gesteld. Vervolgens hebben de ge
meenten elk een welzijnsnota ge
maakt. daarna een vierjarenplan, een
subsidieverordening en een jaarpro
gramma voor 1982. Daarmee zit het
eerste deel van het werk erop.
De reden dat de Bevelandse gemeen
ten voor de welzijnsproef zijn uitgeko
zen, schuilt voor een deel in het feit dat
er nogal wat instellingen zijn die in
meer dan één gemeente werken. Dit
regionale aspect van het experiment
heeft verscheidene keren problemen
opgeleverd. De zes gemeenten zitten
niet steeds op één'lijn. Dat kan beteke
nen dat de ene gemeente een instelling
op een andere manier beoordeelt dan
de overige. Het bestuurdersoverleg
probeert weliswaar verschilpunten zo
veel mogelijk uit de weg te ruimen,
maar dat lukt niet altijd. Bovendien,
de colleges van burgemeester en wet
houders nemen niet altijd de adviezen
van het bestuurdersoverleg over en
ook de gemeenteraden kunnen beslis
singen nemen die niet overeenkomen
met die vari de andere raden. Volgens
Van der Linde groeit bij de Bevelandse
gemeentebesturen het besef dat iets
aan die regionale afstemming van de
opvattingen over het welzijnsbeleid
moet worden gedaan. Onderzocht
wordt momenteel in hoeverre de sa
menwerkingsovereenkomst die de zes
gemeenten voor de welzijnsproef heb
ben gesloten, kan worden bijgesteld.
Van der Linde beschouwt het ln ieder
geval al als een verheugend verschijn
sel dat alle Bevelandse deelnemers
aan het experiment hebben besloten
de proef te verlengen. Aanvankelijk
was het de bedoeling dat alleen een
planning zou worden gemaakt. Eind
dit jaar zou er dan een punt achter ge-
J. L. D. van der Linde
De voorzitter van het bestuurders
overleg is van mening dat de gemeen
tebesturen op Noord- en Zuid-Beve
land de afgelopen jaren een goed
beeld hebben kunnen krijgen van het
welzijnsveld zoals dat in hun gebied
actief is. „Daardoor wordt ook duide
lijk op welke terreinen in de loop der
jaren overlappingen zijn ontstaan.
Waar twee instellingen dezelfde ta
ken uitvoeren, zal een gemeenteraad
een keuze moeten doen om het geld zo
doelmatig mogelijk te besteden". Dat
geld hebben de gemeenten sinds 1 ja
nuari van dit jaar volledig in eigen
hand. Het rijk heeft fiet totaal bedrag
van alle subsidies die in het verleden
vanuit Den Haag naar Bevelandse in
stellingen gingen in een zogenaamde
brede doeluitkering naar de gemeen
ten overgemaakt. Die kunnen, wan
neer ze dat willen, verschuivingen
aanbrengen. Daar is voor dit jaar nog
nauwelijks sprake van, omdat 1982
als een overgangsjaar wordt be
schouwd.
Eén ding is de afgelopen jaren zonne
klaar geworden: het is heel moeilijk
om de bevolking van de Bevelanden
bij de welzijnsplanning te betrekken.
Ondanks wervende folders, reeksen in
formatie- en inspraakavonden en zelfs
een welzijnskraam op de markt in
Goes lieten de meeste belangstellende
burgers het al snel afweten. De in
spraak is daardoor voornamelijk be
perkt gebleven tot de welzijnsinstel-
llngen zelf, waarbij vooral de stichtin
gen en verenigingen die over beroeps
krachten beschikken zich geducht lie
ten horen. „Het is", geeft Van der Lin
den toe, „inderdaad niet zo dat de be
volking uiteindelijk bepaalt wat er ge
beurt. Da's overigens geen ramp, want
de gemeenteraden nemen de beslissin
gen en die mag je toch als vertegen
woordigers van de bevolking beschou
wen". Eveleens: „Wat de inbreng van
de bevolking betreft zyn de doelen van
de kaderwet te ver gesteld. Ik denk dat
de ervaringen - ook in andere proefge
bieden heeft de bevolking het min of
meer laten afweten - op dit punt zullen
leiden tot een bijstelling van de kader
wet". Hij vindt niettemin dat voortdu
rend geprobeerd moet worden zoveel
mogelijk mensen bij de welzijnsplan
ning te betrekken.
