IS
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Gulden en mark ruim
vijf procent duurder
Einde IRA-hongerstaking
Enorme winst Chamenei bij
presidentsverkiezing Iran
Paniek in Brabant na
programma atoomaanval
kleintjes
WAARDEDALING FRANSE FRANK EN LIRE
vandaag
Kraak Weyerscomplex
grootste Amsterdam
DOCUMENTAIRE REGIONALE OMROEP
ONDER DRUK FAMILIE EN KA THOLIEKE HIËRARCHIE
Gat in het
heelal
Enkele buien
Half tot zwaar bewolkt en enkele buien.
Middagtemperatuur ongeveer dertien
graden. Matige tot vrij krachtige weste
lijke wind.
224e jaargang no. 233
Maandag 5 oktober 1981
kunl u telffonlvh opgeven. Bel
Vlissingen 01184 1S144 I Terneuzen 01150 9445
Middelburg 01180 27651 Hulst 01140 14058
Goes 01100-16140 I Zkrikzee 01110 5855
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De Nederlandse gulden wordt, samen met de Duitse mark, duurder ten opzichte van
de overige Europese munten. De gevolgen hiervan voor onze economie zijn gering, zegt minister
Van der Stee (financiën). Werkgeversorganisaties vrezen echter een verslechtering van de concur
rentiepositie van het Nederlandse bedrijfsleven.
In Brussel hebben de Europese minis
ters van financiën zondag besloten tot
een „herschikking" van de valuta bin
nen het Europese Monetaire Systeem.
Onze gulden en de Duitse mark zijn met.
ingang van vandaag 5.5 procent meer
waard; de Belgische en Luxemburgse
frank, de Deense kroon en het Ierse
pond blijven gelijk; de Franse frank en
de Italiaanse lire zakken in waarde met
3.5 procent. De beslissing was vooral
nodig door de zwakke positie van de
Franse en Italiaanse munt.
Weinig schade
Doordat de gulden gelijk blijft ten op
zichte van de Duitse mark, zal onze eco
nomie van de opwaardering weinig
schade ondervinden, verwacht Van der
Stee. De Bondsrepubliek is immers on
ze belangrijkste handelspartner. Bo
vendien wordt de koers van de Europe
se munten ten opzichte van de dollar,
de yen en het pond sterling hoofzakelijk
bepaald door de waarde van de mark.
De gulden blijft ten opzichte van die
valuta dus even sterk. Daardoor wordt
de Nederlandse ..olierekening" niet na
delig beinvloed.
Van der Stee verklaarde dat de „her
schikking" van de Europese munten
heeft aangetoond dat Nederland bin
nen Europa een sterke economie heeft.
Onze faam bij buitenlandse geldgevers
diploma
Vrachtwagenchauffeur Roel de Boer,
die voor een Brouwershavense firma
werkt, heeft mepr dan 500 000 kilome
ter geheel schadevrij gereden en zon
der zelfs maar één overtreding op zijn
naam te hebben gekregen. Dat leverde
hem zaterdag het erediploma en het
gouden Insigne van de Internationale
Organisatie Wegtransport op
PAGINA 3
schuld
De rente op de staatsschuld (120 mil
jard gulden) komt op basis van een ge
middelde van tien procent neer op dui
zend gulden per jaar per hoofd van de
bevolking. Voor een gezin met twee
kinderen is dat vierduizend gulden,
die moeten worden opgebracht via de
belastingen. Mr J.H. Holstra. hoogle
raar in het belastingrecht in Lelden,
hekelde zaterdag voor de radio fel deze
■schandelijk hoge belastingschuld'.
pagina 9
topper
Ajax is in Rotterdam nog goed wegge
komen. De 5-3 uitslag in het voordeel
van Sparta fiatteerde de hoofdstedelij
ke koploper feitelijk nog. Sparta-trai-
ner Barry Hughes was uiteraard ln zijn
nopjes met het behaalde resultaat 'Ik
heb altijd gezegd dat er ln Rotterdam
ruimte is voor twee topclubs. Maar he
laas. door de resultaten van Feye-
noord zijn we in deze stad nog de enige
topper'.
pagina 10
overmacht
De Brabantse zwemmers hebben met
grote overmacht de Jaarlijkse drie
kamp tegen hun collega's uit Zeeland
en Limburg gewonnen. De Brabanders
tikten 22 keer als eerste tegen de bas-
sinwand in Temeuzen, de Zeeuwen de
den dat 15 maal
Pagina 15
prolongeren
(Anatoli Karpov is goed op weg om zijn
wereldtitel schaken te prolongeren.
