PR0VIHCIAI.E ZEEUWSE COURANT
Vlissingen raakt na
'85 ketelbouw kwijt
Arabische top in Fez
onverwacht uitgesteld
Vredesbewegingen vragen
bevriezing kernbewapening
TERLOUW HAKT KNOOP DOOR:
comfort DeVhjirnjmBn
TEGENSLAG VOOR VREDESPLAN SAOEDI-ARABIE
EX-GENERAALS: 'KERNWAPENS UIT EUROPA'
800 M2 SLAAP- TV XT1"l C'/? ./J
een gloednieuwe
uitgebreide s s slaap-speciaalzaak
LINNENSHOP IMU Beestenmarkt 12 Goes
Enige tijd regen
Veel bewolking en enige lijd regen, mo
gelijk voorafgegaan door sneeuw.
Middagtemperaluur omstreeks C gr a
den. Wind draaiend naar zuidwest en
toenemend tot vrij krachtig, wind
kracht 5.
224e jaargang no. 279
Donderdag 26 november 1981
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - Vlissingen zal na, 1985 haar centrale ketelbouw kwijtraken, ten gunste van het
bedrijf van Stork in Hengelo. Minister Terlouw van economische zaken heeft die knoop op het
gebied van de ketelbouwsector woensdagavond laat doorgehakt door, evenals het adviesorgaan
SEAN (Stichting Energie Apparatuur Nederland) te kiezen voor concentratie in Hengelo en tégen
ketelbouw bij De Schelde in Vlissingen, althans in de tweede helft van de jaren tachtig. Voor
Vlissingen resteren de komende jaren in de ketelbouwsector minimaal 320 en maximaal 635
banen. De bewindsman heeft de Tweede Kamer gisteravond laten weten dat tot 1986 de twee
bedrijven op fïfty-fïfty basis de orders voor centrale-ketels moeten verdelen.
Dat moet geregeld worden in een sa
menwerkingsverband tussen de twee
bedrijven, een convenant, waarbij spe
cifieke vakkennis van de KMS naar
Hengelo moet worden overgeheveld. In
Hengelo moet ingaande 1 januari van
het volgend jaar Stork-KAB worden
omgevormd tot een zelfstandige Maat
schappij tot Exploitatie van Stork's
Ketelbedijven, de MESK. Voor Vlissin
gen resteert op de langere termijn het
'kleinere' werk, zoals de bouw van ke
tels voor toepassing van warmte
krachtkoppeling en andere nieuwe
technologieën. Doel van Terlouw's be
leid is. zoals hij zegt. om ook op de lan
gere termijn de werkgelegenheid bij de
twee bedrijven te garanderen.
Met Terlouws besluit is werkelijkheid
geworden wat al sinds april als een
zwaard van Damocles boven de
hoofden van de Vlissingse ketelbou
wers hing. In die maand adviseerde de
Stichting Energie Apparatuur Neder
land tot grote woede van de KMS tot
concentratie van de ketelbouw in Hen-
'uit' gered
De Stichting Cultuurspreiding Zee
land (SCZi. wellicht beier bekend on
der de naam 'Uit in Zeeland', is gered.
Twaalf van de dertig Zeeuwse gemeen
ten - een voldoende groot draagvlak -
gaan zonder meer akkoord met het
plan van gedeputeerde mr J. Boersma.
Een aantal, voornamelijk kleinere, ge
meenten heeft aan zijn deelname en
kele voorwaarden verbonden. Regio-
naa| overleg moet deze gemeenten
'door de bocht' trekken.
PAGINA 3
inkomenspositie
Minister De Koning van landbouw en
visserij is van mening dat de - vaak
toch al niet zo florissante - inkomens
positie van boeren en tuinders niet
verder mag worden aangetast. Tijdens
de behandeling van de landbouwbe
groting deelde de bewindsman verder
mee dat hü het voorstel van de Euro
pese Commissie om boeren die meer
dan lb.tlüU iiter melk per hectare pro
duceren te straffen met een heffing
'volstrekt onaanvaardbaar' vindt.
