PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Antillen willen
duidelijkheid
Philips Data Systems bezet
Weinberger is bezorgd
over vredesbewegingen
Voorstel gs: veertarieven met acht procent omhoog
HUIZEN VAN ALUMINIUM
Informateurs komen
met eenlijm-plan
President
Finland
afgetreden
autn adria
VERDER MET OF ZONDER ARUBA
,MS
Af en toe zon
Wisselend bewolkt en nu en dan een
bui. Middagtemperatuur ongeveer 10
graden. Matige, aan de kust en op het
IJsselmeer af en toe krachtige zuid
westen wind.
224e jaargang no. 254
Woensdag 28 oktober 1981
wAAUMA£M,-
Apuctmdoen KK.
dijk 150 Goei lel 20**0
MIDDELBURG - Het dagelijks bestuur
van de provincie wil de tarieven van
de Provinciale Stoombootdiensten
met ingang van 5 januari volgend jaar
verhogen met acht procent. Gedepu
teerde staten stellen dat voor aan de
provinciale staten van Zeeland. Het
voorstel is een reactie op een brief, die
de minister van verkeer en waterstaat
in maart van dit jaar aan het provin
ciebestuur schreef en waarin de be
windsman stelde, dat de rijksbijdrage
voor de veerdiensten, uitgedrukt in
procenten van de exploitatiekosten,
gelijk moet blijven.
Gs zetten uiteen, dat de normale stij
ging van tarieven voor overheidsdien
sten vier procent bedraagt. Voor de ve
ren is er daarnaast, omdat de brand
stofkosten sterk stijgen, aanleiding
voor een extra verhoging. Die bedraagt
- als ervan wordt uitgegaan, dat het rijk
70 procent van de exploitatie van de
veren betaalt en de gebruikers 30 pro
cent - nog eens vier procent Als de stij
ging van de brandstofkosten niet in de
verhouding 70-30. maar volledig in de
tarieven wordt doorberekend, zou dat
een extra tariefsverhoging van 15.4 pro
cent betekenen
De tariefsverhoging van 8 procent is
volgens het voorstel van het dagelijks
bestuur van de provincie een gemiddel
de. In april van dit jaar werd als uit
gangspunt genomen, dat gebruikers
meer zouden moeten betalen, naarma
te ze meer ruimte op het dek van een
veerboot innemen. Dat houdt nu in. dat
voor vrachtauto's en vrachtauto's met
aanhangers een verhoging van het ta
rief met ongeveer 15 procent wordt
doorgevoerd Het tarief voor het ver
voer van personen, dat nu f 1.25 be
draagt. gaat ditmaal niet omhoog. De
legitimatiebewijzen voor inwoners van
Zeeuwsch-Vlaanderen gaan van f 6,50
naar f 7.50. Overigens merkt het dage
lijks bestuur van de provincie op. dat
het de opvatting handhaaft, dat voor
bewoners van Zeeuwsch-Vlaanderen
afzonderlijke tarieven moeten gelden
Gs blijven erbij, dat voor niet opge
bruikte meervaartenkaarten niet
wordt terugbetaald
DEN HAAG (ANP) - De Antilliaanse premier Martina wil dat er
op zeer korte termijn duidelijkheid komt over de staatkundige
toekomst van de Antillen. Het voortbestaan van de huidige si
tuatie kan niet langer geduld worden, zo meent Martina. In een
nota die de Antilliaanse regering heeft aangeboden op de ko
ninkrijkstop in Den Haag zegt Martina dat door meningsver
schillen, misverstanden en de tegenwerking van Aruba de cen
trale Antilliaanse regering geen tijd meer overhoudt om zich
behoorlijk van haar taak te kwijten, omdat alle aandacht en
energie de laatste jaren in dit soort geschilpunten moet worden
festoken.
Aruba heeft de afgelopen jaren meer
malen een vruchtbare samenwerking
met de overige Antilliaanse eilanden
zeer bemoeilijkt, zo staat in de nota. Als
bezinning op eventuele structuurver
nieuwing.
