PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Partijen willen lijmpoging
door PvdA-informateur
Dajan overleden
Provinciale waterstaat
Zeeland honderd jaar
RECONSTRUCTIE GEVALLEN KABINET
BENZINEPRIJS
NIET OMLAAG
COMMISSARIS KREEG GEDENKBOEK
President Soedan:
zelfmoordcommando
naar Libië
MOGELIJK ZOND A G STA A TSBEGRAFENIS
Rustig weer
Vrijwel overal droog In het noorden
opklaringen, maar in het zuiden meer
bewolking. Middag temperatuur om
streeks 10 graden. Weinig wind
224e jaargang no. 244
Zaterdag 17 oktober 1981
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - In politiek Den Haag werd vrijdagavond laat de benoeming verwacht van een
PvdA-informateur die moet proberen de breuk in het tweede kabinet Van Agt te lijmen. De
voorzitters van de drie regeringsfracties in de Tweede Kamer adviseerden de koningin vrijdag
iemand van PvdA-huize aan te wijzen die het vrijdag in alle vroegte gevallen kabinet moet
reconstrueren.
De lijmpoging werd noodzakelijk nadat
gisterochtend de 15 ministers met uit
de problemen over het financieel en so
ciaal-economisch beleid konden ko
men. Zij konden het niet eens worden
over de vertaling van regeerakkoord in
een beleid voor 1982. Vooral de vraag
hoeveel geld minister Den Uyl (sociale
zaken) voor zijn werkgelegenheidsplan
zou krijgen, verdeelde de ministerraad.
Een laatste voorstel van premier Van
Agt werd wel aanvaard door de CDA- en
D'66-ministers, maar verworpen door
de zes PvdA'ers.
Premier Van Agt ging vrijdagmorgen
naar koningin Beatrix om mede te de
len dat alle ministers en staatssecreta
rissen hun portefulles ter beschikking
stelden. De koningin heeft dit in beraad
genomen.
In de loop van vrijdagmiddag ontving
de koningin de gebruikelijke politieke
adviseurs. Eerst kwam mr. W Scholten
(vice-president van de Raad van State)
Daarna volgden dr. Th. Thurlings
(voorzitter Eerste Kamer), dr. D. Dol
man (voorzitter Tweede Kamer) en de
fractievoorzitters Lubbers (CDA), Meij
er (PvdA), Brinkhorst (D'66) en Wiegel
(WD).
Lubbers, Meijer en Brinkhorst menen
dat de breuk niet definitief hoeft te
zijn. Zij wezen erop dat de ministers
collectief hun portefeuilles ter be
schikking hebben gesteld en dat niet
alleen de PvdA-ministers zijn opge
stapt. Blijkbaar zien de ministers zelf
ook nog ruimte voor een lijmpoging,
aldus de drie fractieleiders. Zij hebben
de koningin dan ook in deze richting
geadviseerd.
De drie fractievoorzitters waren het er
over eens dat de te benoemen informa
teur een „boedelbeschrijving" (Meijer,
Brinkhorst) moet opstellen van de fi
nanciële situatie van ons land. Aan de
hand daarvan kan dan geprobeerd wor
den de financiële tegenvallers te ver
werken en op basis van het bestaande
regeerakkoord met nieuwe beleids
voorstellen te komen.
Zij voelden geen van drieën voor open-
PAGINA 2
dicht
De bedrjjfskadergroep van de Indus
triebond FNV bij Pechiney Nederland
NV vindt, dat de kerncentrale Borssele
alleen dicht mag. Indien daarmee de
werkgelegenheid bij de alumlnlumfa-
bnek in Vlissingen-oost niet ln gevaar
wordt gebracht.
PAGINA 3
staking
Het, dagelijks bestuur van de NOS
heeft een kort geding tegen de vakbon
den FNV en QNV aangespannen om
einde te maken aan de staklngsac
van het omroeppersoneel Dat
heeft mr Erik Jurgens. voorzitter van
de NOS. vrijdagochtend meegedeeld.
PAGINA 7
'boze buurman
Buurthuis 'De Bolster' in Terneuzen
kan de bouw van een zaaltje voor jazz-
bullet, cursussen en peuterspeelzaal-
werk en vergaderingen voorlopig wel
vergeten De door geldgebrek geteis
terde Centrale SUchting. die het ge
bouw beheert, vervult voor een aantal
omwonenden de functie van 'boze
buurman'
PAGINA 11
te hoog
In de meeste gevallen lig t het inko
men van de medische specialisten
meer dan 50 en In sommige gevallen
zelfs meer dan 100 procent boven het
algemeen aanvaarde bedrag dat een
specialist als vrije beroepsbeoefenaar
zou mogen verdienen
PAGINA 22
stormloop
Er is een ware stormloop ontslaan op
kaartjes voor de wkkwalificatiewed-
sthjd tussen Frankrijk en Nederland.
