PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Poolse leger ingezet
tegen actie vakbond
Israël annexeert
De Schelde-Vlissingen
wil miljoenenvergoeding
BEZETTING STAALFABRIEK VOORKOMEN
Lou de Jong en de
barre hongerwinter
SPOEDZITTING VAN DE VEILIGHEIDSRAAD
Sneeuw of regen
Veel bewolking en af en toe sneeuw of
regen,
Ulddagtemperatuur rond hel vries
punt.
Matige wind uit uiteenlopende richtm-
224e jaargang no. 295
Dinsdag 15 december 1981
tamse bv 1881-1981
100 JAAR INSTALLATEUR
Postbus 154 - 4460 AD Goes - Telefoon 01106-1740
s G. van Leijenhorst
AMSTERDAM - Staatssecretaris drs.
G. van Leijenhorst van binnenlandse
zaken, belast met het beleid voor min
derheden, heeft maandagavond bij de
aanvang van een symposium in de
Nieuwe Kerk in Arasterdam een vuist
slag in het gezicht gekregen van een
onbekend gebleven jongeman.
De dader maakte deel uit van een groep
van ongeveer 50 personen die op de
Dam demonstreerde tegen het sympo
sium, dat zou handelen over de rechten
van de buitenlanders in Nederland. On
der deze groep bevonden zich vertegen
woordigers van het KMAN. een organi
satie van Marokkanen, het LOSON en
het LAKWABW, organisaties voor Su-
rinamers. Met spreekkoren op straat
probeerden de betogers de aanvang
van het symposium te verhinderen.
Enkelen van hen wisten de Nieuwe
Kerk binnen te komen en begonnen
met de forumleden, onder wie Van
LeijenhorsL. te vechten. Bij de scher
mutselingen werd glas en geluidsap
paratuur vernield. De betogers verlie
ten daarna weer de kerk. Via pamflet
ten werd beweerd dat genoemde orga
nisaties niet betrokken zijn geweest
bij de voorbereiding van het sympo
sium.
De groepen protesteerden omdat zij
zeggen „geen vertrouwen te hebben dat
er serieus over onze rechten kan worden
gesproken zonder dat wij. buitenlandse
arbeiders, die dagelijks de rechteloos
heid aan den lijve moeten ervaren, hier
bij betrokken zijn". Als voorbeelden
van rechteloosheid werden genoemd,
de 1-november-registratiewet. het
(Slot zie pagina 6 kolom 7)
i Van onze redactie buitenland i
WARSCHAU - Het Poolse leger is maandag ingezet om een bezetting van de
grootste staalfabriek in Polen, 'Huta Katowice' in Silezië, door leden van het
vakverbond Solidariteit te voorkomen. Dit heeft de Poolse radio gemeld.
In de radio-uitzending werd resteerd. Zij zullen ter beschik- Volgens onbevestigde berich-
gezegd dat de bezetting is voor- king worden gesteld van de ten zouden de Poolse autoritei-
komen door het vastberaden justitie. ten van plan zijn troepen te ge-
optreden van het leger. Een
tiental 'extremisten' is geai
apartheid
Het optreden van het jeugdkoor 'Die
goeie hoop' in Goes werd maandag
avond verstoord door een aantal te
genstanders van het Zuidafrikaanse
apartheldsbeleid die ln de Prins van
Oranje wilden protesteren. De actie
voerders werden door de politie uit de
schouwburg gezet.
PAGINA 3
welzijnsbeleid
De sociaal-culturele sector krijgt de
zwaarste klap van de bezuinigingsope
ratie van het ministerie van cultuur,
recreatie en maatschappelijk werk.
Bijna zeven procent van de totale
rijksbijdrage gaat verloren. Het erm-
aandeel in hetregionaai welzijnsbeleid
wordt drastisch omgebogen
PAGINA 7
werkgelegenheid
In een verkenning van de mogelijkhe
den voor de vorming van een werkgele-
genheldsfonds komt de provinciale
statencommissie tot de conclusie dat
de provincie in de nabije toekomst
moet kunnen beschikken overeen der
gelijke fonds, dat gevoed zou kunnen
worden uit de algemene middelen en
de bijdrage van het ministerie van eco
nomische zaken voor infrastructurele
werken
PAGINA 11
export
Dankzij een verbeterde concurrentie
positie steekt de Nederlandse export
gunstig af tegen de groei van het volu
me van de wereldhandel. De vertraag
de groei van de loonkosten is een van
de belangrijkste oorzaken voor deze
ontwikkeling De grote partijen en de
tweede kamer vragen minister Ter
louw om een extra stimulans voor de
handel met het buitenland.