Mocht Aruba willen meewerken aan
decentralisatie van bestuur naar de ei
landen dan zal het moeten beseffen dat
niet alle bestuurstaken van Willem
stad kunnen worden overgedragen, zo
zegt de nota. Dan is er namelijk geen
sprake van decentralisatie, maar zal
dit onvermijdelijk leiden tot het uit
eenvallen van de Antillen.
Voegen
schuimplastic
Dow Chemical Nederland bv in Ter-
neuzen mag de prod uk tie van schulm-
plasUc opvoeren Gedeputeerde sta
ten hebben Dow een hinderwetvergun
ning en een vergunning wet lucht
verontreiniging verleend voor uitbrei
ding en wijziging van de styrofoamfa-
briek (schuimplastic) De Vereniging
Milieuhygiëne Zeeland (VMZ) en de
SUchting Natuur en Milieu hadden be
zwaar aangetekend tegen de verlening
van de vergunning wet luchtverontrei
niging.
PAGINA 7
dubbeldeksboot
In verband met het in de vaart bren
gen van een dubbeldeksveerboot op
de dienst Breskens-Vbsslngen moeten
de veerpleinen in deze beide aanleg
plaatsen worden aangepast. Rijkswa
terstaat hoopt in de loop van volgend
jaar te kunnen beginnen met de aanleg
van een nieuw veerplem en bijbeho
rende accommodatie in Breskens Met
de totale aanleg van de nieuwe accom
modaties- als alles naar wens verloopt
eind '83 klaar - is een bedrag van onge
veer 40 mihoen gulden gemoeid
PAGINA 9
verkavelingen
De huidige mogelijkheden voor kavel
ruil blijken in de praktijk niet te vol
doen. De dne Zeeuwse landbouworga
nisaties (ZLO's) vinden dan ook dat de
mogelijkheden voor wettelijke kavel
ruil moeten worden bevorderd. "We
zijn tegenwoordig bezig met praatver-
kavelingen en we moeten weer naai
doe-verkavellngen'. meent het hoofd
van de voorlichtingsafdeling van de
ZLM
PAGINA 11
kunstzwendel
In Den Haag is gisteren een grote
zwendel met 'kunst' aan het licht ge
komen. Een 58-jarige handelaar, die
verdacht wordt van oplichting, is gear
resteerd. Hij verkocht 'zeldzame
werken van onder anderen Mondriaan.
Kandlnsky, De Toulouse Lautrec en
Klee De politie acht het onwaar
schijnlijk dat de handelaar deze imita
ties zelf maakte Hij verkocht de
'schatten' vooral aan rijke Duitsers. Ei
zijn tot nu toe maar vijf officiële aangtf
ten van oplichting bij de politie ge-
PAGINA 13
erkenning
Kees Outermans. trainer-coach van
het Zeeuws zaalvoetbalteam, heeft er
kenning gekregen voor zijn inspannin
gen voor deze tak van de voetbalsport.
Kortgeleden is hu benoemd tot assis
tent-coach van het Nederlands zaal
voetbalteam.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie: 4.
Sport: 13.
Radio en televisie: 15.
Financiën: 17.
laatste geval wordt genoemd het con
flict over het olieprotocol. waarbij de
Arubaanse partij MEP van Betico
Croes uit de landsregering trad. Aruba
wilde toen zonder bemoeienis van de
centrale regering consessies kunnen
uitgeven voor oliewinning op het conti
nentaal plat rond Aruba.
