griezels SLANGEN PER BOS verschijnsel campingarts stelt fonds voor zorgen controle werk artsen moeilijk van de grond BOEKEN MAANDAG 27 JULI 1981 PZC/varia Wie eens lekker wil griezelen, moet naar 's werelds grootste tentoonstelling van levende gifslangen gaan, die in de komende maanden in enkele plaaten in ons land is te zien. Dat griezelen begint al bij het kopen van een kaartje, want de man die het geld incasseert, wordt geflankeerd door een kooitje met een Mexicaanse vogelspin. En al staat er op een kaartje bij dat zijn beet niet giftig is, het is toch geen insekt dat je graag in bed zou vinden. Giftig zijn wel alle slangen in de expo sitieruimte. Ze behoren dus tot de 240 giftige soorten op een totaal van wel 2500 soorten slangen. Het aardige is dat het gif van slangen in toenemende mate wordt gebruikt ten dienste van de medische wetenschap. Zo wordt het gif van de zandadder, de gevaarlijke slang van Midden-Euro pa, gebruikt als medicijn tegen ze nuwpijnen, rheuma en ischias. De slang wordt daartoe ook werkelijk ge molken. Door massage van de gifklie ren wordt per keer veertig tot zestig milligram van het taai-vloeibare, geelachtige gif gewonnen. Russell's adder heeft gif met een bloedstollende werking, dat als medi cijn tegen bloedingen kan worden ge bruikt Iemand met epilepsie i vallen de ziekte) werd eens gebeten door een „copperhead", waarna zijn ziekte beeld sterk verbeterde Met de dodelijkheid van slangenbeten valt het ook wel mee. Sinds 1885 zijn in Nederland 138 mensen door adders ge beten van wie er slechts drie overle den Een klein meisje, een jonge vrouw en een jongen van twaalf, die thuis niet over de slangenbeet durfde vertellen uit vrees dat hij niet mee zou mogen meteen schoolreisje. Sinds 1946 is er in ons land niemand meer aan een slan- gebeet gestorven. De adder is trou wens beschermd. Dat neemt niet weg. dat op de ten toonstelling levensgevaarlijke exem plaren uit de hele wereld zijn te zien. En bij iedere slang is wel een verhaal te vertellen. Zo wordt de neushoorn- pofadder - stellig een van de mooiste slangen ter wereld - binnen de Voo- Doo-religie als symbool van vrucht- EDWARD L. BEACH. KOUD IS DE ZEE. Van Edward L. Beach, oud-marine- officier en adviseur maritieme za ken van president Eisenhower ver scheen na de succesvolle romans Sluipvaart in de Pacific' en 'Stof op de golven' het boek 'Koud is de zee', waarin een zeer moderne onderzee boot, de Cushing, tijdens een gehei me missie naar de Noordelijke IJs zee onklaar raakt Uitgeverij De Kern. 28.50. 1 HAYES LAZZARINO: DE VER LOREN KINDEREN. Roman over vijf jonge kinderen die op een parkeerplaats worden ach tergelaten door hun ouders. Als ze uit elkaar gehaald worden en bij verschillende pleegouders en insti tuten worden ondergebracht be gint voor de vijf kinderen een lij densweg. Uitgeverij De Kern. 26.-- baarheid en boetedoening be schouwd. De rode diamant-ratelslang werd door de Hopi-indianen in Zuidwest-Ameri- ka vereert als de god van regen en oogst. Priesters strooiden de eenvou dige stamleden zand in de ogen door met deze slangen in de mond te dan sen. Ze vertelden niet dat ze eerst de giftanden hadden getrokken. Decascaval uit Zuid-Amerika stond er bij de indianen om bekend dat hij - zo klein als hij was - iemands nek kon breken Dat was niet zo Een beet van de cascaval had. door de speciale sa menstelling van het gif verlamming van de nekspieren tot gevolg Vandaar het bijgeloof. De grootte zegt niets over de mate van giftigheid en agressie van een slang. Van de armdikke pofadder wordt ge zegd dat hij meestal te lui en te traag is om te bijten. En het is juist de kleine zaagschub-adder, die in Afrika en Azië om zijn agressiviteit hel meest wordt