GHANA
kerk - niet alleen op zondag
de harde hand van
de luitenant
VRIJDAG 8 JANUARI 1982
PZC/opinie en achtergrond 4 v
(Van onze redacteur Kees Keizer
De dag nadat luchtmacht-luitenant Jerry Jolm Rawlings in het Westafrikaanse Ghana voor de
tweede maal met succes een staatsgreep had uitgevoerd, daalden de prijzen, bleek er weer
benzine te zijn en trachtten corrupte lieden zo snel als hun benen hen konden dragen een grens
overgang te bereiken. Het enige doel van Rawlings was, met harde hand de corruptie de kop in te
drukken, waarmee een kleine groep lieden, voornamelijk in Ghana's hoofdstad Accra, zich de
zakken probeerde te vullen ten koste van de arme bevolking.
„Door die corruptie zijn onze staatszie-
kenhuizen verworden tot begraafplaat
sen". zei Rawlings in een toespraak
voor de radio. Hiermee had hij slechts
gedeeltelijk gelijk, omdat de meeste
staatsziekenhuizen in het afgelopen
jaar al waren gesloten wegens gebrek
aan genees- en verplegingsmiddelen.
Gaf men een zieke Ghanees het advies
zich voor behandeling te melden bij
zo'n ziekenhuis, dan draaide hij zich
om. liep de andere kant uit en meldde
zich bij een van de missie- en zendings
ziekenhuizen, die zo goed en zo kwaad
als het ging de afgelopen jaren draaien
de zijn gebleven, dank zij de hulp van
vele charitatieve organisaties in het
buitenland.
Na de staatsgreep sprongen twee zaken
direct in het oog. In de eerste plaats was
dat Libië's leider Gadaffi Rawlings feli
citeerde met zijn succes. In de tweede
plaats haastte Rawlings zich met de
mededeling, dat hij de afgezette minis
ters wil vervangen door niet-corrupte
burgerministers. In geen geval militai
ren.
zwak
De meest zwakke staat - zowel polit iek
als economisch - in geheel West-Afrika
is op dit moment Ghana. Het rijke olie
land Nigeria kijkt met argusogen naar
wat Rawlings uitspookt. Gaat het in de
ogen van Nigeria mis met deze lucht
macht-luitenant, dan zal. evenals vori
ge keer, niet worden gedraald met het
dichtdraaien van de oliekraan.
Toen Rawlings eerder in 1979 via een
staatsgreep generaal Akuffu uit het
„Castle" verdreef, stelde hij zich ook
alleen maar ten doel de corruptie met
harde hand te bestrijden. Een corrup
tie die onder achtereenvolgende mili
taire regimes het land bankroet had
gemaakt. Inmiddels waren door Akuf
fu wel parlements- en presidentsver
kiezingen aangekondigd, om weer te
rug te keren naar een democratische
regeringsvorm. Rawlings heeft deze
verkiezingen gewoon laten doorgaan
en droeg daarna het bewind over aan
president dr. Hilla Limann en zijn
People's National Party. Niet presi
dent Limann. maar juist de top van de
PNP is de afgelopen jaren volslagen
corrupt gebleken.
Jerry John Rawlings waarschuwde bij
de overdracht van het presidentschap,
dat hij Limann en de zijnen in de gaten
zou blijven houden. Mocht het fout
gaan, dan zou hij opnieuw ingrijpen.
Op Oudejaarsdag heeft hij deze waar
schuwing omgezet in daden.
Rawlings had na de machtsoverdracht
aan Limann zijn oude handwerk als
luchtmacht-luitenant weer opgevat.
Limann vond het niet passen, dat een
ex-president weer eenvoudig luite
nant werd, en onthief Rawlings van
zijn militaire functies.
redder
Het afgelopen jaar werd het al wel dui
delijk dat Limann er niet in zou slagen
economische hervormingen tot stand
te brengen, zoals hij en zijn partij tij
dens de verkiezingen hadden beloofd.
Integendeel, de situatie werd alleen
maar erger. Vanaf begin 1981 begon de
bevolking weer te roepen om Raw
lings. Men zag in hem een man die red
ding zou kunnen brengen in de nood en
orde in de chaos. De regering in Accra
ontging dit niet. Rawlings, die rustig
leefde in zijn toegewezen huis in Accra,
werd geschaduwd door de politie. Hij
moest onderduiken en zwierf de laat
ste negen maanden van het ene oer
wouddorp naar het andere, daarbij
zijn contacten met zijn militaire kame
raden niet verliezend.
