PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Saoedi-Arabië krijgt
AWACS-vliegtuigen
Mogelijk verbreding regering Polen
Wilde paarden
ROUWKRANS VOOR
'UIT IN ZEELAND'
Sowjet-onderzeeboot vast
bij Zweedse marinehaven
KLEINE MEERDERHEID IN SENAAT
kleintjes
Ontslagen bij
Leonard
Lang
vandaag
Kubus-brein
miljonair
SOLIDARITEIT: STAKING SUCCES
Wisselvallig
Enkele opklaringen maar ook af en
toe een bui. Middaglemperatuur onge
veer lOgraden Krachtige.aan dekust
harde, westelijke wind, in de loop van
de dag iets afnemend
224e jaargang no. 255
Donderdag 29 oktober 1981
m
Kunt u telefonisch opgev
(Van onze correspondent)
WASHINGTON - Ronald Reagan heeft wederom een parlementaire triomf van de eerste orde
behaald: de Amerikaanse Senaat heeft met 52 tegen 48 stemmen de verkoop van Awacs-radar-
vliegtuigen, Sidewinder-raketten, gevechtsvliegtuigen en tankvliegtuigen aan Saoedi-Arabië
goedgekeurd. Daarmee is een bedrag gemoeid van 8,5 miljard dollar.
De verkoop is aanleiding geweest voor lerlei beloften aanvankelijke tegen- toren hadden aangeduid dat zij voor de
een van de meest verbitterde schermut
selingen tussen het Witte Huis en de
Senaat uit de recente historie. Reagan
heeft tot in de allerlaatste uren voor de
stemming, met groot vertoon van poli
tieke macht, gepoogd senatoren met
name uit zijn eigen Republikeinse Par
tij naar zijn kant over te halen. Niet al
leen was zijn eigen politieke geloof
waardigheid en gezag daarbij de inzet,
binnenslands zowel als tegenover het
buitenland, maar Reagan heeft met al-
APELDOORN (ANP) - Door de sombe-
e ontwikkelingen op de automobiel-
markt is Fiat-importeur Leonard Lang
gedwongen bij de Apeldoornse vesti
ging. waar de bedrijfswagendivisie is
geconcentreerd, zestig arbeidsplaat
sen te laten vervallen.
Voor vijftig man betekent dit ontslag,
voor de overige tien zal Lang trachten
een andere plaats binnen het bedrijf te
vinden.
PAGINA 2
zuivering
De zuiveringsheffing van het water
schap Walcheren zal de komende jaren
stijgen van 150 tot ongeveer 240 gul
den jaarlijks per gezin. Dat is het ge
volg van het besluit van de algemene
vergadering van het waterschap om
een zuiveringsinstallatie te bouwen.
De vergadering koos overigens voor de
goedkopere '2/3 tweetrapslnstallaüe'.
kosten ongeveer 45 miljoen gulden
PAGINA 3
vuurwerk
In de haven van Rotterdam zijn dui
zenden kisten vuurwerk uit Rood-Chi
na In beslag genomen. Veel vuurwerk,
bestemd voor oudejaarsdag, dat jaren
lang werd geaccepteerd, wordt nu
plotseling geweigerd vanwege te zware
kruitladlngen De detailhandel vreest
door deze onverwacht strenge controle
door de dienst gevaarlijke stoffen gro
te schade te zullen lijden.
PAGINA 7
garages
Volgens schattingen van de Industrie
bond FNV in Zeeland zijn er in de eer
ste tien maanden van dit Jaar ln de
Zeeuwse garagebedrijven tussen de
dertig en vijftig arbeidsplaatsen verlo
ren gegaan. De Industriebond ver
wacht dat er op korte termijn nog meer
ontslagen zullen vallen. De voornaam
ste oorzaken de teruglopende auto
verkopen en een vermindering van het
aantal onderhoudsopdrachten.