Van der Linde en Eveleens denken dat
het wel mogelijk is om de gang van
zaken in de welzijnsplanning tc ver
eenvoudigen, zodat het geheel wat
overzichtelijker wordt. Dat kan bij
voorbeeld door niet voortdurend aller
lei zaken terug te sturen naar het be
stuurdersoverleg en door hoorzittin
gen te koppelen aan vergaderingen
van de gemeentelijke welzijnscommis-
sies. Ook een betere regionale afstem
ming kan een en ander meer stroomlij
nen. Van der Linde: „We zullen naar
een regionale paragraaf toe moeten
die in de plannen en de jaarprogram
ma's van alle zes gemeenten gelijklui
dend is. Als we daar met z*n allen niet
in slagen, dan is volgens mij de proef
wat betreft de regionale samenwer
king mislukt".
Ben Jansen.
ADVERTENTIEI
IDoor Jaap van Wesell
Het moet een vreselijk schouwspel
zijn voor de Saoedische kust
wacht, het naaktstrand in Neviot. Het
is een door Israël gesticht toeris
tenoord aan de Sinai-kust van de Golf
van Akaba, enkele kilometers verwij
derd van de Saoedische kust, waar
men zo gevoelig is voor het bedekken
van het vrouwelijk schoon. Als de Sa
oedische kustwacht goed uit zijn ogen
heeft gekeken, dan hebben zij een ver
andering opgemerkt. Het vakan
tieoord is gesloten en een vijftiental
Egyptische functionarissen is gearri
veerd om Neviot, dat na 26 april zijn
oude naam Nuweiba weer terug
krijgt, te inspecteren en over te ne
men.
Zeev, een bedroefde inwoner van Ne
viot. tot de laatste dag toe belast met
het besproeien van de grasvelden, zegt
met enige minachting dat hij niet pre
cies weet wat die Egyptische 'technici'
komen doen. „Ze worden wegwijs ge
maakt in het elektriciteitssysteem, de
watervoorziening en dat soort zaken",
zegt hij. Zaken die hij heeft aangelegd
en die Israël aan Egypte achterlaat,
klaar om een bloeiend toeristencen
trum te kunnen voortzetten.
De Egyptenaren zitten enigzins ver
borgen in een huisje, bewaakt door Is
raëlische soldaten. Er is de laatste tijd
nogal wat weerstand geweest tegen de
komst van Egyptenaren, vandaar.
„Wij komen de zaken inspecteren. Er
moeten een hoop reparatiewerkzaam
heden verricht worden. Maar wij gaan
hier een toeristencentrum voortzet
ten, en iedereen, alle nationaliteitzijn
welkom". Ook hier is de boodschap
duidelijk: de Israëli's hebben er een
troep van gemaakt. Onder de zorgza
me Egyptische handen komt alles snel
weer in orde.
Toen in 1967 president Nasser 4
Straat van Tiran afsloot en een Een
tlsch garnizoen legerde in het tot fr
toe gedemilitariseerde f'
Sheikh, wisten maar zeer u
Egypte waar Sharm el Sheikh lag. pj''
sident Sadat erkende bij zijn bea> d
aan Sharm in juni vorig jaar dath^t I
nooit eerder was geweest. Sbann.
Sheikh kreeg voor Egypte pas beteb 5"
nis na de oorlog van 1967 en doorj pi
Israëlische bezetting, die permans t
leek te zijn. Het was de slogan vanDi
jan die Sharm el Sheikh tot onn
vreemdbaar heilig Egyptisch tenia k
maakte.