Limann liet langzamerhand de invoer
van allerlei zaken weer vrij, waardoor
grote hoeveelheden levensmiddelen
konden worden geïmporteerd. Corrup
te handelaren legden langzamerhand
beslag op deze importen en legden
steeds grotere voorraden aan, waar
door er een kunstmatige schaarste
werd geschapen en de prijzen tot gigan
tische hoogte opliepen. In het afgelo
penjaar werd de inflatie op 120 procent
geschat. Sinds 1975 heeft de bevolking
te lijden gehad van een koopkrachtver
lies van maar liefst ruim 900 procent.
Rawlings heeft de vorige keer toen hij
aan het bewind was, met harde hand
getracht de corruptie de kop in te druk
ken. Van zwarthandelaren werden de
voorraden afgepakt en tegen vastge
stelde pryzen op de markten verkocht.
Maakten deze zwarthandelaren proble
men, dan werd hun huis opgeblazen. De
markten, die in handen zijn van de zgn.
mammies - marktvrouwen met aan het
hoofd een marktkoningin - werden ge
controleerd op naleving van de vastge
stelde pry'zen door militairen en politie.
bezem
Herhaalde malen had Rawlings de
marktkoninginnen in Accra gewaar
schuwd zich aan de door hem vastge
stelde prijzen te houden. Toen zij ble
ven weigeren, verschenen op een mor
gen zes zware bulldozers, die in op
dracht van Rawlings de markt in een
oogwenk schoon veegden. Harde maat
regelen nam Rawlings ten aanzien van
de corrupte ex-presidenten Acheam-
pong en Akuffu, die het land tientallen
miljoenen dollars hadden ontstolen en
die op privé-rekeningen op Zwitserse
banken hadden gedeponeerd. Samen
met een aantal even corrupte gene
raals en grensbewakingsofficieren zet
te hij hen voor het vuurpeloton, ter
waarschuwing.
Met name Nigeria greep toen in, bang
als dat land was dat Ghana met Raw
lings in de greep van een afschuwelijke
dictatuur terecht zou komen, waardoor
de Libische kolonel Gadaffi de kans zou
krijgen zijn invloed naar geheel West-
Afrika uit te breiden. Nigeria zette met
een de oheleveranties stop. De Ghanese
Raad van State en de geestelijke leiders
van de rooms-katholieke en protestant
se kerken verzochten Rawlings onver
wijld het bloedvergieten te stoppen,
aan welk verzoek hij direct gevolg gaf.
De gehele bevolking was echter al diep
onder de indruk van de door Rawlings
genomen maatregelen en haalde ver
licht adem. toen hij tevens de verkiezin
gen zonder meer liet doorgaan.
corruptie
De PNP kreeg de politieke meerder
heid en streefde ernaar de lijn die na de
onafhankelijkheid in maart 1957 door
Ghana's eerste president Kwame
Nkrumah was uitgestippeld, namelijk
om van Ghana een op het socialisme
gerichte staat te maken, opnieuw op te
pakken. Door de corruptie aan de top
van de partij kreeg de bevolking het
afgelopen jaar schoon genoeg van de
PNP. Grote delen van de bevolking
vreesden een revolutie, als in 1983 Li
mann weer zon worden herkozen.
Verkiezingsinspecteurs, aangewezen
door de Hoge Raad, die de afgelopen
maanden de steden en dorpen in trok
ken om potentiële kiezers te registeren,
werden door de bevolking soms hard
handig de dorpen uitgejaagd. Men wil
de op deze manier niets meer te maken
hebben met de zogenaamde democra
tie van Limanns PNP. Men had te lijden
gehad van verschillende militaire regi
mes en had aan den lijve ondervonden,
dat een met gejuich begroete democra
tische regering geen enkele verbetering
had gebracht.
westen
Intussen probeerde Limann in de wes
terse landen van particuliere banken
kredieten te krijgen voor investerin
gen. Zo bezocht vice-president De
Graft Johnson enkele malen Neder
land, waar hij besprekingen voerde
met diverse banken. Hij voerde ook be
sprekingen in Engeland, Duitsland, Ja
pan en Amerika. Eind 1981 schenen
zijn pogingen om enkele honderden
miljoenen aan kredieten te krijgen
succes op te leveren. Dit alles is nu
doorkruist door de staatsgreep van
Rawlings.