PAGINA 15
matiging
Het CNV wijst een eventuele nieuwe
loonmaatregel en een centralistische
aanpak door de overheid af. Deze vak
organisatie kiest bij het cao-overleg
over 1982 voor inkomensmatiging, met
behoud van de prijscompensatie Vol
gens het CNV komt een dergelijke
strategie de werkgelegenheid en de
handhaving van het stelsel van de so
ciale zekerheid ten goede.
hakken
De cineast Dlmitrt Frenkel Frank
heeft zfjn roman tekort gedaan bij de
verfilming van 'Hoge hakken, echte
liefde'. Het boek was een 'zijden satire'
die soms best diep beet. maar deze film
is een komedie zonder tanden. Rijk de
Gooyer en Monique van de Ven vertol
ken de hoofdrollen. Vandaag gaat de
film in een groot aantal bioscopen in
première.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 15.
Opinie: 4,
Sport. 17.
Varia: 19 en 21.
Radio en televisie: 23.
Financiën: 25.
standers en twijfelaars gepaaid.
De prijs die bij voor deze overwinning
in de allerlaatste uren voor de stem
ming moet betalen loopt uiteen van be
loften aan Democraten dat zij betrek
kelijk ongehinderd de verkiezingen
van 1982 tegemoet kunnen zien, tot be
loften voor de staten die kunnen bogen
op senatoren die met de president mee
hebben gestemd. Nog twee dagen gele
den leek het dat Reagan niet kon win
nen. Uiteindelijk heeft de stem van de
conservatieve Democraat Russell
Long de doorslag gegeven. Een andere
Democraat, Edward Zorinsky die in de
senaatscommissie tegen had gestemd,
veranderde van mening en bezegelde
de uitslag. Andere republikeinse sena-
Peruaan kandidaat
voor functie
van Waldheim
NEW YORK (AFP/RTR/UPD - De Pe
ruaanse ambassadeur, Javier Perez de
Cuellar, heeft zich woensdag officieel
kandidaat gesteld voor de functie van
secretaris-generaal van de Verenigde
Naties, die op 1 januari 1982 vakant
komt.
De veiligheidsraad kwam woensdag
middag opnieuw achter gesloten deu
ren bijeen om een opvolger van Wald
heim te kiezen. Dinsdag was over de
huidige twee kandidaten, de Tanza-
niaanse minister van buitenlandse za
ken. Salim Salim. en de huidige secreta
ris-generaal Kurt Waldheim, door twee
permanente leden van de Veiligheids
raad het veto uitgesproken, over Salim
■Salim door de Verenigde Staten en over
Waldheim door China.
„Woensdag beek de Veiligheidsraad na
een twee stemmingsronden nog geen
besluit genomen te hebben."
De Veiligheidsraad overlegt nu hoe het
verder moet. Een woordvoerder zei dat
de raad vrijdag weer bijeen komt.
verkopop zouden stemmen als hun
aandeel de doorslag zou geve
Naar het lijkt heeft een brief
PARIJS (AP) - De sleutel tot de ku
bus van de Hongaar Rubik vormt
eveneens de sleutel tot een ander
vraagstuk: hoe word ik miljonair
in een communistisch land.
Erno Rubik, de architect van de
kleine veelkleurige kubus, waar
over mensen in de hele wereld zich
het hoofd breken, het weten dat hij
genoeg geld heeft verdiend om „om
de andere dag een nieuwe Fiat te
kopen". "Een kleintje", voegde hij
er aan toe. „Dit heeft andere uitvin
ders in Hongarije weer moed gege
ven", vertelde hij verslaggevers in
Parijs, waar hij als officiële gast
aanwezig zal zijn bij een internatio
nale wedstrijd, waar het gaat om
wie het snelst Rubiks kubus terug
kan draaien in de oorspronkelijke
vorm.
De 36-jarige Hongaar zegt dat zijn
regering hem 80 procent van zijn
inkomsten uit de royalties laat
houden. „Hij is een van de tien
rijkste mannen in Hongarije", al
dus een Franse vertegenwoordiger.