Zondag besliste hij de afgebroken par
tij tegen zijn opponent Viktor Kortsj-
iwi in zijn voordeel. Karpov heeft nu
na twee partijen al een voorsprong van
2-0 opgebouwd.
pagina 18
onder de maat
Vlissingen verbaasde ln de Walcherse
derby tegen Middelburg (1-11 met ccn
angstige en vrijwel nooit op de aanval
gerichte taktlek Middelburg wilde wel
(naar kon de kansen die het met name
m de slotfase kreeg niet verzilveren.
Commentaar van de trainers; 'geen
beste parti) (Jo de Waal, Vlissingeni en
voor een Zeeuwse derby op het hoog
ste niveau was deze wedstrijd ver on
der de maat' (André Wurth, Middel
burg).
Nieuws uit Zeeland: 2 en 5.
Binnen- en buitenland: 3.
Radio en televisie: 7.
Sport: 9.10.11,12.13.15 en
16.
is daardoor bevestigd. Dat is belang
rijk. aldus de minister, omdat ze anders
hogere rente zouden berekenen voor le
ningen die de staat moet sluiten. Van
der Stee gelooft dat de Europese her
schikking goed is voor de beperking
van de inflatie in Nederland.
Export duurder
Het gevolg van de Brusselse operatie
is, dat export naar België, Luxemburg,
Denemarken, Ierland, Frankrijk en
Italië duurder wordt. De import van
uit die landen zal goedkoper worden.
Het ministerie van financiën verwacht
dat dit een tijdelijk effect zal zijn, ge
zien de de forsere prijsstijgingen in die
landen. Nadelige gevolgen van de op
waardering van de gulden zou Vooral
de Nederlandse landbouw kunnen on
dervinden.
Het Verbond van Nederlandse Onder
nemingen en het Nederlands Christe
lijk Werkgeversverbond hebben be
zorgd gereageerd op de revaluatie van
de gulden. „Ten opzichte van andere
EG-landen betekent het een verslech
tering van de concurrentiepositie van
het bedrijfsleven", aldus een woord
voerder van het NCW. Hij ziet wel een
gunstig effect voor de lange termijn,
doordat de inflatie beperkt wordt.
WOONRUIMTE VOOR 175 MENSEN
AMSTERDAM (ANP) - Enkele
honderden mensen hebben zater
dagmiddag rond één uur het
Weyerscomplex aan de Amster
damse Nieuwe Zijds Voorburgwal
gekraakt. De kraak, de grootste in
de geschiedenis van Amsterdam,
is zeer zolgvuldig voorbereid. De
krakers zijn maandenlang bezig
geweest met de voorbereidingen
en hebben naar hun zeggen alles
uitgezocht wat er uit te zoeken
viel.
Op een bijeenkomst na afloop van
de succesvolle actie zaterdagmid
dag zeiden de krakers dat alles per
fect verlopen was. Vanaf vier verza
melpunten waren ongeveer vier
honderd mensen naar het complex
getrokken en via een deur in de
Armsteeg naar binnen gegaan. Vol
gens de krakers zijn de panden dui
delijk al geruime tijd ongebruikt.
Het in totaal 16.000 vierkante me
ter vloeroppervlakte metende com
plex bestond oorspronkelijk uit on
geveer zeventien panden. Deze
werden door de firma Weyers ge
deeltelijk bijeengevoegd. Nadat
Weyers het complex had verlaten
droeg zij dat over aan haar eigen
bouw- en exploitatiemaatschappij
Ik Waak'. Deze heeft volgens de
krakers via de Hollandse Beton-
groep al drie maal - in 1978,1979 en
in mei 1981 - geprobeerd van de ge
meente Amsterdam een vergun
ning te krijgen voor verbouw en ge
deeltelijke sloop van het complex
om er onder anderen luxe apparte
menten, een hotel en een parkeer
garage te bouwen. De eerste twee
aanvragen werden afgewezen, over
de laatste is nog niet beslist. Een
woordvoerder van de gemeente be
vestigde dit. 'Ik Waak' zou, aldus de
krakers ook de in krakerskringen
beruchte P. Dufour ingehuurd heb
ben voor het bewaken van het
pand. Hu zou begonnen zijn een ge
deelte. dat overigens zaterdag met
werd gekraakt, om te bouwen tot
markthallen maar daar inmiddels
ai weer mee gestopt zijn.
De krakers zeggen dat tachtig a
honderd mensen meteen in de pan
den kunnen gaan wonen. Na ver
bouwing zou er plaats zijn voor 175
tot 200 bewoners.