„Juist nu moeten de westerse landen
bedenken, dat Ghana hulp meer dan
nodig heeft, omdat anders het gevaar
van Gadaffi's invloed alleen maar gro
ter wordt", zei een invloedrijke Gha
nees.
Rawlings heeft zich ook tot taak ge
steld capabele ministers aan te trek
ken, die in korte tijd pogingen moeten
ondernemen het land weer uit het slop
te halen. Het is zeer twijfelachtig of dit
zal lukken, omdat een land dat te kam
pen heeft met een bankroet, er moeilijk
weer bovenop kan komen, althans op
eigen kracht.
Het Internationale Monetaire Fonds
heeft het afgelopen jaar kredieten ge
weigerd, omdat het IMF van mening is
dat het land nu eerst zelf moet proberen
er weer bovenop te komen. Wel werd
een bedrag toegezegd om de spoorwe
gen weer op poten te krijgen, die van
belang zijn om de in het binnenland ge
produceerde goederen naar de twee ha-
Foto links boven: luchtmacht-generaal
Jerry Rawlings, boven: president dr H.
Limann.
vens van het land te vervoeren. Wel
werd daarbij de voorwaarde gesteld,
dat buitenlanders de spoorwegen zou
den meten helpen bij de organisatie.
Hieraan wilde het bewind van Limann
wel voldoen, omdat men inmiddels ook
tot de ontdekking was gekomen dat al
les wat door Ghanezen werd gerund, ge
doemd was ten onder te gaan wegens
mismanagement en corruptie. Zo werd
het management van de enige zwarte
scheepvaartlijn in Afrika, de Black Star
Line, overgenomen door Westduitsers
en werd het management van Gha
naian Airways overgenomen door men
sen van de KLM.
ambtenaren
Rawlings heeft het voordeel dat hij een
halfbloed is. Zijn moeder was een Ewe
en zijn vader een Schot. Dit betekent,
dat hij in tegenstelling tot de nu afge
zette ministers en parlementsleden
geen sterke stambindingen heeft, wat
hem zou verplichten grote sommen
geld uit zijn verkregen positie naar
zijn stam toe te sluizen. Hij behoeft hen
daardoor ook geen voordeelposities te
geven om zijn aanzien te vestigen.
Wel zal Rawlings in zijn strijd tegen de
corruptie zich niet alleen moeten be
perken tot de politici. Als hij de cor
rupte ambtelijke toppen van de minis
teries niet vervangt, zullen de opvol
gende ministers door hun hoge ambte
naren weer worden verleid tot kwalij
ke daden. Dan heeft Rawlings niets ge
wonnen en alleen maar verloren.
(Van onze correspondent
Rudolph Bakker)
Als straks in het voorjaar president
Mitterand in zijn kabinet enige in
grijpende veranderingen zal aanbren
gen, zal naar verwacht wordt de Fran
se minister van buitenlandse zaken (of
ficieel „buitenlandse betrekkingen"),
Claude Cheysson, aan de banvloek uit
het Elysée ontkomen. Toch heeft
Cheysson sinds zijn ambtsaanvaar
ding minstens even veel stommiteiten
op zijn naam staan als andere socialis
tische ministers, die in hun ongebrei
delde kakelzucht premier Mauroy en
president Mitterand heel wat zorgen
hebben gebaard.
Op het ministerie van buitenlandse za
ken in Parijs haalt men gelaten de
schouders op over de minister. „Na zijn
flaters geeft hij ons in ieder geval de
kans de toestand weer in het reine te
brengen", zegt men daar. Gebrek aan
activiteit kan Cheysson niet verweten
worden. Hij reist naar alle windstreken.
Na thuiskomst staat de minister dan
meestal te popelen om weer te ontken
nen wat hij ter plaatse had verklaard.
