PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Schmidt en Reagan
naar buiten eens
GADDAFI KRIJGT
WAPENS UIT VS'
Zeevalking houdt vast aan nieuwe
verkeersprognose oeververbinding
Doden door slechte weer
BITTERE WOORDEN OVER KRITIEK VS
auto adria
Boersma weg
bij ABN
Ex-CIA-agent voor tv:
HUURLINGEN
SEYCHELLEN
GEARRESTEERD
Mi,
MINISTER LAAT AFSPRAKEN 'ONVERLET'
Zuidafrikanen
in gevecht
met Cubanen
Vorst
Nu en dan sneeuw, in het zuiden eerst
nog regen. Temperatuur geleidelijk
dalend, in het zuiden tot om het vries
punt, in het noorden tot rond min 5
graden. Krachtige noordoosten wind,
aan de kust eerst nog harde wind.
225e jaargang no. 4
Woensdag 6 januari 1982
■OMtcrj V&düpen:
■clëehWe.
WeiihBvaodijlc ISO Goe* 20440'
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - De Amerikaanse president Reagan en de Duitse bondskanselier Helmut
Schmidt zijn dinsdag tot de slotsom gekomen dat er dringende behoefte bestaat aan een gecoördi
neerd westers antwoord op de crisis in Polen. De twee belangrijkste politieke leiders van het
Atlantisch bondgenootschap zijn het erover eens dat in Polen de staat van beleg moet worden' jet-Unie voor de gebeurtenissen in Po-
opgeheven, gevangen gezette vakbondsleiders in vrijhheid moeten worden gesteld en dat vak
bond, kerk en staat moeten onderhandelen over een aanvaardbare oplossing van de crisis.
raad maandag, heeft Schmidt laten we
ten niets te zullen doen om de Ameri
kaanse sancties te ondermijnen. De VS-
woordvoerder sprak daarnaast van een
grote mate van overeenstemming over
de verantwoordelijkheid van de Sow-
In zijn verklaring op het bordes van het
Witte Huis herhaalde Reagan zijn uit
spraak, dat een ferm antwoord van de
bondgenoten tegenover de Poolse crisis
nu moet worden gegeven. Hij zei ook
nog eens dat de bondgenoten er op
moeten staan dat de Sowjet-Unie op
houdt Polen onder druk te zetten, „di
rect of indirect", of „de ernstigste gevol
gen" voor de internationale betrekkin
gen onder ogen moet zien.
Helmut Schmidt, die er nors en verbe
ten bij stond, zei de opmerkingen van
Reagan over „de inhoud en de resulta
ten van onze besprekingen" geheel te
kunnen onderschrijven. In de ochten
duren echter had Schmidt tegenover de
senaatscommissie voor buitenlandse
betrekking bitter geklaagd over het feit
dat de VS niet met hun bondgenoten
hebben overlegd over de sanctiemaat
regelen die zij tegen de Sowjet-Unie wil
den treffen - een maatregel die Schmidt
evenals het merendeel van zijn Europe
se bondgenoten veel te haastig geno
men vindt.
Verbazing
Schmidts klacht wekte verbazing bij
oplossingen
Minister Zeevalking van verkeer en
waterstaat heeft zich gisteren op de
vlakte gehouden over drie oplossingen
om schadevaringen aan de zeesluis
van Terneuzen te voorkomen. De be
windsman - op bezoek in Zeeland -
wees er op dat de aangereikte moge
lijkheden op korte termijn weinig soe
laas bieden: 'Ze kunnen pas over vfjf
tot zeven maanden gereed zijn.'
PAGINA 3
verwarring
Berichten over wat de Poolse partijlei
der Jaruzelsld in Warschau tegenover
de EG-ambassadeurs heeft verklaard,
hebben In verschillende Westeuropese
steden voor verwarring gezorgd. Vol
gens sommige berichten zou het mili
taire bewind van plan zijn de geïnter
neerde Solidariteit-lelders uit te wij
zen naar westerse landen waar zij om
politiek asiel zouden kunnen vragen.
