Versterking van Vlissingse
zeewering gaat voorspoedig
SLECHT WEER
het droombeeld van
ruisende palmen
WERKEN ORANJEDIJK EN BOULEVARDS
PZC/provincie
VRIJDAG 17 JULI 1981
Laat het weerbericht 't voor de verandering nu eens wel bij het rechte eind
hebben. „Morgen", orakelt nieuwslezer Harmen Siezen. „is het opnieuw
zwaar bewolkt met een kleine kans op buien. De temperaturen blijven met
17 graden te laag voor de tijd van het jaar". Helaas, hij heeft gelijk: donder
dag hangt een muisgrijze lucht zwaar boven het Zeeuwse landschap, de
wind laat zich als vanouds ook niet onbetuigd.
Zeeiand heet nog steeds het land
waar het leven goed is. Behalve het
weer dan. De goden zjjn ruet al te
kwistig me t het strooien van zonnige
warme dagen. De bouwvakvakantie
van vorig jaar staat de recreatieboe-
ren nog glashelder voor de geest. Mi
sère troef: drie weken lang huilde de
hemel tranen met tuiten. Mistroostig
zagen de vakantiegangers hun spaar
zame vrije dagen in het water vallen.
De zwemkleding bleef onaangeroerd
in de koffer, extra truien werden te
voorschijn gehaald. De flesjes zonne
t-brandolie herinnerden aan alle lang
gekoesterde verwachtingen.
Zij sloegen zich er door heen Niet
van harte weliswaar, maar nader
hand toonde men zich best content.
Ellende verbroedert, dat weten we
maar al te goed En ze hadden elkaar
dan ook weten te vinden, de tijd do
dend met een spelletje klaverjas en
een extra pijpje. Maar toch bleef er
één vraag boven drijven: wat heeft
Zeeland buiten het natuurschoon, de
brede rustige stranden, te bieden'7
Het is. naar alle eerlijkheid, op de vin
gers van één hand te tellen. De toeris
ten kunnen - en doen dat blijkens de
parkeerellende ook - op druilerige
dagen wat ronddolen in historische
steden als Middelburg. Zienkzee of
Veere. een ritje maken met de stoom
tram Goes-Borsele. miniatuur Wal
cheren bezoeken. Maar dan is de op
somming ook bijna aan zijn eind. alle
braderieèn en rommelmarkten ten
spijt Een schaapscheerdersfeest is
ook al geen bijzonderheid meer En
het dolfinarium in Scharendijke
heeft zijn tenten ruim een maand ge
leden in het Limburgse Stein opge
slagen. Niet omdat het dolfinarium
te weinig bezoekers trok. dat niet.
maar louter uit praktische en econo
mische overweginge
'All-Weather-Accommodations'.
heet het met een duur Engels woord.
Pretparken, heten ze hier gewoon
Onlangs diende het recreatiecen
trum "De Roompot' bij het gemeente
bestuurvan Wissenkerke een globaal
plan in om tegenover het camping
terrein zo'n van-alles-wat-accommo-
datie te gaan bouwen. De directie
wilde niet het achterste van haar
tong laten zien. maar liet wel door
schemeren dat het ging om een soort
kunstmatig tropisch kuuroord, met
een golfslagbad. zonnepanelen die
voor de noodzakelijke bruine teint
zorgen, een sauna en een bar die de
Martini-entourage nog verhoogt.
Buiten dit gebouw zou ruimte zijn
vooreen grootschalige speeltuin. De
raad van de Noord-Bevelandse ge
meente legde geen strobreed in de
weg: men onderkende juist de nood
zaak van een goede slecht-weer-ac-
commodatie op het eiland.
Op weg dus naar Wissenkerke. De
Roompot 'When skys are cloudy and
grey, they only grey for one day. So
wrap your troubles and dreams, and
dream your troubles awayUntil that
sunshine keeps trough, there's only
one thing to do. Just wrap your trou
bles and dreams and dream your
troubles away', zingt Frank Sinatra
toepasselijk onder wat voorzichtige
vegen van de ruttewissers. Bij de
Tour is het beter weer. meldt Theo
Koomen De vakantiegangers op de
camping (die in hoogtijdagen meer
gasten huisvest dan de gemeente
Wissenkerke aan inwoners rijk isi lij
ken de woorden van The Voice ter
harte te hebben genomen Bedrukte
gezichten laten zich onder de be
drukte lucht nauwelijks zien. Kinde
ren vermaken zich luidruchtig in het
zwembad, moeders ziin aan winke
len. pa leest zijn krantje, ccn enkeling
maait het gras voor zijn tent of cara
van. Het aangrenzende strand is ver
laten.