1
vredesleger
dajan
Neviot is in 1971 gesticht, aan de weg
tussen Eilat en Sharm el Sheikh. Dat
was in de tijd dat wijlen Moshe Dajan
de leuze voerde dat Sharm el Sheikh
zonder vrede belangrijker is dan vre
de zonder Sharm el Sheikh. Maar de
volgende maand zal ook Sharm el
Sheikh weer deel uitmaken van Egyp
te, tot verdriet van de daar overgeble
ven Israëlische pioniers, die eigenlijk
nog steeds achter die fameuze uit
spraak van Dajan staan. Heel triest
vertellen zij hoe het tot Ophira her
doopte Sharm el Sheikh een oase had
moeten worden in de bete woestijn
met 15.000 inwoners. Hoe de toeris
tenindustrie de ware natuurliefheb
ber onderdak had willen verschaffen.
Merkwaardig genoeg is er in de veer
tien jaar Israëlisch bestuur erg weinig
gedaan. Het maximale inwonersaan
tal is 1200 geweest. Er zijn een paar
hotels, een toeristencentrum met als
speciale attractie diepzeeduiken en
het bewonderen van de beroemde rode
zeekoralen. Verder een bescheiden
marine en luchtmachtbasis en daar
mee is het uit. Bij nader inzien toch
niet zo verwonderlijk. Ophira ligt 250
kilometer ten zuiden van Eilat, mid
den in de onbewoonde wildernis van
zand en rotsen, de overdag bloedhete
en 's nachts zeer koude Sinai.
Niet alleen aan Israëlische kant is de
mythe van Sharm el Sheikh sterker
dan de werkelijkheid. In Egypte is dat
nog in veel sterkere mate het geval.
Toen Sharm el Sheikh eerst in 1956 en
daarna in 1967 door Is'.ced veroverd,
werd daarmee de blokkade van de Is
raëlische haven Eilat opgeheven. Een
blokkade die zeer eenvoudig te realise
ren is, omdat er maar een heel nauwe
doorvaart is tussen het eilandje Tiran
- door Saoedi-Arabië indertijd aan
Egypte uitgeleend - en de kust.
Wie Sharm el Sheikh beheerst, be
heerst de vaart naar Eilat en Suez. Dat
was de gedachte achter Dajans slogan.
Maar de oorlog van 1973 bewees de be
trekkelijke waarde van Sharm el
Sheikh. Egypte sloot de Bab el Man-
deb af bij Aden, de werkelijke toegang
tot de Rode Zee. Daarna was het stra
tegisch belang van Sharm el Sheikh
beperkt tot de mogelijkheid van een
Israëlische tegenblokkade van de Golf
van Suez. Het gevolg van de strategi
sche ligging van Sharm el Sheikh was
dat het voor zowel Israël als Egypte
een symbool werd.
Er wordt nu druk gebouwd in Sham-
Sheikh. Opnieuw een militaire baa
nu voor de legering van 1000 soldate
Ditmaal een vredesleger van de MR
de Multinational Force and Obae
vers. Het Amerikaanse ingemea
korps is met grote spoed een kampi BO
elkaar aan het zetten. Graafmacha w
verzetten grote hoeveelheden zand j
raëlische bouwmaatschappijen la
ren de kant-en-klaar barakken, d«s
de soort als zij voor de nederzetting»
in de bezette gebieden leveren. Opi
april moet het kamp klaar zijn. Dani
de MFO zijn controlerende taak bep
nen. In 1982 blijkt mogelijk te zjjn®
in 1967 geen haalbare kaart was»
daarom tot oorlog leidde: eeninte»
tionale strijdmacht formeren diej
vrije doorvaart kan garanderen tl
marinetaak zal door de Italianen w
den verricht.
