CLITEX
CLINGE
ruim
honderd man
uit textielbranche
op straat
Redactie en administratie.
Terneuzen, Nieuwstraat 22,
tel. 01150-94457.
Hulst, Steenstraat 6, tel. 01140-4058.
Zeeuwsch-Vlaanderen Extra
VRIJDAG 12 MAART 1982
Clitex kende een spectaculaire groei
na de Tweede Wereldoorlog. De Duitse
textielindustrie was van de kaart ge
veegd en het gat in de markt werd
vooral door Clitex opgevuld. Langza
merhand zag het verkoopapparaat
kans een zo breed mogelijk afzetgebied
te creëren. De produkten werden via
agentschappen over de gehele wereld
afgezet. Volgens de markettingman J.
Mariman van Clitex was de groei van
het textielbedrijf in de jaren zestig ten
dele het gevolg van het beleid van de
Tieberghiens. De familie vond dat er
beter geïnvesteerd kon worden in
nieuwe machines, in plaats van divi
dend uit te keren. Clitex werd daar
door in de ogen van de andere bedrij
ven een zeer moderne en goed geoutil
leerde onderneming.
Mariman: „Zelfs de prijsstijgingen van
vooral na 1964, die een gevolg waren
van de stijgende arbeidskosten, hielden
geen nadelige gevolgen in voor Clitex.
Andere textielbedrijven kenden in die
periode wel hun eerste liquiditeitspro
blemen. Het Clingse bedrijf ondervond
toen geen last. dank zij de moderne
aanpak en doordat Clitex met zeer mo
dieuze collecties op de markt kwam.
Het bedrijf heeft zich altijd bij de wollen
stoffen gehouden. Door die gespeciali
seerde aanpak heeft het Clingse textiel
bedrijf zich tot het einde van de jaren
zeventig redelijk weten te handhaven".
Mariman noemt drie oorzaken, die heb
ben geleid tot de neergang van het be
drijf- De hoge arbeidskosten, waardoor
het verschil in prijs per meter doek met
concurrerende landen opliep tot twee
gulden vijftig. „Een dergelijk prijsver
schil zal des te meer doorwegen, naar
mate de economische recessie doorzet.
Mode kost geld en de modebewustheid
neemt nu af. Dat laat zich het eerst gel
den bij de duurdere stoffen".
Als oorzaak nummer twee noemt Mari
man de marktsituatie. De consument is
zich volgens hem op een ander vlak
gaan bewegen. Vaak worden nu ook an
dere vezels dan wol gedragen. Verder
heeft Clitex de laatste jaren veel afne
mers verloren door invoerbeperkingen
in verschillende landen Volgens Mari
man proberen vooral de Oostbloklan
den, die nogal eens met hun betalings
balans in de knoop zitten door een poli
tiek van zoveel mogelijk uitvoeren en zo
weinig mogelijk invoeren harde Wester
se valuta binnen te halen. Wat dat be
treft gaan volgens Mariman de ambte
naren van de betrokken ministeries
niet geheel vrijuit. Vaak zijn afspraken
tussen de Comecon en haar tegenhan
ger de EG over uitvoer van goederen
vanuit de Beneluxlanden naar oost-
bloklanden. niet nagekomen.
Onder de deskundigen van Clitex
heerst de opvatting dat de textielbran
che best rendabel kan zijn. zolang je
het maar kleinschalig houdt. De groot
schaligheid leidt - in de modieuze stof
fen - tot een miskleun, vindt Mariman.
„Het bevordert niet de overzichtelijk
heid van een bedrijf. In onze branche
waar gewerkt wordt met heel extrava
gante stoffen is alleen nog maar plaats
voor kleine ondernemingen, die snel
op de markt kunnen inspelen en boven
dien niet te beroerd zijn om in ruime
mate van de veertigurige werkweek af
te wijken".
De laatste weken zijn bij de Clitex vrij
veel dankbetuigingen binnengekomen
van voormalige afnemers, waarin de
kwaliteit en de service van het bedrijf
worden geroemd. „Ze hadden beter be
stellingen kunnen plaatsen dan ons te
overladen met loftuitingen", merkt
Mariman wrang op.
Cyriel de Smet en Hans Vonk.
Foto's: Camiel Schelstraete.
tendens die ongeveer tien jaar geleden
is ingezet".