PAGINA 15
profkoersen
Op het programma voor de profwieler
koersen in 1982 prijken twee nieuwe
Zeeuwse namen- Hansweert en Eede.
De twee nieuwe wedstrijden brengen
het Zeeuwse totaal op acht
PAGINA 17
In Londen hield Tadek Jarski, erelid van de Poolse vrije vakbond Solidari
teit, een vlammende rede voor de Poolse ambassade. Er waren ruim duizend
mensen op de been om naar Jarski. die zowel de Poolse als de Britse nationa
liteit heeft, te luisteren. De emoties liepen hoog op
bruiken om een einde te maken
aan de bezetting van de staal
fabriek in Warschau en andere
fabrieken elders in het land.
Ondanks het verbreken van de verbin
dingen. ontving het UPI-kantoor in We
nen een bericht van het Poolse persbu
reau PAP dat de staalfabriek in War
schau. evenals 128 andere staal- en ma
chinefabrieken door de militaire raad
die zondag de macht heeft overgeno
men onder de krijgstucht waren ge
plaatst.
In de Poolse hoofdstad is gisteren in
zeker vier grote bedrijven gestaakt uit
protest tegen het afkondigen van de
noodtoestand door premier Jaruzelski.
In sommige bedrijven zouden de arbei
ders zijn begonnen met het kiezen van
nieuwe vertegenwooridgers van Soli
dariteit, nu vermoedlijk enkele dui
zenden vakbondsactivisten worden
vastgehouden door de militaire autori
teiten. Doordat alle verbindingen nog
steeds geheel verbroken zijn valt nog
weinig te voorspellen hoe de tien mil
joen man sterke achterban van Solida
riteit zich de komende dagen zal op
stellen.
De enige twee kranten die gisteren in
Polen verschenen, het partijdagblad
Trybuna Ludu en de legerkrant Zol-
nierz Wolndsci. probeerden hun lezers
ervan te overtuigen dat de staat van
beleg slecht van korte duur zal gelden,
en herhaalden de belofte van generaal
(Slot zie pagina 9 kolom 1)
DEN HAAG - „Ten noorden van de grote rivieren is in Nederland in de
hongerwinter van 1944-'45 meer geleden dan waar ook in de door de Duit
sers bezette delen van Europa. De traumatische ervaringen als gevolg van
de fatale hongersnood in Holland, zijn veel heviger doorvoeld dan de
gevolgen van direct oorlogsgeweld". Tot deze conclusie kwam dr. Lou de
Jong bij de presentatie van zijn nieuwste boek in de serie 'Het Koninkrijk
der Nederlanden in de tweede wereldoorlog'.
Van vandaag -dinsdag- af ligt dit elfde zal de bezetting en bevrijding
750 pagina's tellende deel 10b, t
ste boek, in de boekhandel met een
eerste oplage van 70.000. Het be
handelt de spoorwegstaking en de
daarop gevolgde hongerwinter in
het bezette deel van Nederland ge
durende het laatste jaar van de oor
log. In september van het volgende
jaar komt het laatste deel over de
oorlog in Nederland uit. waarin de
bevrijding van het gehele land en
het lot van de gevangenen in de
concentratiekampen in de wrede
slotfase aan de orde komt.
Daarmee is de beschrijving van de
geschiedenis van de bezetting en
bevrijding van Nederland voltooid:
tien delen van negentien boeken.
Er volgen dan nog drie delen, het
van Nederlandsch-Indië beschrij
ven. het twaalfde zal het herstel
van het land behandelen en het
dertiénde zal de verantwoording en
een integraal register bevatten.
Volgens zijn contract met het mi
nisterie van onderwijs, moet dr
Lou de Jong eind 1985 met zijn
werk klaar zijn. Hij heeft goede
hoop dat hem dat lukt. Hij is er dan
32 jaar mee bezig geweest.
