PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Reagan besluit tot
aanmaak neutronenbom
Blokkade binnenvaartschippers
Washington wil niet met
verkeersleiders praten
Natuurmonumenten
IN GEVAL VAN CRISIS NAAR EUROPA
Bomaanslag in
Port Elizabeth
TV-piraat uit
lucht gehaald
ACTIE VOOR VERRUIMING VRACHTVERDELING
Blokkade
kanaal
Terneuzen
Veel bewolking
Veel bewolking en mogelijk een bui
Middagtemperatuur omstreeks 20 gra
den. aan zee iets lager.
Zwakke tot matige wind. draaiend
naar noordwest tot noord
Zie nok pag. 3.
224e jaargang no. 185
Maandag 10 augustus 1981
Van onze correspondent i
WASHINGTON - De VS zijn begonnen met de produktie van de controversiële neutronenwapens.
Europese bedenkingen en mogelijk scherpe bondgenootschappelijke reacties ten spijt, heeft
president Reagan daartoe in de afgelopen week besloten.
De zogenaamde „neutronenbommen" (koppen voor de Lancc-raketten en artilleriegranaten) zul
len - vooralsnog - op Amerikaans grondgebied worden opgeslagen. Pas wanneer in Europa een
crisis zou ontstaan, wil Reagan de wapens overvliegen en toevoegen aan het NAVO-arsenaal.
Volgens woordvoerders van het Ameri
kaanse ministerie van buitenlandse za
ken en het Witte Huis. werd binnen de
NAVO overlegd over Reagan's besluit
maar zij wilden over de aard van bond
genootschappelijke reacties geen bij
zonderheden geven. Amerika staat op
het standpunt dat de beslissing om
neutronenwapens te gaan maken uit
sluitend een zaak is van de VS. Wel zijn
de VS bereid tot consultatie met elke
bondgenoot op wiens territoir de wa
pens eventueel zullen worden opge
steld.
JOHANNESBURG (DPAl - Bij een
bomaanslag in dc Zuidatrikaanse ha
venstad Port Elizabeth zijn zaterdag
tien mensen door glasscherven licht
gewond.
Volgens de politie werd veel schade
aangericht. De bom ontplofte kort na
sluiting om 13 uur op de dakgarage van
een supermarkt. Een woordvoerder van
de politie vermoedde dt de verboden
organisatie 'African National Congres'
voor de aanslag verantwoordelijk is.
Amerikaanse suprematie, heeft al van
af de eerste dagen van Reagan's rege-
Naar te Washington verluidt, zou mi
nister van buitenlandse zaken Haig
zich tegen het produktiebesluil heb
ben uitgesproken, omdat hij vreest
voor toenemende complicaties op een
ogenblik dat de opstelling van kern
wapens voor de middellange afstand
in Nederland. Belgic en de Bondsrepu
bliek nog volop in discussie is en poli
tiek vergaande consequenties kan heb
ben.
Ministier van defensie Caspar Weinber
ger minder geneigd tot. concessies aan
de politieke omstandigheden in andere
NAVO-landen en vooral strevend naar
een snelle opbouw van hernieuwde
vredesplan
Regering en oppositie in Israël zondag
een door de Saoedische kroonprins j
Faehd voorgesteld vredesplan voor J
het Midden-Oosten als onaanvaard
baar van de hand gewezen. In het plan
werd onder meer gepleit voor vorming
van een onathankelijke Palestijnse
staat met Jeruzalem als hoofdstad
PAGINA 9
raas
De Ronden van Nederland, die van
daag met de proloog ui Breda van start
gaat. wordt voor Jan Raas toch de
wedstrijd van de waarheid Zijn optre
den zondag tijdens de Regenboeg-
boers in 's-Heerenhoek doet vermoe
den dat hij nog niet op zijn oude peil
terug is.
heiden
Erik Heiden was zondag ln 's-Heeren-
hock de grote trekpleister Het laar
lijkse wielercriterium trok ruim
schoots het dubbele aantal toeschou
wers van de laatste jaren, nadat zater
dag bekend werd gemaakt dat dc
Amerikaanse superster zou starten in
's-Heerenhopk Op sportief gebied ech
ter kon hij nog niet wedijveren mol de
top van de Nederlandse profrenners
lennis
Zeeuws tenniskampioen Joost Thorc-
naar heeft het afgelopen weekend weer
eens bewezen dat zijn recente en ge
slaagde greep naar de macht inhei dis
trict geen toevalstreffer is geweest Tij
dens een toernooi reikte hij als enige
'topper' uit de regio tot de halve eind
strijd.