Mogelijkheden
Het kabinet Martina ziet twee moge
lijkheden om uit de huidige Impasse te
komen. De een is dat er over zes maan
den een conferentie bijeengeroepen
wordt die tot taak zal hebben een raam
wet vast te stellen waarin een directe
overdracht van bestuurstaken van de
centrale overheid aan de eilanden
wordt geregeld. Mocht Aruba hier niet
voor voelen dan is de alternatieve op
lossing dat dit eiland maar zo spoedig
mogelijk uit het huidige Antilliaanse
staatsverband moet treden, zo meent
Martina. De overige eilanden worden
dan tenminste niet gehinderd bij hun
Als Aruba met van vandaag op morgen
onafhankelijk wil worden dan zal het
zich in de tussenliggende periode op
een behoorlijke wijze moeten voegen
naar het Antilliaanse staatsverband, zo
houdt de centrale regering Aruba voor
De wens van Aruba om zelfstandig ver
der te gaan zal door de landsregering
niet gedwarsboomd worden. Wel vreest
de Antilliaanse regering dat het uittre
den van Aruba het uiteenvallen van de
andere eilanden zal bevorderen.
Het Antilliaanse kabinet oefent in het
rapport kritiek op het rapport van de
koninkrijkswerkgroep, op basis waar
van de rondetafelconferentie van fe
bruari werd gehouden. In dit rapport
werd niet duidelijk gesproken over de
eindsituatie die de zes eilanden zouden
moeten bereiken. Een dergelijk scena
rio is wel mogelijk, zo meent Martina,
als de partners de politieke wil hebben
om zich tijdens een overgangsperiode
te gedragen als onderdeel van het ge
heel.
Het overleg in Den Haag duurde gister
avond laat nog altijd voort.
BREDA - In de Bredase uitbreidingswijk Haagse Beemden worden vandaag de eerste 5 van een complex van 66
aluminium prefab-woningen opgeleverd. Zonder geldelijke steun van het Rijk stelde Brede 5 miljoen gulden voor het
project ter beschikking. De netto-woonlasten komen op ca 350,- per maand tinei huursubsidier
ARTSEN WEIGEREN BEDDEN VOOR GEWONDEN
DEN HAAG - De informateurs De Ga
lon en Halberstadt zullen het demis
sionaire kabinet vanavond of morgen
ochtend een plan voorleggen om de
breuk te lijmen. In eerste instantie wil
len ze proberen binnen het kabinet suc
ces te bereiken. Pas in een later sta
dium zullen eventueel de fractievoor
zitters van CDA. PvdA en D'66 in dc
Tweede Kamer erbij worden betrok
ken.
De vjjf meest bij het sociaal-econo
misch en financieel beleid betrokken
ministers krijgen de voorstellen van de
informateurs het eerst voorgelegd. Dat
zijn premier Van Agt en de ministers
Van der Stee (financiën). Den Uyl (so
ciale zaken en werkgelegenheid). Ter
louw ieconomische zaken) en Van Thijn
(binnenlandse zaken).
Gisteren hebben De Galan en Halber
stadt hun tijd gebruikt om verder aan
hun voorstellen voor het herstel van de
coalitie te werken.
fe verwachten valt dat de voorstellen
van het duo zullen inhouden, dat niet
alleen het voor de PvdA zo belangrijke
werkgelegenheidsplan „gefaseerd"
wordt uitgevoerd, maar dat ook voor
de beperking van het financieringste
kort (een „herkenningspunt" voor het
CDA) meer tijd wordt genomen. Politi
ci van de drie in het kabinet vertegen
woordigde partijen hebben de laatste
dagen laten merken dat een oplossing
in die richting gezocht moet worden.
wan onze correspondent!
WASHINGTON - Terwijl het Witte
Huis poogt de Europese protesten te
gen uitbreiding van het NAVO-kern-
wapenarsnaal af te schilderen als een
minderheidsbeweging, die niet van in
vloed zal zijn op de Amerikaanse plan
nen Pershing 2- en kruisraketten in Eu
ropa op te stellen, heeft de Amerikaan
se minister van defensie Caspar Wein
berger, dinsdag verklaard dat deze be
weging een zaak van grote zorg zou
worden indien zij het beleid van Euro
pese regeringen zou gaan beinvloeden.