Ook het eiland Tiran krijgt MFO-t»
manning, waarschijnlijk Amerikans
Een peloton Nederlanders (30 mi
zorgt voor de verbindingen per a»
foon en telex.
Rest nog de vraag op wat voor rj
vaart de MFO toezicht moet houds
Dat is niet zozeer de scheepvaaitij
Eilat, zoals in het verleden het gen
was. Het belang van de Israëlische!!»
de Zee-haven is tot een minimum g>
daald sinds Israëlische schepen a
Afrika en het Verre Oosten gebi»
kunnen maken van het Suezkara
Nee. de MFO zal in de praktijk toem
gaan houden op de honderden sdt
pen die de Jordaanse haven Acabar
bestemming hebben, en die goeden
aanvoeren voor de Iraakse oorlog»
spanningen tegen Iran, het land data
zulke grote schaal wapens krijgt <n
Israël, dat weer het verzoek heeft p
daan om de MFO in Sharm el Sheï
te legeren. Het kan vreemd lopen 1:5
wereld.
De militaire ontruiming van de Sin
door Israël is praktisch voltooid D
Israëli's hebben alle voorzorgsmu
regelen genomen dat het traumam
1967 zich niet zal herhalen. De rut
teit in Sharm el Sheikh leert datd
getroffen regeling meer op symbol!
en verleden slaat dan op heden en 1*
komst. Dat is waarschijnlijk ook r.
beter.
dei
«iji
Cin
Soms verschijnt er een boek waarbij
het geen opgave is het te lezen. Ster
ker nog: een boek waar je niet van af
kunt blijven en dat je in één adem uit
leest. Zoiets overkwam mij een paar
weken geleden toen ik een boek van
een zoon over zijn vader in handen
kreeg. En om het helemaal bijzonder te
maken: ik kreeg het ten geschenke van
de zuster van de schrijver, de dochter
van de beschrevene. Bedoeld is het pas
verschenen boek 'Niet te vergeten Mis
kotte' van de hand van de Amsterdam
se predikant dr H. H. Miskotte.
Niet lang na het proefschrift van dr G.
G. de Kruijf over Miskotte, niet ver voor
de uitgave van de verzamelde werken
van Miskotte is er dit boekje dat een
beschrijving geeft van leven en werk
van dr K. H Miskotte, predikant te
Kortgene, Meppel, Haarlem, Amster
dam en kerkelijk hoogleraar te Leiden.
Rond de lectuur van dit boekje hangt
een sfeer van eerbied, omdat aan de le
zer een blik wordt gegund in de mens
Miskotte, in zijn functioneren als predi
kant. vader, grootvader, als collega en
in de kring van bekenden. Een aantal
goed gekozen foto's geeft de tekst een
ondersteuning die het geheel nog fijn
zinniger maakt. Ik sprak van eerbied
omdat er met eerlijkheid en respect toe
gang wordt ontsloten tot een leven dat
voor velen van groot gewicht is ge
weest Dc reken het nog altijd tot de
voorrechten van mijn leven een poos
aan de voeten van deze meester te heb
ben gezeten. Het was weliswaar in de
eerste anderhalfjaar van mijn studie in
Leiden, ik begreep er vrijwel niets van.
Toch schreef ik bijna alles op, vanuit
een besef: hier zijn beslissende dingen
aan de orde. Nog hoor ik de wat hese
stem. die, bevlogen, ons eerstejaars in
leidde in de theologie. Die ons duidelijk
maakte dat "Heilig, heilig, heilig' bete
kende: God is anders dan je denkt: „An
ders. anders, anders". Het heeft tot op
de dag van vandaag een bevrijdende
werking op me gehad.