PAGINA 9
korter werken
Een werkweek van gemiddeld 32 uur
voor alle werknemers bij bedrijven en
instellingen. In het kader van het ba
nenplan van minister Den Uyl onder
zoeken deskundigen op zijn ministerie
deze mogelijkheid. Volgens een discus
sienota zou de '32 uur' kunnen worden
bereikt door een algemene arbeidstijd
verkorting, vermindering van over
werk, invoering en uitbreiding van de
ploegendiensten en het toekennen van
meer vakantie. Uitgangspunt daarbij
is dat de arbeidstijdverkorting geen
gevolgen mag hebben voor de produk-
tivitelt.
PAGINA 11
nederlaag
Het Nederlands hockeyteam heeft de
belangrijke wedstrijd tegen Australië
met 3-2 verloren. Oranje moet nu van
de Sowjet-Unie winnen om alsnog de
halve fin ales van het wk-toernooi in In
dia binnen te kunnen stappen. De
twee overige kandidaten voor een
plaats in de halve eindstrijd in deze
groep zijn Australië en India.
PAGINA 15
zorgelijk
Hoogovens heeft het zorgelijkste jaar
sinds een halve eeuw achter de rug.
Door de grote verliezen van de algelo
pen jaren in IJmuiden en bij de belang
rijkste Nederlandse dochteronderne
mingen is de financiële situatie voor
het bedrijf kritiek geworden. Boven
dien hebben de meeste Europese
staalproducenten ingrijpende her
structureringen doorgevoerd, waar
door de concurrentie-positie van
Hoogovens slechter is geworden.
Nieuws uit Zeeland: 2,5 en
7
Binnen- en buitenland: 3
en 9
Opinie: 4.
Sport: 11
Radio en televisie: 13
Financiën: 15.
senatoren. De Democraat John
Glenn zei: „Ik was zeer verrast over de
harde verklaring van de bondskanse
lier, die hij diverse malen herbaalde,
dat zij niet tevoren waren geconsul
teerd over onze maatregelen. Toch
werd verwacht dat zij in de pas zouden
gaan lopen en ons automatisch zouden
steunen". Schmidt heeft de senatoren
ook duidelijk gemaakt, dat hij naar
zijn smaak in een vroeg stadium uit
drukking heeft gegeven aan zijn ge
schoktheid en verontwaardiging,
„maar dat het geen zin heeft dingen te
doen die geen effect sorteren". Vijf da
gen voordat Reagan met een verkla
ring kwam, verklaarde Schmidt, heeft
het Westduitse parlement een duide
lijk standpunt ingenomen.
Zonder enige twijfel heeft Schmidt deze
mededelingen ook tegenover Reagan
herhaald, in een atmosfeer die nadruk
kelijk door vooral het Witte Huis was
bepaald als een gelegenheid waarbij
Schmidt min of meer op het matje werd
geroepen, als een NAVO-afvallige, ten
einde te. meten in hoeverre het Atlan
tisch bondgenootschap in zijn huidige
vorm voor de VS nog wel reden tot grote
defensieve inspanningen moet vormen.
De ogenschijnlijke eensgezindheid be
helst naar het woord gemeten absoluut
niets nieuws, en dat is voor diplomatie
ke waarnemers doorgaans een zeker te
ken dat de minimale overeenstemming
een breed terrein heeft open gelaten
met verschillen van inzicht.
De aanstaande bijzondere vergadering
van NAVO-ministers van buitenlandse
zaken in Brussel zal daarop meer licht
moeten werpen. Maar het feit dat Rea
gan nu spreekt over de noodzaak van
een gecoördineerd NAVO-optreden,
doet vermoeden dat Schmidts klacht
over een gebrek aan consultatie goed is
overgekomen. Naar buiten toe toonden
VS-functionarissen verbazing over
Schmidts verwijt en oordeelden dat die
zaak te zwaar werd genomen.