PAGINA 11
hoofdrol
Tijdens de Nederlandse atletiek kam
pioenschappen behaalde Els Vader de
verwachtte dubbele zege op de beide
sprintafstanden, Marjan Ol.vslager
presenteerde zich ook nadrukkelijk op
de 100 meter horden eiste zij een hoofd
rol voor zich op. en op de 100 en 200
vlak deed zij het ook uitstekend.
1 Nieuws uit Zeeland: 2, 5 en
Binnnen- en buitenland'. 3.
Radio en televisie: 7.
Sport: 9. 10. 11. 12 en 13.
ren op produktie van neutronenwapens
aangedrongen. Onder president Carter,
die het wapen ook wenste, hadden de
VS na heftige Europese reacties, die de
politieke stabiliteit van de NAVO ern
stig leken te bedreigen, van produktie
afgezien, hoewel Carter opdracht gaf
wel door te gaan fnet de vervaardiging
van onderdelen. In zijn visie zouden
dan conventionele wapens door een
eenvoudige ingreep te velde tot neutro
nenwapens kunnen worden gemaakt
Dodelijk
De ncutronenwapens zijn volgens des
kundigen vooral nodig om grote con
centraties tanks en andere pantserwa
pens te neutraliseren. Hun werking is
dodelijk voor mensen, maar laat on
roerend goed betrekkelijk ongemoeid.
De Europese bondgenoten vrezen dat
ROTTERDAM (ANP) - De eerste telc-
visicpiraat in Rotterdam is vrijdag
nacht uit dc lucht gehaald. Ambtena
ren van de PTT-opsporingsdiensl en dc
politie deden een inval in een woning
aan dc Krabbendijkestraat. waar Pu-
radise-tv de afgelopen maanden de uit
zendingen verzorgde.
Op het moment van de inval was de
piraat in de lucht De apparatuur werd
in beslag genomen en tegen de 24-jarige
H. W werd proces-verbaal opgemaakt
Paradise-tv zond op vrijdag- en zater
dagavond uit na afloop van Nederland
1 De zender kon alleen op het kabelnet
in Rotterdam-Zuid worden ontvangen
In Rotterdam zijn nu nog drie televisie-
plraten actief
zo'n hanteerbaar kernwapen de zoge
naamde 'atoomdrempel' zal verlagen.
Het past geheel in de visie dal een
eventueel conflict tot een 'beperkte
kernoorlog' kan leiden.
Reagan heeft het politieke risico dat
zijn besluit betekent voor andere rege
ringen en de consequenties voor de
toch al geteisterde samenhang binnen
de NAVÖ. kennelijk niet van doorslag
gevende betekenis gevonden. Volgens
sommigen is Reagan's besluit ook een
reactie op de Westduitse mededeling
dat er economisch geen ruimte is voor
meer defensie-uitgaven en de Britse be
zuinigingen op de conventieonele
strijdkrachten, waarmee de modernise
ring van de Britse atoommacht moet
worden gefinancierd. Ook de weinig te
gemoetkomende houding van Europe
se zijde op Amerikaanse alternatieven
voor een aardgaspijplelding met de
Sowjet-Unie. zou ui de overwegingen
hebben meegespeeld
Het politieke geharrewar over het neu
tronenwapen. dat in 1977 begon, heeft
geen vertraging teweeg gebracht in het
oorspronkelijke produktieschema. nu
de VS de wapens toch gaan maken m
eerste aanleg 380 koppen voor de Lan-
ce-raketten. met hun bereik van 90 kilo
meter en zo n 800 artilleriegranaten
voor 20 cm geschut met een bereik van
ruim 35 kilometer
Het standpunt van de huidige regering
dat het besluit over de vervaardiging
van de nieuwe wapens een strikt Ameri
kaanse aangelegenheid is, wijkt scherp
af van de opvatting onder vorige rege
ringen. dat over de produktie van zulke
wapens overleg gepast was.