Na de reorganisatie is vorig jaar door
het overblijvende personeel vrij regel
matig overgewerkt. Ex-werknemers
van Clitex zagen dit met lede ogen aan
en hebben zich dat aangetrokken. Van
de Voorde: „Nadat de meesten wegwa
ren hebben we ons er op toegelegd weer
werk te krijgen. Dat is wel gelukt, maar
het waren vooral orders, die snel afgele
verd moesten worden. Dat was gewoon
in het belang van zowel Clitex als de
overgebleven medewerkers. De orders
liepen over een beperkt aantal machi
nes. We kregen te maken met een her
verdeling van beschikbare mensen over
de afdelingen in de fabriek. Dat is de
reden geweest dat er zo nu en dan over
gewerkt moest worden om deze proble
men op te vangen. Ik kan me heel goed
voorstellen dat dit kwaad bloed bij de
ex-werknemers heeft gezet. De directie
heeft daar alle begrip voor en dat is in
dertijd ook afgewogen. Op een gegeven
moment hebben we nog tien man extra
kunnen aanhouden". Om de kwestie
met de overuren wat duidelijker te ma
ken geeft Van de Voorde een voorbeeld:
„Als je werk hebt voor één en een kwart
man, is het ondoenlijk hiervoor twee
man aan te nemen".
Ook Van de Voorde ziet het sober in
voor de ontslagen Clitex-medewerkers
om nog aan het werk te geraken. „De
gemiddelde leeftijd is hoog. Er wordt
ook vaak gezegd dat textielmensen al
leen iets afweten van doek en garen.
Dat specialisme en de hoge leeftijd ma
ken dat de ontslagen mensen 'moeilijk
inpasbaar' zullen zijn". Volgens Van de
Voorde heeft de sluiting van Clitex ook
nadelige gevolgen voor het moederbe
drijf Tieberghien in Frankrijk. „Het
was onze grootste relatie. Wij beheer
sten de Nederlandse markt. Het zal dus
voor Tieberghien zeer moeilijk wor
den om op de markt hier greep te hou
den".
niet vieren
Clinge zal het vijftigjarig bestaan van
de fabriek niet meer kunnen vieren. Dat
zou volgend jaar zijn geweest. De vesti
ging van het bedrijf in 1933 had te ma
ken met de politieke lijn die toen werd
gevolgd. Elk Europees land - dus ook
Nederland - legde zichzelf zoveel moge
lijk invoerbeperkingen op. De textielfa-
milie Tieberghien had in Nederland
echter een fors marktaandeel en er zat
voor het bedrijf niets anders op - om dat
te behouden - dan een eigen vestiging
in Nederland te openen. Dat de keus op
Clinge viel komt doordat de afstand
tussen het moederbedrijf en de nieuwe
vestiging dan dé kortst mogelijke was.
Het textielbedrijf was welkom in Clin
ge Het bedrijf werd welhaast in een fee
stroes binnengehaald. Dat was niet zo
verwonderlijk. De tijden waren in de ja
ren dertig zeer slecht, de werkloosheid
enorm hoog. Volledige gezinnen, vader,
moeder en de kinderen - als ze oud ge
noeg waren - kwamen op de textielfa
briek terecht. Het redelijke salaris was
er de oorzaak van dat de Clingenaren
zich zichtbaar gingen onderscheiden
van de bewoners van de omringende
dorpen. Clinge werd vaak met een ja
loerse blik bekeken.
De verwevenheid met de fabriek was
zeer groot. Vaders plaveiden de weg
voor hun kinderen, bespraken' een
plaatsje binnen het bedrijf. Hoewel de
meeste mensen geen ervaring hadden
in spin- en weeftechnieken of in bepaal
de commerciële facetten van de textiel,
nam het bedrijf de mensen toch aan. De
Clingenaren kregen de gelegenheid
door ervaring en studie zich op te
werken.
Hdelijk tevreden
Oofamtmingsraadvoorzitter Piet
Het op handen zijnde ontslag van de werknemers van het textielbedrijf Clitex in Clinge wordt
schijnbaar gelaten opgenomen. Iedereen doet nog gewoon zijn erk. Gevoelens van ongenoe
gen worden nauwelijks geuit. „Pas als je de definitieve ontslagbrief onder ogen krijgt, ga je pas
begrijpen wat er te gebeuren staat. Een ontslagbrief die een uitdrukkelijke bevestiging is van een
vermoeden, dat je niet durfde te uiten. Pas dan zullen de gevoelens zichtbaar worden onder de
flitexmedewerkers". J. Mariman is één van de 111 werknemers, die over enige tijd op straat
komen te staan. Clitex gaat nu, nadat vorig jaar bij een reorganisatie al bijna tweehonderd man
op straal kwam te staan, definitief dicht.