AMSTERDAM -Zo'n 400 mensen hebben zaterdag het 'Weyerscomplex' aan
de Amsterdamse Nieuwe Zijds Voorburgwal gekraakt. Volgens een woord
voerder van de krakers kan het pand - dat al zo'n 2 jaar leeg staal -
woonruimte bieden aan ongeveer 175 mensen.
Rust aan het monetaire front kan op de
lange duur een gunsti g effect hebben op
de Nederlandse economie, meent het
VNO. Het verbond voorziet echter
eveneens een achteruitgang van de
concurrentiepositie op de korte ter
mijn. hoewel de Nederlandse positie ten
opzichte van de belangrijkste han
delspartner West-Duitsland geüjk
blijft.
Positieve geluiden vielen zondagavond
te beluisteren in bank- en geldmarkt
kringen.
In het algemeen kwam de maatregel
niet als een verrassing. Bij de Algemene
Bank Nederland vond men de apprecia
tie van de Nederlandse gulden een goed
besluit omdat de verschillen internatio
naal weer wat worden gelijkgetrokken.
Voorts is het zo. dat de opwaardering
van de gulden een gunstig effect zal
hebben op vakantiemogelijkheden.
vooral wat betreft wintervakanties in
Zuideuropese landen, omdat deze nu
relatief goedkoper zijn geworden.
PARIJS - Zaterdag deden al geruchten de ronde over een devaluatie van de Franse frank. Dit was voor veel Fransen
met plannen voor buitenlandse vakanties en toeristen in Frankrijk aanleiding om snel hun Franse geld in te wisselen.
Op het Parijse noordstation stonden de klanten in de rij bij hel wisselkantoor.
Benzine
De Consumentenbond liet gisteravond
weten gematigd optimistisch te zijn
over de gevolgen van de herwaarde
ring van de gulden voor het gemiddel
de Nederlandse huishoudbudget. De
grote vraag is, aldus de bond, of de po
sitie van de Nederlandse gulden ten
opzichte van bijv. de dollar voldoende
aan de Nederlandse consument wordt
doorgegeven. De CB denkt daarbij
vooral aan de benzineprijs.
Gebleken is dat in het verleden prijs
stijgingen als gevolg van wisseling in de
koersen en marktprijzen zeer snel wer
den doorgegeven, aldus de Consumen
tenbond, maar prijsdalingen kwamen
de consumenten zeer vertraagd of hele
maal niet ten goede De bond zal dan
ook intensief de gevolgen van de her
waardering voor de Nederlandse consu
ment volgen.
Mark Eyskens, de demissionaire Belgi
sche regeringschef, heeft zondagavond
op een persconferentie in Brussel ver
klaard, dat Belgie „nog even heeft
overwogen om de Nederlandse gulden
en de Duitse mark bij hun revaluatie te
volgen". Dat is tenslotte niet gebeurd,
aldus Eyskens, „om willen van de toe
stand van onze betalingsbalans".
De Belgische premier legde er de na
druk op dat Belgiè nu een gunstige uit-
voerpositie ten aanzien van Nederland
en Duitsland heeft verkregen. „Ook op
de Belgische binnenlandse markt zijn
wc nu meer competatief dan Neder
land en Duitland", zo zei bij.
PROTEST TEHERAN BIJ SA OEDI-ARABIE
TEHERAN (DPA/AFP/UPI) - De Iraan-
se geestelijke hodjatoleslam Sajed Ali
Chamenei stevent af op een enorme
overwinning in de vrijdag gehouden
presidentsverkiezingen. Iran revolu
tionaire leider ajatollah Khomeiny
heeft dit weekeinde twee oproepen tot
eenheid gedaan en verklaard dat de
verkiezingen van vrijdag hebben laten
zien dat Iran „een stabiel land zal blij
ven".
Na telling van 14.5 miljoen van de stem
men bleken er 13,8 miljoen te zijn uitge
bracht op de 41-jarige Chamenei. dat is
95,6 procent. Dit maakte de kiesleiding
in Teheran bekend. De opkomst was,
aldus de kiesleiding. enorm hoog; 15
procent meer dan bij de verkiezingen
van 24 juli. toen Mohammed Ali Radjai
tot president werd gekozen. Deze hoge
opkomstcijfers wekten verbazing bij
politieke waarnemers in Teheran, die
Staatssecretaris Van Leijenhorst
iminderhedeni is er voorstander van
dat bedrijven en de overheid verplicht
wordt een bepaald percentage werkne
mers afkomstig uit etnische minderhe
den in dienst te nemenzoals dat ook
met invaliden gebeurt Van Leijenhorst
zei dit zondag voor de IKON-radio.
van mening waren dat de opkomst veel
lager was dan op 24 juli.