Overigens denkt hij daarna nog
niet aan ophouden. Er bestaat be
langstelling voor een verkorte ver
sie van zijn levenswerk en verta
ling daarvan in het Engels en het
Duits. „Het is misschien het beste
wanneer ik dat zelf zal doen".
tzie ook pagina 13)
SCHADE DOOR KETELBOUW-MANOEUVRE
VLISSINGEN - De directie van de Ko
ninklijke Maatschappij 'De Schelde'
zal naar alle waarschijnlijkheid bij de
overheid een eis tot schadevergoeding
op tafel leggen, indien minister Ter
louw bij zijn plannen blijft om de grote
ketelbouw halverwege de jaren tach
tig uit Vlissingen weg te halen. Over de
omvang van die eventuele schade
claim valt op dit moment nog weinig te
zeggen. Wel is duidelijk, dat het om een
bedrag van enkele honderden miljoe
nen guldens zal gaan. Dat heeft de di
rectie van de KMS maandag bekend
gemaakt.
De directie van de Koninklijke Maat
schappij 'De Schelde' heeft gisteren tij
dens een persbijeenkomst nog eens be
nadrukt, dat het bedrijf de centrale ke
telbouw niet geheel kan missen. De
jaaromzet van 'De Schelde' (inclusief de
drie dochtermaatschappijen! schom
melt rond de zeshonderd miljoen gul
den. Ongeveer een kwart gedeelte (hon
derdvijftig miljoen guldenvan die tota
le omzet wordt bij de ketel- en appara
tenbouw gehaald. De ketel- en appara
tenbouw levert jaarlijks een winst op
van emge tientallen miljoenen guldens.
De Schelde-directie bestrijdt de opvat
tingen van de minister van economi
sche zaken, dat het bedrijf zonder noe
menswaardige problemen het wegval
len van de grote ketelbouw kan opvan
gen via de ontwikkeling van nieuwe
producten.
Volgens bedrijfsdirecteur ir. J. J.
(Slot zie pagina 2 kolom 2)
heidemij
De Voedingsbond FNV heefteen eigen
reddingsplan opgesteld voorde Heide
mij. De bond wil onder meer dat een
groep deskundigen de noodlijdende
onderneming gaat begeleiden.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5 en
7.
Binnen- en buitenland: 3.9
en 11.
Sport: 15.
Radio en televisie: 16.
Financiën en economie:
17.
Varia: 12 en 13.
JERUZALEM AFP/UPIl - Het Israëli
sche parlement heeft maandagavond
een wetsontwerp tot annexatie van de
Golan-hoogvlakte aangenomen. De
stemverhouding was 63 voor en 21 te
gen. Aan de slotstemming ging een de
bat van zes uur vooraf, dat de opposi
tionele arbeiderspartij boycotte. Uit
eindelijk namen toch 15 afgevaardig
den van de partij van Peres aan de
stemming deel: acht stemden voor het
regeringsvoorstel en zeven er legen.
Tegen het wetsvoorstel stemden ook de
communisten, de mapam-soclahsten
en de centrum-linkse sjinoey.
Het Israëlische kabinet had maandag
eerder op de dag besloten de in de zes
daagse oorlog van 1967 op Syrië ver
overde Golan-hoogte te annexeren. En
een wetsvoorstel werd daartoe maan
dag bij de Knesseth ingediend Het
voorstel behelst de invoering van de Is
raëlische wetgeving in het gebied, wat
gelijk staat met annexatie.
Syrië heeft maandagavond gevraagd
om een spoedzitting van de Veilig
heidsraad over het besluit van de Is
raëlische regering. De zitting zou gis
teravond rond elf uur Nederlandse tijd
beginnen.
De delegatie van Egyptische deskundi
gen voor de besprekingen over Pale
stljnse autonomie heeft maandag haar
werk opgeschort na de aankondiging
van het annexatieplan voor de Golan
hoogte
De Egyptische minister van buiten
landse zaken heeft maandagavond de
ambassadeurs van Israel en de V S op
de hoogte gebracht van de Egyptische
veroordeling van het annexatieplan.