We waren", zegt hij bedacht
zaam. „net van plan om naar
óóes te gaan. Kijken of daar wat te
doen valt". Een wat rondborstige
vijftiger, die zijn detective zonder
schroom dichtslaat nu hij aan
spraak heeft. Hij komt van even bo
ven Rotterdam. Eigenlijk trekken ze
liever, maar de financiën stelden dit
jaar hun beperkingen. Zijn vrouw
had in de ANWB-campinggids iets
over De Roompot gelezen; dat het
zo'n goede camping was. de enige in
Nederland met tien sterren. „Oh ja",-
vertelt hij zonder enthousiasme,
„we hebben het hier uitstekend naar
onze zin. Nog geen moment ver
veeld. De eerste week was het goed
weer, dan vertoef je dus hele dagen
op hel strand. Nu het wat minder is
maken we enkele ritjes in de omge
ving. Vlissingen was niks, maar
Middelburg was erg mooi". Ze moe
ten nog wat wennen aan hét groot
schalige gebeuren van De Roompot,
maar vinden het - vooral met het
oog op de kinderen - plezierig dal er
op de camping van alles wordt ge
daan om de gasten zoveel mogelijk
te plezieren. Zelf zijn ze ('hoewel we
geen uitgaanstypen zijn', voegt hij
er baastig aan toe) vorige week naar
een bingo-avond in het restaurant
geweest en mevrouw gaat elke dag
zwemmen. „Maar kijk", verzucht hij
toch enigszins'spijtig, „voor het
landschap hoeven we hier niet naar
toe. Waar wij wonen heb je ook van
die uitgestrekte polders. Het is de
zee hè. die het 'm doet. En daarvoor
moet je, hoe je het ook went of keert,
toch het weer mee hebben".
Ze zijn dus. als zoveel Nederlanders,
zonaanbidders. Een kunstmatig tro
pisch klimaat spreekt hen zeer aan.
„Ken je", vraagt.zijn vrouw. „Scheve-
ningen? Daar hebben ze tegenwoor
dig zo iets. Met sauna's, sol ariums en
de hele rataplan. Heerlijk. En niet zo
maar voor een paar uurtjes, maar het
is echt een dagje uit". Iets verderop
het terrein staat een Duitser met zijn
zoontje-te tennissen. Ze komen in
grote getale naar Zeeland, onze Oos
terburen Voorde frisse lucht, en niet
te vergeten, het strand. Kritische
gasten, die van comfort en gezellig
heid houden. Hij vormt geen uitzon
dering op de regel. Regelmatig over
bruggen zij de afstand tussen het
drukke Ruhrgebied en het Zeeuwse
platteland. Öf hij hier wat mist?
„Eh.. uitgaansmogelijkheden", luidt
het antwoord. We hoeven hem. zo
wordt dra duidelijk, niet te vragen
hoe hij staat tegenover de plannen
van De Roompot: 'Augezelchnet'.
Directeur P. Kortekaas ziethetruim.
De commercie sluit nauw aan bij de
behoefte van de recreanten. Een hal
met golfslagbad trekt bovendien ook
mensen in de slappe periode, wat de
rentabiliteit van de recreatie-onder
neming ten goede komt Kortekaas
„Mensen moeten vandaag de dag
veel meer vermaakt worden Ze zoe
ken niet de rust op. nee. ze zoeken
elkaar op".
Andrew Tonneman
liar*— -t' f-'i'ï
De stalen damwand is inmiddels overal
in de Bntijëvarrl Op Rnvter aange
bracht. evenals de betonnen vloer tus
sen damwand en oude keermuur. Rijks
waterstaat venvacht dat twee weken na
de bouwvakvakantie ook de betonnen
parapet overal zal zijn aangebracht. Er
is al een begin gemaakt met de bekle
ding van de parapet, maar dit werk kan
ook nog worden gedaan in het stormsei
zoen. na 15 oktober De eigenlijke zee
wering moet dan wel geheel zijn vol
tooid.