leermeester
Daarom kom je in de lectuur van dit
boek over iemand die veel voor je bete
kent (betekend heeft, heb je soms ge
dacht, maar Je weet: nog betekent) ook
delen van je eigen geschiedenis tegen,
van de keuzen die je maakte, van de
aarzelingen die je beslopen. Het heeft
iets vertederends tegelijkertijd te le
zen hoe de leermeester genoot van de
visite op zijn verjaardag. Hoe hij met
welbehagen de kring rondkijkt, hoe hij
Sinterklaasgedichten wist te waarde
ren. Of, tot hilariteit van de zoon en
omstanders, omstandig gaat voordoen
(compleet met sprong in de lucht)
waarom de schijnbeweging van Pietje
Keizer van Ajax beter en mooier is dan
de schijnbeweging van de linksbuiten
van Feijenoord Coen Moulijn: want
Keizer is een artiest en dat wist Mis
kotte boven alles te waarderen.
Immers naast de fabelachtige kennis
van de theologie en de filosofie was er
een niet te lessen dorst naar wat de kun
stenaars hadden gezegd, geschilderd,
gevormd, gecomponeerd. Naar zijn ei
gen woorden: de Bruid in zijn leven was
Vrouwe Theologia, maar de maitresse
was de Kunst, de Cultuur, de uitingen
van dichters en schrijvers. Wanneer je
aan de hand van de zoon nog eens mag
kijken naar het leven van Miskotte dan
duizelt het soms: die ontzagwekkende
concentratie, die werkkracht, die
breedheid. Maar bovenal: dat pastora
le, herderlijke en priesterlijke, in dit le
ven. Voor hoevelen heeft hij als schrij
ver van brieven niet betekend. Wanneer
het eten nog niet klaar was dan werden
er nog een aantal brieven geschreven!
Voor hoevelen zijn enkele woorden van
hem niet van beslissend gewicht ge
weest in een crisis, of op een moment
waarop het gevaar van een foute keuze
dreigde. Hoe scherp kon hij daarbij zijn.
Bij de praktische oefeningen om aan
het spreken in kerkruimten te wennen,
de zogenaamde 'kanseloefeningen'
waarbij gelezen, gedeclameerd, geme
moriseerd en gepreekt moest worden,
hebben de toekomstige predikanten
zijn heilzame kritiek soms als een kou
de douche moeten verwerken. Dan
werd er niet gesjoemeld. Dan was aan
de orde Het waagstuk van de prediking.
Want als er iets was waar Miskotte leef
de, beter, van leefde, dan was het de
preek. Het opgaan naar de kerk, het
deelnemen aan dat geheim van de ge
meente als voorganger of als luisteraar.
Er was in zijn leven, volgens het boek
van zijn zoon, eigenlijk maar één plaats
waar het leven zich ontvouwde: dat was
de kansel. Misschien moet het nog an
ders gezegd worden: op de kansel bij de
opening van de Schriften was er einde
lijk werkelijkheid, de ware werkelijk
heid die ons verlost van subjectivisme
en eenzaamheid. Die onze tijd en de be-
stemmen uit de kerken
leving daarvan opheft en opneemt in de
Tijd van de openbaring, de verkondi
ging van God vóór ons. Toen ik dat weer
las dacht ik aan een boek van Iris Mur
doch, 'The bell'. Daarin wordt het leven
beschreven van een mislukkend pries
ter. Wanneer alles wat houvast zou kun
nen betekenen in het leven is weggeval
len (relaties, gevoelens, waarden, herin
neringen en verwachtingen) en het to
tale Niets heerst, gaat de priester dage
lijks naar de mis in een nabuurdorp
Want: dat is het enige dat werkelijk is,
bevrijdend objectief.