PAGINA 9
inbraken
Het aantal Inbraken en insluipingen
neemt in Zeeland elk Jaar toe Volgens
politie-voorllchter J.L.F. Moens gaan
de daders daarbij vaak brutaal en zeer
geraffineerd te werk: 'Het is geen uit
zondering dat de bewoners pas uren of
zelfs dagen later tot de ontdekking ko
men dat er waardevolle voorwerpen of
geld uit hun woning zijn verdwenen'
De heer Moens signaleert dat vaak de
achterdeur een kwetsbare plek is in de
beveiliging van woningen.
PAGINA 17
gelo en tot de impliciete ontmanteling
van de grote ketelbouw-activiteiten in
Vlissingen. In een nieuw advies, dat en
kele dagen oud is, wordt die keuze op
nieuw gedaan en nu nog heftiger gepleit
voor een snelle beslissing. Die snelle be
slissing moet er komen, en dat is opval
lend. gezien de huidige situatie bij
Stork-KAB die. aldus Terlouw. „geen
verder uitstel verdraagt". Nadat de mi
nister woensdag vakbonden en de di
recties van de betrokken bedrijven had
gehoord heeft hij het SEAN-advies tot
in details overgenomen
Opdrachten
Terlouw meent dat een beslissing nu
verantwoord is, aangezien er voor de
komende jaren tot '85-'86 voldoende or
ders zijn voor het voortbestaan van de
beide bedrijven. Hij denkt daarbij
ZES NIEUWE
KERNCENTRALES
IN FRANKRIJK
PARIJS (ANP) - Er zal binnen twee
jaar een begin worden gemaakt met de
bouw van zes kerncentrales in Frank
rijk. zo heeft de socialistische regering
woensdag besloten tijdens haar weke
lijkse kabinetsberaad.
De bekendmaking van dit besluit heeft
onmiddellijk felle verontwaardiging ge
wekt bij de Franse anti-kernenergiebe-
wegmg, die de regering heeft beschul
digd van verraad en van het breken van
haar verkiezingsbeloften.
Het regeringsbesluit Is een bevestiging
van het resultaat van een parlementai
re stemming in oktober. Het parlement
sprak zich toen met ruime meerderheid
uit voor een beperking van het kerne
nergieprogramma van de vorige presi
dent Giscard d'Estaing van negen tot
zes kerncentrales.
-zonder het met name te noemen- aan
de opdrachten voor ketels voor de
Maasvlakte-centrale en de conventio
nele PZEM-centralc in Borssele die
naar de Schelde moeten gaan en de or
ders voor Velsen en Dordrecht én een
Westduitse order die in Hengelo soe
laas moeten bieden.
Vandaar dat Terlouw. net als de SEAN,
kiest voor herstructurering op de mid
dellange termijn: „In de komende jaren
is een aantal orders te verwachten voor
ketels voor openbare electriciteitscen-
trales met een totaal electrisch vermo
gen van rond de 3000 megaWatt. Daar
na zijn de vooruitzichten echter minder
zeker Dat maakt het nodig een beleid
te voeren dat kan aansluiten bij de
marktvooruitzichten". schrijft de be
windsman.
Daarvoor is een nauwe samenwerking
nodig, een onder leiding van de SEAN
op te stellen convenant. De KMS en de
nieuwe MESK moeten het samen eens
worden over de verdeling van de totale
orderportefeuille tot '86 „op een basis
die tot nu toe gebruikelijk was". Die ba
sis komt neer op een gelijke verdeling;
uitgangspunt moet echter zijn dat on
derbezetting in Hengelo wordt voorko
men.
In de komende jaren moet de centrale
ketelbouw stukje voor beetje naar Hen
gelo worden overgebracht totdat er in
de tweede helft van de tachtiger jaren
sprake is van echte concentratie en er
voor de KMS niets meer rest dan „de
nieuwe activiteiten die al begonnen zijn
mede met behulp van de instrumenten
van het industriebeleid ii Dit sluit aan
bij de aard van het bedrijf.
Kennis
Kennis uit Vlissingen moet naar Hen-
(Slot zie pagina 5 kolom 6)
Signaal
uit Bonn
DEN HAAG - Minister Terlouw il) van economische zaken schudt woensdagmor
gen op zijn ministerie in Den Haag de hand van de heer Stikker, voorzitter van de
Raad van Bestuur van RSV
FEZ - De twaalfde Arabische topcon
ferentie in Fez (Marokko) - woensdag
officieel geopend - is dezelfde dag ge
heel onverwacht uitgesteld. Alle
staatshoofden en regeringsleiders en
andere vertegenwoordigers van de 21
Arabische landen zijn bezig hun kof
fers te pakken om Marokko weer te
vcr'aten.