Het kan geen toeval zijn dat Reagan's
besluit bekend wordt op een ogenblik
dat de Amerikaanse volksvertegen
woordiging met reces is gegaan en ook
in Europa vakantie wordt gehouden,
zodat afwijzende reacties beperkt blij
ven. De Amerikaanse president, ge
schraagd door een groeiend politiek
aanzien en de spectaculaire opmars
van dc dollar, heeft zijn bondgenoten
duidelijk gemaakt waar de macht ligt
van het Westen, op een moment dat zij
economisch verzwakt politiek nauwe
lijks een vuist kunnen ballen.
Reacties zie pagina 4.
GARDEN CITY. NEW YORK - Dc stakende verkeersleiders m Amerika zijn vooreen deel vervangen door militairen, die nu
een spoedopleiding krijgen om het burgerluchtverkeer in goede banen te leiden Op de foto een kijkje in de toren van het
vliegveld van Garden City. naar militairen de taak van de stakers hebben overgenomen.
SCHORSING DREIGT IN CANADA
WASHINGTON (UPIRTR AFPi - De Amerikaanse minister van verkeer. Drew
Lewis, heeft zondag opnieuw elk gesprek met de leider van de bond van luchtver
keersleiders, Robert Poli, ook voor de toekomst afgewezen. Hij zei in een televi
sie vraaggesprek dat de stakers nooit meer in dienst zullen worden genomen.
Men moet op de koop toenemen, zei hij.
dat het luchtverkeer maandenlang een
geringere omvang zal hebben tot circa
6000 tot 8000 nieuwe luchtverkeerslei- CttllCldCl
ders opgeleid zijn.
Hij noemde het luchtverkeer op het
ogenblik maximaal veilig ondanks het
ontslag van 12.000 stakenden Omdat
het luchtverkeer geringer is hebben wij
geen opstoppingen, zei hij. Volgens de
minister houden inspecteurs, militair
personeel en 5000 niet stakende lucht
verkeersleiders 75 procent van de
14.200 dagelijkse vluchten >n de Ver
enigde Staten gaande.
De Canadese luchtverkeersleiders die
weigeren medewerking te verlenen aan
vluchten naar de Verenigde Staten zul
len worden geschorst. Dit heeft het Ca
nadese ministerie van transport vnjdag
laten weten.
De Canadese vakbond van luchtver-
iVan één onzer redacteuren i
'S-GRAVELAND - De vereniging tot
behoud van Natuurmonumenten in
Nederland heeft met de eigenaren van
de B.V. Landgoed Slot Haamstede een
voorlopig akkoord bereikt over de vol
ledige overname van het aandelenpak
ket. Als de koop doorgaat, dan bete
kent dit dat Natuurmonumenten eige
naar wordt van het Slot Haamstede,
een boscomplex van ongeveer 40 hec
tare en de natuurwetenschappelijk
bijzondere Zecpeduinen, met een op
pervlakte van ongeveer 295 hectare.
„We zijn er erg mee in ons sas dat we
het akkoord bereikt hebben", zegt drs.
F. W. Prins, inspecteur van dc vereni
ging tot behoud van natuurmonumen
ten.
Voor de aankoop van de B V Landgoed
Slot Haamstede moeten enkele miljoe
nen guldens op tafel komen. Natuurmo
numenten gaat daarvoor een beroep
doen op de overheid. Tot nog toe is het
gebruikelijk dat bij aankoop van Na
tuurgebieden door het ministerie van
cultuur, recreatie en maatschappelijk
werk icrmi en de provincie Zeeland elk
vijftig percent subsidie verleend wordt
Of dat in dit geval ook gebeurt, is nog
niet helemaal duidelijk. Inspecteur
Prins wijst erop dat de vereniging, by
wijze van uilzondering, desnoods be
reid is geld uit de verenigingsreserves
bij te dragen
Waardevol
„Natuurwetenschappelijk cn land
schappelijk gaat het om een uitermate
waardevol gebied", aldus drs. Prins.
„Dat vereist onder meer een goed be
heer en bescherming. Daarom is het
eventueel beschikbaar stellen van ei
gen geld door dc vereniging alleszins
verantwoord".