gevreesd. Een op de drie men sen die door hem werden gebeten, kwam om het leven. De groene padadder ziet er misschien wel liet. meest giftig uit. maar bezit juist een zwak gif. En ook ratelslangen zijn niet zo dodelijk als de „western"- industrie ons wil doen geloven Ze ra telen om grote hoefdieren af te schrik ken door wie ze anders zouden worden vertrapt Bijzonder is ook de hoornadder, die zich onder het zand verstopt en het puntje van zijn staart doet spelen als een kronkelende worm. Maar het loopt slecht af met het knaagdier da t daar in trapt. Jn de tentoonstellingsruimte wordt om de zoveel tijd een diaserie ver toond. waarbij heel wat over slangen wordt verteld. Dat ze doof zijn bij voorbeeld en dat alle „dressuur" van de slangen die te voorschijn komen als iemand op een fluit speelt, op be drog berusten. Dat hel gif in feite niet anders is dan speeksel, nodig om het voedsel te verteren en dat een slang van wie de giftanden zijn getrokken onvermijdelijk de hongersdood sterft. In het midden van de ruimte zijn ver snaperingen - ook alcoholische - te koop. Maar opgepast: alcohol en medi cijnen kunnen de werking van slan gengif zowel versterken als tegenwer ken. De expositie van gifslangen is te bezoe ken in Enschede tot en met 9 augus tus i. Zwolle '15 augustus tot en met 6 septemberi en Maastricht HZ septem ber tot en met 4 oktoberi. scherm Het filmtheater van de Beekse Bergen (zie foto) heeft een projektiescherm van 17 bij 23 meter en bezit daarmee het grootste scherm ter wereld. Ter vergelijking: het doek heeft de groot te van een flatgebouw van 6 verdie pingen hoog en 5 woningen breed. Het eerste Europese Imax-filmtheater heeft een zittribune van 430 stoelen en een geluidssysteem met 6 stereo-kana len en enorme 'sensorround' speaker zuilen. De projektor is zo groot als een volkswagenbus en weegt 1170 kg Speciaal voor dit systeem is de film 'To fly in Amerika gemaakt, op een film- beeldformaat dat 10 maal de grootte heeft van het gebruikelijke filmbeeld In deze 27 minuten durende film over de ontwikkeling van de lucht- en ruim tevaart. ondergaat het publiek op dui zelingwekkende wijze onder andere de sensatie ballonvaarder. stuntvlieger straaljagerpiloot en astronaut te zijn Een bezoek aan het Imax-filmtheater is gratis voor bezoekers van hel re creatiepark Beekse Bergen. De voor stellingen worden doorlopend gege ven tijdens de openingsuren van het recreatiepark dagelijks van 10 00 tot 18.00 uun werden gekozen uit steld door de lezers "Trail" en door inspecteurs van de orga nisatie. De andere winnaars waren Blair Castle Caravan Site. Blan Atholl, Perthshire: St. Helens Caravan Park. Clippesby bij Great Yarmouth Norfolk: Old Coghurst Farm. Three Oaks bij Hastings, East Sussex. Lever- ton Place, Chacewater bij Truro. Corn wall. Nadere informatie bijRAI-afdelïng ca ravans: 020-440944. heksen Wie van griezelverhalen houdt kan z'n hartje ophalen in het dorp Tarrenz hij Imst in de Oostenrijkse provincie Tirol. In dit kleine, nagenoeg in oorspronke lijke staat behouden bergdorp, kun nen heel wal oudere inwoners (70- tot 80-jarigen) nog precies de huizen aan wijzen waar tot voor kort de bekende heksen' woonden. Ze vertellen daar bij de mooiste verhalen want de sa- genschat over de 'heksen' is in dit dorp aanzienlijk. Ook kunnen toeristen kennismaken met de oorspronkelijke verblijfplaat sen van de heksen tijdens wandelin gen naar de 'Heksenofen'. een rotsblok in het Gurgltal. volgens de legende een heel oude ontmoetingsplaats van hek sen Tijdens bosfeesten kan men de heksendrank proeven, een krui- denschnaps. die met verstand moet worden gedronken Verder op het 'griezelprogram' van Tarrenz avondjes met heksen toverij, heksenverhalen en nachtelijke heksenritten. Liefhebbers van griezelen en griezel verhalen kunnen voor nadere inlich tingen terecht bij. Fiemdenverkehrs- verband Tarrenz. 