Volgens Egypte vormt het plan een be
dreiging voor de vrede in het midden
oosten
Het kabinet van premier Begin werd
het maandagmorgen in een bijzondere
vergadering eens over de indiening
van het ontwerp betreffende 'de invoe
ring van de Israëlische wet op de Go
lan-hoogte'.
Premier Begin, die pas enkele uren eer
der het ziekenhuis had verlaten na een
operatie aan een heupbreuk, opende
met nogal ongebruikelijke haast, het
debat over het wetsontwerp. De fractie
van de arbeiderspartij was nog niet
eens aanwezig, omdat haar vergadering
over de zaak nog voortduurde. Begin
die het voorstel voorlas vanaf een rol
stoel. noemde de Golan een 'integraal
deel van het land Israël'. Hij herinnerde
aan Syrische beschietingen vanaf de
hoogte op Israëlische nederzettingen
vóór 1967 en vroeg zich af: „is het voor
stelbaar dat Israël er ooit mee akkoord
zou kunnen gaan. dat deze situatie te
rugkomt"? Volgens Begin is het kabi
netsbesluit niet alleen genomen op his
torische en veiligheidsgronden maar
ook om het 'morele politieke aspekt'
Volgens Begin hebben de Syriers de uit
gestrekte hand van Israel afgewezen
door hun ontkenning van het bestaans
recht van een Joodse staat.
Sinds 1967 slaat de Golan onder Israë
lisch militair bestuur. In het gebied.
waar de Syrische wetgeving van
kracht is. wonen 6650 Israëlische kolo
nisten en 11.000 Druzen. die Syrië als
hun vaderland beschouwen.
Volgens Washington is de stap in strijd
met resoluties van de VN en de akkoor
den van Camp David. Woordvoerder
van het Witte Huis. Larry Speaks, sprak
zijn bezorgdheid uit en verklaarde dat
Amerika gekant is tegen elke eenzijdige
wijziging door Israël van de status van
Golan
Minister Van der Stoel van buiten
landse zaken zei. dat 'enigerlei vorm
van annexatie in strijd is met resolutie
242 van de Veiligheidsraad van de VN".
De secretaris-generaal van de VN, Kurt
Waldheim. toonde zich zeer bezorgd
over het annexatiebesluit.
Pools militair
avontuur
\llli rpwee dagen na de onver-
VorS# X wachte machtsovername
RuS^cI door militairen in Polen en
het uitroepen van de
pgaq noodtoestand lijkt de bevol-
king - intussen al gewend aan
zekere fundamentele democratische
vrijheden - nauwelijks van de schok be
komen. Op een aantal kleine stakingen
na bleef het gisteren in het gehele land
opmerkelijk rustig: meer een stilte voor
de storm dan een doffe berusting. Het
zwaar beproefde Poolse volk staat voor
een nieuwe krachttoer in zijn met ge
weld geschreven geschiedenis. De mili
taire junta - wat klinkt dat onnatuurlijk
voor een communistisch land - heeft de
onafhankelijke vakbond Solidariteit in
een bliksemactie van zijn beste leiders
beroofd. Door het tegelijkertijd verbre
ken van alle verbindingen is de tien mil
joen leden tellende vakbond buitenspel
gezet. Solidariteit verboden en alle vrij
heden opgeschort, honderden voor
mannen van de vakbond gevangen ge
nomen; de stap, die de Poolse mach
thebbers hebben gezet in de verscherp
te confrontatie met Solidariteit, kan
het begin zijn van een uiterst moeilijke
en gevaarlijke periode voor de Polen.
De junta zal heel snel met een nadere
uitwerking van haar plannen moeten
komen, wil zij niet het laatste restje kre
diet verspelen dat overheidsdienaren in
Polen hebben. Het is nauwelijks aan te
nemen, dat de miljoenen Polen die
dank zij de acties van Solidariteit een
aantal vrijheden hebben verworven,
zich zonder meer zullen neerleggen bij
de militaire machtsgreep. Wordt de on
afhankelijke vakbond voorgoed uitge
bannen of kan hij onder zekere voor
waarden zijn werk blijven voortzetten?
Hoelang blijven de leiders van Solidari
teit in arrest? Het zijn vragen, die snel
beantwoord moeten worden, wil de si
tuatie niet uit de handen lopen. Burger
oorlog is wel het laatste waar de Polen
op zitten te wachten.
