PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Formateurs geven
opdracht terug
AMERIKANEN SCHIETEN TWEE
LIBISCHE VLIEGTUIGEN NEER
OPEC nog niet eens
over eenheidsprijs
VERDEELD CDA BLOKKEERT COALITIE
vandaag
Agent schiet
man in been
Grote Noorse
gasvondst
Uiteenlopende lezingen luchtgevecht
DDR-MUSICUS
WIL ASIEL
VeeI bewolking
Veel bewolking en af en toe regen
MicLdagtemperatunr omstreeks 18
graden
Vrij krachtige en aan de kust harde
wind. draaiend van zuidwest naar
224e jaargang no. 194
Donderdag 20 augustus 1981
KEUKENCENTRUM
't HOEKJE VAN GOES
Koningstraat 9. tel. 01100-14160
KELLER EN BOSCH
KEUKENSPECIALIST
IVan onze parlementaire redactie'
DEN HAAG - Een sterk verdeelde CDA-fractie heeft woensdagmiddag de vorming van een
kabinet met PvdA en D'66 afgewezen. Daarmee is de poging van de formateurs Kremers en Van
Thijn mislukt. Zij hebben woensdagavond reeds hun eindverslag uitgebracht aan koningin Bea
trix, met het verzoek van hun opdracht ontheven te worden. Het gesprek duurde twee en een half
uur. De koningin heft het verzoek ingewilligd.
Het CDA liet met 35 tegen 12 stemmen vooral een gevolg was van het gebrek
tuigen. De coalitie was nastrevens
waardig Hij is helaas niet mogelijk ge
bleken.' zei Van Agt
Lijmen
weten geen heil te zien in de vorming
van het centrum linkse kabinet, nadat
fractieleider Van Agt had meegedeeld
op te zullen stappen indien de fractie
'ja' zou zeggen Deze harde opstelling
van de CDA-leider en beoogd premier
gaf voor 16 van de 35 'nee-stemmers' de
doorslag (één CDA-lid was afwezig).
Deze groep van zestien middenmoters
vindt dat het kabinet er met het voorge
stelde programma wel moet komen.
Voor hen geldt echter als voorwaarde
dat Van Agt premier hiervan dient te
zijn. Hun 'nee-stem' is dan ook een di
rect gevolg van het veto van Van Agt
Bij deze groep behoren onder meer de
vroegere informateurs Lubbers en De
Koning en demissionair minister De
Ruiter (justitie)
Woede
ln een eerste reactie reageerden de
fractieleiders van PvdA (Den Uyl) en
D'66 (Terlouw) teleurgesteld en met
woede op het CDA besluit. Den Uyl was
„bitter en teleurgesteld" en noemde de
woensdag een „dag van ontluistering".
Terlouw wees erop dat het CDA-nee
samen werking
Koninklijke Maatschappij De Schel
de' in Vlissingen gaat een samenwer
kingsovereenkomst aan met de Tai
wan Machinery and Manufactory
Company voor de bouw van Zwitserse
Sulzerdieselmotoren voorschepen De
overeenkomst wordt volgens directeur
ir J van Loosen aangegaan voor een
bepaald project, maar kan mogelijk
uitgroeien tot een verdere
king.
PAGINA 3
vertrouwen bij Van Agt in de nieu
we coalitie.
De beide fractieleiders benadrukten
dat een meerderheid in het. parlement
in feite het beoogde kabinet en het pro
gramma steunt. Den Uyl noemde dat
een belangrijk positief aspect. Hij ging
zo ver om te zeggen dat de mogelijkheid
voor de drie partijen om met dit pro
gramma te regeren „niet is weggesla
gen. Er is echter wel een aanslag opge-
pleegd"
Van Agt liet na afloop van het CDA-
beraad weten geen politieke conse
quentie uit. de CDA-verdeeldheid te zul
len trekken Het speet hem echter dat
hij niet meer overtuigingskracht had
gehad om de fractie van de onaan
vaardbaarheid van het akkoord te over
kaping
Alle opvarenden van de donderdag ge
kaapte Iraanse snelle patrouillebont
Tabarzin die zich nog aan boord be-
vonden, hebben zich op Franse bodem
ontscheept Dit heeft het Elysee-paleis
woensdagmiddag in een communiqué
bekendgemaakt.