„Hij moet de afgelopen maanden
ongeveer 10 miljoen franc (4.5 mil
joen gulden) hebben verdiend". In
totaal zijn er nu 25 miljoen kubus
sen verkocht, en een zelfde aantal
aan imitaties, verhandeld door
winkeliers zonder scrupules, aldus
westerse verkopers. „Geld is met zo
erg belangrijk voor mij", aldus Ru
bik. .Het enige dat voor mij telt is
een goed leefklimaat te scheppen
voor myn vrouw en 3-jarige dochter
Anna".
gan aan de Senaat de aanvankelijk soli
de meerderheid tegen de verkoop aan
gevreten. De president zette daarin uit
een dat met de Saoedi's overeenstem
ming was bereikt over een aantal maat
regelen die in feite neerkomen op voort
durende Amerikaanse zeggenschap
over de toestellen, ook al is die formeel
niet vastgelegd Ook schreef Reagan
dat de verkoop te allen tijde ongedaan
kan worden gemaakt als de politieke
omstandighedden dat vergen. De eer
ste AWACS zal eerst in 1985 worden ge
leverd. Tot die tijd blijven de Amerika
nen in Saoedi-Arabië met eigen toestel
len.
Nederlaag
De uitslag van de stemming betekent
een gevoelige nederlaag voor de zoge
naamde joodse lobby, die Israëls belan
gen door de verkoop geschaad acht.
Volgens Reagan zou Groot-Brittannië
zijn Nimrod-radarvliegtuigen aan de
Saoedi's verkopen als de Amerikanen
hun Awacs niet zouden leveren en hij
heeft bij herhaling verzekerd dat Israëls
veiligheid door de Amerikanen wordt
gewaarborgd De Saoedi's zouden zich
hebben neergelegd bij beperking van
het gebruik van de Awacs-toestellen,
zodat die niet bij Israël naar binnen
zouden kunnen 'kijken'.
Het Israëlische parlement komt van
daag in spoedzitting bijeen om zich te
beraden over de levering van de toe
stellen aan Saoedi-Arabië. Volgens een
regeringswoordvoerder was deze ver
gadering reeds belegd voor de uitslag
van de stemming in de Senaat bekend
was.
HAREN (ANP) - In Haren (Gr.) zijn
woensdagmiddag drie Poolse Tar-
panpaarden gearriveerd, die bin
nenkort zullen worden uitgezet op
een ruim 100 ha groot terrein van
het Groninger landschap nabij
Midwolda.
De 3-jarige hengst en de twee 4-jari-
ge drachtige merries zullen de
stamhouders moeten worden van
verscheidene Nederlandse wilde
kudden.
De drie paarden hebben voorlopig
een weiland in de gemeente Haren
tot hun beschikking gekregen,
maar zullen het komend voorjaar
naar het bosgebied in Oostgronir.-
gen worden overgebracht.
Bij de verwelkoming van de drie
wilde paarden in Haren was onder
meer aanwezig dr C. F van Beuse-
kom, directeur Natuurbehoud bij
Staatsbosbeheer. Van Beusckom
sprak van een historische gebeur
tenis dat deze paarden, die zo'n dui
zendjaar geleden in Nederland vrij
elijk rondliepen, weer zijn terugge
keerd
De drie Poolse paarden zijn naar
Nederland gehaald op initiatief van
de stichting Tarpan. die zich met
alleen inzet voor het terugzetten
van deze wilde paardensoort in de
Nederlandse natuur, maar ook
1 lannen voorbereidt voor het op
nieuw uitzetten van andere van
oorsprong inheemse diersoorten
als de bever en de eland.
MIDDELBURG - De actiegroep 'Uit in
Zeeland, houen zo' heeft wóensdag-
avond een rouwkrans gelegd bij het
kantoor van de Stichting Cultuur
spreiding Zeeland ('Uit in Zeeland')
aan de Nieuwe Haven in Middelburg.
