christian boltanski
geïmproviseerde muziek
zit in een windstilte
sterrenwach(t)
william
verstraeten
IS HET ELAN VERDWENEN?
TENTOONSTELLINGEN andré oosthoek
sierhuis
TOVERLANTAARN IN DE VLEESHAL
PZC/kunst/cultuur
Omdat niets toevallig is. moet
men de titels bij het nieuwste
werk van William Verstraeten maar
niet louter als vlaggetjes op het
voertuig zien. Ze verwijzen enkele
malen naar Escher en dat heeft meer
met een idee, een manier van zien,
een werkwijze te maken dan met een
vluchtige, niet goed te duiden hom
mage aan een zeker soort postercul-
tus.
Het proces staat voorop in deze grote
aquarellen die zo duidelijk de sporen
van research dragen dat de beschou
wer bij dat onderzoek betrokken
wordt. Aan het begin staan drie di
mensies. samengebald in de druppel
inkt, het bolletje verf. Dan is er - te
ruggebracht tot het platte vlak - de
spat. de uitloop, het spoor, keer en
wederkeer. Kort gezegd, het werk
geeft de kans in te breken in een on
derzoek naar opvolgingseffecten-
Het boeiende is dat men in de stelsel
matig gestuurde uitwaaiering van
het beeld de antwoorden kan vinden
op vragen die met uitgangspunten te
maken hebben: wat haalt wat in, wat
loopt op wat uit?
Het zou een leuk spelletje op zichzelf
zijn. divertissement, soft music for
the millions, als William Verstraeten
nagelaten zou hebben spannende
dingen te doen met dat platte vlak
waarvan hij zijn beeld - mede - afhan
kelijk stelt.
Die dingen zijn gebeurd, met name in
de verdeling van de krachtlijnen, die
behalve met ruimte te maken heb
ben met zulke 'gevoelige' zaken als
kleur, beeldend oppervlak en de on
derlinge verhoudingen van dat al.
William Verstraeten, Recente
Werken, Zeeuws Kunstenaars Cen
trum, Molstraat1 Spuistraat, Middel
burg (tot 20 maart).
In het hevig geteisterde gebouw
van de Sterrenwacht aan het
Noordbolwerk te Middelburg pre
senteren Adriaan de Regt. Harry
van de Vliet en Jan Z^mbsch een
reeks installaties en manifestaties
van hedendaagse kunst.
Eerste projecten:
- Ria Roerdink en Marco Klaassen
met 'There is no communication and
what is in between'.
- Rini Hurkmans met 'I wanna fight
back".
Roerdink en Klaassen gaan uit van
de idee de ruimte vol te hangen met
stroken transparant papier: „Dit
idee is ontstaan vanuit ons gevoel
dat het gebouw in z'n huidige verval
len staat ook een zekere transparan
tie bezit". De rest is afhankelijk van
de directe invloed van de ruimte.
Hurkmans probeert met behulp van
klei en glas uitdrukking te geven aan
een 'gevoel van spanning, contrast,
cultuur, natuur'.
Sterrenwacht, Middelburg, Noord-
bolioerk, vandaag 12 maart, van
14,00 tot 16.00 uur.
Tot april fs in Galerie Bellamy 19 te
Vlissingen museum j de tentoonstel
ling van schilderijen van Jan Sier
huis te zien; grote, meest recente olie
verven. Open tijdens museumuren en
voorts op vrijdagavond van 18.00 tot
21.00 uur en zaterdagmiddag van
14.00 tot 17.00 uur. Zondag gesloten.
Sierhuis Amsterdam1928) werkte
aan de academies van Amsterdam
en Antwerpen, kreeg onder meer een
Koninklijke Subsidie en is cursusbe
geleider bij Psychopolis. Jan Sier
huis experimenteert de laatste tijd
met beeldhouwwerk.
De Amerikaanse schrijver Gore VI-
<to! te dinsdag kandidaat geworden
mot de senaatszetel van S. 1. Hayaka-
W. Jkdoe mee om te winnen", zei Vi
tal De auteur noemt zichzelf een 'vre
deskandidaat'. Hij is de vijfde demo-
naai die het voor de zetel van Hayaka-
W opneemt tegen de gouverneur van
Cohforniè Jerry Brown. Hayakawa
orhnoette in zijn eigen republikeinse
Partij krachtige oppositie en maakte
wür dit jaar bekend dat hij zich niet
Wer kandidaat zou stellen.
SOWJET-RUSSISCHE
ZANGER OVERLEDEN
MOSKOU - De Sowjet Russische zan-
pr Leonid Oetesov, die jazz-interpre-
teilesvan Russische muziek in de Sow-
pUnie heeft geïntroduceerd, is op 86-
Wge leeftijd overleden, zo heeft de
b'wda donderdag meegedeeld.