Ook Weinberger, in een televisie-inter
view. sprak van een minderheidsbewe
ging. maar hij gaf daarnaast toe dat Eu
ropa gerechtvaardigde zorgen mag
koesteren omtrent de mogelijkheid dat
het tot slagveld wordt gemaakt. Hij
voegde er aan toe dat daartoe plannen
noch suggesties bestaan en zei dat on
rust is voortgevloeid uit opmerkingen
van president Reagan, vorige week. die
er op leken te duiden dat de VS een
beperkte kernoorlog in Europa voor
mogelijk houden. „Maar dat is niet het
beleid van de VS ot van de NAVO-lan-
den", aldus Weinberger.
Studie
Aan de vooravond van de stemming in
de Amerikaanse Senaat over het al dan
met doorgaan van de verkoop van
Awacs-radarvliegtuigen aan Saoedi-
Arabië. waarbij Reagan nog steeds op'
verhes staat, beschuldigt een studie
van de economische commissie van het
Huis van Afgevaardigden de regering
ervan zich te hebben verplicht tot mili
taire steun aan Saoedi-Arabië. Pakis
tan en Israël, zonder het Congres te
hebben geraadpleegd. ..De regering
heeft besloten", zegt de studie, „dat de
VS de militaire capaciteit moet ontwik
kelen om een Sowjet-invasie op grote
schaal van de olievelden bij de Perzi
sche Golf terug te dringen, zonder bij
stand van betekenis van geallieerden of
de landen In het gebied van de Perzi
sche Golf'.
De studie signaleert praktijken die
strijdig zijn met de grondwettelijk pro
cedure en beproefde gewoontegebrui-
ken. voorspelt dat de ontwikkeling van
een militaire macht van nooit eerder
vertoonde grootte en reikwijdte in het
gebied, miljarden dollars zal vergen aan
extra militaire uitgaven, die nog niet in
begrotingen voor de lange termijn
zichtbaar zijn gemaakt en zegt dat de
VS de bedreiging van het gebied zo an
ders defimeren dan de bondgenoten dat
zij van die zijde geen steun kunnen ver-
wachten.
Het rapport van de commissie is niet
alleen relevant voor de politiek van
Reagpn ten aanzien van de Perzische
Golf, maar signaleert een in Washing
ton groeiend wantrouwen dat deze
Amerikaanse regering desnoods het
Congres zal willen passeren om zijn
doelstellingen te bereiken. Op welk
soort conflict de VS zich voorbereiden,
wordt zorgvuldig achter woorden
schermen verborgen, maar dat maakt
vooral wat Europa betreft de bijver
schijnselen zo verontrustend.
Dat zijn niet alleen de verklaringen van
Reagan. Weinberger en anderen over
een beperkte oorlog in Europa. Het
gaat ook om plannen de burgerzieken
huizen in te schakelen bij de voorberei
ding op een groot conflict
Een groep artsen m het gebied van San
Francisco heeft geweigerd om bedden
aan te wijzen voor het opnemen van
grote aantallen gewonden als gevolg
van een overzeese oorlog Het Pentagon
had daarom gevraagd binnen het raam
van voorbereiding op zo n mogelijk ge
beuren. maar de artsen willen met mee
doen. omdat het verzoek naar hun
smaak neerkomt op de voorbereiding
op een kernoorlog In een brief schrijft
de president van de medische staf van
het hospitaal in Contra Costa, dat me
dewerking aan de plannen zou neerko
men op stilzwijgende goedkeuring van
de voorbereiding op een kernoorlog
Het Pentagon heeft hospitalen in de
omgeving van San Francisco gevraagd
mee te werken aan plannen die in de
VS voor geval van nood 50.000 hospi
taalbedden kunnen vrijmaken. Dr.
John Moxley, toen onderminister voor
gezondheidszaken van het Pentagon,
schreef: „Vanwege de technische voor
uitgang in bewapening en de grotere
mobiliteit van de legers, zal een con
flict op grote schaal in de toekomst
vermoedelijk snel beginnen en eindi
gen en slachtoffers maken in groter
aantallen dan in enig andere oorlog in
de geschiedenis".
DEN HAAG - Philips wacht voorlopig
de ontwikkelingen af en zal voorals
nog geen juridische) stappen onderne
men om een eind dc maken aan de be
zetting van Philips Data Systems
(PDS) in Den Haag.