Ook aan het algemeen bestuur van de
SCZ. op dat moment in vergadering
bijeen in de Concert- en Gehoorzaal
aan de Singelstraat in de Zeeuwse
hoofdstad, werd een rouwkrans over
handigd. De kransleggingen maakten
deel uit van een fakkeloptocht, die de
ongeveer dertig wandelaars van het
Damplein naar de Middelburgse
Schouwburg voerde. Daar hield de ac
tiegroep aansluitend op de mars een
bijeenkomst, om ie demonstreren voor
hel behoud van 'Uil'. Ongeveer twee
honderd belangstellenden woonden
die manifestatie bij.
De bezoekers luisterden daar naar toe
spraken van onder anderen de direc-
IVan ome correspondent)
KARLSKRONA - Een Russische onderzeeboot is in verbo
den water bij de Zuidzweedse marinehaven Karlskrona
aan de grond gelopen. Het schip zit muurvast op een van de
kleine rotseilandjes. Aan boord bevinden zich 50 beman
ningsleden.
De Russische ambassadeur in Zweden. Michail Jakovlev.
heeft berging van het schip, dat olie verliest, door de Russi
sche marine geëist. Minister van buitenlandse zaken Ullsten
noemde dit uitgesloten. Zweden heeft woensdag bij Moskou
geprotesteerd. In een nota. die door Ullsten, aan de Russi
sche ambassadeur werd overhandigd, stond dat Zweden „de
ze flagrante schending van de Zweedse territoriale wateren
als bijzonder ernstig beschouwt"
Bij het overhandigen van de eis tot berging zei ambassadeur
Jakovlev dat de onderzeeboot door een kapot gyrokompas
tussen de scheren van de Zweedse kust terecht was geko
men. Het gaat om een onderzeeboot uit de Whiskey-klasse.
die geen kernwapens aan boord hebben. De gestrande onder
zeeboot werd bewaakt door patrouilleboten van marine en
kustwacht. Soldaten stonden op de omringende eilandjes
geposteerd Boven het geheel vlogen helicopters van de ma
rine en het leger
Afspraken over
Oosterschelde
Dei
d
teur van de SCZ, de heer J. de la Mar,
van de SCZ-voorzitter mr H. Bruin en
van de voorzitter van de bijna twee we
ken geleden opgerichte actiegroep "Uit.
houen zo', de heer Chr Verheul. De toe
spraken werden afgewisseld met optre
dens van de Nieuwe Komedie, een gele
genheidsformatie met leden van de
Seal dis Swing Society en van DODD en
Edo Douma's solotheater. De bijeen
komst werd afgesloten met een discus
sie.
Geen van de veertien sprekers liet er
twijfel over bestaan dat 'Uit' in de huidi-
(Slot zie pagina 5 kolom 6)
Namens de actiegroep 'Uit in Zeeland, houen zo' biedt Sandra Heidens il) een
rouwkrans aan het bestuur van de Stichting Cultuurspreiding Zeeland aan
Tweede van rechts is SCZ-voorzitter mr H Bruin
WARSCHAU (RTR/DPA/AFP) - Mil
joenen Poolse werknemers hebben
woensdag de oproep van de vrije vak
bond Solidariteit gevolgd en een uur
lang het werk neergelegd.
Op een bijeenkomst van het centraal
partijcomite maakte partijleider Jaru-
zelskl bekend dat overleg wordt ge
pleegd over een plan tot uitbreiding
van de regeringscoalitie, waardoor mo
gelijk het pad wordt geëffend voor de
bond en de kerk.