Wat de sancties betreft: in het kielzog
van uitspraken van de EG-minister-
DEN HAAG - Na zijn uitlatingen
over de „geldzucht" die hij onder
de bestuurders van het OGEM-
concern zegt te hebben aangetrof
fen, moet de vroegere minister van
sociale zaken drs. J. Boersma nu
ook verdwijnen uit de Raad van de
Commissarissen van de Algemene
Bank Nederland. De Raad stelt op
zijn aanwezigheid in het college
geen prijs. Vrijdag komt de Raad
van Commissarissen voor een ver
gadering bijeen.
Voor Boersma verloopt dit jaar een
zittingstermijn. In de algemene
aandeelhoudersvergadering, die
over enige maanden wordt gehou
den, zou hij voor herbenoeming zijn
voorgedragen. Na Boersma's uitla
tingen in een interview in Vrij Ne
derland, waarin hij de top van het
OGEM-concern ongenadig over de
hekel haalde, voelt men daar niet
veel meer voor. Boersma heeft zelf
enige jaren deel uitgemaakt van de
Raad van Bestuur van OGEM. Hij
zegt in die periode op veel tegen
werking te zijn gestuit. Uiteindelijk
is hem te verstaan gegeven dat hij
naar ander werk moest omzien.
chmidt heeft zich uiteraard de gelegen
heid niet laten ontgaan om met Reagan
ook te praten over de besprekingen
over vermindering van Europese kern
bewapening, die in Genève deze maand
worden voortgezet. Die onderhandelin
gen zijn ook inzet van de diplomatieke
sancties die de VS op hun lijstje van
mogelijke tegenmaatregelen hebben
staan. Schmidt noemde die besprekin
gen „van overheersend belang" - Rea
gan sprak slechts de hoop uit dat de
Sowjet-Unie „steriele propaganda" zal
vermijden en constructief zal reageren
op zijn voorstel de kernwapens voor de
middellange afstand uit Europa te ver
wijderen.
WASHINGTON - De Amerikaanse president Ronald Reagan (links) en de West
duitse bondskanselier Helmut Schmidt nemen afscheid na hun gesprek in het
Witte Huis.
(Van onze correspondent)
LONDEN - Hoge overheidsfunctiona
rissen uit de Verenigde Staten en Enge
land zijn betrokken geweest bij de le
vering van wapens en explosieven aan
de Libische kolonel Gaddafi. De ex-
CIA-agent en internationaal opereren
de wapenhandelaar Frank Terpil heeft
dat verklaard in een programma op de
Engelse televisie.
Het programma, met daarin een uitvoe
rig interview met Terpil, werd dinsdag
avond uitgezonden door de Engelse
omroep ITV onder de titel „De gevaar
lijkste man ter wereld". Maker ervan is
(Van onze correspondent)
LONDEN - Overstromingen in het
noorden van Engeland en in Schotland
hebben aan zeker drie mensen het le
ven gekost. De wateroverlast is het ge
volg van het smelten van de enorme
hoeveelheden sneeuw die vorige
maand zijn gevallen.
Ook in de Verenigde Staten heeft men last van xoateroverlast. Hier worden inwo
ners van het Californische Vallejo geëvacueerd nadat een storm twaalf huizen
had vernield en duizenden mensen vast kwamen te zitten door overstromingen.
Tientallen wegen zijn al dagen afgeslo
ten, omdat ze door het water onbegaan
baar zijn geworden. De bewoners van
honderden huizen in het noorden van
Engeland moesten worden geëva
cueerd door deze ernstigste overstro
mingen sinds jaren.
Het historische stadje York maakte in
de nacht van maandag op dinsdag
spannende momenten door, toen het
water in de rivier de Ouse een hoogte
bereikte die 5 meter boven het normale
waterpeil lag. Maar de gevreesde totale
overstroming bleef uit, hoewel een deel
van de stad onder water kwam te staan.
Het water in de Ouse bereikte vannacht
dezelfde hoogte als in de winter van
1978, toen overstromingen in York voor
een schade van meer dan vijf miljoen
gulden zorgden.
Bij lawines in Zwitserland zijn maan
dag zeker drie mensen om het leven ge
komen, zo heeft de Zwitserse bergred-
dingsdienst in Genève bekendge
maakt.
