PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Van Agt beraadt zich
over het premierschap
Lagerhuis maakt het
Thatcher moeilijk
Huishouden honderd gulden duurder
GROOT
'SLEUTELIN KABINETSFORMA TIE
Meer zelfstandigheid
voor Noord-Ierland
DE GROENE B.V.
Brandt: aanknopingspunt
voor onderhandelingen
Gemengd dubbel
FELLE KRITIEK VAN HEA TH
CONSUMENTENORGANISATIES: STRAKKER PRIJSBELEID
Later wat zon
In de ochtend veel bewolking en regen.
In de middag van het westen uit opkla
ringen. Middagtemperatuur ongeveer
18 graden.
zie ook pagina 3).
224e jaargang no. 154
Vrijdag 3 juli 1981
Automobielbedrijf
>1 5-7 *460 AC Goes Teletoon OiiOO-iM'O
Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG - Een kabinet van CDA, PvdA en D'66 is niet mogelijk zolang Van Agt vasthoudt aan
zijn kandidatuur voor het premierschap. Deze conclusie heeft de CDA-leider getrokken na de
informatiebesprekingen van gisteren. Het welslagen van de poging een coalitie van deze drie
partijen te vormen, ligt nu volledig in handen van Van Agt en de CDA-top.
Maandag willen de informateurs Lub
bers en De Koning duidelijkheid heb
ben over de standpunten van de drie
partijen over het premierschap. Van
Agt zal de komende dagen beslissen of
hij zijn kandidatuur handhaaft. Zowel
PvdA-leider Den Uyl als D'66-onder-
handelaar Terlouw hebben hem don
derdagochtend ronduit laten weten dat
zij hem onaanvaardbaar vinden als mi-
nister-president.
Van Agt bestempelde het verzet tegen
zijn kandidatuur gisteravond als „niet
rechtvaardig", maar hij vond dat er re
kening mee moet worden gehouden,
omdat het er nu eenmaal is. Zelfs al zou
dat verzet in verdere onderhandelin
gen worden weggepraat, vraagt hij
zich af of een „een omstreden figuur als
ik" nog wel „levensecht" als leider kan
functioneren. Daarnaast betwijfelt hij
of hij dat zelf wel zou willen.
Woensdagavond nog heeft het CDA na
topberaad op het Catshuis onverkort
vastgehouden aan Van Agts kandida
tuur. Toch benadrukte de demissionai
re premier dat dit niet betekent dat de
uitslag van het beraad van dit weekein
de al vaststaat. „Al was het maar omdat
ik niet het beeld wil ophouden van de
koppige, die louter persoonlijke belan
gen nastreeft".
Bij het beraad de komende dagen spe
len meer zaken mee, zei Van Agt. In zijn
overwegingen zal hij betrekken dat er
„bij lange na" nog geen overeenstem
ming is over een regeerprogram van de
drie beoogde coalitiepartners en over
de verdere zetelverdeling
Anderzijds, aldus Van Agt. is de nage
streefde coalitie „de enig maakbare
meerderheidscombinatie". Hij bestem
pelde dat als een belangrijke overwe
ging. hoewel niet beslissend. Op de
vraag of hy een minderheidskabinet
van CDA en WD met steun van de klei
ne rechtse partijen „maakbaar" acht.
wilde de CDA-leider niet ingaan.
De informatiebesprekingen hebben de
laatste twee dagen volledig in het te
ken gestaan van de vraag wie premier
moet worden. Over een regeringspro
gramma is nauwelijks gesproken. Er
kwam donderdag volop beweging in
de vastgelopen onderhandelingen,
doordat de drie fractieleiders elk met
een eigen voorstel kwamen om de im
passe te doorbreken.
Van Agts plan stond tegenover de voor
stellen van Den Uyl en Terlouw. De
CDA'er was bereid af te zien van wijzi
gingen in de beleidsvoorstellen van de
informateurs, mits hij premier zou wor-
LONDEN (DPA) - De Britse regering
wil de provincie Noord-Ierland, on
danks de gespannen situatie daar.
meer zelfstandigheid en verantwoor
ding geven. Er wordt voorlopig echter
niet aan verkiezingen voor het Noord-
ierse parlement, de Stormont, gedacht.
Dit voorstel werd donderdag door de
Britse minister voor Noord-Ierland
Humphrey Atkins in het lagerhuis ge
daan.
Het Britse voorstel houdt in dat er een
politieke raad in Ulster zal worden ge
vormd, waarin vertegenwoordigers van
de belangrijkste protestantse en katho
lieke organisaties zitting zouden moe
ten hebben. De Britse regering kan me
dewerking van de radicale protestantse
leider dominee Ian Paisley voorlopig
echter vergeten.
Enkele dagen geleden heeft een com
missie van de Labour-partij een rap
port over de toekomst van Noord-Ier
land opgesteld. Daarin wordt de her
eniging van het sedert 1921 verdeeld
eiland als einddoel genoemd. In tegen
stelling tot de conservatieve Britse re
gering wil Labour in de toekomst van
elke garantie afzien, volgens welke de
status van Noord-Ierland alleen met
instemming van de protestantse meer
derheid veranderd mag worden.
den. Den Uyl en Terlouw verwierpen dit
plan onmiddellijk. Zij accepteren Van
Agt niet als premier en vinden dat het
premierschap niet los kan worden ge
zien van het regeerakkoord.