„De staking was voor de volle honderd
procent een succes" verklaarde vanuit
Gdansk de woordvoerder van Solidari
teit, Marek Brunne, in een telefoonge
sprek met het Franse persbureau AFP
Sommige ondernemingen, die van Soli
dariteit geen stakingspal ooi hadden
gekregen omdat zij tot de vitale sector
behoren, waren toch plat gelegd en
functionarissen van de vakbond moe.-.
ten al hun overredingskracht gebrui
ken om de werkers bij die bedrijven er
toe te brengen de arbeid voort te zetten
Solidariteit had tot deze actie opgeroe
pen om te protesteren tegen de groeien
de voedseltekorten een vervolging
door de politie van vakbondsactivisten
en de weigering van de regering het toe
zicht op de nationale economie over te
dragen aan een boven de partijen
staande sociale raad Volgens Solidari
teit hebben zich geen incidenten voor
gedaan
De leider van de Poolse regering en de
communistische partij, generaal Woj-
ciech Jaruzelskl heeft de waarschu
wingsstaking gekritiseerd en een be
roep gedaan op Solidariteit een 'con
structieve houding' aan te nemen en
een einde aan de stakingen te maken.
Janizelski zei dit in een toespraak op de
woensdag gehouden bijeenkomst van
het centrale partijcomite.
Het centrale comité koos twee nieuwe
secretarissen en voegde een lid toe aan
het politburo. Met Wlodzimierz Mloc-
zyszezak en Marian Orzechowski is het
centrale comité nu op negen leden ge
komen De geraal Florian Siwicki. staf
chef van het Poolse leger, werd be
noemd tot. toegevoegd lid van het polit
buro. dat daarmee op 15 leden en 3 toe
gevoegde leden is gekomen
De meeste al emge tijd durende stakin
gen werden ook woensdag voortgezet.
Dat was onder meer het geval in Tar-
nobrzeg. Zielona Gora en Zyrardow
Een nieuwe staking brak uit bij de mij
nen in Sosnowiec. De oorzaak was een
massale vergiftiging door capsules
met een bijtende stof. die dinsdag bij
de mijn uit een auto werden geworpen.
Tweeenzestig mensen, mijnwerkers en
voorbijgangers, zijn met vergiftigings
verschijnselen in een ziekenhuis opge
nomen. De mijnwerkers van Sosno
wiec eisen een grondig onderzoek De
plaatselijke afdeling van Solidariteit
spreekt van een provocatie. De justitie
heeft de zaak in onderzoek.
ertien jaar heeft het ge-
'duurd eer afgelopen zo-
mer als voorloper van een na-
tuur- en recreatieschap voor
het Grevehngenbekken een
voorlopige raad van bestuur
kon worden geïnstalleerd. Een hanteer
baar samenwerkingsverband tussen de
verschillende overheden (het njk, twee
provincies en de gemeenten) met een
onvoorstelbaar lange voorgeschiedenis
dus. Uit angst dat het misschien voor de
(straks half afgesloten) Oosterschelde
ook wel eens zo lang zou kunnen gaan
duren en uit voorzorg om allerlei tus
sentijdse bestuurlijke strubbelingen te
voorkomen is voor dit toekomstig geza
menlijk bestuurs- en beheersgebied een
tijdelijk ander recept gekozen. De be
doeling is dat alle betrokken 'partijen'
die iets te zeggen hebben over de toe
komst van de Oosterschelde een plech»
tige verklaring tekenen waarin zij hun
bereidheid vastleggen om zich te bin
den aan 'onderlinge bestuurlijke af
spraken'. Toetssteen bij alles wat ieder
onderneemt of van plan is dat te doen
behoort dan te zijn het Beleidsplan
Oosterschelde dat volgend voorjaar in
provinciale staten van Zeeland aan de
orde komt. In feite gaat het hier om een
soort van 'meldingsplicht' aan elkaar in
het besef dat zo een gecoördineerd be
leid niet het slachtoffer dreigt te wor
den van contactstoornissen, compen-
tentiekwesties of het alom bekende ver
schijnsel dat ijveraars voor één doel
steeds langs elkaar heen werken.
