PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT De Gaay Fortman Sr. nieuwe informateur Geweld na dood van tiende hongerstaker Libië weigert Amerikaanse protestnota WERKLOOSHEID ZEELAND STEEG MET 9,1 PROCENT Protestmars in Kaapstad ff KABINET MET RUIME STEUN PARLEMENT Balsemao vormt nieuwe regering in Portugal LN STEDEN NOORD-LERLAND GEEN VERDERE STAPPEN WASHINGTON Opklaringen Eerst nog enkele buien, maar vooral meer opklaringen Middagtempera- tuur ongeveer 17 graden Matige, aan de kust vrij krachtige noordwesten wind Zie ook pagina 3 224e jaargang no. 195 Vrijdag 21 augustus 1981 DE JAGER-TOLHOEK moriKe .01100-21250' dag van 10.00-12 001 WfflMWÉÉO KEUKENS 1001 bouwmaterialen onder één dak! 'Van ome parlementaire redactie DEN HAAG - Koningin Beatrix heeft gisteravond laat mr. \V. F. de Gaay Fortman (CDA) benoemd tot informateur. Hij heeft opdracht gekregen te onderzoeken hoe zo snel mogelijk een kabinet kan worden gevormd dat óf zich verzekerd weet van een 'vruchtbare samenwerking met de Staten- Generaal'. óf zonder meer ruime steun in het parlement geniet. Deze opdracht li jkt vooralsnog te gaan in de richting van een kabinet waarin ministers zitten van CDA. PvdA en D'titi. Of dat kabinet, op de volledige steun van die drie fracties kan rekenen zal in de komende weken moeten blijken. Maar ook een poging om de breuk tussen deze drie fracties te lijmen wordt niet uitgesloten. De formulering over de ..vruchtbare sa menwerking met de Staten-Generaal" lijkt te duiden op een kabinet, waarbij geen sprake is van volledige steun in de volksvertegenwoordiging Fracties of delen daarvan kunnen dan zo n 'extra parlementair' kabinet ..gedogen Met name Pvd A-leider Den Uyl heeft de koningin gisteren in die richting gead viseerd. Nu blijkt dat 28 van de 47 leden van de CDA-fractie hetontwerp-regeer- akkoord uit de voorbije formatie wél steunen, vindt de PvdA dat er een kabi net van ministers uit CDA PvdA en D'66 moet komen, waarbij die 28 CDA'ers „het op zijn daden beoorde len". dus gedogen In de formulering van de opdracht aan mr. De Gaay Fortman sr wordt, zo blijkt uit het tweede deel ervan, ook de mogelijkheid opengehouden van een volledig parlementair kabinet. Omdat m de opdracht geen partijen genoemd worden zijn natuurlijk ook andere mo gelijkheden denkbaar maar gisteren werd al duidelijk dat in elk geval PvdA en D'66 alsnog tot een CDA- PvdA-D'66- kabinet willen komen, terwijl het CDA dat met uitsluit. Bovendien liet mr De Gaay Fortman PAGINA 2 te veel De meeste electriciteitsafnemers van de Zeeuwse energiemaatschappij PZEM zijn. met uitzondering van grootverbruiker Pechiney slecht af. Zij betalen teveel voor hun stroom Dat althans is de mening van de heer E. de Ferante. directeur van hel Bussum gevestigde Nebeko PAGINA 3 aanval De guerilla in El Salvador heeft de af gelopen week weer op spectaculaire wijze de aanval geopend Dit her nieuwde guerllla-oflensief lijkt een nieuwe etappe In te luiden in een bur geroorlog die in anderhalf jaar tijd meer dan 25 000 dodelijke slachtoffers heeft opgeeist PAGINA 7 weinig De Zeeuwse gemeenten doen te weinig aan dorpsvernieuwing En dal, terwijl herstel en nieuwbouw juist belangrijke mogelijkheden zyn voor handhaving en verbetering van de leefbaarheid ln de kleine kernen. De gemeenteraden moeten zich meer bewust zijn van het belang van de dorpsvernieuwing PAGINA 11 monument Een door de gemeente Den Haag in te stellen werkgroep gaat onderzoeken ol hel mogelijk is aan het Lange Voor hout een nationaal monument ter na gedachtenis van koningin Wilhelmina te plaatsen PAGINA 18 cursus ..Ik maak er een mannetje van dal to laai verslagen is Het enige wat Ik nog heb is m'n leefnetje met dat ene visje zegt Ton van Duinhoven over het lilm pje dat hij maakt voor de cursus 'Vaar (be)Wijs' van Teleac Niéuws uit Zeeland: 2. 5. 6. 