De werkgroep - die in opdracht van
jpi de operavoorziening in Noord- en
Dosl-Nederland onder de loep neemt -
™xü dat het operagezelschap Forum
moet gaan met het Overijssels
rkmarmonisch Orkest. De nieuwe in-
If. zaX vol9ens deze commissie in
samenwerking met de Neder-
Operastichting moeten zorgdra-
Boor de operavoorziening in
oord-, Oost- en Zuid-Nederland.
gevolg van de fusie is ondermeer
2 het orkest van Forum en OPHO
wrden samengevoegd. Hierdoor ont-
'rm, ,Qf van nieuwe mogelijkheden
begeleiding van opera's en con-
Ook op educatief gebied zou
lm 0Tkest in Overijssel veel kun-
nenioen.
Christian Boltanski (1944)
zit midden in een opmerke
lijke ontwikkeling als beel
dend kunstenaar. In die evolu
tie heeft hij zichzelf niet zelden
'achterhaald'.
Als beginnend schilder sprak hij vooral
romantische bronnen aan: kleur,
fraayigheid, schone schijn. Dat zwoer
hij enkele jaren later af in een drang
naar een meer persoonlijke stijl zónder
opsmuk, waarin de trouvaille het Grote
Verhaal verdrong, al bleef het Leven
met-de-mythe ook aan deze uitingen ei
sen stellen. Een volgende stap bracht
hem weer bij de Kunst terug en ditmaal
moesten film, video en foto als steun-
mlddelen dienen. Het werden hoe lan
ger hoe meer middelen op zichzelf.
De hang naar schoonheid is Boltanski
eigen gebleven. Het is de schoonheid
van een kinderwereld vol kleurige
plaatjes, bonte pracht, de vergroting
van een sprookje dat men niet afleert:
dierbre herinnering blijft ons bij.
Een mooie staal daarvan ziet men nu in
Middelburgs Vleeshal waar Boltanski
zijn Lanlerne magique' laat schijnen.
Denk maar aan alles wat de oude tover
lantaarn aan beeld oproept: fantasti
sche plaatjes, stoeltje bijschuiven, uit
roepen. Voeg daar - nu - een bewegend
beeld bij. volg Boltanski's cruiseschip
op zij n door geen maximumsnelheid ge-
hinderde reis langs muren, gewelven,
hoeken en gaten van de Vleeshal en het
beeld is compleet (met sterrenhemel).
'Installatie' lijkt, me een te afschrikwek
kend moeilijk woord voor deze leuke ge
beurtenis.
Christian Boltanski, 'Lanterne magi
que', Vleeshal, Middelburg, tot 29
maart.
programma
De tentoonstellingsactiviteiten van de
Middelburgse Vleeshal krijgen enige
verbreding. Met ingang van
is ook de Wandelkerk (Abdijcomplex)
opnieuw tot plaats-van-handeling ver
heven.
Tot nu toe waren er twee evenementen:
- het Jeugd en Muziek-concert van 'Les
Percurssions de Strasbourg' en
- 'Studie voor de evenaar', een project
van Johan Cornelissen.
Het is de bedoeling ook in de toekomst
driedaagse manifestaties in de Wandel-
kerk te houden. Het programma moet
nog worden ingevuld, maar vaststaat
dat Marinus Boezem op 30 april, 1 en 2
mei een nieuw project zal laten zien.
Het programma van de Vleeshal biedt
onder meer;
- van 2 tot 26 april Art and Lanquage.
met op 3 april een lezing met discussie
- van 30 april tot 24 mei Maurizio Nan-
nucci;
- van 29 mei tot 13 juni workshop en
installatie Tina Girouard:
- festival van de Nieuwe Muziek, Jeugd
en Muziek-Zeeland:
- zomertentoonstelling (nog te bepa
len);
- van 3 tot 27 september Ben d'Armag-
nac.
O.
I/8UDAG 12 MAART 1982
Pierre Courbois ..Er is een periode ge
weest dat een aantal mensen, om het
dan maar zo te zeggen, absoluut geen
kwaad kon doen. Van de tien concerten
die je met een groep doet is gegaran
deerd één slecht, maar dat heb Ik nooit
gelezen. Het was altijd goed en het was
altijd nieuw en het was altijd prima.
Nou, ik moet zeggen dat ik de laatste
tijd wat Breuker betreft wel eens lees
dat men het niet meer zo aardig vindt.