6464 Tarrenz. Oos tenrijk. tel 09 - 43 5412 2065 gids Nederlandse toeristen die jaarlijks naar Groot Britannic reizen met een caravan, kunnen een gids raadplegen, waarin de beste kampeerplaatsen zijn vermeld. De gids wordt uitgege ven door de Automobile Association AA. Kampeerterrein nummer éen is het Snowdonia Forest Park Camping Ground in Beddgelert, Gwynedd iWa- les), dat verkozen werd tot het AA 'Kampeerterrein van het jaar'. Het wordt beheerd door een Schot, Adam Easton en is eigendom van de Forestry Commission Snowdonia Forest Park is een ideaal oord voor wandelen en bergklimmen Dichtbij is de Ffestiniog spoorlijn en tal van andere beziens waardigheden De kampeerterreinen Filmtheater Beekse Bergen kort Het Rijnsburgse Bloemencorso rijdt zaterdag 1 augustus voor de 27e maal van Rijnsburg naar Leiden en Noord- wijk In 14 praalwagens zijn allerlei uitvindingen uitgebeeld. Vrijdag avond 31 juli en zaterdagochtend 1 au gustus zijn de praalwagens al te zien in de Rijnsburgse bloemenveiling 'Flora', en zondag 2 augustus de gehele dag op de Noordwijkse boulevard Onder de titel 'Bomen, beesten, hout wordt tot en met 27 september in de Hortus Botanicus in Leiden een ten toonstelling gehouden over hout. over het gebruik daarvan door de mens en over de dieren die op of In bomen le ven. Openingsuren: 's maandags tot en met zaterdags van 10 tot 16.30 en zondags van 12.30 tot 16.30 uur De zomertentoonstelling in kasteel 'Rosendael'in Rozendaal bij Arnhem i heeft tot onderwerp leven en werk in de Middeleeuwen. De expositie heet 'Middeleeuwse toestanden' en is ge opend tot en met 13 september, dins dags tot en met zaterdags van 10 tot 17 uur en zondags van 13 tot 17 uur. Walvissen zijn het onderwerp van een tentoonstelling die tot en met 29 augustus is ingericht in museum 'De roode tooren' in Doesburg. Openings uren 's maandags tol en met vrijdags van 10 tot 12 en 13.30 tot 16.30 en zater dags van 13.30 tol 16.30 uur. Aan de hand van bomen, planten, geprepareerde dieren, foto's en teke ningen wordt tot 15 september in hor tus 'De Wolf in Haren 'bij Groningen i een beeld gegeven van een tropisch re genwoud. De tentoonstelling is geor ganiseerd om de aandacht te vestigen op de wenselijkheid van het behoud van het oerwoud, waarin zo rigoreus wordt gekapt, dat te vrezen valt. dat over zestig jaar alleen nog maar on toegankelijke resten zullen zijn over gebleven. Openingsuren: zaterdag van 9 tot 16.45 uur; zondags van 14 lot 16 45 uur en de overige dagen van de week van 13.30 tot 16 45 uur. De ziekenfondsen willen met de Landelijke Huisartsen Ver eniging gaan praten over het toenemend aantal vakantie gangers dat tijdens het verblijf op een camping een bezoek brengt aan een plaatselijke huisarts. De ziekenfondsen krijgen hierdoor veel extra declaraties van huisartsen en willen de afspraken die hierover in het verleden gemaakt zijn met de huisartsen, aanpassen aan deze nieuwe ontwikkeling. Iemand die verplicht verzekerd is bij kenfondsen wil nu met de Landelijke een ziekenfonds, kiest in zijn of haar woonplaats een huisarts uit Deze huisarts krijgt van het betreffende zie kenfonds een zogenaamd abonne- ments-honorarium. Tijdens de vakan tie buiten de woonplaats mag een ver zekerde een plaatselijke huisarts te hulp roepen als de ziekteverschijnse len zo ernstig zijn dat behandeling niet kan worden uitgesteld. Volgens de heer De Jong. juridisch me dewerker van de Vereniging van Ne derlandse Ziekenfondsen, zit de moei lijkheid in de formulering niet kan worden uitgesteld". De Jong: „Er zijn