7 en 9 Binnen- en buitenland, en 11 Opinie en achtergrond: 4 Sport: 13 Varia: 15 en 17 Radio en televisie: 18 j[ Financieel: 19 twee dagen geleden nog zonder omhaal weten dat naar zijn mening er een kabi-l net van deze drie partijen moet komen ..De verkiezingsuitslag wijst naar deze combinatie en dan moet je daar ook naar toe werkenzei hij dinsdag voor de NOS-t.v In datzelfde gesprek leverde De Gaay Fortman scherpe kritiek op de CDA- fractie die. door telkens weer met nieu we eisen te komen. ..zil op de. rand van wat naar de politieke zeden mogelijk is" Hu verweet toen CDA-leider Van Agt de zaak steeds weer op de lange baan te schuiven. Duidelijke keus De benoeming van mr. De Gaay Fort man lijkt daarmee een duidelijke keu ze voor een CDAPvdAD'66-kabinet. De adviezen die de koningin donderdag van de fractieleiders Van Agt. Den Uyl en Terlouw kreeg wezen ook - zij het elk op een andere wijze - in die rich ting. Van Agt adviseerde de benoeming van een CDA-mformateur. die zou moeten nagaan welk kabinet er gevormd kan worden Het CDA dacht daarbij ..met name. maarniet bij uitsluiting aan een kabinet van CDA. PvdA en D'66. Wel vindt het CDA dat het in de afgelopen (ïnlformatie opgestelde regeerakkoord niet meer geldig is In de opdracht van de koningin wordt over dat ontwerp-regeerakkoord niet gesproken Aangenomen mag worden dat mr De Gaay Fortman zal proberen na te gaan wat van het regeerakkoord gebruikt kan worden bij de vorming van zo n nieuw kabinet PvdA-leider Den Uvl stelde de benoe ming van twee formateurs voor. uit CDA en PvdA. die-met behoud van het bereikte ontwerp-regeerakkoord zo snel mogelijk alsnog een kabinet van CDA, PvdA en D'66 zouden moeten vor men Daarbij wees hij nadrukkelijk op de al genoemde extra-parlementaire variant Jan Terlouw <D"66i adviseerde de be noeming van een CDA-informateur die zou moeten proberen de breuk tussen CDA. PvdA en D'66 te lijmen Over de nog resterende geschillen kan opnieuw onderhandeld worden, maar de het overgrote deel waarover overeenstem ming bestaat moet gehandhaafd blij ven Geen ontslag WD-leider Wiegel wilde dal de konin gin de ontslagaanvrage van liet zitten de. demissionaire kabinet zou weige ren. Dat kabinet zou dan blijven zitten en moeten afwachten of bet in de volksvertegenwoordiging voldoende 'Van onze correspondent LISSABON - De leider van de Portuge se Sociaal-Democratische Partij. Pinto Balsemao. heeft zich donderdag bereid verklaard de functie van eerste minis ter weer op zich te nemen en een nieu we regering samen te .stellen. Balse mao nam tien dagen geleden ontslag na van onvoldoende steun voor zijn be leid binnen zijn eigen partij, de PSI). De christen democratische partijlei der. Freitas do Amaral. die steevast weigerde deel te nemen aan de vorige regering, maakt pas morgen bekend of hij zijn standpunt al dan met zal her zien. Het positieve antwoord van Pinto Balsemao op een verzoek uit zijn partij (PSDi lijkt echter een aanduiding dat de twee partijleiders tot een overeen komst zijn gekomen Hiermee lijkt de crisis binnen de Democratische Allian tie. bestaande uit sociaal democraten PSDi en christen-democraten iCDS". althans tijdelijk overwonnen Balsemao behoort tot de gematigde stroming binnen de regeringscoalitie die weigert om de systematische con frontatie met president Eanes voort te zetten gesteund wordt. Desnoods zouden nieuwe verkiezingen uitgeschreven moeten worden. De eis van het CDA dat de te benoemen CDA-mformateur zijn onderzoek met een schone lei begint werd gisteren al door Den Uyl en Terlouw van tafel ge veegd. Het CDA vindt dat de betrokken partijen nu niet langer gebonden mo gen zijn aan het gedurende de afgelo pen maanden tot stand gekomen ont werp-regeerakkoord. ..hoezeer die dos siers feitelijk ook tal van waardevolle bestanddelen zullen blijken te bevat- Ion aldus Van Agt,Daarmee zou de kabinetsformatie weer beland zijn bij haar beginpunt de dag na de Tweede- Kamerverkiezingen van 26 mei Den Uyl noemde het te gek dat je ter wijl ie elkaar tot op de lippen genaderd bent. nu alles zou weggeven Wie dat doet. neemt de totstandkoming