In de eerste helft van 1980 investeerde
Clitex nog een half miljoen gulden in
machines en de kwaliteitscontrole. In
de tweede helft van dat jaar ging het al
slechter en ontstonden de plannen om
af te slanken, die in 1981 dan ook wer
den uitgevoerd. „Eigenlijk is in twee
jaar tijds de hele zaak op nul gekomen.
Het feit dat we onlangs nog hebben
geïnvesteerd wijst erop dat de Clitex
wel erg snel de vernieling is ingegaan",
zegt het hoofd personeelszaken.
In Nederland zy n nu nog twee bedrijven
over, die enigszins vergelijkbaar zijn
met Clitex in Clinge. Een daarvan
kampt ook al met problemen en heeft
uitstel van betaling. Dat Clitex het nog
zolang heeft kunnen uitzingen schrijft
Van de Voorde toe aan het machine
park, dat één van de modernste van Ne
derland was. „Wat Clitex de das heeft
omgedaan is eigenlijk de afname van de
Nederlandse kopers geweest. Velen
stopten of gingen naar het buitenland.
Daardoor hebben we ons ook moeten
toeleggen op de verre markt Dat is een
f4
G. A. van de Voorde Piet Steijaart
Mariman, die zich bij het bedrijf bezig
houdt met de verkoop, weet zich de tijd
nog te herinneren dat er op het bedrijf
excursies waren waarbij bij de bezoe- -
kers de monden openvielen van verba
zing over het machinepark. „Uit alle
landen kwamen ze kijken naar de
Clingse vestiging, het voorbeeld van
een moderne aanpak", zegt hij. Een
aanpak die overigens geen garantie
bood voor het voortbestaan.
Precies drie weken geleden riep de di
rectie het personeel bijeen. Directeur J.
L Deltour en hoofd personeelszaken G.
A van de Voorde spraken de Clitex-
vertaemers toe. Het ging niet langer
meer op deze manier. De verliezen wer
den te groot en de banken wensten niet
langer het krediet te verhogen. Het per
soneel hoorde de mededeling gelaten
aan, er heerste verslagenheid. Een gro
te verrassing was het niet. Vrijwel ieder-
eenhadde bui al zien hangen. 'Een klap
voorvooral de lokale werkgelegenheid',
'een intrieste zaak', 'een ramp voor
CUnge', waren enkele van de commen
taren op dè voorgenomen sluiting drie
weken geleden.
Vorig jaar voerde het bedrijf een reorga
nisatie uit, waarbij de spinnerij en de
weverij werden afgestoten. Daarbij
werd het personeelsbestand terugge
bracht van ruim driehonderd tot de
honderdelf werknemers, die dan nu ook
op straat komen te staan. De laatste
maanden waren de geruchten over een
bedrijfssluiting flink toegenomen. Dat
bet bedrijf zou sluiten stond voor vele
Clitexmensen wel vast. De grote vraag
was alleen nog: wanneer.
De directie wilde in eerste instantie een
sociaal plan uitvoeren, dat gelijk was
aan dat van vorig jaar, toen tweehon
derd werknemers naar huis werden ge
stuurd. Woensdagavond werd een ak
koord bereikt over de inhoud van het
sociaal plan. De ondernemingsraad en
de Industriebond FNV en de directie
'an Clitex vonden elkaar halverwege:
«wordt nu 571.000 gulden uitgetrok
ken. De or en de bond hadden een plan
dat zes ton zou kosten. Er komt nu een
uitkering van 500 gulden en 50 gulden
vooreik dienstjaar. Daarnaast is er nog
«n schadeloosstelling volgens de tex-
öel-cao voor de werknemers ouder dan
veertig jaar. Zij krijgen, afhankelijk van
bun leeftijd en dienstverband een sala
ris. variërend van een week tot drie
maanden extra. In het plan is woensdag
verder opgenomen dat de wao'ers, die
in hun tweede ziektejaar juridisch ge-
a'"n°g tot het bedrijf behoren, ook de
rijlhonderd gulden en vijftig gulden
voor elk dienstjaar krijgen.
Een akkoord werd snel bereikt, want de
vakbond en de or stonden vanaf het be-
pn al vrij positief tegenover het direc-
ue-plan. De garantie voor de uitvoer
van het plan werd gevonden in de ge
bouwen en de terreinen, een aanbod
van de directie. „Zoals de zaken er nu
voor staan hoeven er beslist geen pro-
b-emen te ontstaan. We zullen het ge-
vra^de bedrag op tafel kunnen leg-
g®zegt Van de Voorde. Hij voegt
Rechter aan toe dat er geen vertra
den mogen optreden in de opzegter
mijnen of zich andere tegenslagen mo
gen voordben. „Enige speelruimte is er
nauwelijks".