En dat vind ik een verheugend
verschijnsel".
geïsoleerd
Het eigen karakter, de onafhankelijk
heid van de Nederlandse geïmprovi
seerde muziek heeft haar in een geïso
leerde positie gedwongen: zij is niet in
staat geweest adequaat te reageren op
verschijnselen als punk, new wave of
funkjazz.
Pierre Courbois: „Ik heb door schade en
schande ervaren, dat die zogenaamde
rock-jazz geen muziek is - die bestaat
uit rock en jazz. maar't blijkt muziek te
zijn die zowel geen jazz als geen rock is.
Maar toen dacht ik er dus anders over,
indertijd. Dus ik heb geen enkele be
hoefte - om even op die laatste regel
terug te komen - om me daar op dit
moment weer mee bezig te gaan hou
den. Met die punk-, new wave- en funk-
jazztoestanden".
Hans Dulfer: „Ja, maar dat is toch een
fout hoor. Pierre, want kijk, je vergeet
één ding. Die punk en new wave, dat is
niet meer de popmuziek van tien, vijf
tien jaar geleden. Ik wil hier even de
stelling poneren, dat er tegenwoordig in
dat soort muziek méér geïmproviseerd
wordt dan in de 'geïmproviseerde mu
ziek'. En dat wordt geaccepteerd ook
door het publiek. Je kunt piepen en gie
ren op je saxofoon of je gitaar, en ze
vinden het allemaal prachtig".
Het eigen karakter, de onafhankelijk
heid van het Nederlandse muziekthea
ter heeft dat in een geïsoleerde positie
gedwongen: het is niet in staat geweest
adequaat te reageren op verschijnse
len als performances en andere, al dan
niet met de beeldende kunst gelieerde
vormen van actueel theater.
Pierre Courbois: „Ik heb altijd een enor
me allergie gehad tegen alles wat mu
ziektheater heet, omdat het vaak zo
verschrikkelijk onprofessioneel gedaan
werd. Ik zie ook niet in, waarom muzi
kanten plotseling gebombardeerd moe
ten worden tot toneelspelers, terwijl ze
dat helemaal niet zijn. En de professio
nele toneelspelers die je erbij aantrekt,
bij dat muziektheater - het is nu een
maal zó. dat er in de theaterwereld, als
je het over improviseren hebt, een ach
terstand is ten opzichte van de jazzmu
ziek van ongeveer zestig jaar. Het im
proviseren Ln 't theater is een traditie
die eigenlijk net goed en wel op gang is
gekomen".
Nederlandse tournee
Groupe de musique
experimentale
de Bourges
AMSTERDAM (ANP) - De Franse
'Groupe de musique experimentale de
Bourges' zal van 12 tot en met 15 maart
een tournee door Nederland maken.
Tijdens de vier manifestaties wil de
groep een beeld geven van haar veelzij
dige activiteiten. Dit heeft de stichting
Gaudeamus woensdag meegedeeld.
De vier concerten worden gegeven:
vanavond (vrijdag) in het Kunstenaars
Centrum Bergen (N-H), zaterdagmid
dag 13 maart m het Stedelijk Museum
Amsterdam, zondagmiddag museum
Boymans van Beuningen Rotterdam
en maandagavond 15 maart in Muziek
centrum Vredenburg Utrecht.
Voorafgaande aan het concert in Rot
terdam kunnen kinderen spelen met
speciaal voor hen ontworpen appara
ten.
nieuwe generatie de kans te geven, tot Wm B E5B& EB Bfi B®. EB SBH IffPri
L^Rei^segere,Jk heb daar niet zo-
reel kijk op. Wat dat be treft ben ik nog- B ^BH H ÖöwSS B^® (IsSmP
slop mezelf. Ik ga er van uit dat ik niet Bi Jw M-b .1ai
van de Sociale Dienst wil leven. En 1." ^BBBBH BsPP
lie&t ook niet van subsidies. Want dat «pv m £3R ras»» ffrow» fTTffilTto
Ujktmij de enige reële mogelijkheid om BNBH ^B Bnafl S8I 03 t |I 8®®" HjjSBH EBB
voor mezelf het gevoel te hebben dat ik H^B B| H Bwgfr gfl L.j L Safer' 2 plaa Kw Bi WSBV
me muzikant kan noemen". BH PtfpgsL Era I' j E|$SfB|aSS» BwffiWF
Hindert Meijer: „Ja ik geloof niet in het M HBHa Ba N LT.*j jVV''j r'fi E-aaHT - JB
subsidiëren van individuele muzikan- ^K^K t&ULV ffli 1 ÜSfiD HuBV
ten of Individuele groepen. Omdat je m
ban altijd voor het probleem komt te ^^BBHV BéSIRkt f?B flPBBB B S3 B PR B ^BH
staan dat een andere groep benadeeld ff g|j E Lj jfiJ eAB BP
ïordt In elk geval werkt dat verstar- AW JKB Bfftf Bra gja BbESb V
Dedrang om goede muziek te maken is ^E| ÊS S EEp' HhBhS B ^^B
RldTmaken0001^ 0m g0Cd ZATERDAG 20.15 GOES; Kaarten a Fl. 27,50 Kantoor Veiling 01100-27710.
