PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Actie Zuid-Afrika
scherp veroordeeld
PL O: Palestijnen niet
bereid te overleggen
Informateur wil snel
gezamenlijk gesprek
WALDHEIM: GEVAAR VOOR ESCALATIE
vandaag
Mijnongeluk in
W.-Duitsland
Bloemen
Van Agt
SAD AT AARZELEND OVER AUTONOMIE
Weinig verandering
Wolkenvelden en vrijwel overal droog
Middagtemperatlllir rond 20 graden
Matige noordwestenwind, wmdkraeh-
224e jaargang no. 200
Donderdag 27 augustus 1981
KEUKENCENTRUM
t HOEKJE VAN GOES
Koningstraat 9. tel. 01100-14160
KELLER EN BOSCH
KEUKENSPECIALIST
'Van onze redactie buitenland)
WASHINGTON, JOHANNESBURG - De Zuidafrikaanse invasie in Zuid-Angola is door verschil
lende Westeuropese landèn scherp veroordeeld. De Westduitse minister van buitenlandse zaken
Hans-Dietrich Genscher noemde de inval ..onaanvaardbaar". Bonn en Londen hebben de Zuid
afrikaanse ambassadeurs op het matje geroepen en hen te verstaan gegeven dat de Zuidafrikaanse
troepen met spoed uit Angola moeten worden teruggetrokken.
De reactie van Washington was aan
merkelijk milder Witte-Huiswoord-
voerder Larry Speaks verklaarde dat
Amerika „iedere escalatie van geweld
in zuidelijk Afrika betreurt. Maar het
ministerie van buitenlandse zaken
wees op de van Angolees grondgebied
opererende Namibische onafhankelijk
heidsbeweging SWAPO en de aanwe
zigheid van Cubaanse troepen en Oost-
duitse en Russische militaire adviseurs
in Angola. Desgevraagd zei Leak dal
het inzetten van deze troepen in het
conflict door Washington „niet welwil
lend zal worden bezien". Een ofGciele
Nederlandse reactie was er gisteravond
nog niet
De Sowjet-Unie heeft, via egn scherp
commentaar van het persbureau Tass.
de onmiddellijke beëindiging van Zuid-
Afrika's militaire activiteiten in Angola
geeist Gewezen werd op het verdrag
van vriendschap en samenwerking dat
Moskou met Angola heeft gesloten
Bezorgd
De secretaris-generaal van de Verenig
de Naties. Kurt Waldheim, is uiterma-
records
De Nederlandse jeugd wordt steeds
langer, is onlangs vastgesteld En zo
hebben we dan toch weer iets waarin
een klein land groot kan zijn. De zeld
zame uitschieters, die nu nog met kop
en schouders boven de massa uitste
ken en voortdurend worden lastig ge
vallen met flauwe opmerkingen als 'ls
het koud boven' kunnen opgelucht
ademhalen ze krijgen daarboven ge
zelschap
tijdritploeg
Voordat er gisteren in Praag een meter
van het wereldkampioenschap vnel-
rennen was afgelegd, zat de Neder
landse tijdritploeg al met de dreiging
van een diskwalificatie in de maag
Veldscholten en Schipper, hadden het
op dat moment druk meteen sanitaire
noodstop en arriveerden pas aan de i
startstreep toen Koppert en Solleveld
al waren vertrokken.
PAGINA 15
sensatie
Gisteren beleefde het betaalde voetbal
weer een sensationele avond Alle 'top'
clubs verloren hun wedstrijden AZ
werd in eigen huis verslagen door Go
Ahead. Ajax verloor van Twente. PSV
kon niet winnen van Haarlem en Feye-
noord kreeg klop van Sparta.
PAGINA 19
te bezorgd over de Zuidafrikaanse in
val in Angola. Hij ziet hierin een 'ge
vaarlijke escalatie van geweld' in het
gebied.
Naar een woordvoerder van de Verenig
de Naties woensdag meedeelde, zal
Waldheim wegens de gebeurtenissen in
Anglola zijn verblijf in Oostenrijk on
derbreken en naar het hoofdkantoor
van de Verenigde Naties in New York
terugkeren
President Jose Eduazrdo Dos Santos
van Angola heeft Waldheim in een brief
voor een uitbreiding van het conflict ge
waarschuwd. die zou kunnen leiden tot
een 'oorlog van met te voorziene om
vang' Volgens de Angolese president
heeft Zuid-Afrika 45.000 soldaten gemo
biliseerd om delen van Angola te bezet
ten.