mensen die op het ogenblik van mei tot en met september in hun tweede huisje of sta-caravan verblijven. Als er wat met hun gezondheid aan de hand is. bezoeken zij een huisarts in de buurt van het terrein waar zij hun vakantie doorbrengen Toen wij de af spraken over dergelijke situaties maakten met de Landelijke Huisartsen Vereniging was deze ont wikkeling lang niet zo sterk Een huisarts die een dergelijke pa tient op bezoek krijgt, kan voor dat consult het gewone particuliere tarief (ongeveer 25 gulden) in rekening brengen of direct hij het ziekenfonds waar dc patiënt bij is aangesloten, óf bij de patiënt zelf, die het dan later terug kan krijgen van zijn zieken fonds. Bij een bezoek aan een camping bijvoorbeeld in het weekend of 's avonds kan de huisarts dus het dub- bel-tarief rekenen. Er zijn voorbeel den bekend van artsen die op deze ma nier meer dan twee ton extra aan in komsten hebben. De Vereniging van Nederlandse Zie- Huisartsen Vereniging gaan praten over deze zaken. De Jong .Voor ons is het belangrijk dat huisartsen een der gelijke situatie kritisch beoordelen. Is het spoedeisend of kan het ook door de eigen huisarts behandeld worden? Daarnaast zullen we de verzekerden beter moeten voorlichten over de ex tra-kosten die een dergelijk bezoek met zich meebrengt." De heer J.B. Schueler. bestuurslid van de Landelijke Huisartsen Vereniging en zelf huisarts in een gebied waar veel vakantiegangers verblijven „Het is in derdaad een opvallende ontwikkeling. Vroeger had ik het hier rustig tijdens de vakantiemaanden, nu kan het echt druk zijn. Ik ben het eens met de Ver eniging van Nederlandse Ziekenfond sen dat het een probleem aan het wor den is." „De grootste moeilijkeid is het beoor delen van de noodzaak van een bezoek aan een patient", voegt Schueler daar aan toe. „als iemand belt en zegt dat het noodzakelijk is, dan ga je erheen Na een onderzoek kun je eigenlijk pas beoordelen of het bezoek inderdaad noodzakelijk was Maar dan is het kwaad al geschied en moetje een visite declareren." Schueler beaamt dat het noodzake lijk is om de afspraken die daarover in het verleden met de ziekenfondsen gemaakt zijn aan een onderzoek te on derwerpen. „Maar het is voorname lijk een zaak tussen dc patiënten en de ziekenfondsen. En verder is het na tuurlijk logisch dat de ziekenfondsen in deze tijd aan de bel trekken als een bepaalde ontwikkeling veel extra- geld gaat kosten." 'Door Bert BaauW) Met een zekere regelmaat keren be richten over de ontmaskering van een neparts in de krantenkolommen terug. En direct na de ontdekking van zo'n nep-medicus Izoals enkele maan den geleden het geval was in een zie kenhuis in Heerenveen. waar iemand zich voor radioloog uitgaf) wordt dan altijd de vraag gesteld: Hoe kan zoiets gebeuren in ons overgeorganiseerde landje met zijn uitgebreide bureaucra tie en zijn vele controle-instanties? Ongetwijfeld een terechte en interes sante vraag, die niet zelden leidt tot wat overspannen reacties van ziekenhuisdi recties of gezondheidsinspecteurs, die plotseling in grote haast papiertjes' gaan opvragen en controleren. Maar wellicht belangwekkender ls een ande re vraag, hoe zit het met de controle op de kwaliteit van het werk van medici'' Immers, de arts staat tegenwoordig niet meer op een voetstuk en het bezit van een artsenbul wordt niet meer au tomatisch beschouwd als een absolute garantie voor medische kwaliteit. An ders gezegd, iedere arts met de vereiste diploma's is niet vanzelfsprekend een goede arts Enkele weken geleden nog maakten twee medewerkers van de Amster damse Vrije Universiteit na ccn onder zoek onder ruim 300 huisartsen bekend dat 65 procent van de ondervraagde artsen de basisopleiding tot arts het