PAGINA 9
stagnatie
'Van onze parlementaire redactie
DEN' H AAC'i - De door een meerderheid
in de Tweede Kamer gewenste cen
trum-linkse coalitie van CDA. PvdA en
D'66 kan er toch nog komen. Daarvoor
is echter nodig dat de te verwachten
lijmpoging op korte termijn succes
heeft. Een andere mogelijkheid is dat
CDA-fracticleider Van Agt alsnog be
sluit uit de aetieve politiek te treden.
Te verwachten valt echter dat pas over
enkele weken duidelijkheid over deze
mogelijkheid ontstaat.
Een lijmpoging is daarom de meest
waarschijnlijke volgende stap. omdat
de drie fractieleiders vrijwel een ak
koord bereikt hadden. Ook m 1977 zijn
verscheidene breuken in de formatie-
Den Uyl door het optreden van één of
twee nieuwe informateurs gelijmd Uit
eindelijk kwam het kabinet-Den Uyl-II
er niet omdat de PvdA te veel eisen stel
de op het personele vlak
Extraparlementair
Mocht de lijmpoging mislukken, dan
wordt in Den Haag het optreden van
een 'extraparlementair kabinet' moge
lijk geacht In dit kabinet, dat formeel
geen banden met de Tweede Kamer zou
hebben, zouden CDA, PvdA en D'66 als
nog het nu vrijwel gereedgekomen pro
gramma kunnen uitvoeren Probleem
is alleen dat een dergelijk kabinet voor
de PvdA nooit zal gelden als 'extrapar
lementair' omdat PvdA-leden die tegen
de wens van de partij in een kabinet
gaan zitten, worden geroyeerd
D'66 en CDA hebben aanzienlijk min
der moeite met een dergelijke kabinet
Het beste voorbeeld hiervoor uil de re
cente historie is het eerste kabinet-Den
Uyl. dat kabinet slechts kon rekenen
op gedoogsteun van KVP en ARP
Den Uyl verklaarde woensdag ook wel
in te zijn voor een dergelijke construc
tie ..Dat is erg goed bevallen Ik sluit
zoiets niet uit". Mocht zo n kabinet er
alsnog komen, dan üjkt het waarschijn
lijk dat geen van de drie fractieleiders
hierin zitting zal nemen Zij zijn te veel
het symbool van hun partij om het 'ex
traparlementaire' nog geloofwaardig te
doen zijn.
Verkiezingen
Een laatste mogelijkheid is de voortzet
ting van de huidige coalitie Te ver
wachten valt in dit geval dat het ont
slag van demissionaire premier Van
Agt en zijn huidige kabinet geweigerd
wordt. Het kabinet krijgt dan de op
dracht om binnen een bepaalde tijd
nieuwe verkiezingen uit te schrijven
In Den Haag achten waarnemers hel
uiterst onwaarschijnlijk dat koningin
Beatrix te zijner tijd zal aansturen op
de vorming van een minderheidskabi
net van CDA en VVD, zo nodig met ge
doogsteun van SGP. Deze 'Staphor-
ster-variant' lijkt onmogelijk gewor
den nu zo'n groot deel van hel CDA
heeft laten weten geen politieke be
zwaren te koesteren tegen de centrum
linkse coalitie.
Hij wilde (nel als de beide andere frac
tieleiders) niet vooruitlopen op de
vraag wat er nu moet gebeuren. De drie
fracties komen hierover vanochtend
bijeen. De verwachting is dal de frac
tieleiders, net als VVD-leider Wiegel,
nog hedenmiddag door koningin Bea
trix ontvangen zullen worden. Het is
overigens gebruikelijk dat gepoogd
wordt een breuk, zoals die nu ontstaan
is. te lijmen.
Waarschijnlijk zal daarvoor een CDA er
gevraagd worden, die wat verder van de
politiek staat. In Den Haag vallen hier
voor al de namen van SER-vooratter
De Pous. minister Albeda (sociale za
ken) oud-CDA-voorzitter Steenkamp
en oud-minister De Gaay Fortman
Overigens gelooft de huidige CDA-
voorzitter Bukman niet dat het kabinet
van CDA. PvdA. D'66 er nog zal komen.