Het bednjl wordt sinds dinsdagoch
tend vroeg door het personeel bezet ge
houden onder aanvoering van de Indus
triebonden van FNV en CNV. de Unie
BLHP en de Federatie van Hoger Phi
lips Personeel. Voor de FHPP is het de
eerste keer dat zij aan een zo drastische
actie deelneemt
De bonden eisen dat Philips de garantie
geeft dat er geen gedwongen ontslagen
vallen wanneer Data Systems in Den
Haag over enige maanden grotendeels
wordt gesloten. Ook verlangen zij dat
Philips zorgt voor vervangende werkge
legenheid voor mensen die hun baan bij
Philips verliezen.
Door de gedeeltelijke sluiting van het
Haagse bedrijf gaat voor rond 350 man
werk verloren
Ondertussen bereidt de ondernemings
raad van Philips Data Systems een pro
ces voor over het beleid van de bedrijfs
leiding
Eigen weg van
lastig eiland
HELSINKI (DPA, AFP) - President Ur-
ho Kekkonen van Finland is om ge
zondheidsredenen afgetreden. Kekko
nen. die in september 81 jaar is gewor
den. is sinds enkele weken bedlegerig.
Hij is staatshoofd van Finland geweest
sinds 1956.
Kekkonen lijdt aan een bloedsomloop
stoornis die de werking van de hersenen
belemmert en tot geheugenverlies
leidt. Op 17 en 18 januari zullen 301.
presidentiële kiesmannen worden ge
kozen. die op 26 januari Kekkonens op
volger zullen aanwijzen, aldus de rege
ring. De kiesmannen zullen vooraan
staande figuren uit het politieke en
openbare leven zijn.
De 57-jarige Finse premier Mauno Koi-
visto, waarnemend president sinds
Kekkonen op 10 september ziek werd
na een visvakantie op IJsland, is verre
weg de grootste favoriet voor de opvol
ging.
Zie ook pag 4>
[et onregelmatige tussen
pozen zit politiek Den
E4PXI Haag enkele dagen 'in de zor-
prilBU gen' over het lastigste eiland
van het koninkrijk Aruba, op
één na de grootste van de Ne
derlandse Antillen. Gisteren en eergis
teren was het opnieuw zover In de sta
tige Trèveszaal aan het Binnenhof werd
topoverleg gevoerd over de nadrukke
lijke wens van Aruba om onafhankelijk
te worden, los van de rest (de andere vijf
eilanden) van de Antillen. Betico Croes.
aanvoerder van de Arubaanse delega
tie naar het koninkrijksgesprek in Den
Haag en op het eiland zelf de man die in
feite de lakens uitdeelt, wil van Neder
land garanties voor de eenzijdige onaf
hankelijkheid. En zijn verlangens gaan
daarbij tamelijk ver In werkelijkheid
namelijk wil Aruba zich niet volledig
losmaken van Nederland (er zouden al
lerlei steuntjes in de rug en reddings
boeien moeten overblijven), maar gaat
het erom dat het eiland zijn eigen weg
wenst te kiezen zonder steeds hinder
lijk voor de voeten gelopen te worden
en betutteld te worden door Curacao.
Aan Nederlandse kant had men sinds
februari van dit jaar. toen in Den Haag
een eerste zitting van een Rondetafel
conferentie met alle Antilliaanse be
trokkenen werd gehouden, de Indruk
dat er nu met een zekere rust naar een
staatkundige oplossing voor de toe
komst zou kunnen worden gekoerst.
Maar dat bleek gezichtsbedrog Begin
september kwam in Willemstad de re
gering van de Nederlandse Antillen ten
val. Tot op dat moment had ook de Aru
baanse partij van Betico Croes (de
MEP) zitting in het coalitiekabinet. Het
plotseling opduikende conflict heeft in
korte tijd de rivaliteit tussen Aruba en
Curacao weer naar het kookpunt gedre
ven met als resultaat dat beide eilan
den hun toevlucht zochten bij de (in
middels ook demissionaire) regering in
Den Haag om daar onder de "Konink-
rijksparaplu' de zaken aan de vergader
tafel uit te vechten.