Keermuur
VLISSINGEN - Rijkswaterstaat en het Waterschap Walcheren maken goede vorderingen bij de
werkzaamheden aan de Vlissingse zeewering, die worden uitgevoerd in het kader van de Delta
wet. Beide instanties lopen vooruit op het tijdschema, dat zij hebben opgesteld voor de verster
king van de Oranjedijk en de boulevards De Ruyter, Bankert en Evertsen. Het werk wordt vrijdag
voor drie weken stil gelegd, in verband met de bouwvakvakantie. De gemeente Vlissingen heeft
inmiddels borden laten plaatsen bij de boulevard, waarop de toeristen wordt verklaard wat er
momenteel aan de hand is met de zeewering. Bovendien wordt getoond, hoe de boulevard na de
werken en de herinrichting door de gemeente er volgend jaar komt uit te zien.
Het werk van rijkswaterstaat aan de
Oranjedijk is ongeveer voor de helft
klaar en moet voor het eind van dit jaar
geheel zijn voltooid. Twee weken na de
vakantie hoopt men klaar te zijn met
het aanbrengen van de blinde glooiing
achter de oude keermuur. waarvoor de
vroegere Oranjedijk moest worden
weggegraven. Onmiddellijk na de
vakantie wil rijkswaterstaat beginnen
met het straatplan achter langs de
nieuwe dijk. De verschillende nutsbe
drijven zijn al begonnen met het leggen
van kabels in dit toekomstig straten
plan. De herinrichting van de overige
straten in het Oranjekwartier komt
voor rekening van de gemeente Vlissin
gen. die dit werk wil uitvoeren in combi
natie met de noodzakelijke riolerings
werken. Het rioleringswerk dat door
rijkswaterstaat moet worden uitge
voerd is inmiddels al aangebracht. „Het
duurt zo lang voor de gemeente begint,
dat wij daar niet op kunnen wachten
met onze rioleringswerken", aldus
rijkswaterstaat.
Het werk aan de Oranjedijk bestaat uit
het weggraven van de voorzijde achter
de muur van Altena, die van monumen
tenzorg niet mocht worden aangetast.
Er wordt een nieuwe glooiing gemaakt,
waarvan de teen begint bij de oude
keermuur en die oploopt tot ongeveer
9,40 meter, zodat de dijk na zetting van
de ondergrond altijd nog een hoogte
houdt van ruim negen meter. De Oran
jedijk had voordien een hoogte van ze
ven tot 7.5 meter. De ruimte tussen de
oude muur en nieuwe glooiing wordt
weer opgevuld. Om huizen te sparen
wordt aan de straatkant een muur te
gen de dijk gebouwd. Daardoor hoeft
het talud niet helemaal schuin te lopen
tot aa aan de straat, maar kan een ruim
te van maximaal 7.5 meter en minimaal
5 meter achter het dijklichaam worden
bespaard. Dit betekende, dat minder
woningen gesloopt moesten worden in
het Oranjekwartier, dan aanvankelijk
gedacht.
De woningen die wel moesten wijken
voor de bredere dijk zijn volgens rijks
waterstaat gesloopt op een wijze, die de
volle tevredenheid van de buurtbewo
ners kon wegdragen. „Dat is ook het
geval met het aanbrengen van de nieu
we eindgevels, die rijkswaterstaat heeft
laten plaatsen aan de resterende be
bouwing". zegt ing P. van der Leijé, chef
buitendienst van rijkswaterstaat. De
muur aan de straatkant van de dijk
krijgt een hoogte van minimaal 1.5 me
ter en maximaal 2.5 meter boven straat
niveau en kost ongeveer een half mil
joen gulden. Met de bekleding van de
betonnen muur is al een begin ge
maakt. Het werk aan de Oranjedijk
strekt zich over ongeveer 500 meter uit.
De kosten voor dit deel komen op onge
veer 4,4 miljoen gulden, inclusief de
noodzakelijke grondaankopen van on
geveer 1.5 miljoen gulden. Er bleek on
geveer 300.000 gulden bezuinigd te kun
nen worden door de nieuwe persleiding
voor de lozing van het rioolwater in de
Westerschelde niet over de nieuwe dijk
te laten lopen, maar in de dijk te plaat
sen ongeveer 5.5 tot 6 meter boven
N.A.P. Dat werd mogelijk na een afna
me van de lozingen door het in werking
stellen van een nieuw pompgemaal aan
de Zinderweg. Bij een persleiding over
de dijk zouden ook nieuwe pompen no
dig zijn, die nu niet geplaatst hoeven te
worden. De huidige persleiding ligt on
geveer 2,70 meter boven N.A.P. en kan
worden verwijderd, zodra de nieuwe is
aangesloten
naamde parapet" op de oude keer
muur. Door deze constructie, die met
een betonnenblok in de boulevard is
verstevigd, .worden de aanrollende
golven terug in zee geslagen. Zonder
borstwering zou' bij een superstorm
een golfoverslag mogelijk zijn bij de
Boulevard De Ruyter van 48 liter zee
water per seconde, per meter. Het
streefgetal bij zeedijken is een golfo
verslag van slechts twee liter per se
conde per meter. Rijkswaterstaat
heeft berekend dat de parapet op de
Boulevard De Ruyter de golfoverslag
bij superstormen terugbrengt tot twee
a vier liter per seconde, per meter.