In een vergadering van de Stuurgroep
Oosterschelde is dit plan voor onder
linge bestuurlijke afspraken deze week
besproken. Er was algehele opluchting
dat vrijwel alle deelnemers, betrokken
bij het bestuur en het beheer van het
Oosterscheldebekken zich in deze ma
nier van werken kunnen vinden. Gede
puteerde Van Geesbergen. voorzitter
van de stuurgroep, gewaagde zelfs van
een vormgeving „binnen het openbaar
bestuur in Nederland uniek". In
werkelijkheid gaat het natuurlijk om
zoiets als een 'noodrem', waaraan kan
worden getrokken wanneer blijkt dat
één of meer van de deelnemers zich ver
galopperen dan wel teveel op eigen
houtje bezig zijn. De beleidsvoorberei
ding voor inhoud en inrichting van de
Oosterschelde verkeert namelijk in de
eerstkomende tijd nog in een wettelijk
'niemandsland'. Daar is het altijd moei
lijk opereren. Bovendien regeert daar
het risico dat er van alles kan gebeuren
en worden ondernomen dat in strijd is
met de voorlopige beleidslijn die in een
plan. zoals nu voor de Oosterschelde op
tafel komt. gestalte heeft gekregen. Er
varingen elders hebben geleerd dat een
toekomstig goed geregeld gezamenlijk
bestuur en beheer voor zo'n natuur- en
recreatiegebied voor voldongen feiten
en tegendraadse ontwikkelingen kan
komen staan, die soms erg ver reiken.
Aan de basis van het systeem van 'be
stuurlijke afspraken' liggen onder
ling vertrouwen en bestuurlijke wil om
het. beleid met het oog op de Ooster
schelde van straks toch vooral samen te
maken. In de stuurgroepvergadering is
daarvan met nogal wat nadruk melding
gemaakt. Termen en omschrijvingen
als deze suggereren op zijn minst dat
beide begrippen bij vorige pogingen om
iets gezamenlijks op te zetten niet
steeds herkenbaar zijn geweest Nu
moet er onmiddellijk worden bijverteld
dat een gebied als de Oosterschelde
(met alles wat er aan grenst) zich kan
koesteren in de zorg van een heel leger
bestuurlijke bemoeials. Niet minder
dan zeven Haagse departementen, pro
vincie- en gemeentebesturen moeten
het met elkaar eens zien te worden over
de koers van het beleid Het is een pu
bliek geheim dat juist het gebrek aan
overleg tussen ministeries - volgens in
gewijden het moeilijkste dat men zich
kan indenken - vaak tot problemen,
starheid en vertragingen van betekenis
leidt. Vandaar in Middelburg deze week
een innige tevredenheid over het feit
dat er in de top van de betrokken depar
tementen bereidheid was om mee te
doen dan wel positieve geluiden werden
gehoord. Misschien is het mogelijk om
op deze manier geharrewar en compe
tentiegevechten te vermijden zoals die
zich in de eerste jaren van voorberei
ding van een gemeenschappelijke rege
ling voor het Grevelingenbekken heb
ben voorgedaan.
De praktijk moet overigens uitwijzen
of de onderlinge bestuurlijke af
spraken zo hard zijn dat ze niet kunnen
worden omzeild. Wie zich er niet aan
wenst te houden - om welke reden dan
ook - kan door de overige deelnemers
aan zijn morele verplichtingen worden
herinnerd. Maar daar blijft het bij.
Sancties kent dit (volgens gedeputeer
de Van Geesbergen 'unieke') stelsel
niet. Het geheel is gestoeld op goede
bedoelingen. Belangentegenstellingen
kunnen daarmee niet altijd worden on
dervangen Daarom mag de nu gevon
den 'noodrem' niet worden gebezigd om
de voorbereiding van een echte ge
meenschappelijke regeling voor de
Oosterschelde te vertragen.
vdM
Italiaan gevonden
ROME (AFP) - De Italiaanse politie
heeft woensdag ten zuiden van Rome
het lijk gevonden van de 80-jarige 'kof-
fickoning' Giovanni Palombini. die op
27 april was ontvoerd. Palombini werd
ontvoerd toen hij voor de deur van zijn
woning in Rome stond.