Na bijwoning van liet, CDA-beraad ver
klaarde hij dat bijna als een onmoge
lijkheid te beschouwen. Hij wees er ver
der op dat de fractie vooral problemen
heeft met bepaalde onderdelen van de
sociaal-economische voorstellen Het
dreigement, van Van Agt om af te treden
(Slot zie pag. 3 kol. 2)
Formatie
gestrand
EINDHOVEN (ANP) - Een agent van de
Eindhovense gemeentepolitie heeft
woensdagavond een 52-jarige Einrïho-
venaar in zijn rechter onderbeen ge
schoten. Volgens de agent heeft hij ge
handeld uit noodweer.
De politieman was met zijn collega naar
een flatwoning aan de Eindhovense
Glonantstraat gestuurd omdat daar
een bewoner aan het schieten zou zijn
met een geweer De 52-jange bewoner
bekende tegenover de agent dat de
schoten inderdaad van hem afkomstig
waren Daarna gooide hij de deur voor
de neus van de politiemannen dicht
Toen zij opnieuw aanbelden verscheen
de man met zijn geweer in de deurope
ning en schoot rakelings langs het
hoofd van één van de agenten. Deze po
litieman schoot onmiddellijk terug. Na
de schietpartij verdween de man weer
haastig in zijn woning De politie moest
de voordeur forceren of hem te kunnen
aanhouden
DEN HAAG - Een 'pinnig' kijkende CDA-leider Van Agt tijdeus zijn persconferen
tie gisteravond in het gebouw van de Tweede Kamer, na het mislukken van de
kabinetsformatie
VANDAAG VERDER OVERLEG
Van onze correspondent Willem OJfcnbergt
GENEVE - De ministers van dc dertien olie-exporterende landen, verenigd in de
OPEC. hebben woensdag nog geen akkoord bereikt over een eenheidsprijs. In
feite, zo zei de OPEC-voorzitter. de Indonesiër Soebroto. na afloop v an de tweede
zitting woensdagavond is er louter een principe-afspraak die zegt dat alle partij
en streven naar een eenheidsprijs. Maar het standpunt van Saoedi-Arabie ligt
nog even ver aT van dat van de andere OPEC-landen als voorheen.
Samen met nog vijf andere OPEC lan
den houdt Venezuela vast aan een tariel
van ten minste 36 dollar per vat Het
gematigde Saoedi-Arabie wü niet ver
der gaan dan een verhoging van zijn
prijs van 32 naar 34 dollar om tot de
gewenste eenheidstarieven te komen
Hoewel olie-minister Jamani niet
uitsloot dat zijn land tot. 36 dollar zal
gaan Venezuela heeft nu als compro
mis voorgesteld om tot eind dit jaar 36
dollar te berekenen. Pas daarna zou Ve
nezuela willen praten over een een
heidsprijs.
Er moet vandaag een redelijk gemid
delde lüt de bus komen tussen de prij
zen voor hoogwaardige ruwe olie i40
dollar per vat), en de lichtere Saoedi-
Arabische olie (32 dollar per valt Ook
moet nog overeenstemming worden be
reikt over de tijdsduur van een een
heidsprijs. Een beoogde produktiever-
mindering zou vanzelf optreden wan
neer de olieprijzen worden afgestemd
op de vraag. Herstel van dit marktme
chanisme. dat nu door overproduktie
en olie-overschotten op de wereld
markt is verstoord kan. aldus Soebroto.
alleen bereikt worden door stabilise
ring van de prijzen Maar zo zei hij. we
moeten nog door diepe dalen en over
hoge bergen voor het zover is.
OSLO (RTR) - Dc Noorse staatsolie
maatschappij Statiol heeft een belang
rijke gasvondst gedaan voor de kust
van N'oord-Noorwegen. Een woord
voerder van de maatschappij ver
klaarde woensdag dat de reserve mo
gelijk 150 miljard kubieke meter aard
gas bevat.