Het slechte weer in Portugal is er de
oorzaak van dat wolven de laatste da
gen rondzwerven vlak bij bergdorpen in
het noordoosten en schaapskuddes
aanvallen. In een dorp bij Macedo de
Cavaleiros verscheurde een troep wol
ven maandag enkele schapen en een
herdershond.
Antony Thomas, die internationale be
kendheid kreeg door zijn geruchtma
kende documentaire „De dood van een
prinses".
Het nieuwe werkstuk van Thomas is
het resultaat van een zeven maanden
durend onderzoek, dat startte toen hij
vorig jaar werd benaderd door Terpil.
Terpil was enkele weken daarvoor door
een Amerikaans gerechtshof bij verstek
veroordeeld tot 53 j aar gevangenisstraf.
De ex-CIA-agent liet vanuit Beiroet we
ten, dat hij bereid was zijn versie te ver
tellen van de activiteiten waarvoor hij
was veroordeeld.
Volgens Terpil levert de CIA explosie
ven en wapens aan Gaddafi. Dit wapen
tuig werd naar Libië gebracht via de
Londense luchthaven Heathrow.
„Daarbij werd ik geholpen door hoge
Britse regeringsfunctionarissen", aldus
TerpiL
Bü het maken van de documentaire
overhandigde Terpil aan tv-maker Tho
mas een lijst namen en telefoonnum
mers van betrokkenen bij zijn activitei
ten. Op die lijst komt ook een van Ter
pils Britse connecties voor.
Antony Thomas heeft met deze hoge
functionaris gesproken. „Hij zei me dat
ik zou worden vermoord als ik iets van
het gesprek stiekem zou opnemen, zijn
naam bekend zou maken, of een foto
van hem zou publiceren".
Spoorloos
Volgens Thomas heeft de functionaris
toegegeven contacten te hebben gehad
met Terpil. „Hij zei dat de operaties in
Libië op de lange termijn de westerse
belangen dienen", aldus Thomas. Ter
pil zelf is inmiddels sinds drie weken
spoorloos.
JOHANNESBURG - De 44 huursolda
ten die in november betrokken waren
bij een staatsgreep op de Seychellen en
daarna een Boeing-707 van Air India
kaapten om daarmee naar Zuid-Afrika
te vliegen, zijn gisteren weer in dit
land gearresteerd. De huurlingen zul
len wegens overtreding van wetten op
de burgerlijke luchtvaart (waaronder
ook kapingen vallen) voor verschillen
de gerechtshoven in Johannesburg,
Durban, Pretoria, Bloemfontein en
Kaapstad terechtstaan.
Dit werd dinsdag bekend gemaakt door
de generaal-majoor van de Zuidafri-
kaanse politie, C. F. Zietsman, die be
last is met het onderzoek naar de mis
drijven van de huursoldaten. Deze wa
ren onder leiding van de uit de toenma
lige Belgische Congo bekende huurlin
genmajoor Mike Hoare ('Mad Mike')
vanuit Johannesburg via Swaziland
naar het eiland Mahe op de Seychellen
vertrokken voor een mislukte poging
het socialistische bewind van Albert
René omver te werpen.
BILBAO (DPA, RTR) - Mannen die zich
uitgaven voor leden van de Baskische
afscheidingsbeweging ETA hebben
dinsdag de zakenman Jose Lipperhei-
de Heinke ontvoerd uit zijn villa in Ne-
guri bij Bilbao. De mannen maakten
bekend dat voor zijn invrijheidstelling
een losgeld zou worden geëist.
Twee ontvoerders hadden tevoren in de
woning van de chauffeur diens vrouw
geboeid en hem zelf gedwongen hen
naar de villa van Lipperheide te bren
gen.
De 'Anticommunistische Apostolische
De gesluierde
duidelijkheid
Alliantie' (AAA), een extreem-rechtse
organisatie, heeft zich dinsdag verant
woordelijk gesteld voor de moord afge
lopen zaterdag op een taxichauffeur in
Berastegui (Baskenland). In een ano
niem telefoontje naar het dagblad
'Deia' in San Sebastian, werd gezegd
dat de zestigjarige Garayalde Jaurequi-
zabal 'bij vergissing' was gedood, en dat
de AAA een andere chauffeur uit het
zelfde dorp had willen doden.