van du kabinet niet ernstig' De PvdA is vol gens hem wat programma en zetelver deling betreft uit onderhandeld Den Uyl gaat ervan uit dat het door hem beoogde kabinet van ministers uit CDA, PvdA en D'66in voldoende mate steun in de Tweede Kamer zal moeten trachten te verwerven" Hij wees erop dat een meerderheid van de CDA-frac- tie het eens is met het ontwerp-regeer akkoord uil de afgelopen formatie, maar slechts nee zei omdat CDA-lei der Van Agt anders zou opstappen .Die steun moet manifest gemaakt kunnen worden BELFAST - Kinderen kijken hier naar een brandende vrachtwagen tijdens de golf van geweld die Noordierland teistert na de dood van de 10de IRA-hongerslaker. Michael Devnic. gistermorgen in de Maze-gevangeuts in Belfast Gedoogsleun Deze constructie, met gedoogsleun van een deel van) de CDA-fractie, komt sterk overeen met die uit 1973. toen een kabinet tot stand kwam van PvdA. KVP. ABP, D'66 en PPR. het kabinet- Den Uyl, zonder dat er van de kant van KVP en ARP sprake was van volledige parlementaire steun. Dezë losse band tussen CDA-kamer'le den en het regeerakkoord zou dan vol gens Den Uyl slechts de .losse einden moeien betreffen waarover tussen CDA en PvdAD 66 geen overeenstemming was bereikt. Al het andere dient over eind te blijven Een lijmpoging door Informateurs wijst de PvdA af Dat zou betekenen dat de formateurs iets over het hoofd hebben gezien en dat is met zo De resterende geschilpunten mogen de totstandko ming van een kabinet van CDA, PvdA en D'66 niet in de weg staan Ook D'66 houdt vast aan het tot nu toe bereikte akkoord Op basis daarvan moet de CDA-informateur de breuk tussen CDA en PvdA-D'66 lumen. Ter- louw zei dat wel opnieuw onderhandeld zal moeten worden over de resterende sociaal-economische geschilpunten .Wanneer dat vooraf wordt uitgesloten dan zal ook deze poging meteen tot mis- <Slot zie pagina 8 kolom 61 BELFAST li Pil - Een uitbarsting van geweld is gevolgd na de dood van een tiende Nuordierse hongerstaker. Michael Devinc. die donderdagochtend over leed enkele minuten, nadat de stemlokalen waren opengegaan in een speciale verkiezing van een opvolger in hel lagerhuis van de eerste o\ crlcdcn hongersta ker. Bobby Sands. Bij een schielpartu in een katholieke wijk m Belfast.-Andersonstown werd een Britse soldaat gewond. Volgens de Reagan: geen onderhandelingen verkeersleiders WASHINGTON (RTRi-President Rea- gan van de Verenigde Staten heeft hel \erzock van de internationale federa tie van luchtverkeersleidersorganisa ties Ifactea verworpen om de onder handelingen met de stakende ver keersleiders in zijn land te heropenen. Dit heeft zijn minister van verkeer. Drew Lewis, donderdag meegedeeld. De Ifatca stuurde vorige week donder dag een telegram naar president Rea gan met het dringend verzoek weer met de bond van de stakende verkeerslei ders, Patco. te gaan praten. In afwach ting van het antwoord uit de VS stelde het bestuur van de federatie sancties tegen het vliegverkeer van en naar de VS uit tot 22 augustus Op die dag komt het bestuur in Amsterdam bijeen, net als vorige week donderdag politie zijn in Beltast en Londonderry honderden bezinebommen gegooid naar politieauto's. De politie beant woordde de aanvallen met plastic ko gels Uitvalswegen in het katholieke westen van Belfast werden geblok keerd met tientallen in brand gestoken auto's In Londonderry. Devines woon plaats. liepen stille marsen door katho lieke wijken uit op veldslagen tussen jongeren, politie en leger. De 27-jange Devine was de tiende ge vangene die overleed in de Maze-gevan- genis van Belfast na een hongerstaking Gevangenen van het Noordierse repu blikeinse leger voeren al zes maanden een campagne van hongerstakingen om een speciale behandeling af te dwin gen Devme was mede-opdnehter van de radicale ondergrondse organisatie. Ierse Nationale Bevrijdingsleger iIN- LAi en zat een straf uit van twaalf jaar wegens bezit van buitgemaakte wa pens. Devine stierf om tien voor acht 's