Met name de politiek ten opzichte van
het Midden-Oosten en die in relatie tot
het door de militairen geknechte Polen
houdt de gemoederen in Frankrijk
voortdurend bezig. Op belde terreinen
heeft minister Cheysson al heel wat ste
ken laten vallen. De socialistische
Franse buitenlandse politiek tekent
zich dan ook maar moeizaam af vanuit
een warwinkel van opgewonden verkla
ringen, herroepingen en daartussen
door een enkel woord van president
Francois Mitterand.
buiI
Cheyssons optreden van afgelopen
maandag in Brussel, waar hij met de
andere ministers van buitenlandse za
ken van de EG het gemeenschappelijk
standpunt ten opzichte van de Sowjet-
invloed in de huidige Poolse situatie
diende te bepalen, getuigde echter van
een bijzondere bescheidenheid. Deze
bescheidenheid is het kennelijke ge
volg van de buil die Cheysson meteen
na de „staatsgreep" van generaal Jaru-
zelski viel. Hij verklaarde toen: „We
zien geen enkel spoor van buitenland
se inmenging en we zijn daar gelukkig
mee". Het kwam hem op hevige protes
ten van de kant van de Franse intellec
tuelen te staan. Cheysson werd te ver
staan gegeven dat hij over Polen voor
lopig beter zijn mond kon houden.
De president en de socialistische partij
leiding hebben vervolgens een stevig
partijtje verontwaardiging over de toe
stand in Polen weggegeven. Dat was
wat de Fransen wilden horen. Toch wil
de Franse regering in feite in de Poolse
kwestie geen geïsoleerd standpunt in
nemen en blijft men voor de buitenwe
reld verklaren dat generaal Jaruzelski
over een zekere mate van bewegings
vrijheid ten opzichte van de Russen zou
beschikken. Voor binnenlands gebruik
komen de ontwikkelingen in Polen de
Franse president uitermate goed uit.
met betrekking tot zijn grote plan de
communisten zo ver mogelijk in de
hoek te dringen.
Terwijl de vier communistische minis
ters tot ongehoorde hoogstandjes wor
den gedwongen om hun trouw aan de
regering te blijven betuigen, zakt het
aanzien van de communistische partij
door dit alles met de dag. En wellicht
slaagt president Mitterand erin, de par
tij van de steeds in de volksgunst dalen
de communistenleider Marchais tot
een ongehoorde 10 procent van het kie
zersvolk terug te dringen.
obstakel
Minister van buitenlandse zaken
Cheysson behaalde echter in het Mid
den-Oosten het meeste succes als „uit
glijder". Zijn beroemdste ongewilde
mop was, dat hij de moord op de Egyp
tische president Sadat duidde als „de
verwijdering van een obstakel op weg
naar de inter-Arabische toenadering".
Kort voor Kerstmis dook Cheysson
weer even in Cairo op, waar hij de ver
koop van twintig gevechtstoestellen
van het type Mirage-2000 aan Egypte
bekend maakte. „De standpunten van
Egypte en Frankrijk liggen merkwaar
dig dicht bij elkaar ten aanzien van
talloze problemen in het Middelland-
se-Zeegebied, in het Midden-Oosten en
in het algemeen", aldus Cheysson.
Terwijl president Mitterand erover
denkt zijn staatsbezoek aan Israël af te
zeggen sinds premier Begin de Golan-
hoogvalkte heeft geannexeerd, sprak
Cheysson: „Die annexatie is geen
nieuw element. Ik zou zelfs willen zeg
gen dat de met betrekking tot de Golan
genomen besluiten nog meer belang
toekennen aan de terugtrekking uit de
bezette gebieden in de Sinai".
Claude Cheysson werd in dezelfde pe
riode ontvangen door de sterke man
van Ethiopië, kolonel Mengistu, maar
uitgerekend niet in Addis Abeba, doch
in Asmara, de hoofdstad van het door
de Ethiopiërs bezette Eritrea. En dat
terwijl als deel van het socialistische
„project voor Afrika" van afgelopen
mei door de socialisten het recht tot
zelfbeschikking van de rebellen in Eri
trea wordt opgeëist.
De meestal onmiddellijk in opwinding
rakende Cheysson deed in Asmara of
zijn neus bloedde. Hij deed dat ook
toen hem werd gevraagd of na Cairo
ook de Israëli's recht zouden hebben op
de aankoop van de supermoderne Mi-
raga 2000. „Ik weet van niets", aldus de
minister, wiens woorden al zo aan ge
wicht verloren hebben, dat ze weinig
indruk meer maken.