Het veld ligt ten noordwesten van de
stad Tromso. die ruim boven de poolcir
kel ligt. Enkele dagen geleden zijn pro-
duktieproeven begonnen bij een 2.200
meter diepe put Er zullen meer exploi-
ratieboringen moeten worden uitge
voerd om de exacte omvang vn het veld
te kunnen bepalen. De zee is ter plaatse
260 meter diep en dat zou volgens de
woordvoerder van Statiol technische
problemen kunnen geven bij de pro-
duktie
De ontwikkeling van het Schutters
hofgebied in Goes blijft stagneren. Hel
eerste deel van de herinrichting van
dit historische gebied in hel centrum h
van de Ganzestad verliep vrij vlot
Ook de tweede fase kwam aanvanke- li
lijk vlot van de grond, loidat er door ij
verschillende oorzaken (link de klad in L
kwam
PAGINA 11
twee
In heel Polen zijn woensdag maar twee
kranten verschenen nadat drukkers
en opmakers, leden van de onafhanke- t;
lijke vakcentrale Solidariteit, dinsdag
avond aan een 48 uur durende protest-
staking waren begonnen Hun protest i
is gericht tegen wat zü beschouwen als
een niet aflatende lastercampagne te
gen de vakcentrale in de media
PAGINA 12
De SU-22. gevechtsvliegtuig van Russische makelij
Het Amerikaanse negtuigtype F-14.
weigering
Bijna alle Zeeuwse voetbalclubs
schreeuwen om een spits Landelijk
zaterdag derde klasser Kapelle heeft
er een in Peter de Waard maar die mag
volgend seizoen niet uitkomen voor
zijn oude club Hij moet op non-actief
omdat hij weigerde een nieuw contract
te tekenen bil zijn Belgische club Wa
regem
PAGINA 13
topper?
Feyenoord kreeg waarvoor het naar
het Olympisch Stadion was afgereisd
een punt dankzij een goal van Jan van
Deinsen. twintig minuten voor tijd
Ajax dat voor rust toonaangevend
was. had gezien het veldoverwicht tij
dens driekwart van de wedstrijd meer
verdiend dan dit gelijke spel
Nieuws uit Zeeland: 2. 4. 5.
7 en 9
Binnen- en buitenland. 3
en 11
Sport: 12 en 13
Radio en televisie: 15
Financieel: 17
LONDEN (RTR/DPA) - Jachtvliegtui
gen van dc Amerikaanse marine heb
ben woensdag boven de Middellandse
Zee twee Libische gevechtsvliegtui
gen neergeschoten. Aan dit incident,
waarover de lezingen uiteenlopen, is
een felle propaganda-oorlog tussen de
VS en Libié voorafgegaan.
Washington heeft woensdag de Amen-
kanen die nog in Libié zijn gevraagd
naar de VS terug te keren Alan Rom
berg, woordvoerder van het Amen-
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken. die dit meedeelde, zei dat er nog
ongeveer 2500 Amerikanen in Libië zi jn
Volgens de Amerikanen werden twee
Tomcats F-14. afkomstig van het door
kernenergie voortgedreven vliegdek-
schip Nimitz door twee Libische ge
vechtsvliegtuigen van Russische ma
kelij (SU-2'21 aangevallen toen zij op een
patroutllevlucht waren tijdens Ameri
kaanse vlootmanoeuvres in het zuiden
van hel centrale deel van de Middel
landse Zee. Een van de twee Libische
toestellen had een rakel afgevuurd en
het andere deed een aanval toen beide
vliegtuigen werden neergehaald door
Sidewinde-raketten. afgeschoten door
de Amerikaanse jachtvliegtuigen. Men
heeft gezien dat éen van de twee Libi
sche piloten met zijn valscherm uit ziin
toestel sprong De Tomcats zjjn behou
den naar de Nimitz teruggekeerd
Andere lezing
De Libiers geven een andere It zing van
het incident. Zü zeggen dat uritl Ameri
kaanse vliegtuigen twee Libische
straaljagers aanvielen Volgens hen
deed liet luchtgevecht zich voor in een
gebied dat binnen de door Libië vastge
steld territoriale zone van 200 nujl ligt
Washington erkent deze aanspraak v
Libië niet en houdt het op een zone v
60 mijl
In het Libische communique woidi niet
gemeld of de aangevallen vliegtuigen
zijn getroffen 1
Een Libische militaire woordvoerder
geciteerd door Radio Tripoli, maakte
woensdagavond bekend dat een Ameri
kaanse F-14 werd neergeschoten.