Terlouw en Den Uyl hebben hun voor
stellen donderdag nog eens in een brief
aan de informateurs uiteen gezet. In de
zijne schreef Terlouw, dat hij maar één
mogelijkheid ziet om de patstelling te
doorbreken. Zowel Van Agt als Den
Uyl zouden hun aanspraken op het pre
mierschap moeten laten varen. „Ie
mand anders uit het CDA" zou het ka
binet moeten leiden. Daarmee liet Ter-
louw zijn steun aan de kandidatuur-
Den Uyl vallen.
Den Uyl weigerde gisteren op Terlouws
voorstel in te gaan. Hij probeerde de bal
volledig naar de informateurs terug te
spelen. Lubbers en De Koning zouden
met nieuwe voorstellen moeten komen,
schreef hij. Wanneer het informateurs
duo aan het ingenomen standpunt
vasthoudt, dat Van Agt premier moet
worden, dan zou een andere informa
teur aan de slag moeten, opperde Den
Uyl.
In een reactie noemde Van Agt dit gis
teravond „een schijn-concessie" De
claim van de PvdA op het minister-pre
sidentschap heeft geen enkele waarde
meer. nu Terlouw zijn steun daaraan
heeft opgegeven, zei de CDA-leider. De
hele brief van Den Uyl schoof hij weg als
„een politiek non-existent verhaal".
Informateur Lubbers zei dat maandag
het „sur place" in de besprekingen
moet worden doorbroken. De komende
dagen zal hij met zijn collega De Ko
ning vaststellen hoe de kaarten precies
liggen, zowel op het punt van de in
houd van het beleid als wat betreft het
premierschap. Dan pas zullen ze ook
bezien of zij hun informatiewerk sta
ken of ermee doorgaan.
MUNCHEN (DPA/AFP/REUTER) - Volgens Willy Brandt, de voorzitter
van de Westduitsc regeringspartij SPD. bestaan er 'enige realistische
aanknopingspunten voor onderhandelingen' over een beperking van
kernwapens in Europa.
Hij zegt deze indruk te hebben
overgehouden aan de gesprekken
die hij tijdens zijn bezoek aan Mos
kou heeft gevoerd met de Russi
sche staats- en partijleider Brezj-
nev.
Kort na zijn terugkeer uit de Sow-
jet-Unie zei Brandt m München dat
hij de indruk heeft dat de Russen
'iets hebben in te brengen' bij zulke
onderhandelingen. „En ik hoop dat
ik me niet vergis," zo voegde
Brandt eraan toe.
De oud-kanselier zei voorts: ..Wat
men ook van de Sowjet-politiek
denken mag. voor mij bestaat er
geen enkele twijfel aan Brezjnevs
wil tot vrede." Naar donderdag in
welingelichte kringen in Moskou
verluidde, heeft de Sowjet-leidïng
tegenover Willy Brandt veel be
langstelling getoond voor de zoge
naamde 'nul-optie'. Hierbij zou de
NAVO de voorgenomen plaatsing
van 572 nieuwe raketten achterwe
ge moeten laten, terwijl de Sowjet-
Unie de reeds opgestelde SS-20 ra
ketten voor een groot deel zou moe
ten beperken, of zelfs helemaal ont
mantelen. Verder zou Brandt ge
vraagd zijn hoe hij denkt dat de sta
tionering van de nieuwe NAVO-ra-
ketten te voorkomen is Brezjnev
zou de Westduitse socialistenleider
zelfs recht op de man afhebben ge
vraagd hoeveel Sowjet-raketten er
'teruggenomen' moeten worden
om de NAVO van haar voornemens
te doen afzien.
Waarnemers toonden zich verrast
dat de 'nul-optie' van Sowjet-zijde
is opgepakt.
De mosselkwekers verwachten ditjaar
een veel grotere aanvoer van mosselen
dan in de twee voorgaande jaren. De
kwaliteit van het zeebanket wordt 'uit
stekend' genoemd en de prtjzen zullen
laag blijven.
PAGINA 3
brandstoftoeslag
Minister Van der Stee wil de brand
stoftoeslag voor auto's die op dieselo
lie of LPG rijden, verhogen. De be
windsman wil de opbrengst van de
maatregel, die hy de tweede kamer in
een wetsontwerp heeft voorgelegd, be
nutten voor het op peil houden van de
werkgelegenheid.
>AGINA 7
open dag
De Zeeuwse landbouw houdt morgen,
zaterdag, een open dag. Een groot aan
tal boeren uit de provincie zet de deu
ren wijd open voor iedereen die wat
meer wil weten van de bedrijfstak.