De laatste stunt op het geteisterde
Franse ministerie van buitenlandse za
ken is de benoeming tot ambassadeur
in Washington van monsieur Lefebvre
de Laboulays. Aan zijn naam ligt het
niet, maar hij komt uit de top van de
Renault-fabrieken, waar hij de betrek
kingen tussen de directie en het perso
neel te regelen had. Geen carrière-di
plomaat dus, en dat zet onvermijdelijk
kwaad bloed. „We willen de buitenland
se dienst openstellen voor de buitenwe
reld", aldus de woordvoerder van mi
nister Cheysson. Dat is nu juist wat de
Franse buitenlandse commentatoren is
ontgaan.
Wanneer mensen over de kerk spre
ken, hebben ze het meestal over
het gebouw waar ze 's zondags bijeen
komen. Langzaam beginnen sommigen
er achter te komen dat de kerk meer is
dan de dienst op zondag. Het woord
'kerk' (komt van 'ekklesi a', 'uit je hoek
gehaald, erbij geroepen worden') is
voor velen in deze tijd bijna net zo'n
belast als het woord "sex" tien jaar gele
den. Je schaamt je wanneer je vrienden
horen dat jij niet naar de camping
maar naar de kerk gaat. Alsof het om
een achterhaalde zaait zou gaan. En dat
terwijl die kerk de laatste tien jaar zo
veranderd is.
Ze zijn er nog wel, de echte dominees-
kerken. de strenge parochies, waar de
bisschop je voorschrijft hoe je moet le
ven, maar er komen ook andere gelui
den; Mensen die de dienst op zondag en
hun leven van alledag meer als één ge
heel willen zien. Gebed en actie, cate
chese en lied, viering en maatschappij
kritiek, horen bij elkaar, zo wordt ge
zegd. Woord, gevierd woord, woord om
te doen. Voor het volk van Israël was
zo'n gedachte niet nieuw. Bij hen vorm
den leer. viering en leven allang een ge
heel. Voor woord en daad hebben de
joden trouwens hetzelfde woord 'da-
bar'. Wij, westerlingen, hebben die za
ken uit elkaar gehaald ('geen woorden,
maar daden'). Vanuit die eenheid ga je
de kerk anders zien. Een zondagskerk
wordt alledagkerk. Binnen de ene Ge
meente van Christus lopen leer. viering
en dienst in elkaar over. Zoals Paulus
zegt dat de leden van een lichaam niet
buiten elkaar kunnen (I Cor 12:12 etce
tera). zo kunnen leer. viering en dienst
niet zonder elkaar. Leerhuis, vierhuis
en diensthuis hebben daarom alle drie
een even belangrijke plaats binnen het
ene huis, de ene Gemeenschap, die we
'kerk' noemen.
leerhuis
Wie hier denkl aan 'leren' in de zin van
'uit je hoofd leren', die heeft het mis.
Het is handig wanneer je de bijbelboe
ken achter elkaar kent, maar je kan
evengoed Obadja of de tweede Petrus-
brief achter in je bijbel opzoeken. Fei
tenkennis op zich lijkt zinloos wan
neer je haar niet in je leven een plaats
kan geven. Ik heb er weinig aan te we
ten dat het 'gij zult niet doodslaan' in
de bijbel voor het 'eer uw vader en uw
moeder' staat, wanneer ik er nooit over
heb nagedacht wat die geboden mij in
1981 te zeggen hebben. De verhalen uit
de bijbel willen niet alleen gehoord
worden, zij moeten gedaan worden.
Dat betekent dat ieder ze in zijn eigen
tijd kritisch moet leren lezen en er reke
ning mee moet houden dat het verhalen
zijn die eeuwen geleden door mensen
zijn opgeschreven, nadat ze eerder
mondeling waren doorverteld. In die
zin gaat de uitleg van de bijbel nog
steeds door en hetzelfde geldt voor het
leren leven met die bijbel. Voor de
schrijvers hoorden theorie en praktijk
bij elkaar. Vanuit die gedachte ont
stond ook het Joodse leerhuis. We ho
ren er het eerst over omstreeks 180 voor
Christus. Een schriftgeleerde, Jezus,
zoon van Sirach Eleazar uit Jeruzalem,
schrijft over een kring leerlingen die hij
thuis ontving om de thora-de eerste vijl
bijbelboeken - te bestuderen. Dat de
den ze niet om eikaars kennis te toet
sen, maar om die bijbelse woorden en
waarden opnieuw uit te leggen in de
geest van hun tijd. De afstand was te
groot geworden.