De AAA eiste in 1977 en 1978 verschei
dene aanslagen voor rich op. Daarna
werd nauwelijks meer iets van de orga
nisatie vernomen.
KRUININGEN - Minister H. Zeeval
king van verkeer en waterstaat houdt
vast aan zijn verlangen, dat er - voor
medio 1983 nadere schattingen moeten
komen over het verkeersaanbod, dat
over een vaste oeververbinding over
en onder de Westerschelde te verwach
ten is. Hij wil - tot medio 1983 - niet
tornen aan de afspraken, die in januari
vorig jaar tussen het dagelijks bestuur
van de provincie en het rijk zijn ge
maakt over de vaste oeververbinding:
beginnen als de planologische proce
dures rond zijn, de rente 10 procent of
minder is en als dat niet voor halver
wege 1983 mogelijk is opnieuw gaan
praten.
„Voor ons is het de belangrijkste con
clusie, dat ook deze minister letterlijk
heeft gezegd dat hij de afspraken tussen
rijk en provincie over de totstandko
ming van de VOW onverlet wil laten",
zei commissaris der koningin dr. C.
Boertien dinsdagmiddag op een pers
conferentie in rotisserie .Inter Scaldis'
te Kruiningen, aan het eind van een
kennismakingsbezoek van minister
Zeevalking met het dagelijks bestuur
van de provincie.
Minister Zeevalking bevestigde, dat hij
de afspraken .onverlet' wil laten, maar
voegde daar op vragen aan toe, dat er
zekerheid moet zijn over de exploitatie
tekorten: het rijk moet garanties heb
ben dat men er niet meer geld in hoeft te
steken dan de bijdragen, die nu naar de
Westerscheldeveren gaan en dat ook de
bijdragen van de provincie in exploita
tietekorten verantwoord zijn. Letterlijk,
zei de minister: „Des poedels kem is,
dat de zaak voor het rijk budgettair
neutraal moet zijn. Ik wil het verlangen
(Slot zie pagina 2 kolom 7)
[inister Zeevalking van
verkeer en waterstaat en
de leden van het college van
EgsggJ gedeputeerde staten van Zee-
passH land hebben elkaar gisteren
*§5^2? eens recht in de ogen gekeken
over de toekomstmogelijkheden voor
de Vaste Oeververbinding Westerschel
de, vervolgens enige bezwerende uit
spraken gedaan en tenslotte aan weers
kanten zo hun eigen conclusies getrok
ken. Dat is langs de zijlijn bekeken on
geveer de uitkomst van het eerste
(oriëntatie)bezoek van de nieuwe be
windsman aan deze provincie. Zeker, er
rijn aan Zeeuwse kant wat misverstan
den, zo men wil irritaties weggenomen,
die de minister afgelopen weken in ge
sprekken met kranten had veroor
zaakt. Hij had het natuurlijk niet zo
scherp bedoeld toen hij zei dat er al zo
veel geld in Zeeland (bestemd voor de
Oosterscheldewerken) wordt gestopt
en daarbij suggereerde dat men het hier
verder wel ongeveer voor gezien kon
houden wat financiële medewerking
aan andere belangen betreft. En zijn fi
losofietjes over een tunnel onder de
(Wester)Schelde, samen met de Belgen
bij Liefkenshoek was natuurlijk ook
niet zo serieus bedoeld geweest. Kort
om, over allerlei vermeende problemen
en verwarring tussen de minister en het
dagelijks bestuur van de provincie is de
lucht gisteren opgeklaard. Dc vraag die
- ook na het bezoek - overblijft is: ritten
de bewindsman en het Zeeuwse gs-col-
lege eveneens op één lijn als het gaat
om de taxatiewaarde van de kansen op
de aanleg van de Vaste Oeververbin
ding Westerschelde?