Daarom wordt ook veel aandacht be
steed aan de afvoer van het overslagwa
ter. De stalen damwand in de boule
vards was noodzakelijk voor de extra
veiligheid, omdat de oude keermuur
niet mocht worden aangetast van mo
numentenzorg. Het betonblok van de
parapet is niet verankerd aan de dam
wand. zodat deze ook niet kan worden
meegetrokken als de par apet het zou
begeven. Het aanbrengen van de dam
wand is de bewoners van de boulevards
volgens rijkswaterstaat veel meegeval
len. Voor Jiiermee werd begonnen be
stond bij veel bewoners de vrees voor
scheuren in hun woning, als gevolg van
trillingen bij het inslaan van de dam
wand. Zij tekenden dan ook bezwaar
aan tegen het afgeven van een bouwver
gunning. „Dat was voor ons wel een pro
bleem. want het betekende dat de uit
voering vertraagd zou kunnen worden
bij een eventueel hogere beroep tegen
het afwijzen van. het bezwaarschrift. De
damwand is echter niet in de grond ge
heid Veel bewoners dachten in het be
gin nog. dat het op die manier zou ge
beuren De damwand is echter ln de
grond getrild. Dat veroorzaakt veel
minder overlast. Wij hebben dan ook
nauwelijks klachten van bewoners ge
had/Het is allemaal erg meegevallen",
aldus de heer Van der Leijé.
Bij het werk stuitte rijkswaterstaat op
enkele gangen onder de boulevard en
een betonnen bunker. Dat leverde vol
gens de heer Van der Leijé echter geen
bijzonder probleem op, in tegenstel
ling tot het gelijkmaken van de oude
keermuur. Deze moest aan de binnen
kant geheel vlak worden gemaakt, in
verband met het betonblok voor de pa
rapet. Dat betekende, dat nogal wat
van de oude keermuur moest worden
afgekapt, waaj* deze naar voren kwam.
„Wij moesten ook kiezen voor een ma-
,nier om die muur weer glad te maken
aan de binnenkant", vertelt de heer
Van der Leijé.
Het hakken aan de oude keermuur
bracht volgens hem wel wat trillingen
met zich mee „Dat ging men wel voe
len. Daarom is een kleinere machine ge
nomen". aldus de heer Van der Leijé.
Hij zegt verder niet veel problemen
meer te verwachten bij de verdere werk
zaamheden en stelt, dat ook de asfalt-
verharding op de boulevard voor eind
dit jaar door de gemeente kan worden
aangebracht „Wij konden indertijd
niet met 100 procent zekerheid zeggen,
dat er helemaal geen trillingen' veroor
zaakt zouden worden, of dat wij niet op
bommen zouden stoten. Daarom hiel
den wij een slag om de arm. hoewel wij
tevoren natuurlijk wel sonderingen
hebben verricht. Achteraf gezien zijn de
Boulevard
Het werk aan de Bouievarn De Ruyter,
van Keizershoofd tot aan de Westbeer
bij de Coosje Buskenstraat, strekt zich
uit over een afstand van ongeveer 750
meter. Dit project kost ongeveer drie
miljoen gulden en bestaat uit het in
slaan van een stalen damwand in de
boulevard van ongeveer 7,5 meter
lengte en het aanbrengen van een zoge
verwachtingen van rijkswaterstaat wel
uitgekomen", stelt hij.
Het waterschap Walcheren is ook wat
vooruit gelopen op het tijdschema. Het
werk aan de glooiing van de Boulevard
Evertsen is volgens opzichter P. Wes-
terbeke van het waterschap zo vo<
spoedig verlopen, dat er nog voldoen
de gelegenheid is om ook de Boulevard
Bankert nog dit jaar aan te pakken.