Zo ontstonden er verschillende groep
jes rond bepaalde leraren (rabbi's) die
ieder op hun eigen wijze de 'leer' levend
hielden. Behalve de schriftelijke thora
groeide er zo een mondelinge thora, die
evenveel gezag kreeg. Vaders vertelden
de oude wijsheden in nieuwe taal door
aan hun kinderen. God wil immers door
elke generatie weer opnieuw gezocht
worden. Zo ontstond het joodse leer
huis, waarvan de uitleg en de gesprek
ken tussen de schriftgeleerden en hun
leerlingen rond 200 na Christus op
schrift werden gesteld in de vorm van
diverse verzamelingen. Wanneer wij in
onze tijd over het leerhuis spreken, be
doelen we hetzelfde. Het gaat om dat
stemmen uit de kerken
deel van het kerk-zijn dat zich bezig
houdt met bijbelwoorden en hun bete
kenis voor óns, hier en nu. Meestal reke
nen we catechese en kringwerk tot de
belangrijkste leerhuisactiviteiten.
Daar wordt het denken van jong en oud
gevormd om er actief mee bezig te kun
nen zijn in viering en dienst aan ande
ren. Want het leerhuis heeft open deu
ren naar de twee andere ruimten in onze
kerk, het vierhuis en het diensthuis
vierhuis
Mensen vieren wat ze geleerd hebben.
Nu beseffen velen van ons steeds min-
uer wat vieren is. Al die verjaardagen?
Wat een onzin. Het kost veel geld en er
wordt toch alleen maar geroddeld.
Hetzelfde zie je bij het delen van ver
driet. Hoe vaak lees je niet in de krant
„De crematie heeft in stilte plaatsge
vonden". Waarom doet een familie
zoiets? Waarom moet je anderen laten
merken dat ze er niet bijhoren? Vierin
gen tijdens hoogten en diepten in ons
leven verschralen. Maar wie zulke vie
ringen uit z'n leven bant, ontneemt
zichzelf een ritme, een natuurlijke
hartslag die je gezond houdt. Voor je
het weet, sta je in een leeg huis vol
knoppen en apparaten, waar je je
doodeenzaam voelt.
Hetzelfde geldt ook voor de kerk: Waar
kaarsen en bloemen, muziek en dans
verdwijnen, waar achter een ver altaar
een priester formules opdreunt of een
dominee vanaf een hoge kansel gal
mend vage kreten over je hoofd uit
stort. waar kerkgangers alleen maar el-
kaars rug zien en zo ver mogelijk van
elkaar wegschuiven om elke aanraking
te vermijden, daar kan je niet meer van
een gevierd feest spreken. Zolang het
ons doel blijft dat alles tijdens de kerk
dienst op rolletjes loopt, zolang we het
vallen van een kerkcent of een kinder
kreet als incidenten beschouwen, zal
die kerk nooit een echt vierhuis kunnen
worden. Liturgie, eredienst, omvat
meer dan een uurtje stil zitten luisteren
op zondag. In het vierhuis leren mensen
hun verbondenheid uit te drukken in
poëzie, lied. dans, gebed, meditatie en
maaltijd. Er mag gelachen worden en
gehuild. Het is een proeftuin voor expe
rimenten. Wat in het leerhuis werd ont
dekt, wordt hier uitgebeeld. Maar ook
hier geldt: Wat je in het vierhuis ge
denkt en vorm geeft, moet in het dienst
huis maatschappelijk worden vertaald.
Liturgie is niet alleen dansen rond het
altaar, het is ook meedoen met een ac
tie voor behoud van het milieu. Biddei
voor vrede en geweldloos demonstreren
tegen vernietigingswapens horen in de
kerk van Christus bij elkaar. Dansen in
het vierhuis wordt 'actie voeren' in het
diensthuis.
diensthuis
Vieren wat je geleerd hebt, doen wat
gevierd hebt. In de wereld, buiten de
muren van het kerkgebouw, dat is die
nen in het diensthuis. Wie denkt dat dit
dienen een tamme, ongevaarlijke be
zigheid is, vergist zich. Getuigen van
de bijbelse boodschap is meer dan hal
leluja-zingend door de straten gaan of
met een bus collecteren voor de 'ar
men'. De taak van de diakenen in de
vroege kerk omvatte meer dan armen-
en ziekenzorg. Het betekende ook 'het
onrecht bestrijden waardoor de armen
arm blijven en de zieken ziek'. Je mond
opendoen tegenover de overheid, de
samenleving wijzen op haar tekortko
mingen.