Desgevraagd vertelt Prins dat het voor
lopige akkoord tussen Natuurmonu
menten en de aandeelhouders van de
B V Landgoed Slot Haamstede in vrij
korte tijd bereikt werd ..Dat wijst erop
dat de transactie van beide kanten toe
gejuicht wordt meent, inspecteur
Prins. Hij voegt eraan toe dat de huidi
ge aandeelhouders het recht krijgen op
<Slot zie pag. 6 kol. 2)
TIEN MILJOEN
VOOR DEELBANEN
DEN HAAG (ANPi - De Nederlandse
regering heeft een subsidiebedrag van
tien miljoen gulden uitgetrokken om
deeltijdarbeid bij alle overheidsinstel
lingen te bevorderen. Dat schrijft mi
nister Wiegel van binnenlandse zaken
in een brief aan de Nederlandse ge
meenten.
In de brief zet Wiegel de betekenis uit
een van deeltijdarbeid en roept de ge
meente op tot het voeren van een beleid
gericht op bevordering van deeltijdar
beid De subsidieregeling is erop ge
richt een bijdrage te leveren m de werk-
geverskosten De regeling loopt van 1
juli 1981 tot en met 30 juni 1982. De mi
nister zegt dat de tegemoetkoming is
bedoeld als startsubsidie, die eenmalig
wordt toegekend voor nieuwe deeltijd
functies.
keersleiders lijkt echter deze waar-
schuuwing naast zich neer te leggen,
want haar voorzitter Bill Robertson
verklaarde dat het Amerikaanse lucht
ruim als gevolg van de staking van
13 000 Amerikaanse collega's zeer ge
vaarlijk is.
Canadese luchtverkeersleiders zouden
onverantwoordelijk handelen als ze wel
medewerking verleenden aan vluchten
op de Verenigde Staten, aldus Robert
son.
De luchtverkeersleiders in Nieuw-Zee-
land maakten bekend dat zij alle bur-
gervluchten naar de VS zouden tegen
houden. Zij legden met ingang van de
afgelopen nacht een verbod op uit vrees
voor onveiligheid. Hun collega's in Is
rael zeiden dat zij ook zouden voorko
men dat vliegtuigen naar de VS ver
trekken indien de actie wordt goedge
keurd door de Internationale Federatie
van Luchtverkeersleiders.
Een Concorde van de Air France naar
New Vork verliet Parijs met slechts vijf
minuten vertraging ondanks een op
roep van Franse luchtverkeersleiders
bonden klaring voor vluchten naar
Amerika te weigeren. Andere vluchten
uit Frankrijk liepen vertraging op. en
kele voor een paar uur. maar geen enke
le vlucht werd geannuleerd.
Vluchten uit Italië naar de A'S vertrok
ken met vertragingen tot drie uur.
Griekse politie
pakt brandstichter
ATHENE tAFP) - Dc Griekse politie
heeft vrijdagavond een jongeman
gearresteerd die een struik in brand
probeerde te steken. Dit heeft een
woordvoerder van de politie bekend
gemaakt.
De 29-jarige Anastase Trivolidis beken
de dat hij brand wilde stichten. Hij werd
gegrepen door bewoners m Vari, m de
buurt van Athene Hij is de eerste
brandstichter die de politie oppakte na
de grote branden die dinsdag ontston
den en waarvan velen aannemen dat ze
zijn aangestoken
UTRECHT - Schippers op de binnen
vaart zullen vandaag de belangrijkste
vaarroute in ons land met hun schepen
blokkeren. Aan de actie zullen meer
dan duizend schippers meedoen. Met
de blokkade, georganiseerd door het
actiecomité van particuliere schip
pers. willen de actievoerders staatsse
cretaris Smit-Kroes van verkeer en
waterstaat dwingen de evenredige
vrachtverdeling te verruimen en de
zand- en grindtransporten via de
schippersbeurzen te laien lopen.