Dos Santos verzocht Waldheim zich er
voor in te zetten dat er een eind komt
aan de 'voortgezette daden van agres
sie tegen Angola'. In het hoofdkantoor
van de NV in New-Uork acht men het
niet uitgesloten dat Angola zich tot de
veiligheidsraad zal wenden
De organisatie van Afrikaanse eenheid
(OAE) heeft een beroep gedaan op de
DUESSELDORP (DPAl - Bij een onge
luk in een kolenmijn in Ibhcnbueren in
de Westduitse deelstaat Noordrijn-
Westfalen zijn woensdag zeker vier
mensen omgekomen. Zeven mijnwer
kers raakten gewond, van wie sommi
gen ernstig. Er worden nog drie perso
nen vermist.
Het ongeluk gebeurde op 1.300 meter
diepte, toen er mijngas vrijkwam, het
geen met een explosie gepaard ging.
Een groot deel van een 140 meter lange
gang stort te in en veertien mijnwerkers
werden onder het puin bedolven Onder
hen waren vier Polen, die in dienst wa
ren van de Poolse mijnbouwmaat-
schappij. Kopex. die al laren werkzaam
is in deze mijn
Kort na het ongeluk haalden reddings
ploegen de zeven gewonden naar bo
ven Daarna werden vier lijken gebor
gen Gevreesd wordt dat ook de drie
vermisten zijn omgekomen
cis ka peters
Als je nou in Nederland zou vragen aan
de mensen Clska Peters, kennen jullie
die? Dan zouden de meesten wel ,ja"
zeggen. Maar niemand zou precies we
ten waarvan ze die Ciska nou eigenlijk
kennen Ze zingt weliswaar, maar wat
precies, dat kan bijna niemand vertel
len
ik zit zou al twintig jaar in dit vaak,
zegt ze en ik vond 't tyd worden om
met mijn zangcarrière weer 's iets
nieuws te gaan doen
orders
De nieuwe orders voor de Nederlandse
scheepswerven geven in de eerste helft
van dit Jaar een lichte verbetering te
zien in vergelijking met de eerste helft
van het vorige jaar De Centrale Bond
van Scheepsbouwmeesters in Neder
land zegt dat dit reden tot enige tevre
denheid geeft, omdat dit de eerste
vooruitgang in lange tijd ls.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 13.
Sport: 14 en 15.
Radio en televisie: 19.
Financiën en economie:
21.
Varia: 16 en 17.
Verenigde Naties Zuid-Afrika uit de or
ganisatie te stoten. In een speciale ver
klaring van het secretariaat van de
OAE werd voorts gezegd dat alle lan
den die nog diplomatieke betrekkingen
met Zuid-Afrika onderhouden, die ban
den moeten verbreken
In een telegraam aan de secretaris-ge
neraal van de Vereigde Naties spreekt
NIJMEGEN - Mevrouw Van Agt
nam in haar woning uit handen
van een bloemist een door een on
bekende aangeboden plant in ont
vangst In zijn woning herstelt de
missionair premier Van Agt. die het
fractievoorzitterschap van het
CDA heeft opgegeven, van een ziek
te.
de Wereldraad van Kerken zijn diepe
bezorgdheid uit over de Zuidafrikaanse
invasie in Angola. Hiermee toont Zuid
Afrika zijn minachting voor het hand
vest van de Verenigde Naties De We
reldraad vraagt Waldheim alle pogin
gen in het werk te stellen opdat Zuid-
Afrika onmiddellijk zijn troepen uit An
gola terugtrekt.
Angola was tot 1975 een kolonie van
Portugal. De bevrijdingsbeweging
MPLA wist in dat jaar. militair ge
steund door Moskou en de andere War-
schaupactlanden. de macht aan zich te
trekken
Officieel heeft Zuid-Afrika de aanwezig
heid van zijn troepen in Angola (vol
gens Angolese bron gaat het om twee
kolonnes gepantserde legervoertuigen
en tanks, ondersteund door de Zuidafri
kaanse luchtmacht) met toegegeven
Volgens premier Botha zijn de Angole
se verklaringen „overdreven" en een
„absoluut onjuiste weergave van de
werkelijke stand van zaken".