De Arabische top is uitgesteld tot een
niet nader genoemde datum en beslo
ten ls een nieuwe topconferentie te hou
den, ook weer in Marokko, en wel op een
tijdstip dat door de ministers van bui
tenlandse zaken van de Arabische Liga
zal worden bepaald.
Over het centrale thema bij deze top -
het Saoedische vredesplan voor het
GELEEN - In heel Zuid-Limburg
hebben „vroege vogels" gisteren een
vuurbol aan de hemel gezien, die
enige tijd zichtbaar bleef en toen
verdween. Een krantenbezorger uit
Geleen meldde dat hij ongeveer een
minuut na het uiteenspatten een
knal had gehoord. Hij zag dat het
hemellichaam schaduwen wierp.
Uit het hele zuiden van de provincie
kwamen gisteren bij de Volkssterren
wacht in Heerlen meldingen binnen
van het ontploffen van een meteoor-
want daar ging het om - die zich om
streeks 13 minuten voor zeven 's mor
gens met buitengewone helderheid
aan de hemel vertoonde.
Een meteoor is een brok steen uit het
heelal, dat in de dampkring van de
aarde verzeild raakt en daarin ver
brandt door de wrijving met de atmo
sfeer. Dagelijks gebeurt dat talloze
malen, maar meestal gaat het om
kleinere stukjes, die dan een „vallen-
dè ster" opleveren. Een groter brok is
uiteraard beter zichtbaar en kan tij
dens zijn laatste vlucht ook nog uit
eenvallen en-of ontploffen.
De Volksterrenwacht is ook be
nieuwd of onderdelen van de me
teoor wellicht het aardoppervlak
hebben bereikt.
vakantie
Door het verlies aan koopkracht, de
steeds stijgende vervoerskosten en de
energie-prijsverhogingen mag ver
wacht worden dat de Nederlander zijn
vakantie dichter bij huis zal doorbren
gen. Voorlopige berekeningen voor
1981 wijzen uil dat 42 procent van de
ongeveer 8,3 miljoen vakantiehouden
de Nederlanders in eigen land is geble
ven tegen 40 procent in 1980. Verbete
ring en verruiming van de toeristische
voorzieningen in Nederland zijn dus
dringend nodig
PAGINA 19
jasje
Het 'effect' van het geruite jasje van
Wim van Hanegem is gisteren in Joe
goslavië uitgewerkt. Feyenoord werd
in de UEFA cup-wedstrijd tegen Rad-
nicki Nis op alle punten afgetroefd.
Dat resulteerde in een 2-0 nederlaag
voor het team van trainer Jezek.
Nieuws uit Zeeland; 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 17.
Sport: 18 en 19.
Varia: 21.
Radio en televisie: 23.
Financiën: 25.
AMSTERDAM - Het Interkerkelijk
Vredesberaad en vertegenwoordigers
van een zestiental Amerikaanse vre
desbewegingen hebben in een geza
menlijke verklaring bekendgemaakt
dal ze eikaars campagnes gaan onder
steunen. Ze vragen de beide super
machten gedurende de besprekingen
over de middellange afstandsraketten,
die maandag in Geneve beginnen, de
produktie en plaatsing van alle nu
cleaire wapens stop te zetten.
Zeven ex-Navo-generaals hebben
woensdag gepleit voor verwijdering
van alle kernwapens uit Europa.
In de verklaring van de vredesbewegin
gen wordt gepleit voor het beëindigen
van de kernwapenwedloop, het voorko
men van de plaatsing van nieuwe Euro-
AMSTERDAM Een van de sprekers op
de hoorzitting van de Wereldraad van
Kerken was de Amerikaanse. Randall
Forsberg
strategische wapens en het scheppen
van een kernwapenvrije zone in Euro
pa.