Steijaart kan zicb in grote lijnen in het
plan van de directie vinden. Steijaart
had graag gezien dat er zes ton in het
plan werd gestoken. Dat is het bedrag
wat de directie vorig jaar neertelde bij
de afvloeiing van de 194 werknemers.
„We zijn redelijk tevreden. Er zit niet
anders op dan het bod van de directie
te accepteren", zegt Steijaart. Het di-
rectieplan is hem reuze meegevallen.
Hij had verwacht dat er een goedkoper
sociaal plan uit de bus zou komen rol
len.
De voorzitter van de ondernemings
raad is slecht te spreken over de mee-
deelzaamheid van de directie. „We heb
ben nooit iets vernomen over de echte
problemen die speelden. Ze vertelde
wel dat het slecht ging. maar niets over
plannen tot sluiting. Toch hebben we er
elke or-vergadering naar gevraagd. Wij
zagen ook wel dat er voor de helft van de
mensen soms geen werk was en toch
werd er geen werktijdverkorting aange
vraagd. Dat gaf wel te denken. Tien fe
bruari hebben we toen een vergadering
aangevraagd en die is ook gehouden.
Daar zijn we ook niets wijzer van gewor
den. Weer kregen we geen bijzonderhe
den of plannen te horen. Een een week
later blijkt dan plotseling dat de zaak
gaat sluiten", merkt Steijaart bitter op.
De or-voorzitter rekent voor aan de de
hand van de leeftijden en het aantal
dienstjaren dat eind april zeventien Cli
tex-medewerkers zullen afvloeien, eind
mei twaalf, in juni drieëndertig, in juli
achttien, in augustus tien en eind sep
tember eenentwintig.
Hij verwacht dat de produktie eind mei,
begin juni stil komt te liggea „Dan is
het nog een kwestie van de machines
afbreken en het kantoorwerk afwikke
len. Het enige wat we dan nog kunnen
doen is de werknemers - en vooral de
ouderen - voorlichten en helpen". Hij
wijst er in dat verband op dat het ge
middeld dienstverband achttien jaar
bedraagt. „We hebben duidelijk te ma
ken met een hoge leeftijd van de werk
nemers. Het kantoorpersoneel, dat zijn
vrijwel allemaal ouderen. De meesten
hebben nauwelijks een opleiding en zijn
in het bedrijf gegroeid". Hij verwacht
dat het zeer moeilijk zal zijn voor deze
mensen ooit nog aan de slag te komen.
Piet Steijaart heeft geluk gehad: hij is
tot nu toe de enige binnen Clitex, die
straks bij een andere baas kan begin
nen.
slagen
Na de reorganisatie in het begin van
het vorig jaar gingen de zaken voor Cli
tex weer redelijk. „De reorganisatie
leek te slagen", zegt Van de Voorde. In
augustus stortte de markt echter plot
seling in en zag Clitex de orderporte
feuille fors slinken. In september heb
ben we iets moeten doen tegen de te
lage prijs. We hebben toen een poging
ondernomen om het winterseizoen te
overbruggen. De Clitex-directie heeft
toen een zogenaamde 'rampenorder'
aangenomen, een order waarop je nau
welijks of niets verdiend, maar die je
toch neemt om de zaak draaiende te
houden. Zoiets kan je maar één keer
doen en daar is bet bij ons ook bij ge
bleven. In oktober stortte de markt
nog verder in, waardoor de basis om
verder te draaien volledig weg was".
De afgelopen maanden zijn intensieve
onderhandelingen met de banken ge
voerd over de kredieten „Onze contrac
ten liepen af en de banken hebben ons
toen laten weten dat er eind 1983 op
basis van de huidige verkoopcijfers
geen krediet meer beschikbaar zal zijn.
Tot eind van het vorig jaar hadden we
nog 3.7 miljoen gulden handelskrediet
tot onze beschikking, daarna zou de af
bouw beginnen. Er is toen een schema
opgesteld, waarin die afbouw was gere
geld. Voor de directie is dit toen de aan
leiding geweest tot herbezinning. Daar
kwam natuurlijk ook het grote exploi
tatieverlies over 1980 en 1981 bij. In de
afgelopen twee jaar hebben we ruim vijf
miljoen verloren. Als dat gebeurt moet
je stoppen. Het kan niet anders", ver
telt Van de Voorde.
Vorig jaar zijn nog machines verkocht.
Die transacties hebben een gunstige in
vloed op de cijfers gehad „En toch was
er nog een exploitatieverlies van totaal
drieènhalf miljoen gulden. Een verlies
van 1.2 miljoen was voorzien. Dat had
den we ons nog wel kunnen veroorlo
ven".