West-Duitsland en Engeland zijn, even
als de Verenigde Staten, betrokken bij
de onderhandelingen met Zuid-Afrika
over de onafhankelijkheid van Nami
bië Deze onderhandelingen slepen zich
al drie jaar voort. Dit voorjaar troffen
Zuid-Afrika en de SWAPO elkaar voor
het eerst aan de onderhandelingstafel
in Genéve. maar de besprekingen wer
den toen door Zuid-Afrika afgebroken
Waarnemers in Johannesburg achten
het niet uitgesloten dat Zuid-Afrika
met de actie probeert een bufferzone in
Zuid-Angola te creëren, waardoor het
voor de SWAPO-guerrilla's minder
eenvoudig zou zijn Namibië binnen te
dringen.
CASTEL GANDOLFO - Een politieman m een kogelvrij vest en gewapend
met een machinepistool houdt de wacht bij het pauselijke builenverblijl
Castel Gandolfo. waar paus Johannes Paulus II momenteel verblijft Het
balkon waar de bewaker op staat overziet het plein waar gisteren duizen
den toeristen bijeengekomen waren om dezegen vande paus in ontvangst te
nemen tijdens het middaguur De paus sprak ter ere van de 599-ste verjaar
dag van de plaatsing van de Schrijn van de Zwarte Madonna in Czestocho-
wa. welke door de eeuwen heen een symbool is geweest van Polens nationale
geest en katholicisme.
<Zie ook pagina 3)
Zuidafrikaans
avontuur
L UBBERS BIJ DE GAA Y FORTMAN
DEN' HAAG - De nieuwe informateur, mr. W. F. de Gaav Fortman hoopt nog deze
week het eerste gezamenlijke gesprek te lu-bben met de onderhandelaars van
CDA, PvdA en D'^6. Dit overleg zal mogelijk al vanmiddag plaatsvinden, maar
kan ook tot vrijdag worden uitgesteld. Woensdag ontving De Gaav Fortman de
nieuwe CDA-onderhandelaar Lubbers. Vanmorgen spreekt hij achtereenvolgens
met Den Uyl (PvdA) en Terlouw (D'6ti).
Het gesprek met Lubbers duurde giste- bouw van de Eerste Kamer binnenging,
ren onverwacht lang Pas zo'n 3.5 uur kwam hij weer naar buiten. Daarbij liet
nadat de CDA-onderhandelaar het ge- hij wéten bereid te zijn onder leiding
van De Gaay Fortman met PvdA en
D'66 te overleggen over de vorming van
een parlementair kabinet met deze par
tijen
De Gaay Fortman besprak met Lub
bers vooral het vorige week genomen
afwijzende besluit van de CDA-fractie
Verder besprak Lubbers met de infor
mateur het verwerken van de adviezen
van De Nederlandsche Bank en het
Centraal Planbureau Ook werd ge
sproken over de eis van het CDA om de
bezuinigingen, die volgend jaar nodig
zijn. al vast te leggen.
Naar woensdag eerst gebleken is. heeft
De Gaay Fortman dinsdagochtend nog
een kort en informeel gesprek gehad
met de leiders van FNV iKoki en CNV
(Van der Meulem
De woordvoerder van informateur liet
weten dat dit korte gesprek slechts in
formatief was.
Het VNO (werkgeversi heeft inmiddels
fel stelling genomen tegen de opvatting
van onder meer CDA-dnderhandelaar
Lubbers, dat in het voorlopig regeerak
koord al rekening was gehouden met de
adviezen van De Nederlandsche Bank
en het Centraal Planbureau Deze over
eenkomst noemt het VNO-weekblad
(Slot zie pag. 3 kol. 5)
Premier Begin links i en pi
bekendmaakten dat de auto
t Sadat tijdens de persconferentie waar
lesprekingen opnieuw zullen openen
ALEXANDRIE BEIROET (AFP l PI
RTR) - Een voor het eerst twijfelende
Sadat en een onverminderd schampe
re Palestijnse bevrijdingsorganisatie
(PLO) hebben woensdag een snelle suc
cesvolle afronding van de onderhande
lingen over Palestijnse autonomie vol
gens de akkoorden van Camp David
wel zeer onwaarschijnlijk gemaakt.
President Sadat van Egypte en pre
mier Begin van Israël besloten tijdens
hun top in Alexandrie wel tot hervat
ting. maar hun standpunten lagen nog
mijlenver uiteen. Niet alleen inzake de
mate van autonomie, maar ook op het
punt van het betrekken van de I'alc-
stijnen bij het proces.
De PLO reageerde via haar woordvoer
der Majed Abu Sharar nog 's avonds
schamper op hun bekendmaking van
de hervatting der onderhandelingen.