De ontmoeting tussen vredesbewegin
gen van beide zijden van de Atlantische
Oceaan vond plaats ter gelegenheid
van de 21 november-demonstratie en
de hoorzitting van de Wereldraad van
Kerken die deze week in Amsterdam
plaatsvindt. Verschillende onderteke
naars van de verklaring werden dezer
dagen als getuigen-deskundigen door
de hoorgroep ondervraagd.
De Amerikanen zeggen in een aparte
verklaring dat de redelijkste en gezond
ste geluiden over kernwapens de laat
ste maanden uit. Europa komen. Zij on
dersteunen de IKV-campagne voor een
eerste eenzijdige stap tot kernontwape
ning. Het IKV op zijn beurt steunt de
zogenaamde „bevriezingscampagne''
die verschillende kerkelijke en niet-ker-
kelijke vredesbewegingen in Amerika
dit jaar hebben gelanceerd De vredes
bewegingen gaan ervan uit dat ieder in
eigen land het beste kan bepalen welke
strategie vereist is om de waanzin van
de wapenwedloop te doorbreken.
De hoorgroep van de wereldraad kon
gisteren met beide vredesinitiatieven
kennismaken. Randall Forsberg van
een wetenschappelijk studiecentrum
over ontwapening in Massachusetts
schetste de „freeze"-campagne als een
haalbaar initiatief, dat in staat r.al zijn
massale steun te verwerven, juist on
der de gematigd deukende Amerika
nen.
Tot nu toe zijn de eiser, van de anti-
atoombeweging ofte utopisch of
splinterd geweest. Om succes tc heb
ben. moet het streven naar ontwape
ning op een redelijke eerste stap gericht
zijn. De campagne mikt aldus mevrouw
Forsberg erop dat de beide grootmach
ten de ontwikkeling het uittesten het
produceren en het plaatsen van alle
kernwapens stopzetten. Volgens me
vrouw Forsberg hebben onderzoeken
uitgewezen dat dit voorstel in de VS bij
60 tot 80 procent van de bevolking
steun vindt.
Belangen
Als voordelen noemde ze het voorko
men van een nieuwe generatie van zeer
gevaarlijke wapens in Oosten West, het
doorkruisen van de mogelijkheid van
een beperkte kernoorlog, het stoppen
van de verspreiding van kernwapens
naar kleinere landen en het terug
schroeven van de militaire uitgaven. De
Hongaarse diplomaat Domokos. die
gisteren ook werd gehoord, reageerde
positief op het voorstel van mevrouw
Forsberg Enkele ondervragers toon
den meer scepsis. Zo vroeg metropoliet
Gregorios zich af of de economische be
langen die met de wapenwedloop ver
strengeld zijn. de realisatie van een be
vriezing zullen toelaten
Stimulans
Onderhandelingen tussen de groot-
iSlot zie pagina 3 kolom 5)
Midden-Oosten (en met name punt 7
daarvan, namelijk een principe-erken
ning door de Arabische landen van de
staat Israël binnen de grenzen van '67,
in ruil voor een onafhankelijke Pale
stijnse staat) - kon kennelijk geen over
eenstemming bereikt worden. Vandaar
het plotselinge uitstel.
Wegblijvers
Ook het wegblijven van de Fez-top
biê's Gadaffï heeft roet in het eten ge
gooid.
Dat GadafQ niet kwam opdagen, was in
feite geen probleem: de Libische leider
maakt er een gewoonte van om niet op
Arabische topconferentie te verschij
nen. Ook Iraks dwarsliggen, om zuiver
principiële redenen, heeft de Fez-top
niet getorpedeerd. Het breekpunt was
het wegblijven van de Syrische presi
dent Assad.
Nu heeft Syrië nooit officieel het Saoe
dische vredesplan verworpen, Damas
cus had alleen bedenkingen tegen het
tijdstip van de Saoedische vredesproef-
ballon. Door Fez te boycotten, heeft As
sad de Saoedi's - een van zijn belang
rijkste geldschieters - wel heel erg in de
kou laten staan.
De positie van PLO-chef Yasser Arafat
die wel in Fez aanwezig was. wordt nu
erg moeilijk: Arafat had een brugfunc
tie willen vervullen tussen de radicale
en gematigder Arabische landen.
Het Saoedische vredesplan gaat met
het uitstel van de Fez-top nu de ijskast
in en dat betekent een zware tegenslag
voor de Saoedische vredesdiplomatie.