Vrijwel direct na de 3-0-overwmning
op Belgie werd de KNVB. de Franse
ambassade in Den Haag en een aantal
reisbureaus in het hele land over
stroomd met de vraag om toegangsbe
wijzen
PAGINA 27
termindering
De Koniklijke-Shell Groep en British
Petroleum hebben maatregelen geno
men die tot een verdere vermindering
van hun raffinagecapaciteit in Europa
zullen lelden.
Nieuws uit Zeeland: 2,5. 6,
7 en 9
Binnen- en buitenland: 3
en li
Opinie en achtergrond: 4
Sport: 22 en 23
Radio en televisie: 25
Financieel: 27
Zaterdagkrant 17. 18. 19
en 21
breking van het regeerakkoord, omdat
dat de basis van het kabinet zou veran
deren en daarmee de verhouding tus
sen de drie regeringspartijen, aldus
Lubbers. Om dezelfde reden werden
voorlopig alle ideeën over het verande
ren van de persoonlijke samenstelling
van het kabinet van de hand gewezen.
In politiek Den Haag werd vooral ge
sproken over een vertrek van PvdA-mi-
nister Den Uyl.
..Een lijmpoging van het uiteengeval
len kabinet is een ernstige poging
waard, onder de voorwaarde dat die
voert naar een beleid waar de mensen
beter van worden: economisch herstel
en dus meer werk"aldus demissionaire
premier Van Agt vrijdagavond in het
NOS-journaal.
Van Agt denker er niet aan naar de WD
te stappen Een seneuze poging om de
crisis te overwinnen, zij het niet tot elke
prijs, had zijn voorkeur. Ook een combi
natie met D'66 alleen kwam volgens
Van Agt niet in aanmerking
Breuk
Lubbers vindt dat er een PvdA-infor
mateur moest komen, omdat de socia
listen de breuk hebben veroorzaakt.
„De minderheid in de ministerraad
kon zich niet schikken in de meerder
heid", aldus Lubbers. De informateur
moet een zakelijke analyse maken van
de problemen en alleen als een afgelei
de daarvan zou de personele samen
stelling van het kabinet aan dc orde
kunnen komen.
Lubbers sloot daarbij niet uit dat zit
tende ministers zouden moeten worden
vervangen. De CDA'er wil uitgaan van
het bestaande regeerakkoord tussen
PvdA. CDA en D'66 „Wat nu gebeurd
fSlot zie pagina 8 kolom li
DEN HAAG - Teneergeslagen verlaat
vice-pretnier Den Uyl het kabinetsbe
raad omstreeks half vijf vrijdagoch
tend.
DEN HAAG - Premier Van Agt en minister Van der Slee staan verslaggevers te
woord voor de deur van het ministerie van algemene zaken vrijdagmorgen om tien
over half zes
DEN HAAG - De vroegtijdige
stranding van het tweede kabinet-
Van Agt betekent een unicum in de
Nederlandse parlementaire ge
schiedenis. Het is voor het eerst
dat een kabinetscrisis is ontstaan
nog voordat de nieuwe ministers
ploeg de regeringsverklaring heeft
afgelegd in hel parlement.
Dat betekent niet dat dit kabinet
ook de kortste levensduur heelt ge
had In 1939 kwam het vijfde kabi-
net-Colijn ten val op de zestiende
dag na zijn beëdiging. Dat gebeur
de echter nadat de regeringsverkla
ring was afgelegd, tijdens het debat
daarover in de Tweede Kamer.
De crisis kwam voor het kabinet-
Van Agt 2 precies vijf weken nadat
de ministers door koningin Beatrix
werden beedigd
De huidige crisis volgt precies vijf
tien jaar na de nacht van Schmel-
zer (16 oktober 1966). De toenmali
ge fractieleider van de KVP liet
toen de rooms-rode coalitie van
Cals en Vondeling vallen over een
gat van 150 miljoen gulden op de
begroting Nu gaat het meningsver
schil om een bedrag dat ongeveer
tien keer zo groot is
MIDDELBURG - Op het eeuwfeest van
provinciale waterstaat heeft commis
saris der koningin dr. C. Boertien vrij
dagmiddag het eerste exemplaar ge
kregen van hel gedenkboek, dat M.P.
de Bruin in opdracht van het provin
ciale bestuur over deze dienst heeft ge-
CAIRO (AFP) - President Jaafar Ni-
meiri van Soedan heeft vrijdag in een
interview met het Egyptische dagblad
Al Achram meegedeeld dat hij van
plan is militairen naar Libië te sturen
voor het uitvoeren van 'zelfmoordac
ties'.