Volgens diplomatieke kringen kan er
geen duidelijke conclusie worden ge
trokken over de houding van de bevol
king tegenover het Islamitisch bewind
naar aanleiding van de presidentsver
kiezingen. Wel werd in deze kringen ge
zegd dat vrijdag het bewijs werd gele
verd dat het bewind de openbare orde
en de rust kan afdwingen.
Afgelopen weekeinde zijn volgens be
richten in de pers in totaal 76 mensen
terechtgesteld wegens „gewapende ac
ties tegen de Islamitische republiek".
Ze werden op zeven verschillende
plaatsen in hel land geëxecuteerd door
revolutionaire tribunalen.
Eis
Iran heeft in een reactie op het Iraakse
voorstel de oorlog tussen beide landen
te beëindigen zondag gezegd dat het
blijft zijn eis tot „onvoorwaardelijke te
rugtrekking" van de Iraakse troepen
van het grondgebied van de Islamiti
sche republiek.
Ahmad Azizi, de Iraanse minister van
binnenlandse zaken, zei dat deze eis een
„essentiële voorwaarde" is.
Saddam Hoessein verklaarde dat Irak
zonder voorwaarden een eind wilde ma
ken aan de oorlog, maar dan moesten
wel Iraks territoriale integriteit en
„prestige" in acht genomen worden.
Protest
Iran protesteerde zondag officieel bij
Saoedi-Arabiè tegen de arrestatie van
Iraanse pelgrims die in de Soedische
stad Medina bij een bedevaart Saoedi-
sche veiligheidsfunctionarissen in el
kaar hadden geslagen. De Iraanse mi
nister van Moadichah telegrafeerde dc
Saoedische regering met de medede
ling dat respect diende te worden op
gebracht voor Iraanse pelgrims die een
andere manier konden hebben van het
vereren van God tijdens de bedevaart
en niet zouden mogen worden onder
drukt omdat ze andere overtuigingen
hebben dan jullie." De Iranièrs werden
gearresteerd nadat ze bij het graf van
Mohammed „Khomeiny" riepen.
De leider van de linkse Iraanse verzets
organisatie Moedjahedin-e-Chalq, Mas-
soud Radjavi. die in Parijs verblijft,
heeft zaterdag met nadruk verklaard
dat hij en de afgezette Iraanse presi
dent Aboihassan Vani-Sadr „in Frank
rijk geen regering in ballingschap wil
len vormen."
EINDHOVEN (ANP) - Een documentaire van de Regionale
Omroep Brabant in Eindhoven over wat er in Zuidoost-
Brabant zou gebeuren als er een atoombom valt, heeft zon
dag onder de luisteraars grote verwarring veroorzaakt.
Ruim honderd mensen belden naar de plaatselijke politie
korpsen om te vragen of er werkelijk een kernexplosie had
plaatsgevonden. Volgens een woordvoerder van de Eindho-
vense politie werd zelfs een voetbalwedstrijd onmiddellijk
gestaakt. Andere luisteraars zochten in allerijl de kelder van
hun woning op om daar dekking te zoeken tegen de radioac
tiviteit. Bij taxicentrales in Helmond kwamen telefoontjes
binnen van mensen die zo snel mogelijk uit het rampgebied
vervoerd wilden worden.
De documentaire van omroep-Brabant begon met de mede
deling dat er een atoombom meteen kracht van één megaton
tnt op de vliegbasis De Peel was gevallen Daarna vertelden
het hoofd van de bb kring Zuidoost-Brabant en een arts wat
er in zo'n situatie zou gebeuren. Aan het begin van het pro
gramma was uitdrukkelijk gesteld dat het ging om een docu
mentaire.
1 TEHERAN - Hodjatoleslam Chamenei
- hier op een recente arcieffolo - heeft
volgens de kiesleiding in Teheran een
enorme overwinning geboekt bij de pre
sidentsverkiezingen in Iran.
(Van onze correspondent
LONDEN - Het einde van dc honger
staking van de IRA-gevangenen in de
Noordierse Maze-gevangenis kwam za
terdag niet als een volslagen verras
sing. De kentering in de hongersta
king, die zeven maanden duurde en
waaraan tien IRA-leden stierven, viel
eind juli toen de moeder van Patrick
Quinn de artsen beval zijn leven te red
den. Familieleden van drie andere
honderstakers volgden haar voor
beeld. Drie andere gevangenen gaven
de hongerstaking uit eigener beweging
op. Vorige week besloot de familie van
de zes overige hongerstakers de autori
teiten opdracht te geven hun leven te
redden zodra zij het bewustzijn zouden
verliezen. Alle zes hongerstakers
staakten onder deze druk zaterdag hun
actie.