Het feitelijk mislukken van de Fez-top
zal dan ook negatieve gevolgen kunnen
hebben voor de Arabische positie in het
algemeen tegenover Israël.
Begin
Premier Begin van Israël zal niet toe
staan dat de vier Europese landen. Ne
derland. Frankrijk, Groot-Brittanniè
en Italië, meedoen aan de internationa
le vredesmacht in de Sinai-woestijn
omdat zij de akkoorden van Camp Da
vid niet erkennen. Dit heeft de Israëli
sche radio woensdag bekendgemaakt.
Begin liet de ambassadeur van de Ver
enigde Staten in Israël Samuel Lewis,
woensdagmorgen weten niet te kunnen
instemmen met deelneming van de vier
EG-staten wegens verscheidene uitla
tingen die deze landen de afgelopen da
gen hebben gedaan. Hiermee doelde de
premier kennelijk op de verklaring van
de vier Europese landen eerder deze
week. dat het Palestijnse volk zijn recht
op zelfbeschikking moet kunnen uitoe
fenen.
Volgens de Israëlische radio houden de
Amerikanen vast aan hun wens om Eu
ropa troepen te laten leveren voor het
vredesleger om de basis ervan te ver
breden en deze macht meer prestige te
geven.
Hel
se
n de NAVO i
Nino Pas/ 1
'on Meijenfeldt poseerde woensdag-
•t des-dmf en vier van zijn collega's uit andere NAVO-
l:r.g van een memorandum, dat de generaals aan hun
s an defensie willen aanbieden i v m de december-zit-
Antoine Sanguinetti ifrankrijki, Von Meijenfeldt Neder-
Gert Bastion twest-Duitsland) en de Griek Georgios
Moebarak laat
critici Sadat vrij
CAIRO (RTR) - De Egyptische presi
dent, Hosni Moebarak, heeft in een ver-
zoeningsstap woensdag 31 politici en
andere critici van-wijlen president An
war Sadai vrijgelaten. Zij behoorden
tot de 1.600 mensen die Sadat in sep
tember liet arresteren toen hij optrad
tegen religieuze extremisten en poli
tieke opponenten.
Tot de vrijgelatenen behoort Moham
med Hetkal. voormalig hoofdredacteur
van het dagblad Al Achram. Onmiddel
lijk na hun vrijlating brachten zij een
bezoek aan president Moebarak. Zij
deelden journalisten later mee dat zij
hem hun steun betuigd hadden.
[et driedaags gesprek tus
sen de Westduitse bonds
kanselier Helmut Schmidt en
de Sowjet-Russische rege-
jSslfla. ringsleider Leonid Brezjnev
vliï§!F heeft aan concrete punten
weinig opgeleverd. De standpunten
van beide regeringen met betrekking
tot wapen vermindering in Europa ston
den tevoren vast. Brezjnev heeft de af
gelopen dagen ln Bonn wat nuances
aangebracht, maar van een doorbraak
is geen sprake. Met de komende bespre
kingen in Genève tussen de Verenigde
Staten en de Sowjet-Unie was het nau
welijks te verwachten, dat Brezjnev zijn
kaarten op tafel zou leggen. De Russen
werken zelden op die manier- ze gaan
onderhandelingen in met keiharde
voorwaarden. Als er al concessies moe
ten worden gedaan, dan komen die
meestal op de valreep. Een goed onder
handelaar houdt wat achter de hand.