De stem van de profeet tegenover de
koning in het Oude Testament, moet in
de kerk van Christus overgenomen wor
den door de werkers in het diensthuis.
Diaconie is geen liefdadigheidsinstel
ling. In deze tijd heeft ze meer aan haar
hoofd dan bejaarden met kerst een
fruitbakje te brengen. Wanneer er vlak
naast je deur jongeren zo van school de
ww in kunnen, ouderen van de ene op de
andere dag door bedrijfssluitingen op
straat worden gezet, gastarbeiders uit
een nieuwbouwwijk geweerd worden,
wanneer milieu en onderwijs, gezond
heidszorg en ontwikkelingswerk moe
ten inleveren ten bate van de miljar-
denverslindende bewapeningswed
loop. dan heeft Gods volk onderweg de
opdracht zich met woord en daad in te
zetten voor de gerechtigheid. Die taak
vervult zij in het diensthuis. Wat ge
leerd en gevierd is, wordt maatschappe
lijk vertaald. Iedere kerk kan ter plaat
se het best bepalen welke problemen
het belangrijkst zijn. Zeker is dat in het
diensthuis de handen uit de mouwen
moeten.
Het hierboven geschetste kan
werkelijkheid worden in een Huis dat
open ramen en deuren heeft, een Kerk
waar veel ruimte is om te leren, te vie
ren en te dienen. Juist nu de kerk van
vroeger leegloopt, zullen we samen een
nieuwe kerk moeten ontdekken. De
bouwstenen liggen er. Overal in de bij
belse en in de kerkgeschiedenis zie je
aanzetten die we kunnen gebruiken en
een nieuwe vorm kunnen geven: Het
gevierd verzet van het volk van Israël,
de martelaren in de vroege kerk, de
spiritualiteit van kerkvaders en kloos
terlingen, allen kunnen ze ons helpen
oude gedenkstenen opnieuw op te bou
wen. Verstarring en stilstand beteke
nen de dood voor de kerk. Een actieve
gemeenschap moet haar kerk telkens
opnieuw zoeken en vinden. Afbreken
als het moet en opnieuw opbouwen.
Leerhuis, vierhuis, diensthuis. Bou
wen in samenspel.
ds. R. E. da Costa
De vindingrijkste en origineeisu
oplichter die over
aardkloot rondwandelt moet we
Joe Flynn zijn, een Engelsman die
kranten en weekbladen opliet
door zich veel geld te laten betalt
voor verhalen die niet ivaar zijn. Zc
baarde het weekblad News of th(
World op 20 september van het vt>
rigejaar veel opzien met de we relt
primeur dat Libië Engelsen traiiuk
in straatterreur. Een zekere Eq
ivard Christian, een wapenhande 1
laar in Athene die contacten ha:
met inlichtingendiensten, be 1
schreef in dat verhaal hoe kolontl
Gaddafi het meesterbrein was ach-
ter een geheim komplot om zwarte i
revolutionaire moordbrigades n i
Engeland van wapens te voorzien t
Dat ging er bij de lezers van Newsq
the World in als koek. wat ze alt#
al vermoed hadden bleek dus waa\ i
te zijn.' J i
Christian, oftewel Flynn, ving 10H
pond, dus een kleine 5000 gulden
voor zijn onthullingen, maar wan
zo ontstemd over het feit dat Neut
of the World erin geslaagd was hen i
te fotograferen (in zijn ,.vak"kuny i
maar beter geen bekend gezicht t
hebben voor de journalisten), da
hij uit wraak het blad Private Ey. 1
ervan verwittigde dat het hele ver'
haal van News of the World een ven 1
zinsel was! De hoofdredacteur van 1
News of the World hield deson
danks staande dat het verhad -
„voor 95 procent" juist was...
leugenaar
Vorig jaar had de Sunday Peopli
de „exclusive story" van Hartj
Banks, die in zijn levensonderhoud
voorzag door tegen betaling ongt
wenste personen uit de weg te rui
men. Negen man had hij persoon
lijk om zeep gebracht. De wetl
daarop moest de Sunday People
net iets te laat, aan zijn lezers mel
den dat Joe Flynn helaas een leugt
naar en bedrieger ivas. Een maam
eerder had Flynn 5000 pond (eer
kleine 25.000 gulden) gevraagc
voor de exclusieve publikatie in di
Sunday Times van zijn onthullend
verhaal hoe hij, in opdracht vandt
CIA, afluisterapparatuur had w
ten te plaatsen in het werkvertrek
van de Australische minister-pre^,
dent Cough Whitlam.