predikaat 'matig tot slecht' meegaf. Toch is controle, of zo men wil toetsing van hel werk van medici nog altijd een uiterst delicate en moeizame aangele genheid Dr J Klinkert. medisch socio loog in Amsterdam, schreef daar on langs in de Volkskrant hel volgende over „Onderlinge controle van eikaars werk bestaat nauwelijks Wanneer er mogelijkheden voor controle bestaan worden die nauwelijks benut En waar controlesystemen worden ingevoerd gaan deze met grote moeilijkheden ge paard Die weerstand tegen controle is niet goed maar wel igedeeltelijki te be grijpen: de onzekerheden die inherent zijn aan het medisch werk zijn zo groot dat elke arts het gevoel krijgt, dat hij zelf de enige is die over de kwaliteit van zijn eigen werk kan oordelen" bereidheid Enige bereidheid om tol toetsing van de kwaliteit van het werk over te gaan is er overigens wel. Het zijn de medi sche specialisten die in dit opzicht vooroplopen. Sinds 1979 werkt vanuit Utrecht op initiatief van de Landelijke Specialisten Vereniging (LSV) en de Geneeskundige Vereniging lot Bevor dering van het Ziekenhuiswezen een onafhankelijke stichting die zich met toetsing en controle van het medisch handelen van specialisten bezighoudt. Die stichting draagt de wat moeizaam in de mond liggende naam 'Centraal Begeleidingsorgaan voor dc intercol legiale toetsing', kortweg CBO. Vol gens CBO-dirertcurdr. E. Reerink is de stichting uniek voor Nederland en Eu ropa en een voorbeeld voor andere me dische beroepsgroepen en voor met- medische beroepen als notarissen, ma kelaars en advocaten. Reerink „In de loop der jaren is hel inzicht gegroeid dal de medische studie met meer is dan een.basisopleiding Er wordt niet iemand afgeleverd die alles kan Vroeger leefde dat idee wel Maar de gezondheidszorg is nu zo complex geworden, dat de kans op fouten ook is toegenomen Daarom is controle nodig En dan is er ook een maatschappelijke noodzaak Immers, de samenleving brengt veel geld op voor de gezond heidszorg. En nog een reden voor toet sing is naar mijn mening de morele ver plichting van artsen om voor hun werk verantwoording af te leggen aan de sa menleving" Overigens geeft. Reerink toe dat on danks de hierboven gegeven redenen en ondanks de oprichting van hel CBO toetsing nog bepaald neen volledig geaccepteerde zaak is bii alle specialis ten en ziekenhuizen Reerink We moe ten inderdaad de nodige weerstanden overwinnen Enerzijds natuurlijk wel begrijpelijk Niemand houdt van pot tenkijkers. Iedereen is blij na een oplei ding van die vervelende examens af te zijn Toetsing wordt als bedreigend er varen En bovendien kost toetsing tijd Er wordt een bijdrage van de artsen ge vraagd" Reerink legt uit dat hel bij toetsing om twee zaken gaat Enerzijds de zoge naamde 'omission-zaken', anderzijds de zogenaamde 'commission'-zaken'. Bij omission gaat het om zaken die niet zijn gebeurd maar wel hadden moeten gebeuren, bij commission gaat het om dingen die de arts heeft gedaan maar die hij achterwege had moeten laten De termen omission' en commission' zijn afkomstig uit Amerika, waar men op het gebied van toetsing duidelijk op Europa voor ls. Reden ook waarom de Amerikaan dr. James Hudson, onder meer lid van de medische faculteit van dc Johns Hopkins universiteit in Balti more. eind vorig jaar door het CBO is aangetrokken om te helpen bij het van de grond brengen en coördineren van de toetsing in de Nederlandse zieken huizen. doorbreken Reerink en Hudson benadrukken dat zij er niet op uil zijn om specialisten op de v ingers te tikken. „Wij stellen ons methodologisch op. Wij ontwerpen methoden en middelen waarmee fou ten in de toekomst kunnen worden voorkomen. Wij vragen artsen even tuele fouten op te schrijven, te