Nimeiri zei: „Ik sta op het punt kamika
zes te formeren en ben van plan actie in
Libië zelf te ondernemen. Ik stuur 500 of
600 man en zij zullen opereren in Tripo
li. en misschien zelfs in de woning van
Gaddafi. Het zal gemakkelijk genoeg
zfjn"
Libië heeft donderdagavond de Ver
enigde Staten gewaarschuwd voor "de
gevolgen van hun imperialistische poli
tiek' in het Midden-Oosten en geëist
dat hieraan een eind komt Radio Tri
poli, beluisterd in Parijs, haalde een
verklaring aan van het 'Libische Volks
comité belast met buitenlandse betrek
kingen'. waarin de waarschuwing was
vervat.
De Egyptische ordetroepen hebben in
het hele land honderden, zo niet duizen
den islamitische fundamentalisten
aangehouden, zo hebben ingelichte
kringen in Cairo vrijdag gezegd
schreven. Waterstaatsgedeputeerde
A.L. van Geesbergen bood het hem aan.
in een Middelburgse Schouwburg vol
genodigden, die de herdenking van 100
jaar provinciale waterstaat in Zeeland
meemaakten. „Een dienst die niet ver
andert heeft zijn werk niet goed ge
daan," zei dr. Boertien bij die gelegen
heid. „Provinciale waterstaat is een
dynamische dienst, die ook in de bege
leiding van de ontwikkelingen die ons
te wachten staan, opnieuw een belang
rijke rol zal vervullen".
De aanbieding van het gedenkboek
vormde het hoogtepunt van de officiële
jubileumviering. Gedeputeerde Van
Geesbergen wees erop, dat voorzat de
beschrijving van de waterstaat „als het
ware te projecteren tegen de achter
grond van de zaken, die voor de Zeeuw
se samenleving in de laatste honderd
jaar van belang zijn geweest" Auteur
M.P. de Bruin noemde hij „een kenner
bij uitstek van de Zeeuwse geschiede
nis" en dr Boertien stelde vast: ..Dat
hem de opdracht voor het schrijven kon
worden gegeven, is bij gs niet aan twijfel
onderhevig geweest Hij was voor ons -
en dal in positieve zin - geen onbeschre
ven blad".
De heer De Bruin gaf in een toespraak
aan, waarom hij de titel „Waken en be
waren" voor het gedenkboek heeft ge
kozen. Daarbij ging hij terug tot de St.
Felixvloed van 1530 en stelde: „Ennog
steeds moet er worden gewaakt, voor de
.natte' afdeling van provinciale water
staat blijft waakzaamheid geboden
Bewaren slaat op de noodzaak van een
goed milieubeheer, zo verduidelijkte de
auteur. „De wegen vormen een belang
rijk communicatie middel tussen de
mensen: zij verbinden ook wat bewaakt
en bewaard moet worden" De commis-
Slot zie pagina 9 kolom
TEL AVIV (UPI)-Mosje Dajan, een van
Israels bekendste politici en leger
leiders, is vrijdag overleden. Hij was
66 jaar. Zijn familie maakte bekend
dat Dajan overleed in een ziekenhuis
in Tel Aviv.
Dajan werd donderdag in het zieken
huis opgenomen met ademhalings
moeilijkheden en klachten over pijn m
de borst Hij was de grote held van het
Israëlische publiek in de zesdaagse oor
log van 1967 Later werkte hij mee aan
de tot standkoming van de akkoorden
van Camp-David
Tot oktober 1979 was Dajan minister
van buitenlandse zaken in de regering-
Begin. Sindsdieh was hij nog lid van het
Israëlische parlement, de Knesseth, In
juni 1979 onderging hij een operatie
voor kanker aan de ingewanden. Na die
operatie is hij nooit helemaal de oude
geworden.
Vrijdag nog verscheen een artikel van
zijn hand in het dagblad Yedioth Ahra-
noth. waarin twijfels doorschemerden
over de voortgang van het normalise
ringsproces met Egypte na de dood van
president Sadat. „Ik geloof wel dat de
nieuwe Egyptische regering de over
eenkomst naar de letter zal uitvoeren,
maar naar de geest - dat is een heel
andere vraag", aldus Dajans laatste ar
tikel.