Tegen eventuele blokkades van actie
voerende binnenschippers zal worden
opgetreden Er zal of worden verhin
derd dat blokkades worden uitgevoerd
of bestaande blokkades zullen worden
opgeruimd
Dit is volgens een woordvoerder van
het ministerie van verkeer en water
staat de unanieme stellingname van
vertegenwoordigers van ministeries
van verkeer en waterstaat, justitie, bin
nenlandse zaken en van provincies en
gemeenten die zondagavond op het mi
nisterie van verkeer en waterstaat bij
een waren
De vertegenwoordigers vonden onder
meer dat acties niet getolereerd kun
nen worden gezien de slechte economi
sche situatie van ons land.
Zondagavond om zeven uur is op het
ministerie van binnenlandse zaken een
crisisstaf ingericht. De staf zou in de
nacht van zondag op maandag bezet
blijven.
In het Rotterdamse Waterweggebied
zijn zondagavond extra bemanningen
opgeroepen voor de schepen van de ha
venpolitie en -brandweer Gerekend
werd op een treffen tussen actievoer
ders en politie Volgens de Rotterdam
se havenwethouder Riezenkamp die
zondagavond nog een onderhoud had
met mevrouw Smit-Kroes, zal met be
hulp van waterkanonnen getracht wor
den de blokkades te voorkomen
De rijkshavendienst heeft zondag een
vaarverbod ingesteld voor binnensche
pen op de Nieuwe Waterweg, van de
Botlek tot aan Hoek van Holland Dit
verbod is zondagavond om negen uur
voor onbeperkte tijd van kracht gewor
den.
Ondanks de door de overheid aange
kondigde maatregelen gingen schip
pers afgelopen nacht tot actie over Zit
blokkeerden onder meer vaarwegen m
Limburg. Actieleider Nico Seine ver
klaarde omstreeks één uur afgelopen
nacht dat om vier uur vanochtend een
actie zou beginnen bij Rotterdam Hij
wilde niet zeggen of die actie gericht
zou zijn op het blokkeren van de Nieu
we Waterweg.
Afgelopen zaterdag besloten de schip
pers in de Jaarbeurs in Utrecht de vaar
wegen - vermoedelijk in het hele land -
net zo lang plat te leggen totdat Smit-
Kroes aan het eisenpakket heeft toege
geven. Het is niet uitgesloten dat ook
belangrijke spoorbruggen ln de Rand
stad door een afgrendeling met schepen
niet meer gebruikt kunnen worden ln
de binnenvaart wordt de Nederlandse
Spoorwegen gezien als een oneerlijke
concurrent, die met subsidie van de
staat op vrachttarieven veel vracht-
goed aan de binnenvaart onttrekt
De Federatie
deelde zondag i
zal steunen. Vakbondsbestuurders me
nen dat alleen voortdurend overleg
met hel ministerie uiteindelijk resul
taat zal afwerpen. Zij geloven dan ook
niet dat bij de federatie aangesloten
leden aan deblokkadezullen meedoen.
In het actieeomitezitten wel vertegen
woordigers van verschillende schip-
persorganisaties.
Volgens actieleider Nico Seine is het
systeem van de evenredige vrachtver
deling de afgelopen jaren steeds verder
Mitgphnlri Verladers en bevrachters
van de industrie zouden steeds meer
vracht bui ten de beurs om. op basis van
contracten, tegen dumplaneven toe
wijzen aan schepen van rederijen Daar
om eisen de schippers dat er een eind
komt aan het zogenaamde zgn eigen
vervoer met huurschepen
Verder verlangen de actievoerders dat
de zand- en grindtransporten weer op
de beurs worden aangeboden Tot nu
toe mijden de producenten van zand en
grind de beursschippers Tegen goed
kopere tarieven maken zij gebruik van
zogenaamde beunschepen, die bijna al
lemaal aan rederijen toebehoren. Een
vierde eis van het actiecomité is een re
geling voor de Noord-Zuid-verbindin-
gen De schippers willen dat vrachten
voor Belgiè cn Frankrijk ook op de
beurs worden verdeeld Op dit. moment
hebben zij een regeling op basis van
vrijwilligheid De actievoerders verlan
gen een door de wet ingestelde beurs
voor deze transporten