Toen het team van de Sunday Ti
mes al in Rome was om daar he,
verhaal uit Flynn's mond op te Ie'
kenen, werden ze blijkbaar war.
TRIJFEL
Nico Scheepmaker
trouwig genoeg om nog even nats
Londen te bellen met het verzou
om nadere informatie over hun ft
formant. Ze kregen toen te horr.'
dat Flynn in april 1979 tot 18 maar,
den hechtenis was veroordeelt:
omdat hij een Amerikaanse vrovt
geld had afgetroggeld door haarlt
zeggen dat hij over informatie bt
schikte over haar vermiste echtgr
noot, een Russische dubbelspim
Los daarvan had hij voor dezelfi-
„zaak" van de FBI zijn hotelkostet
betaald gekregen, en was hij ook a
in onderhandeling getreden melt
Daily Mail voor het exclusieve ver.
haal over dit geval.
hoffa
Joe Flynn's succesvolste „scoop
verkocht hij aan de New York A'c
tional Star in 1975. Hij kreeg lief)
10.000 pond voor zijn onthullif
hoe hij de man vermoordde die en
der de beruchte vakbondsleiderk
mes Hoffa had vermoord. Hoffa
lichaam is nooit teruggevonden
maar Flynn kon het paar schoeiie
tonen dat Hoffa gedragen had toe,
hij vermoord werd: bruine lm
schoenen. Weliswaar verklaart
Hoffa's zoon dat zijn vader meeste
schoenen in twee tinten droc,
maar dat belette de National Ste
niet om het verhaal van Flynn afti
drukken.
Minder succesvol was Flynn k<r
voor Kerstmis, toen hij, in het stat
je Ventimiglia, voor de somma vs
1000 pond, bereid bleek zijn vc
haal over de „smerige trucs" va
de Britse inlichtingendienst aan 4
Observer te verkopen. Hij had. e
veel research voor verricht, en hl
verhaal klonk bijna aannemeVj
(schrijven David Leigh en Pas
Lashmar in de Observer van dei
week, aan wie ik een en ander os
leen), maar ze zijn er toch niet ingi
trapt...
abraham
Het lijkt me een avontuurlijke
spannende, maar toch ook wat on
slachtige manier om je brood
verdienen. In Nederland gebeur
het natuurlijk ook wel dat ieman
een verhaal opdist voor de goedgt
lovige journalist (denk aan Sylv-
kristel, die laatst bij Mies nog zee
betreurde dat zij een keer allerlt
kwalijke nonsens over haar vadr
had verteld, die ongecontroleerde,
„Privé" kwamen, denk ook aB
Rijk de Gooyer, die al verschillena
geheel verzonnen gebeurtenissA
via Henk van der Meyden aB
diens Privé-rubriek kwijtraakt«l;
maar dat gebeurde dan sonde;
ivinstoogmerk.
Welk doortimmerd verhaal zou}
aan (sommige) Nederlandse krol
len als primeur kunnen verkopt
„Ik was in de oorlog Pieter Meutes
chauffeur!" Of: „Waar bleven
miljoenen van Johan Cruijff?" Of
„Ik was het liefje van Dries va'-
Agt!" Of: „Ilc ontvoerde Maup Cc
ransa". Of: „De connecties tusse 1
Joseph Luns en de KGB". Of: J
schreef alle liedjes voor Vadr- i
Abraham". Of: „Ik was de hu\s$\
noot van Irenes nieuwe vriend!"
Stuk voor stuk toch allemaal vti
halen die zo'n dikke 4000 guldC-
waard moeten zijn! Even goed op
letten, de komende maanden. Als',
Privé in de gaten houdt, houd
Story wel in de- gaten