In een beknopte verklaring zeiden de
gevangenen dat hun familieleden en de
katholieke hiërarchie hen van het
krachtigste pressiemiddel beroofd had
den. De hongerstaking die 1 maait be
gon. kwam voort uit een hongerstaking
die vorig jaar december na 53 dagen ein
digde. De republikeinse gevangenen
zeiden toen echter hun actie te hervat
ten omdat de Britse regering haar belof
te voor hervormingen niet was nageko
men.
De eerste gevangene die aan de nieuwe
hongerstaking overleed, was Bobby
Sands. Zijn dood na 66 dagen zonder
voedsel maakte van hem op slag een
Republikeinse held De Brilse regering
weigerde stelselmatig met de honger
stakers over hun eisen te onderhande
len. De protesterende gevangenen ei
sten met hun actie politieke status De
Britse regering hield echter vol dat alle
gevangenen in Noord-Ierland gewone
misdadigers zyn.
De minister voor Noord-Ierland. Jim
Prior, heeft herhaaldelijk gezegd her
vormingen in het gevangenissysteem
door te zullen voeren, zodra de gevange
nen de druk op de regering in de vorm
van de hongerstaking, zouden beëindi
gen Thatcher die in Australië verblijft,
zei verrukt te zijn met het nieuws dat de
hongerstaking ten einde was. Prior is
met zijn staatssecretaris, lord Gowrie.
zondag in Belfast begonnen aan overleg
met Noordierse gevangenisautoritei
ten.
De minister zei dat deze week een ver
klaring zal worden afgelegd over her
vorming van de gevangenisregels in
Noord-Ierland.
De Ierse premier Garret Fitzgerald
prees de familieleden van de hongersta
kers voor hun moed het protest tot een
einde te brengen. Hij zei te hopen dat de
Britse regering de hervormingen in het
gevangenisregime door zou voeren.
Maar de leider van de Noordierse pro
testanten. Ian Paisley, waarschuwde
onmiddellijk dat iedere poging de IRA
met concessies te belonen, onverdraag
lijk zou zijn. Een woordvoerder voor
Sinn Fein, de politieke vleugel van het
Ierse Republikeinse Leger, zei dat de
Britse regering het einde van de hon
gerstaking niet als een overwinning
moest beschouwen. De woordvoerder
zei dat de positie van de IRA nu sterker
was dan tien jaar lang het geval was
geweest.
De IRA beweert alleen al in Belfast
minstens honderd nieuwe leden gere-
cruteerd te hebben sinds het begin van
de hongerstaking. De hongerstaking
heeft met name in de Verenigde Staten
behalve voor sympathie ook voor geld
gezorgd. Volgens betrouwbare schat
tingen hebben republikeinse sympathi
santen in Amerika vijf miljoen gulden
voor de IRA verzameld. De hongersta
king heeft de katholieke bevolking in
Noord-Ierland sterk verdeeld. Een aan
tal van hen betwijfelt of het einde van
de hongerstaking het vinden van een
politieke oplossing voor de Noordierse
kwestie zal vergemakkelijken Autori
teiten in Noord-Ierland vrezen dat het
falen van de hongerstaking een nieuwe
periode van geweld zal inluiden
Het aantal bombardementen en schiet
partijen door de IRA en het Ierse Na
tionale Bevrijdingsleger, de INLA, is
de laatste weken weer toegenomen.
Britse soldaten en dc Noordierse poli
tic vormden het doelwit van deze aan
slagen.
WASHINGTON (AFP) - Ameri
kaanse sterrenkundigen hebben in
het sterrenbeeld Bootes een lege
ruimte ontdekt die met gemak
tweeduizend sterrenstelsels zoals
onze melkweg zou kunnen bevat
ten.
Een sterrenstelsel bevat miljarden
sterren, zoals onze eigen melkweg
met de zon. die een doorsnee heeft
van ongeveer honderdduizend
lichtjaren. De sterrenkundigen, dr.
Robert Kirshner van de universi
teit van Michigan en zijn medewer
kers. hebben vastgesteld dat het le
ge gat ongeveer 300 miljoen lichtja
ren in doorsnee is en zich steeds
verder uitbreidt De sterrenstelsels
er omheen hebben door de zwaarte
kracht de neiging zich tot groepen
te verzamelen en verwijderen zich
van de leegte.