Aanvankelijk lag het in de bedoeling
daarmee pas volgend jaar te beginnen.
Het glooiingswerk van het waterschap
bestaat uit zetwerk van basalt onder de
hoogwaterlijn en het aanbrengen van
een laag asfalt-beton boven de hoogwa
terlijn. Het zetwerk van basalt is erg
arbeidsintensief De laag asfalt-beton
kan echter mechanisch worden aange
bracht Dit werk schiet dan ook snel op
Daarnaast heeft het waterschap al een
deel van de oude anti-tank muur ge
sloopt. die door de Duitsers is aange
bracht en functioneert als zeewering.
Ook is al begonnen met het bouwen van
de nieuwe keermuur, die bestaat uit een
voetplaat, de muur zelf en daar boven
op de parapet, die wordt aangebracht
als de zetting van de muur is uitge
werkt. Het waterschap laat de parapet
storten in het werk, in tegenstelling tot
rijkswaterstaat, die voor de Boulevard
De Ruyter gebruik maakt van geprefa
briceerde constructies. De muur wordt
versierd met metselwerk van basalt,
dat echter alleen vanaf zee is te zien. De
hoogte van de muur is namelijk gelijk
aan die van de boulevard, zodat van de
eigenlijke keermuur niets boven straat
uitsteekt. Ongeveer 200 meter muur
moet nog worden gesloopt langs de
Boulevard Evertsen. van de voormalige
badcabines tot aan de Nolledijk. Het
waterschap wil daarmee beginnen na
de vakantie en hoopt de glooiing en
keermuur langs deze boulevard voor 15
oktober geheel gereed te krijgen, zodat
de zeewering voor het stormseizoen
hier weer volledig is gesloten. De rijweg
en het trottoir aan de zeekant worden
dan tijdelijk dichtgemaakt, om volgend
jaar aangepakt te kunnen worden Het
waterschap hoopt dit jaar het werk aan
de glooiing van de Boulevard Bankert
voor de helft klaar te kunnen krijgen.
De glooiing zal vervolgens worden
dicht gezet in verband met het storm
seizoen. De rijweg wordt volgend jaar
voorzien van een asfalt-beton laag om
het dijklichaa waterdicht af te sluiten,
waarna de gemeente Vlissingen vervol
gens de sierbestrating op de promena
de en de tegelbestrating op de rijweg
kan aanbrengen. Het waterschap zorgt
volgend jaar eerst nog voor een nieuwe
riolering.
Kommedijk
Een overzicht vanuit de lucht van de Vlissingse boidevards De Ruyter.
Bankert en Evertsen. (Luchtfoto: Lex de Meestert.
Het waterschap hoopt ook nog dit na
jaar de Kommedijk aan te kunnen slui
ten op de boulevard, door een muur
van 1,80 tot 4 meter te plaatsen in het
midden van de vroegere Verlengde
Glacisstraat. Dit had moeten gebeuren
tijdens de werken achterlangs, toen de
eigenlijke zeedijk (Kenau Hasselaar-
straat) werd gemaakt. Het toenmalige
plan voor de aansluiting stuitte echter
op hevige weerstand van de omwonen
den, zodat besloten werd tot een aange
past plan, met inspraak van de bewo
ners. Toen dit plan na uitvoerig over
leg tot stand was gekomen waren de
werken achterlangs echter bijna klaar.
Daarom* wordt het ontwerp nu uitge
voerd, indien mogelijk in het najaar,
maar wellicht ook volgend voorjaar.
De werken van het waterschap Walche
ren aan de boulevards kosten ruim 5.5
miljoen gulden. Belangrijkste oorzaak
van de snelle vorderingen is volgens op
zichter Westcrbekc toch wel de minder
rooskleurige situatie voor aannemers
sinds het instorten van de bouwmarkt,
waardoor een grote inzet van arbeiders
en machines mogelijk is. De werken van
het waterschap worden uitgevoerd
door Zeedam. een combinatie van
Zeeuwse aannemers. Rijkswaterstaat
heeft de werken aan de Oranjedijk ge
gund aan het aannemersbedrijf Van
Oord. Utrecht. De werken aan de Boule
vard De Ruyter worden uitgevoerd
door P van Noordenne uit Nieuwegein.
Voor het op hoogte brengen van de zee
wering langs Vissers- en Koopmansha
ven is rijkswaterstaat in afwachting
van een herinrichtingsplan voor de Vis
sershaven van de gemeente Vlissingen.
Hans Tabbers