Naast typisch Russisch-Duitse betrek
kingen. hebben beide regeringsleiders
in hun besprekingen grote aandacht ge
schonken aan de bewapeningsvraag
stukken De Russen hadden dat onder
werp zorgvuldig voorbereid. Het veel
geciteerde interview van Brezjnev met
het Westduitse weekblad Der Spiegel,
waarin hij o.m. de Russische standpun
ten ten aanzien van de stationering van
atoomraketten in Europa nog eens op
een rijtje zette, gaf al direct aan wat de
belangrijkste gespreksstof van het drie
daags overleg zou zijn. Tegelijkertijd
lieten de Russen er geen twijfel over be
staan, dat de komst van Brezjnev naar
Bonn als een eerste stap werd gezien
om de vastgelopen Oost-Westrelatie
weer in beweging te krijgen
Naar buiten zijn de gesprekken als
demonstraties van goede wil door
gekomen Woordvoerders van beide
partijen legden voortdurend de nadruk
op de sfeer van vertrouwen en de open
hartigheid. Schmidt en Brezjnev verze
kerden om het hardst hoezeer beide
landen elkaar nodig hebben voor het
handhaven van de vrede in Europa. Te
gen de achtergrond van de met name na
de Sowjet-Russische inval in Afghanis
tan verslechterde relatie tussen Oost en
West, geven de gesprekken van de afge
lopen dagen in Bonn een nieuwe impuls
aan de dialoog tussen de grootmach
ten. Er is weer een opening en dat is
bemoedigend Bondskanselier
Schmidt, die de laatste tijd toenemen
de tegenstand in eigen land ontmoette,
is er in geslaagd een belangrijke bijdra
ge te leveren aan het begin van dooi
tussen de beide grootmachten Verenig
de Staten en Sowjet-Unie Schmidt's
positie is met altijd even gemakkelijk:
tot voor kort was hij een van de belang
rijkste critici van het buitenlands be
leid van de Amerikaanse president.
Schmidt was weinig gelukkig met de
wijze waarop Reagan meende telkens
weer naar de Sowjet-Unie te mofeten
uithalen De 'ommezwaai' van Reagan,
begin vorige week, maakte de positie
van Schmidt ten opzichte van Brezjnev
sterker De Westduitse bondskanselier
kon nu tegenover de Sowjet-Russische
president een beleid verdedigen, waar
hij volledig achter staat. Hij kon er te
vens op wijzen, dat de Verenigde Staten
goede voorstellen hebben voor Genève.
waarvan de Westeuropese landen, in
clusief de bondsrepubliek, denken dat
ze een redelijk startpunt zijn voor de
onderhandelingen.
Brezjnev is niet helemaal met lege
handen naar Bonn gekomen. Hij
heeft Schmidt duidelijk gemaakt, dat
de Sowjet-Unie wel degelijk bereid is
eenzijdig raketten terug te trekken uit
Europees Rusland. En na een aanvan
kelijk hardgrondig 'neen' tegen de vori
ge week door Reagan gelanceerde voor
stellen voor wapenvermindering,
klinkt het 'njet' nu al lang niet meer zo
hard. De Russen zien ook wel positieve
elementen in de voorstellen van Rea
gan. Ter andere zijde hebben de Ameri
kanen Brezjnev's voorstellen voor wa
penvermindering meteen van het pre
dikaat 'niets nieuws' voorzien, maar in
tussen is uit de VS alweer het signaal
gekomen, dat Brezjnev's voorstel om
raketten uit Europees Rusland weg te
halen 'bemoedigend' is te noemen.
Kortom, iedereen is plotseling uiterst
vriendelijk voor elkaar. In het slotcom
muniqué van de besprekingen in Bonn
hebben Bresqnev en Schmidt de zin op
genomen dat ten aanzien van de kern
bewapening naar een evenwicht op zo
laag mogelijk niveau moet worden ge
streefd. Beide regeringsleiders hebben
nog eens nadrukkelijk verklaard, dat
contacten tussen Oost en West van be
lang zijn In de huidige wereldsituatie en
dat de dialoog moet worden voortgezet-
Ter afsluiting van een dergelijk bezoek
zijn dit soort fraaie zinnen onvermijde
lijk. maar in Bonn zijn ze oprechter ge
meend dan in lange tijd is voorgeko
men. In de huidige gespannen situatie
tussen Oost en West is dat een positief
signaal. In hoeverre deze nieuwe hou
ding een concreet vervolg krijgt bij de
Geneefse onderhandelingen over wa
penvermindering in Europa zal de ko
mende maanden blijken.
Dim
ln Parijs is woensdag officieel beves
tigd dat Frankrijk op II november op
het atol Mururoa in de Stille Oceaan
ondergronds een atoomlading tot ont
ploffing heeft gebracht Eerder deze
week maakte de milieu-organisatie
Greenpeace melding van een kern
explosie op het Franse proefcentrum
Een woordvoerder ontkende echter dat
er een neutronengranaat werd uitge
probeerd. zoals Greenpeace zei te ver
moeden.