morgens op de zestigste dag van zijn actie volger in het lagerhuis moet worden ge kozen voor Bobby Sands die als eerste hongerstaker overleed. In april behaal de Sands een kleine meerderheid van 1146 m het district waar 73 000 kiezers staan geregistreerd Het lagerhuis ver bood na de dood van Sands op 5 mei veroordeelde guerrillastrijders mee te doen aan verkiezingen, waarna de na tionalisten Sands politieke vriend Owen Carron (28i kandidaat stelden Het lijkt waarschijnlijk dal hij voordeel zal halen uit de dood van Devine Na de dood van Devine zijn er in de Mazc-gevangenis nog zes republikei nen in hongerstaking. De Britse rege ring zegt dat zij niet w il praten over een verbetering van het regime in ge vangenis zolang de hongerstakingsac ties voortduren. Verkiezingen Even eerder was het stemmen begon nen in hei Noordierse grensdistrict Fermanagh-South Tyrone waar een op- De Gaay Fortman Sr. MIDDELBURG - Dc werkloosheid iu Zeeland is in dc maand juli zeer sterk gestegen. Vooral door het op de ar beidsmarkt komen van een groot aan tal schoolverlaters steeg het aantal w erkzoekenden met 637 personen lol een totaal van 7313. Dal is een stijging met 9.1 proeent. Dit blijkt uit de don derdag gepubliceerde cijfers van hel districtsbureau voor de arbeidsvoor ziening in Zeeland. De stijging van de werkloosheidscijfers bleef in juli achter mei de landelijke, die 9.6 procent bedroeg. In juni was er voor het eerst sinds februari sprake van 'een stijging Toen kwamen er 491 werkzoe kenden bij. In vergelijking met de cijfers voor het gehele land neemt Zeeland nog altijd een relatief gunstige positie in In juli steeg het landelijke werkloosheidsper centage van 8.5 naar 9.3 hel Zeeuwse van 7.2 naar 7 9. De vrouwen blijken er daarbij veel slechter voor te staan dan de mannen m Zeeland De werkloos heid onder hen is gestegen van 12.9 naar 14.6 procent terwijl het landelijke per centage eind juli 13.7 proeent bedroeg. De werkloosheid onder de mannen daarentegen steeg van 5.9 procent in juni tot 6.4 procent eind juli. Landelijk bedroegen deze percentages 7.3 en 8.0 De toename van de werkloosheid m juli is voor een belangrijk deel het gevolg van de inschrijving van schoolverla ters. Slechts een kwart van de nieuw ingeschrevenen behoort tot de mensen die al eens eerder hebben gewerkt., bij na 75 procent is schoolverlater Het to taal aantal ingeschreven schoolverla ters nam toe van 1023 personen in juni tot 1492 in juli en ligt daarmee bedui dend hoger dan een jaar geleden toen er eind juli 1066 ingeschreven stonden De schoolverlaters zorgden ervoor dat de werkloosheid onder jeugdigen lot en met 22 jaar opnieuw explosief steeg Eind juni waren er in deze categorie niet minder dan 2859 mensen zonder werk. tegen 2377 eind juli Ter vergelijking, eind mei bedroeg de werkloosheid in deze groep nog 1914 personen De stijging van de werkloosheidscij fers deed zich in alle acht Zeeuwse rayons gelden. De percentages liepen uiteen van 4,9 procent (rayon Goes) tot 18,1 proeent (rayon Oostburgi. Dat de cijfers in Goes minder toenamen dan iSlot zie pag. 2 kol. 7t BRUSSEL/W'ASHINGTON (RTR AFP APA) - De Libische regering heelt ge weigerd de Amerikaanse proteslnola in ontvangst te nemen over hel inci dent tussen Libische en Amerikaanse vliegtuigen woensdag. Dit heeft de am bassadeur van Libië in Brussel be kendgemaakt. Dc nota is door de Belgi sche ambassade in Tripoli, die de Ame rikaanse belangen behartigt, overge bracht aan de Libische De regering in Tripoli is van mening dat de nota bedoeld is om de inmenging en de agressie van de Verenigde Staten en de Amerikaanse vloot in het luchtruim en de territoriale wateren van Libië te verbergen aldus de ambassadeur Een nota bestemd voor Washington, met een Libisch protest is op de Belgische ambassade m Tripoli algegeven Washington laat het bu het protest te gen de Libische actie zo heeft een Ame rikaanse regeringsfunctionaris dondt dag verklaard De Amerikaanse regering wil