Partijleider en premier Jaruzelski zal
zijn eigen redenen hebben gehad
om juist op dit tijdstip tegen Solidari
teit in de aanval te gaan. Het is aanne
melijk te veronderstellen dat hij ervan
overtuigd is, dat Polen door de acties
van Solidariteit naar de ondergang
wordt gevoerd of - anders gezegd - dat
de heersende Communistische Partij
naar het tweede plan zal worden ge
schoven. Maar even verdedigbaar is de
stelling, dat de militairen hebben inge
grepen op aanwijzing van Moskou. Het
Kremlin kan Jaruzelski voor de keuze
hebben gesteld zelf orde op zaken te
stellen óf te dulden, dat Sowjet-troe-
pen, aangevuld met de broederlegers
uit de andere Oostbloklanden, het kar
wei voor hem opknapten Nationalist-
als Jaruzelski is. zal hij voor het eerste
hebben gekozen, nadat hij ervan over
tuigd was geraakt, dat alle alternatie
ven waren uitgeput. Als het initiatief
tot de machtsovername van Moskou is
uitgegaan, is het de vraag of de Russen
als geïnteresseerde toeschouwers aan
de kant blijven staan. Voorlopig reage
ren zij afstandelijk; zij spreken over een
'interne Poolse aangelegenheid', het
geen ook het Westen doet. maar als
straks blijkt, dat de door Solidariteit
opgeroepen golf van vernieuwingen
door geen noodtoestand of militair in
grijpen tot stand is te brengen, kan het
Rode Leger alsnog bijspringen. Met de
zogeheten Brezjnevdoc trine in de hand
is de weg vrij voor het Kremlin. Deze
doctrine is geformuleerd naar aanlei
ding van de invasie door de troepen van
het Warschaupakt in Tsjechoslowakije.
ruim dertien jaar geleden. Zij geeft de
communistische landen het recht in te
grijpen als zij van oordeel zijn. dat in
een ander socialistisch land de verwor
venheden van het socialisme (lees:
communisme) in gevaar komen. Welis
waar is de Brezjnevdoctrine in strijd
met een aantal bepalingen in de Ak
koorden van Helsinki van 1975 (mede
ondertekend door de Sowjet-Unie). met
name op het punt van de soevereine ge
lijkheid. de niet-inmenging in binnen
landse aangelegenheden en het zelfbe
schikkingsrecht van een volk, maar
daar trekken de Sowjets zich - een be
wijs daarvan is Afghanistan - niets van
aan. Een soort broederhulp, die ver
wordt tot broedermoord. Als hel Krem
lin meent Sowjet-belangen te moeten
beschermen, deinst het voor mets te-
rug.
Met de greep van de militairen naar
de macht is de onafhankelijke vak
bond duidelijk gemaakt, dat geen spra
ke kan zijn van deling van macht in Po
len. Het principe van het communisti
sche machtsmonopolie kan en mag
geen geweld worden aangedaan. Het
speelt daarbij geen enkele rol. dat ne
gentig procent van de Polen een af
schuw hebben van het regime. De ver
zekering van Lech Walesa, de leider van
Solidariteit, dat zjjn bond er niet op uit
is om de politieke macht te grijpen,
klinkt de militairen als ongeloofwaar
dig in de oren. Het is niettemin opmer
kelijk. dat niet de bij de bevolking in het
diskrediet geraakte Communistische
Partij het heft in handen heeft geno
men. maar dat het juist de militairen
zijn die orde op zaken moeten stellen.
Orde op politieke zaken wel te ver
staan. van economie hebben deze heren
geen greintje verstand. Weliswaar Is het
leger - en zeker de militaire top - in theo
rie een trouw aanhanger van de marxis-
tische-leninistische principes, maar
voor de hand zou het toch hebben gele
gen dat de Communistische Partij als
eerste tot daden zou zijn overgegaan,
met de onontbeerlijke steun van het le
ger uiteraard. Naast partij, kerk en on
afhankelijke vakbond vormt het leger
nu een sterke 'vierde macht', die al dan
niet vrijwillig de kastanjes voor de par
tijbonzen uit het vuur mag halen
Dim