Dajan diende in verscheidene regerin
gen als minister van defensie, en als mi
nister van buitenlandse zaken. Tijdens
de Suez-crisis van 1956 was hij chef van
de generale staf, en tijdens de Arabtsch-
Israelische oorlogen van 1967 en 1973
was hij minister van defensie
Volgens een Israëlische regerings- RcCICticS
woordvoerder is Daian aan een hart
aanval overleden Woordvoerder Porat
zei dat premier Menachem Begin heeft
besloten dat Dajan een staatsbegrafe
nis zal krijgen Vermoedelijk wordt hij
morgen, zondag, begraven.
Gedeputeerde A L van Geesbergen i rechts i biedt commissaris der koningin drC
Boertien het eerste exemplaar aan van het gedenkboek "Waken en bewaren'.
Dc Egyptische minister van staat voor
buitenlandse zaken dr. Boutros Ghali
heeft vrijdag gezegd bedroefd le zijn
over hel overlijden van Dajan. Ghali
zei dat Dajan een belangrijke rol had
gespeeld in de vredesonderhandelin
gen tussen Israel en Egypte. Dajan ge
loofde in de mogelijkheid van vreedza
me coëxistentie van Israël en Palestij-
nen, aldus de Egyptische minister.
De socialistische oppositieleider Sji-
mon Peres noemde Dajan in een eerste
reactie een „staatsman die de wereld
met zijn bekwaamheden verrestte". De
gematigde Palestijnse burgemeester
van Bethelehem op de bezette Westelij
ke Jordaanoever, Elias Freij. noemde
het heengaan van Dajan „een verlies.
Hij was een practicus en had een per
soonlijke stijl. Hij zou iets hebben kun
nen bereiken met de Arabieren. Ik ont
moette hem een paar maanden geleden
nog'
iZie ook pagina 4
DEN HAAG (ANP) - De prijs van
aardolieprodukten, waaronder
benzine blijft op het moment onge
wijzigd. Dat heeft hel ministerie
van economische zaken vrijdag
meegedeeld.
De prijzen worden twee maal per
maand aangepast op grond van de
dollarkoers en de noteringen voor
aardolieprodukten op de vrije
markt Als dat nu zonder meer was
gebeurd zou de benzineprijs vol
gens een woordvoerder van het mi
nisterie van economische zaken
met ruim vier cent omlaag hebben
gekund Het maximumprijssys-
teem dat door het ministerie wordt
gehanteerd steekt daar echter een
stokje voor. Volgens dit systeem
wordt een produktwaarde vastge
steld op basis van de maximum
prijzen. Ais deze produktwaarde zit
op een niveau van 90 procent van
de waarde van de ingevoerde ruwe
aardolie dan wordt de prijs niet ver
laagd. Dat is nu het geval en minis
ter Terlouw heeft geen gebruik wil
len maken van uitzonderingsmoge
lijkheden Wel heelt hij aangekon
digd om met het oog op de prijsaan
passing per 1 november met de olie
maatschappijen overleg te gaan
voeren over een prijsverlaging. De
consumentenorganisatie Konsu-
menten-Kontakt heeft in een brief
eerder deze week de minister al
voorgerekend dat de benzineprijs
minstens twee cent omlaag zou
kunnen.
Terug naar 'af
in onzekerheden
liiy Txet was dus toch te mooi
VornZ. ilom waar te zijn. Bijna
Ryé^l vier maanden na de verkie-
DgggU zingen van 26 mei een kabi-
fwSij net. dat met een goed door-
timmerd beleidsplan voor de
bestrijding van de griezelig hoog opge
lopen werkloosheid in het parlement
kon verschijnen. - het zat er niet in. Een
dag na de-nacht-waarin-het-stukliep
lijkt er niets veranderd: in Den Haag
gaat de kabinetsinformatie 'gewoon
verder'. Van Agt is voor de tweede keer
demissionair, verontwaardiging en on
begrip alom over zoveel politieke cha
os Afgelopen maandag nog. toen de mi
nister-president in de tweede kamer be
delde om een week uitstel voor het op
stellen van de regeringsverklaring,
moest hij een gnuivende oppositielei
der Wiegel toegeven dat een van de eer
ste daden van de nieuwe ploeg 'een
slechte beurt' was Aan het herstel
daarvan is het CDA-PvdA-D'66-kabi-
net in zijn samenstelling die dateert
van vijf weken terug, niet toegekomen.