Egypte en Israel zullen geen Palestijn
bereid vinden om deel te nemen aan de
onderhandelingen. Evenmin als in het
verleden zullen zij vandaag noch mor
gen een Palestijn vinden die bereid is
tot een akkoord te komen met de vijan
den van zijn land en volk zo zei Abu
Sharar
Sadat twijfelde of er nog voor het einde
van het jaar een akkoord komt Voor
het eerst sloot hij de mogelijkheid niet
uit. dat dit met lukt Hu zei nog steeds
te hopen dat er voor het einde van het
jaar een resultaat is Sadat gebruikte
op de persconferentie wel de term 'vol
ledige autonomie die hij wil. volgens
het 'tweede deel van de akkoorden,
maar zei in deze fase geen Palestijnen
bij het overleg te willen hebben Begin
wil aanzienlijk minder ver gaan met Pa
lestijnse autonomie en wil de PLO hele
maal met bij de onderhandelingen,
docht tracht daarvoor gematigde Pale
stijnen te vinden. Op de kwestie van de
PLO ging Sadat niet in. Maar hij liet er
geen twijfel over bestaan, dat hu deze
organisatie als vertegenwoordigster
van de Palestijnen beschouwt, „maar
zij is met de enige'
Egypte wil een Palestijnse raad met rui
me wetgevende, economische en be
voegdheden op het gebied van de veilig
heid Deze constructie zou volgens de
Egyptische visie uiteindelijk moeten
kunnen leiden tot het ontstaan van een
onafhankelijke Palestijnse staat Maar
dit ls een absolute onmogelukheid voor
Begin, die een raad met beperkte be
voegdheden wil en nooit of te nimmer
territoriale autonomie.
De onderhandelingen zullen waar
schijnlijk op 23 en 24 september wor
den hervat, zo zei Begin. Volgens Egyp
tische bronnen zal dit waarschijnlijk
in New Yrok zijn en wel op het niveau
van ministers. Egypte had de onder
handelingen veertien maanden gele
den opgeschort wegens de Israëlische
inlijving van Arabisch oost-Jereuza-
lem.
Kabinet rondt
zonder Van Agt
begroting af
DEN HAAG - De ministerraad
gaat waarschijnlijk in afwezig
heid van premier Van Agt, die nog
steeds ziek is. vandaag het overleg
over de begroting voor volgend
jaar afronden.
Naar een woordvoerder van de
rijksvoorlichtingsdienst woens
dagmiddag meedeelde ligt het in
de bedoeling van de ministers van
daag in een vergadering van de mi
nisterraad de laatste knopen door
te hakken. Het is zeker dat premier
Van Agt daar door zijn ziekte niet
bij zal kunnen zijn en het is waar
schijnlijk dat de demissionaire pre
mier ook vrijdag nog niet beschik
baar is
Woensdag hebben vice-premier
Wiegel, minister Van der Stee van
financiën, minister Van Aardenne
van economische zaken en minis
ter Albeda van sociale zaken - de
zogeheten bestekministers, waar
toe normaal gesproken ook pre
mier Van Agt behoort - langdurig
overlegd over de begroting
Hel
Ui
vooralsnog onduide-
Llijk wat Zuid-Afrika
denkt te winnen met de groot
scheepse militaire actie in
ggaaj Angola De last', die het
Zuidafrikaanse bezettingsle
ger in Namibië van de SWAPO-guerrii-
lastrijders ondervindt vormt geen en
kele rechtvaardiging voor de door Zuid-
Afrika uitgelokte bijna-oorlogssituatie
in het zuiden van Angola Weliswaar
ontkent Pretoria de inval onder verwij
zing dal hooguit sprake kan zijn van
achtervolging van guerrillastruders
maar de Angolezen denken daar vol
strekt anders over Algehele mobilisa
tie en de dreiging met een oorlogs
verklaring aan Zuid-Afrika vormen de
tegenmaatregelen van de kant van de
marxistisch gezinde MPLA-regenng
van de nu zes jaar onafhankelijke vroe
gere Portugese kolonie De bedekte toe
speling van het regime m Luanda, dat
het wel eens de bijna twintigduizend m
Angola aanwezige Cubaanse nulltairen
zou kunnen inzetten tegen de Zuidafri
kaanse invallers, houdt het gevaar in
van een verdere escalering de Sowjet-
Unie en de Verenigde Staten zuilen in
dat geval steeds nauwer bij het conflict
betrokken raken met alle gevolgen van
dien.