Als er iemand in de geschiedenis van
deze eeuw in de kerk geleden heeft aan
dat Niets, aan het nihilisme, dan wel
Miskotte. En dat niet op een theoreti
sche manier, maar in zijn existentie,
zijn huid en baar. Hij zag het, schouw
de het in de toekomst, ervoer het in de
kilheid die zich over kerk en samenle
ving legde. Hij leed aan de vertwijfe
ling die daarbij hoort. Hij zocht, uit de
wanhoop, naar het antwoord. Naar het
spreken dat het zwijgen van de afgo
den als zwijgen zou ontmaskeren. Naar
het Woord dat geschiedenis maakt,
toekomst opent. Dat gevecht speelde
zich in Miskotte's leven af op de kansel.
Het was ook de strijd tegen de voorlopi
ge, niet houdbare troost, de goedkope
uitweggetjes, de schijnoplossingen.
Miskotte te horen preken was een ge
beuren: een minimum aan liturgie, een
maximum aan verkondiging en gebed.
Het gebed vóór de opening van het
Woord was letterlijk levensnoodzaak
voor hem, zo dat hij het onbegrijpelijk
vond wanneer het werd verwaarloosd.
Geen wonder ook dat in het Dienstboek
in ontwerp voor de Nederlandse Her
vormde Kerk gebeden van Miskotte
staan opgetekend: innig van toon.
weids van aandacht, diep van beleving.
In de eredienst leefde hij, of, wanneer
het met lukte of wanneer de voorganger
er een potje van maakte, stierf hij.
Vanuit die aandacht voor het levende
Woord, voor het belang van de kerk
dienst (in de vijftiger jaren schreef hjj
een reeks artikelen over 'Kerkgang te
gen de verveling', profetische woorden
voor een tijd als die wij nu beleven met
de zorg voor de vulling van die tijd door
arbeid of werkloosheid) was er ook de
aandacht voor het lied, het antwoord
van de gemeente op de grote daden
Gods. Daarom was hij de aangewezen
man in de Hervormde Kerk om met
dichters samen te werken aan de nieu
we berijming van de Psalmen. Bij hen
was hij thuis, in dit werk kwam hij
thuis.
Daarbij komt nog zijn grote gesprek
met Karl Barth, wiens vertolker hij hier
ten lande geweest is. Niet als naprater,
maar als diepzinnig uitlegger, ge
sprekspartner, corrector. Voor Barth
was hij de kunstenaar onder diens
vrienden en collega's. De stukjes 'kleine
kerkgeschidenis', de anecdoten van de
ze ontmoetingen, maken ook deze
vriendschap tot iets echts, en bovenal
iets levends. Zoals het gewone leven in
al zijn facetten steeds uit dit leven op
duikt en een zegen om zich heen ver
spreidt. Want vanuit het centrum, van
uit het bijzondere van de Ontmoeting,
vanuit dat Midden van de tijd, wordt
het gehele bestaan ontvouwd: de di
mensies binnen de stilte, de diepten
van de kleuren, het gewicht van
den en tonen. Dat alles wordt rechtF
daan op een unieke wijze.
diepten
Het is goed dat in onze tijd de aanditl
voor Miskotte wordt levend gehoud«
door het pas verschenen proefschrii
van De Kruijf, door de uitgave van»
zameld en voor een deel nog niet PI»
bliceerd werk (het Dagboek bijrw
beeld is met spanning tegemoet tens
en door dit boekje van de zoon&
geeft een voortreffelijke inleiding*
leven en werk van een theoloogdie»
ze tijd in het vooruit heeft geschou«t
De diepten van de problematiek bi
hij voor ons in dat zelfde vooruitblw
gelegd en doorstreden. Waar de f
spectieven verkorten, de oriënt#
punten het begeven, het grote dreip
en grote sterven lijkt te zijn begon»
waar in doemdenken de wanhoop»
breed maakt om zich in doodsW11
storten in het nucleair geweld, 4»
moeten woorden van Miskotte f
hoord worden. Om op dc rechte#
zakelijk te worden en dat niet»»
getroost te zijn. Ook dat: in het
uit....
L.dei**
H. H. Miskotte: 'Niet te vergeten UW
Uitgave Kok 1981.