Hij zei later dat de Libische marine
woensdagavond de wrakstukken heeft
gevonden van de neergeschoten F-14
Het Amerikaanse ministerie van defen
sie heeft ontkend dat er een Amen
kaans vliegtuig is neergeschoten.
regering welen dal elke nieuwe aanval
op Amerikaanse strijdkrachten :n dc
internationale wateren of het interna
tionale luchtruim zo nodig niet geweld
zal worden afgeslagen
Protest
Washington heeft inmiddels bij de Libi
sche missie bij de V N. geprotesteerd
tegen 'een niet uitgelokte aanval op
twee Amerikaanse vliegtuigen boven
de Middellandse Zee' en de Amerikaan
se vertegenwoordiging bij de volkeren
organisatie heeft m een brief aan de Vei
ligheidsraad de omstandigheden van
het incident uiteengezet. Ook de bond
genoten in de NAVO zijn op de hoogte
gesteld
Ook Libië heeft de voorzitter van de
Veiligheidsraad zijn versie van het
luchtgevecht gegeven
Piraterij
Een commentator voor de Russische
televisie heeft woensdagavond het
neerschieten door de Amerikanen van
twee Libische jagers een'daad van pira
terij' genoemd, die heelt geleid tot een
storm van verontwaardiging over de
hele wereld, de V S inbegrepen.
De Palestijnse bevrijdingsorganisatie
(PLOi noemde hel neerhalen van de Li
bische vliegtuigen 'een flagrante agres
sie en een daad van terreur'.
De Libische leider, kolonel Mouammar
Gaddafi, heeft nog eens gezegd dat de
Verenigde Staten en hun 'lakeien' Libië
en zijn bondgenoten met hun agressie
ve politiek dwingen 'alle noodzakelijke
maatregelen te nemen om daar een ein
de aan te maken'. Het 'socialistische
kamp' staat daarbij volledig achter ons.
aldus Gaddafi Gaddafi legde de verkla
ring af na de ondertekening woensdag
morgen van het verdrag met Zuid-Je-
men en Egypte. Op dat moment was er
officieel nog niets bekend over het
luchtgevecht
Dollar
De koers van de dollar, die de afgelo
pen dagen onder druk stond, is woens
dag op de wisselmarkten in West-Euro
pa stevig gaan stijgen nadat bekend
was geworden dat vliegtuigen van dc
Amerikaanse marine twee Libische
straaljagers hadden neergeschoten.
OS,
»p de avond van 26 mei -
de dag van de tweedeka
merverkiezingen - gaven ana-
EtgJggjJ lyserende journalisten, ver-
ÉggÊg enigd in een televisieforum.
als hun oordeel, dat de vor
ming van een kabinet wel eens tot diep
in de herfst zou kunnen duren. Bijna
drie maanden na dato lijkt hun profe
tie' meer dan ooit werkelijkheid te zul
len worden gisteren strandde de zorg
vuldig voorbereide formatiepoging van
het duo Kremers-Van Thijn om een ka
binet tot stand te brengen van CDA-
PvdA-D 66. Een formatiepoging, die zo
was bij de aanvang gesteld, niet stuk
kon en mocht lopen. CDA en PvdA wa
ren. zo werd voortdurend betoogd, als
gevolg van de verkiezingsuitslag 'tot el
kaar veroordeeld Een huwelijk uit hei
de kon het nooit worden. Daarvoor zat
(en zit er te veel oud zeer. om nog maar
niet te spreken van de weinig vriend
schappelijke gevoelens die de leiders
van beide partijen, respectievelijk Van
Agt van het CDA en Den Uyl van de
PvdA voor elkaar koesteren. In de poli
tiek hoeft dat evenwel geen beletsel te
zijn om zakelijk toch uitstekend met el
kaar te kunnen opschieten. Een ver
standshuwelijk dus tussen beide grote
partijen, waarbij als derde partner D'66
werd uitgenodigd Het leek allemaal zo
mooi. Maar sprookjes houden zelden
stand in de harde wereld van de
werkelijkheid. Vorige week kondigden
zich de eerste tekenen aan van de ko
mende scheiding, vóórdat zelfs het hu
welijk was voltrokken. Afgelopen
weekend plaatste Van Agt met zijn op
merkingen in een radioprogramma een
bom-op-scherp onder de formatiepo
ging Zijn eigen fractie fungeerde giste
ren als lont. Van Agt liet de CDA-ka-
merfractie weinig keus hem als politie
ke voorman behouden betekende
voorlopig91 afstand van de PvdA als
regeringspartner
Poliüeke tegenstellingen, gebrek aan
vertrouwen en persoonlijke afkeur
liggen ten grondslag aan de mislukking
van de formatiepogmg De "politieke
wil', zoals dat in de taal van de politici
heet. was niet voldoende aanwezig om
Nederland op een cruciaal moment een
regering te bezorgen, die zowel politiek
als maatschappelijk brede steun heeft
En zoals altijd vindt de ene partij, dat
de andere het. verkeerd heeft gedaan.