De actie is een vervolg op de blokkade
van vaarwegen in 1975. Toen sloten de
particuliere schippers om dezelfde grie
ven 42 vaarroutes af Na drie dagen
werd de blokkade opgeheven. Staatsse
cretaris Smit-Kroes had een aantal toe
zeggingen gedaan die bij de schippers
vertrouwen had gewekt Zo beloofde de
staatssecretaris regelingen te ontwer
pen waarbij ook de particuliere binnen
vaart voor grind- en zandtransporlen in
aanmerking zou komen, en zou de be
windsvrouwe maatregelen treffen die
hel misbruik van beurtvaartvergunnin-
gen zouden moeten tegengaan. Een
evenredige vrachtverdeling voor zand
en grind liet de bewindsvrouwe zelfs in
de Staatscourant afdrukken, maar
kreeg nog geen wètskracht
In de kou
In felle bewoordingen hekelde Nico Sei
ne zaterdag het beleid van Smit-Kroes
Praten doen we niet meer. Het is nu tijd
voor keiharde acties, die we tot het ein
de zullen volhouden aldus een verbit
terde actieleider
Seine en het actiecomité kregen een
overgrote meerderheid van de ruim
900 in de Jaarbeurs aanwezige schip
pers achter zich. Bij een geheime stem
ming spraken 671 schippers zich uit
voor een hlokkadc; 200 wilden langs
andere wegen het eisenpakket afdwin
gen. slechts 22 waren tegen de blokka
de.
Volgens het actiecomité hadden meer
dan 600 schippers die met aanwzig wa
ren lil Utrecht via intekenlijsten laten
weten aan een blokkade te zullen mee
doen .Het gaat slecht met de binnen
vaart", beweerde Seine in Utrecht De
lasten zijn de schippers tot aan de lip
pen gestegen Voeren we nu geen actie,
dan is het doodvonnis voor de particu
liere binnenvaart nu al getekend."' Di
rect na afloop van de vergadering richt
te het actiecomité een beleidscentrum
op in Rotterdam
Telegrammen
Voor de radio zei staatssecetaris Smit-
Kroes zondagmiddag dat naar haar in
zicht de evenredige vrachtverdeling op
de beurzen bevredigend werkt ..Mij
hebben geen signalen bereikt dat het
niet goed gaat
Staatssecretaris Smit-Kroes van ver
keer en waterstaat heeft zondagavond
in telexboodschappen de schippers-
bonden ONS. ASV en de Federatie van
Schippersbonden dringend opgeroe
pen niet deel te nmen aan de aangekon
digde blokkade-acties.
In de boodschappen wijst de staatsse
cretaris de bonden en hun leden erop
dat ze voldoende op de hoogte zijn van
de stand van zaken rond de vier eisen
van de protesterende schippers, om te
weten dat blokkade-acties daarin geen
verandering kunnen brengen.
De staatssecretaris stelt verder dat. de
huidige zand- en grindsilualie berust
op een uitspraak van de tweede kamer,
terwijl over de drie overige eisen er vol
gens de staatssecretaris geen verschil
van opvatting bestaat tussen haar en
de schippers
Tenslottesteld zij ..gaarnebereid te zijn
tot nader gesprek wanneer dat u dat
wenst".
TERNEUZEN - Vannacht om half-
twee waren tientallen binnensche
pen bezig het Kanaal Terneuzen-
Gent achter de de sluizen bij Ter-
neuzen te blokkeren. Dat gebeurde
ondanks hel feit. dat de overheid
had bekend gemaakt, dat blokka
des niet zouden worden getole
reerd. Een woordvoerder van de
rijkspolitie te water in Terneuzen
zei om halftwee nog geen instruc
ties 'van hogerhand' te hebben ont
vangen:.. Ik heb hier een klein
vaartuig van de rijkspolitie en er
komen tientallen binnenschepen.
Wat moet je dan? Tolereren toch?"
Op zeer veel plaatsen in ons land
werden voorbereidingen voor blok
kades getroffen, onder meer in Am
sterdam Woordvoerder Nico Seine
zei op een persconferenttie rond
middernacht niet waar de acties
verder zullen worden gevoerd
Evenmin liet hij zich uit over de
tijdstippen. Om zes uur vanmorgen
zouden op meer dan twintig plaat
sen echter blokkades zijn gelegd, zo
verzekerde hij wel.