Diep in de nacht van gisteren kwam de
breuk nadat duidelijk was geworden
dat de ministers van de PvdA geen poli
tieke verantwoordelijkheid wensten te
nemen voor een laatste bod van pre
mier Van Agt om uit het dilemma tus
sen de financieel-economische ruimte
en de omvang van het werkgelegen
heidsprogramma te komen De interne
spanningen waren - wat al dagenlang
was gevreesd - dus toch niet meer te
beheersen
Altijd weer boeiend om te zien is het
op zo'n dag van het schrikeffect hoe
de hoofdrolspelers teleurstelling over
de puinhoop die ze achterlaten vermen
gen met plotseling opkomende heldere
adviezen aan het staatshoofd om uit de
problemen te komen Van Agt hoopte
er gisteravond in een verklaring voor
het NOS-Journaal op dat 'de schokwer-
king van deze breuk een aantal mensen
tot beter nadenken zal aanzetten'. Een
prachtig paardemiadel voor een filoso
fie achteraf, maar als de samenwerking
tussen de deelnemende partijen aan
een CDA-PvdA-D'66-combinatie in de
toekomst afhankelijk wordt van dit
soort heropvoeringen wordt het toch
tijd om eerst en vooral een paar andere
vuiltjes op te ruimen. Er zijn de afgelo
pen weken namelijk nogal wat sfeer- en
beleidsbepalende kwesties aan de op
pervlakte gekomen die met elkaar een
zware hypotheek op de slagkracht van
en het vertrouwen binnen het nieuwe
kabinet legden. Zo is haarscherp duide
lijk geworden dat akkoord na akkoord
per slot van rekening geen akkoord
bleek te zijn. Wanneer er moeizaam een
zekere mate van overeenstemming was
bereikt gaf elk van de partijen daaraan
zijn eigen uitleg: de onenigheid bereik
te daarna snel het kookpunt. Het zal
niemand zijn ontgaan dat er binnen de
(nu demissionairei regeringsploeg een
verschuiving van machtsverhoudingen
is ontstaan. D'66 had al eerder laten
blijken dat ze op de sleutelpositie een
meer en meer. gerichte eigen koers wen
ste te gaan varen. Bij de toch wel dra
matische ontknoping van gisternacht
koos Terlouw de zijde van het CDA: een
duidelijk signaal voor de PvdA om re
kening mee te houden. Komt bij dat
Den Uyl zich als minister van sociale
zaken en werkgelegenheid zo met huid
en haar heeft verkocht aan 'zijn' werk
gelegenheidsplan dat de vraag of net
wel zo verstandig is dat hij bij een lijm
poging ln het kabinet terugkeert niet
meer uit de weg kan worden gegaan.
Terug naar 'af dus? Een heel eind zal
er vijf maanden na de verkiezingen
niet aan te ontkomen zijn. CDA-fractie-
leider Lubbers gaat er van ui t dat er aan
de oorspronkelijke wezenlijke inhoud
van het regeerakkoord niet te veel ge
sleuteld moet worden omdat anders de
basis aan de samenwerking tussen de
drie deelnemende partijen ontvalt.
Maar daar staat dan toch maar tegen
over dat het bewuste 'akkoord - of wat
daarvoor mocht doorgaan - zoveel ga
ten vertoonde dat het zeifis niet moge
lijk bleek om er een regeringsverklaring
op te funderen. De brokkenmakers van
gisternacht zijn het er met elkaar over
eens dat er nu eerst eens helder op pa
pier moet komen hoe slecht de vlag er in
Nederland financieel-economisch bij-
hangt 'om van daaruit naar een oplos
sing voor de gerezen problemen te zoe
ken'. Aangemoedigd door de weten
schap dat er buiten een coalitie tussen
CDA-PvdA-D'66 nauwelijks iets anders
mogelijk is en bekropen door de angst
dat nieuwe verkiezingen (behalve voor
D'66) alleen maar verlies kunnen ople
veren is daar dan toch maar weer op
nieuw die keus voor een poging om de
barsten weg te werken Of het lukt is
even onzeker als de gegevens over de
stand van s lands financieel-economi
sche ellende na iedere nieuwe tegenval
ler in de afgelopen maanden De enige
zekerheid voor alle drie partijen is dat
ze zullen moeten leren leven met de ge
dachte dat onzekerheden vaste gege
vens geworden zijn. Met hoeveel ont
ploffingen dat proces nog gepaard zal
gaan. - aan een voorspelling daarover
zal wel niemand zich meer durven wa
gen. Het is ontnuchterend om vast te
stellen dat we al aardig op weg raken
naar het record van de kabinetsforma
tie van 1977
vdM
Bij een ongeluk in een kolenmijn bij
Yubari. in het noorden van Japati. zijn
vrijdag zeker 42 mijnwerkers omgeko
men. Ongeveer 90 mijnwerkers zitten in
de m\jn opgesloten.