de /a. als gesloten beschouwen en denkt e: het geheel niet meer over Mappen de Veiligheidsraad zo ze) Sin deni Het haalde waarnemers aan vol gens w ie het oor\ al an woensdag dc omvang van dc bedreiging aantoont die de permanente aanwezigheid \an dc Amerikaanse luchtmacht in gebieden en wateren van and< den vormt. Westerse diplomaten in Mosko den een fellere aanvul var. de Ru. media op Washington \u\va< zesde Amerikaanse vloot in de Middel landse Zee als een inbreuk op de on schendbaarheid en de veiligheid van een Arabische staal en lid van de Arabi sche Liga Hu verwijt de Verenigde Sta ten met deze oefeningen de spanning in het Nabije. Oosten te vergroten en de rol en de verantwoordelijkheid als groot macht met waar te maken. Over hel neerschieten van de twee Libische toe stellen sprak Klibi niet 'Gevaarlijk Het Russische persbun toonden zich i lijk voorzichtig t Haig retaris-generaal van de Arab)- ga. Tsiedh Klibi. veroordeelde :1a:! m Tunis de oefening van de De Amerikaanse minister van buiten landse zaken Alexander Haig zei don derdag dat de Libische aanval op Ame rikaanse toestellen niet geheel onver wacht is gekomen De oefening van de zesde vloot in de Middellandse Zee moeten volgens Haig gezien worden als een duidelijk blijk dat deze regering er op zal staan dal de rechten en verplichtingen van de Ver enigde Staten m de internationale ge meenschap onaangetast blijven. Pro vocaties zullen zonodig met geweld beantwoord worden, aldus Haig In die zin hccfl liet luchtgevecht een signaalfunctie, zo zei dc Amerikaanse minister, al gaat het hier meer om een routinezaak die door onvoorzichtig heid van de andere partij een ongeluk kige afloop had. Verpleegtehuizen moeten personeel ontslaan HILVERSUM - Voor pas afgestudeer de ziekenverzorgers dreigt ontslag, omdat overal in ons land de doorstro ming onder gediplomeerde verpleeg kundigen momenteel stagneert. Drie verpleegtehuizen in Het Gooi hebben voor in totaal 29 ziekenverzorgers, die aan het eind van deze maand hun inter ne opleiding hebben voltooid, ontslag aangevraagd. Volgens dc Nationale Zickcnhuisraaddn Utrecht is Het Gooi geen uitzondering, in het hele land doet eenzelfde situatie zich voor. Woordvoerders van de drie verpleegte huizen zeggen dat dit de eerste keer is in Het Gooi dat men een dergelijke beslis sing heeft moeten nemen Door de slechte economische situatie blijven de mensen langer in dezelfde baan", aldus de woordvoerders. KAAPSTAD il'PIRTRi - Bijna 1000 mensen hebben donderdag in Kaap stad geprotesteerd tegen de behande ling door de Zuidafrikaanse regering van ruim 1200 zwarten die naar de stad waren gekomen in de hoop zich daar tc vestigen. De politic hield de optocht legen bij de ingang van dc parlements gebouwen. Meer dan 1000 zwarten zijn woensdag in kamp Nyanga bij Kaapstad opgepakt Donderdag maakte de regering bekend dat zij worden overgebracht naar het thuisland Transkei In het kamp zijn slechts 60 zwarten achtergebleven Het merendeel van de demonstranten donderdag waren blanke leden van de vrouwenbeweging voor vrede Er zijn geen arrestaties verricht. Een delegatie van 20 dominees werd tot het parle ment toegelaten en liet een protestbrief achter op het ministerie voor aangele genheden van zwarten De oproerpoli tie verzocht de demonstranten te ver trekken en oppositieleden in het parle ment vroegen hun zich te verspreiden. In de thuislanden sterven jaarlijks rond 50 000 kinderen aan ondervoeding, zo verklaarde een woordvoerder van de R K-organisatie Justice Peace in Kaapstad. Om die reden trekken hele gezinnen uit de onderontwikkelde ge bieden van het platteland naar de in dustriecentra. waar zij werk hopen te vinden De Nederlandse regering heeft de am bassade in Pretoria om nadere inlich tingen gevraagd over dc doodvonnis sen die een Zuidafrikaanse rechtbank woensdag tegen drie leden van het ver boden Afrikaanse Nationaal Congres heeft uitgesproken.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 1