Het opvallende van de 'koninkrijks
top' van de afgelopen dagen was
dat beide kijvende Antilliaanse partij
en (de Antilliaanse regering onder lei
ding van de Curacaose premier Don
Martina en de Arubaanse delegatie met
Betico Croes) in Den Haag tot zaken
wilden komen. Martina om eindelijk
eens af te raken van de steeds opnieuw
als een sabotage van het huidige Antil
liaanse staatsverband ervaren houding
op Aruba. Croes om duidelijk munt te
slaan uit de situatie, die hijzelf 'explo
sief noemt, door een versnelde onaf
hankelijkheid voor zijn eiland af te
dwingen en Nederland min of meer mo
reel te verplichten daarvoor garant te
staan Op zichzelf betekent dat een
wending ten opzichte van de gang van
zaken in de voorbereiding naar de uit
eindelijke staatkundige onafhankelijk
heid van de Nederlandse Antillen, zoals
die zich nu al enige jaren voortsleept.
Een proces dat voortdurend zocht naar
een soort van evenwicht tussen 'ge
dram op Aruba' en 'getreuzel op Cura-
cao'. De moeilijkheden begin septem
ber (Aruba wilde zelfstandig beslissen
over de exploratie van mogelijke olie
voorraden rond het eiland) die dus een
kabinetscrisis veroorzaakten toonden
aan dat een samenwerkingsverband
tussen de twee grootste Antilliaanse ei
landen in de huidige praktijk geen le
vensvatbaarheid meer heeft Vandaar
dat er van de broze voorlopige overeen
komst uit de Rondetafelconferentie
van februari nog nauwelijks iets was
overgebleven. Vandaar ook de gang
naar Den Haag om knopen doorgehakt
te krijgen.
De Nederlandse houding bij de af
wikkeling van dit laatste stuk kolo
niaal verleden is er steeds op gericht
geweest (daarover bestaat tussen de
politieke partijen in Den Haag geen
misverstand) om de zes Antillen-eilan-
den op één of andere manier staatkun
dig bij elkaar te houden Uitgangspunt
daarbij was de laatste tijd een zo groot
mogelijke zelfstandigheid voor de af
zonderlijke eilanden. Het verzet tegen
het al tientallen jaren levende eenzijdi
ge onafhankelijkheidsstreven op Aruba
is inmiddels in Den Haag (doodeenvou
dig omdat het niet te stuiten fijkt) wat
minder vierkant geworden. Maar Ne
derland voelt er nog steeds bitter wei
nig voor om Aruba een voorkeursbe
handeling te geven en tot In lengte van
jaren de vuiltjes van Betico Croes op te
knappen (defensiegaranties, buiten
landse betrekkingen, rechtspraak)
waartoe hij op een overigens geheel
staatkundig onafhankelijk eiland zelf
geen kans ziet. Dat hebben de ministers
Van Agt en Den Uyl de Arubaanse dele
gatieleider dc afgelopen dagen onom
wonden duidelijk gemaakt Croes zal in
de gelegenheid worden gesteld om Aru
ba het recht op zelfbeschikking te laten
uitoefenen, maar Aruba moet dan wel
heel precies beseffen wat dat in de prak
tijk betekent Ondanks alle bolle ver
klaringen die hij nog zal afleggen is dat
laatste wel de werkelijkheid, die de Aru
baanse voorvechter van onafhankelijk
heid voor zijn eiland deze week mee
neemt naar huis. óf en hoe snel het las
tigste eiland van het koninkrijk dan per
saldo op eigen benen verder wil is dan
misschien het antwoord dat op de vol
gende 'koninkrijkstop' op tafel kan ko
men.
vdM
Bij een aanvaring tussen motorsche
pen op het Posomeer op Celebes zijn'
tien personen gedood en acht gewond.
De twee boten voeren met grote vaart
op elkaar in en gingen meteen ten on
der.