Wie gisteravond Van Agt en Dpn Uyl
heeft gehoord zal de conclusie hebben
getrokken, dat beiden vanuit een ge
heel verschillende politieke visie pra
ten. Als dat het geval is moet de politie
ke wil aanwezig zijn om gezamenlijk de
problemen te lijf te gaan. Ontbreekt het
aan die wil - kennelijk is de nood nog
niet groot genoeg - dan komen de par
tijen nooit tot elkaar Het valt niet te
ontkennen, dat Den Uyl en zijn partij
met name tijdens de informatieperiode
een tegemoetkomende houding heb
ben ingenomen, al ging dat vaak met
veel pijn en moeite. CDA-fractieleider
Van Agt heeft zich vanaf het begin strak
en formeel opgesteld, in de afgelopen
weken kreeg men vaak een man te zien
die het liet. voorkomen alsof het hem
allemaal niet interesseerde Formeel is
de kabinetspoging gestruikeld over wat
Van Thijn gisteravond noemde de
'bruidsschat' van Van Agt van 4.5 mil
jard gulden te vragen aan PvdA en
D'66. Maar dat de persoon Van Agt een
beslissende rol heeft gespeeld m de mis
lukte formatie is zonder meer juist.
De beide formateurs heten gister
avond weten, dat zij geen mogelijk
heden meer zien hun opdracht uit te
voeren De opdracht dus om een kabi
net te vormen bestaande uit CDA.
PvdA en D'66. In hun optiek zijn de poli
tieke meningsverschillen onoverbrug
baar Toch is het een merkwaardig fe
nomeen. dat binnen de tweede kamer
zonder meer een meerderheid is te vin
den vooreen dergelijk kabinet. Immers,
van de CDA-kamerfractie hebben
twaalf leden vóór het regeerakkoord ge
stemd Met andere woorden zij zijn be
reid met de Partij van de Arbeid en De
mocraten '66 in zee te gaan. Dan zijn er
verder nog eens vijftien christen-demo
craten. die best met de socialisten wil
len regeren. Zij hebben echter tegen het
akkoord gestemd, omdat zij - eenmaal
voor die keuze gesteld - het behoud van
hun fractieleider en toekomstig pre-,
mier van het nieuwe kabinet Van Agt
op dit moment belangrijker vonden
dan de coalitie met de socialisten.
Daarin moeten de komende weken en)
of maanden voldoende aanknopings
punten zijn te vinden om een nieuwe
poging, gericht op een kabinet van
CDA. PvdA en D'66. een kans van sla
gen te geven. De alternatieven zijn niet
aantrekkelijk een rechtse of linkse
minderheidsregering is niet aan te be
velen cn ccn door bepaalde groeperin
gen bepleite coalitie tussen CDA. WD
en D'66 zit er (voorlopig! niet in Tegen
de jaarwisseling weten we wel of CDA
en PvdA (met D'66) dan toch tot elkaar
zijn veroordeeld.
Dim.
TOKIO (DPAi - Een lid van een orkest
in Leipzig in de DDR heeft van de gele
genheid van een tournee in Japan ge
bruik gemaakt om uit te wijken naar
de Bondsrepubliek.
Het Japanse ministerie van buiten
landse zaken maakte woensdag bekend
dat de 36-jarige musicus Egbert Hoppe
dinsdag van de luchthaven Narita bij
Tokio naar Frankfort-Main vertrok. Hu
zou als reden voor zijn defectie hebben
opgegeven dat hij zich in de DDR poli
tiek noch muzikaal vrij kon ontplooien.