beargu menteren waarom de zaken zo zijn ge lopen en aan te geven welke verbete ringen men heeft aangebracht. Wij pro beren in ieder geval de houding te doorbreken van: laten we dat maar binnenshuis houden. Het is onze taak methoden aan te geven die tot verbete ring leiden. Als dat lukt krijg je ver trouwen en medewerking. Dat ver trouwen en gezag moeten we bij de on geveer zesduizend specialisten zien te verwerven. Zodra men resultaten ziet raakt toetsing geaccepteerd". Het CBO heeft geen machtsmiddelen om medewerking van specialisten en ziekenhuizen af te dwingen. Toetsing is een vrijwillige bezigheid en Reerink is daar eigenlijk niet rouwig om „Je kunt je geen sancties veroorloven. Dat zou een heel slechte verkooppolitiek zijn De motivatie voor de toetsing moet van binnenuit komen De LSV moet zelf haar leden warm maken Als je dingen wilt gaan afdwingen, dan dreigt het ge vaar van oneigenlijke activiteiten. Dal heeft dc ervaring in Amerika geleerd, waar ziekenhuizen verplicht werden jaarlijks een aantal toetsingsstudies te verrichten Dat leverde diverse nepstu dies op' Daarom beperkt het CBO zijn bezighe den in eerste instantie tot die zieken huizen die positief op de aanwezigheid van dc stichting hebben gereageerd. Dat zijn ongeveer 60 van de 240 zieken huizen die Nederland rijk is. Reerink: „De ziekenhuizen waar we nu mee sa menwerken zou je proeftuinen met willigen kunnen noemen. Dat is uiter aard plezierig. Maar over een paar jaar wordt het waarschijnlijk moeilijker, als we ons gaan richten op de categorie ziekenhuizen waar nu een houding heerst van: toetsing, aan m'n nooit niet. In Amerika doken de problemen ook pas in tweede instantie op". Het betrachten van openheid speelt bij de toetsing een vooraanstaande rol. Ziekenhuizen worden door het CBO ge stimuleerd in hun jaarverslagen op te nemen wat er zoals is misgegaan, maar ook om aan te geven wat cr is gedaan om verbeteringen aan te brengen oplossing? Reerink: „Dat laatste is van belang om toetsing geaccepteerd te krijgen bij de artsen. Bij het Academisch Ziekenhuis in Leiden heeft men in het laatste jaarverslag vermeld wat er in het zie kenhuis als een fout, ongeval of bijna- ongcval is aangemeld. Dit is een groot u instpunt en een voorbeeld voor ande re ziekenhuizen. Maar daarmee zijn vvc er nog niet. Ilet is voor hel totale over zicht en een beter begrip van wat er in het ziekenhuis aan toetsing gebeurt noodzakelijk dat ook vermeld wordt wat er is gedaan ter oplossing van die problemen of ter voorkoming van die fouten". .Stel je voor dat de Nederlandse Spoor wegen alleen maar zou publiceren hoe veel storingen zij per week heeft. Dan zou je toch niet meer met de trein dur ven. Een moeilijkheid in verslagen is bovendien vaak dat het bij de vermelde feiten om incidenten gaat. En inciden ten in een groot ziekenhuis, waar dage lijks zo'n 10 000 handelingen worden verricht, zijn niet te voorkomen. Het gaat ons om het opsporen van dingen die chronisch fout gaan. En nogmaals, wij doen dat niet om artsen aan de schandpaal te nagelen, maar om artsen te helpen de kwaliteit van de gezond heidszorg op een hoger peil te brengen" Ondanks de gigantische klus waar het CBO ten aanzien van de ziekenhuizen en specialisten voor staat wordt door het duo Reerink-Hudson ook met een schuine blik naar de medische oplei ding gekeken. „Wij hopen vurig dat er ook iets van toetsing in het onderwijs aan de universiteiten wordt gebracht. Het is broodnodig dat 'dc houding van getoetst w orden' vorm krijgt in het on derwijs. Anders hebben straks dc ou dere specialisten zich de toetsing eigen gemaakt maar weet een nieuwe gene ratie er niets van af'.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 4