In de steek gelaten als Zuid-Afrika
zich weet door de internationale ge
meenschap vanwege de verwerpelijke
apartheidspolitiek van de regering in
Pretoria, is dit land steeds meer op ei
gen kracht en (blanket macht gaan ver
trouwen Nog onlangs is de Zuidafri
kaanse defensiebegroting met bijna
eenderde verhoogd. Een door de Ver
enigde Naties bepleite vreedzame op
lossing voor Namibië, het vroegere VN-
mandaatgebied Zuid-West-Afrika
grenzend aan Angola en Zuid-Afrika. is
door de regering-Botha hooghartig van
de hand gewezen. Zuid-Afrika blijki
met van zins Namibië los te laten Zuid
afrikaanse troepen houden overigens
niet alleen dit gebied bezet, maar zij
achtervolgen bij voortduring de naar
onafhankelijkheid strevende guerrilla
strijders van de onafhankelijkheidsbe
weging SWAPO tot ver in het naburige
Namibië Zuid-Afrika beschouwt het
zuiden van Angola zo'n beetje als prive-
oefenterrein voor zijn militairen. Na
tuurlijk is dat in flagrante strijd met de
internationale wetten Kennelijk is de
Zuidafrikaanse regering de laatste ja
ren zo vertrouwd geraakt met militaire
acties in het souvereine Angola, dat de
grootscheepse militaire operatie van
deze week onder het hoofdstuk 'beperk
te acties valt. Maar intussen wordt op
uiterst gevaarlijke wijze met vuur ge
speeld daar moeten de Zuidafrikaanse
autoriteiten zich toch terdege van be
wust zijn.
De presidentswisseling in de VS is
mede van invloed op de hardere
houding van Zuid-Afrika tegenover de
zogenaamde 'frontlïjnstaten Presi
dent Ronald Reagan voert in tegenstel
ling tot zijn voorganger een. zij het nog
voorzichtig. pro-Zuid-Afnka-beleid Dit
land is in zijn ogen een bolwerk tegen
het opdringende communisme. In het
politieke denken van Reagan maakt
geheel Afrika deel uit van het conflict
tussen Oost en West Deze overtuiging
bepaalt mede zijn handelen ten aanzien
van dit werelddeel. De aanwezigheid
van Cubaanse troepen in Angola - Cu
ba vaart al bijna twintig jaar op de
koers van Moskou - is volgens Reagan
al reden genoeg om uiterst argwanend
te staan tegenover het MPLA-regime in
Luanda, dat op zijn beurt ook alweer
nauwe banden onderhoudt met Mós-
kou. Die feiten zijn niet te loochenen. Er
moet echter aan worden toegevoegd,
dat westerse waarnemers al eerder heb
ben vastgesteld, dat de aanwezigheid
van de Cubaanse militairen zonder
meer een stabiliserende factor is in de
binnenlandse politiek van Angola en op
techmsch-organisatorisch gebied het
door het vertrek van driehonderddui
zend Portugezen ontstane gat gedeelte
lijk opvult. Zolang Angola zich be
dreigd voelt, door Zuid-Afrika blijven de
Cubanen waar ze zijn De duur van hun
verblijf hangt mede af van de vraag hoe
lang Zuidafrikaanse militairen Nami
bië bezet houden De sleutel tot de op
lossing van de kwestie-Namibie is volle
dig in handen van Zuid-Afrika Zolang
zij zich echter moreel weet gesteund
door de Verenigde Staten is weinig
kans op een inschikkelijker houding
van de regering in Pretoria.
De militaire confrontatie met éen
van de frontlïjnstaten staat met op
zichzelf Ook in Zuid-Afrika zelf valt een
harder optreden van de autoriteiten te
signaleren De hoop op matiging vande
door vrijwel de gehele wereld veroor
deelde apartheidspolitiek, een hoop die
werd ingegeven door het eerste optre
den van premier Botha, is na de verkie
zingen van enkele maanden geleden
vervlogen Harder dan ooit tevoren zijn
de Zuidafrikaanse autoriteiten de afge
lopen weken opgetreden tegen illegale
bewoners van een zwarte woonwijk in
Kaapstad Het heeft er veel van weg.
dat premier Botha de voorstanders van
apartheid wil duidelijk maken, dat zij
uiteindelijk toch op hem kunnen reke
nen. De duizenden zwarten die op deze
wijze een normaal gezinsleven wordt
ontzegd, tellen gewoon niet mee Intus
sen voert de politiek van Pretoria tot
een gevaarlijke situatie in Zuidelijk
Afrika, die zijn weerslag kan hebben op
het hele wereldgebeuren.
Dim