taHTMforw^t ic rf..c oiiomooi Opus 7 Music Centre 01100-13313 MIDDELBURG; Sjiep HiFi 01180-34789,
te Dulfer. „Het is dus allemaal mis- VLISSINGEN: Sjiep H.F. 01184-17196
De jazzkritiek is in zijn begeleidende
(Door Eddy Determeyen
Het lijkt erop, dat de Nederlandse geïmproviseerde muziek in een gebied van windstilte terecht is
gekomen. Zeker, de pioniers die deze muziek in de iate jaren '60 en '70 vorm gaven, werken nog
steeds. Maar bij sommigen lijkt het elan verdwenen, tijdens concerten en in muziektheater)pro-
dukties vervalt men in herhalingen, de tijd dat elk optreden van Willem Breuker bij voorbaat een
opwindend avontuur was is voorbij.
De publieke belangstelling is navenant
tsuggelopen. Concerten van geïmpro-
nseerde muziek trekken minimale be-
uekersaantallen en veel interesse in de
teelal in eigen beheer uitgebrachte
eanmofoonplaten toont het publiek al
ittiimln.
Ipd om een paar zaken op een rijtje te
sKiea In het redactielokaal van het
jjmdblad Jazz Nu kwamen Pierre
Courbois, Hans Dulfer. Rindert Meijer
a Ernst Reijseger bijeen om aan de
tand van zeven stellingen en onder lei
ding van Bert Vuijsje te discussiëren.
Courbois en Dulfer zijn oude rotten,
muzikanten die in de jaren '60 opkwa
men. Meijer en Reijseger behoren tot de
jongere garde. Bert Vuijsje is deskundi
ge opjazzgebied. Een greep uit de reac-
Sés:
Side stormachtige ontwikkelingen in
delate jaren '60 en de vroege jaren '70
djn de Nederlandse geïmproviseerde
muziek en het muziektheater in rustig
mrwater terechtgekomen. Waar eens
ijrake was van elan cn verniewings-
drang lijken thans gezapigheid en her
haling de motto's. Er is kortom sprake
jan een levensgrote malaise.
Emst Reijseger: „Ik werk me rot".
Hans Dulfer: Jk vind dat er wel dege
lijk sprake is van een ontzettende ma
laise. En waarom is er volgens mij een
malaise? Wat doet de jonge generatie?
Die probeert zich in te dringen in het
systeem dat door die jaren-'60-figuren is
opgezet. Die jonge generatie, als die
eventueel Iets wil bereiken, zal andere
vegen in moeten slaan. Daar komt nog
h], dat wat er bereikt is allemaal niet
x'veel voorstelt Kijk, als je van je groe
pen bv's maakt en toestanden en heisa,'
dan kan ik me voorstellen dat je als jon
ge muzikant denkt: nou. die richting
Èoet ik ook uit. want die vogels, die zijn
geslaagd".
Bel succes dat een aantal van de im
provisatoren die in de jaren '60 opkwa
men nu nog heeft is een na-ijleffect,
waar publiciteit meer mee van doen
heeft dan creativiteit. Het is betzelfde
effect dat de verklaring vormt voor het
bestaan van de Dutch Swing College
Band,
Plene Courbois: „Ik voel mezelf niet
aangesproken, omdat ik nog steeds op
zoveel verschillende fronten bezig ben
net allerlei dingen. Ik heb niet het ge-
toel dat ik in een toestand van gezapig
heid terecht ben gekomen. De Dutch
Swing College vind ik een uitstekend
orkest, maar dat is weer wat anders".
taak te kort geschoten. Te lang was er
slechts sprake van slaafse bewonde
ring en onvoorwaardelijke volgzaam
heid.
Pierre Courbois: „Er is een periode ge
weest dat het vervelend is om de Breu
ker te noemen..."
Hans Dulfer: „Maar wél handig!"
verstarring
Structuur en werkwijze van instituten
als de Beroepsvereniging van Impro
viserende Muzikanten en de Stichting
Jazz en Geïmproviseerde Muziek in
Nederland én het vigerende subsidie
systeem hebben verstarring en hand
having van de status quo in de hand
pwerkL Er is onvoldoende ruimte ge
weest om nieuwe initiatieven en een
Willem Breuker ...elan...?
Rtni Hurkmans