Twijfel daarover is zeker niet wegge
nomen. En die wordt dan voorna
melijk ingegeven door een verschil in
accenten dat aan weerskanten werd ge
legd. Gedeputeerde staten klampten
zich vast aan de uitspraak van Zeeval
king dat hij de vorig jaar op 27 januari
gesloten overeenkomst tussen het (vo
rige) kabinet en de provincie Zeeland
over het VOW-project 'onverlet wil la
ten'. Maar de minister zelf voegde aan
die verzekering zijnerzijds een voor
waarde toe en legde daarop veel na
druk. Deze: „Ik wil nader inricht in het
verkeersaanbod voor de oeververbin
ding en de gevolgen daarvan voor de
exploitatie". Iets minder mist dus, na
dit eerste officiële contact tussen de mi
nister van verkeer en waterstaat en het
Zeeuwse provinciaal bestuur. Maar om
nu te zeggen, dat Zeeland weet waaraan
het toe is met de benadering van dit
kabinet ten opzichte van het brugtun-
nelproject? De minister heeft toege
zegd afspraak is afspraak. Zeeland wil
de dat in de eerste plaats boven tafel
hebben. Toch is de hele zaak daarmee
nog op geen stukken na geregeld. De
vasthoudende manier waarop de minis
ter een hernieuwde bestudering van de
verkeersprognoses bepleit is op zijn
minst te beschouwen als 'extra nuance
ring' in de voorlopige afspraken die nu
ongeveer een jaar geleden met zoveel
wederzijdse tevredenheid zijn beklon
ken. En dat leidt dan weer tot de vraag
wat de toen gesloten overeenkomst nu
en mogelijk straks inhoudelijk nog pre
cies waard is.
Efn andere reden voor blijvende arg
waan is dat de overeenkomst tussen
het rijk en de provincie Zeeland over de
plannen om tot aanleg van de Vaste Oe
ververbinding Westerschelde over te
gaan nog steeds niet tot en detail op
papier staat en nog steeds niet door bei
de partijen is ondertekend. Er is nog
ambtelijk overleg gaande, onder meer
over de tarieven die straks moeten wor
den geheven, verduidelijkte de minister
gisteren. Vorig jaar, bij het mondeling
akkoord tussen het kabinet en het
Zeeuwse gs-college werd aangekondigd
dat de papieren 'vertaling' binnen en
kele maanden zou rijn bekeken. Er is nu
bijna een jaar gepasseerd en nog is het
'ambtelijk overleg' niet afgerond. Het
was aanvankelijk de bedoeling dat pro
vinciale staten de overeenkomst (in de
finitieve vorm) in de ritting van einde
maart 1981 zouden behandelen. Toen er
in mei nog geen stuk op tafel lag is een
debat gevoerd over de mondeling ge
maakte afspraken. Een debat trou
wens, waarin nog eens met enige na
druk naar voren kwam dat, wanneer
medio 1983 nog steeds niet met de bouw
van het VOW-project is begonnen, de
hele zaak opnieuw zal worden bekeken.
Tussen de mondelinge afspraken en
gisteren, het bezoek van minister Zee
valking. ligt bijna een jaar. Tussen gis
teren en de datum voor geheel open.
nieuw overleg (medio 1983) ligt nog
slechts anderhalf jaar. Veel meer dan
gesluierde duidelijkheid is er niet geko
men. Afspraak is afspraak zolang af
spraak volledig afspraak blijft.
vdM
WINDHOEK (AFP) - Zuidafrikaanse
troepen zijn in het grensgebied tussen
Angola en Namibië voor het eerst
slaags geraakt met Cubaanse militaire
eenheden. Dit heeft generaal Jan Klop
per, bevelhebber van de veiligheids
troepen in Namibië dinsdag in Wind
hoek meegedeeld.
Hij zei dat een Cubaan was gesneuveld
en een tweede gevangen was genomen.
De Zuidafnkaanse troepen waren op de
Cubanen gestuit toen zij Jacht maakten
op guerrillastrijders van de Zuidwest-
afrikaanse volksorganisatie Swapo.