PAGINA 11
bezuinigen
Minister Pais van onderwijs is fel ge-
kaht tegen de bezuinigingen op onder
wijs, die minister Van der Stee wil
doorvoeren. Pais vreest dat de voor
stellen van zijn collega een verlies van
vijftienduizend arbeidsplaatsen zullen
opleveren.
PAGINA 12
hoogspanning
Björn Borg en John McEnroe zorgden
gisteren voor hoogspanning op Wim
bledon De beide toptennissers ken
den uiterst verschillende problemen
op weg naar de finale van het heren-
enkelspel. McEnroe had het in het duel
met de Australiër Frawley te kwaad
met zijn temperament en kreeg zelfs
een strafpunt van de scheidsrechter.
Borg verspeelde de eerste twee sets in
zijn partij tegen Jimmy Connors, maar
greep toch de winst
PAGINA 13
tour
De Zwitser Urs Freuler heeft precies
gedaan wat ploegleider Peter Post van
hem verwachtte in de Tour de France.
Als 'vervanger' van Jan Raas toonde
hij zich de sterkste ln een massasprint
en won een etappe
Nieuws uit Zeeland: 2, 5 en
7.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie en achtergrond: 4.
Sport: 12 en 13.
Kunst en .cultuur: 15.
Radio en televisie: 16.
Financiën en economie:
17.
Lady Diana Spencer, die op 29 juli trouwt met de Britse kroonprins Charles,
was gisteren onder de toeschouwers van de tenniskampioenschappen op
Wimbledon. Diana was in gezelschap van ex-k07iing Constanhjn van Grie
kenland. Beide foto's werden kennelijk op momenten gemaakt, dat het
tennisspel minder concentratie van de kijkers vergde
(Zie ook pagina 12)
LONDEN (DPA) - In het Britse lagerhuis hebben zich donderdag
luidruchtige tonelen afgespeeld, toen premier Margaret That
cher niet wilde reageren op de felle kritiek die haar partijgenoot
en oud-premier Edward Heath de dag tevoren op het monetaris-
tische beleid van de regering had geleverd.
Heath had haar woensdag verweten dat
zij door het vasthouden aan een 'simpe
le doctrine' het aantal werklozen steeds
meer laat groeien. Als dit aantal tot drie
miljoen oploopt, zal dit 'rampzalige so
ciale gevolgen' hebben, zo voorspelde
O Hel Westduitse hooggerechtshof
heeft donderdag in het zogenoemde
Lischka-proces herziening van de hoge
vrijheidsstraffen tegen voormalige SS-
leiders als 'duidelijk ongegrond' ver
worpen Een rechtbank in Keulen ver
oordeelde op 11 februari 1980 de vroe
gere SS-commandanten Kurt Lischka
711. Herbert Hagen <67) en Ernst Hein-
richsohn <60) tot respectievelijk tien.
twaalf en zes jaar gevangenisstraf we
gens medeplichtigheid aan moord op
joden.
de conservatieve oud-premier. Volgens
hem zullen de raciale spanningen en de
criminaliteit toenemen.
Leden van de socialistische oppositie
verlangden in het vragen uur dat me
vrouw Thatcher rekenschap zou afleg
gen. Telkens weer interrumpeerden zij
de ontwijkende verklaring van de pre
mier.
Heath, wiens kritiek niet alleen in En
geland maar ook daarbuiten veel aan
dacht heeft gekregen, hoorde op enkele
.meters afstand van de 'ijzeren lady' ge
zeten, glimlachend het rumoer aan.
OXIRANE KRIJGT
BOUWVERGUNNING
IN ROTTERDAM
ROTTERDAM (ANP) - Door aan het
chemische bedrijf Oxirane een bouw
vergunning tc geven voor het uitbrei
den van het fabriekscomplex aan de
Seine-haven in Rotterdam heeft de ge
meenteraad van de Maasstad donder
dagavond een investering van onge
veer 750 miljoen gulden door deze
maatschappij voor het Rotterdamse'
havengebied behouden.
DEN HAAG - De consumentenorgani
satie Konsumenten Kontakt heeft be
rekend dat een gemiddeld gezin nu
ruini 100 gulden per maand duurder
uit is dan eind vorig jaar. Oorzaak: de
gestegen prijzen van de eerste levens
behoeften sinds begin januari en de
toegenomen woonlasten.
Konsumenten Kontakt zegt dit in een
brief aan minister Van Aardenne (eco
nomische zaken) De minister voerde
gisteren gesprekken met consumenten
organisaties, vakbeweging en werkge
vers over het te voeren prijsbeleid in de
tweede helft van dit jaar.
Alleen al de verhoging van de suiker
prijs - terwijl de bieten waarop de hoge
re prijs is gebaseerd nog op het land
staan - kost de Nederlandse consument
ditjaar 26 miljoen gulden, zo berekende
Konsumenten Kontakt. Als gevolg van
de suikerprijsverhoging zullen ook fris
dranken. jam en andere suikerbevat-
tende produkten fors duurder worden.
Consumentenorganisaties cn vakbe
weging hebben minister Van Aarden
ne gevraagd een strakker prijsbeleid
te voeren. Zij willen vooral dat de van
buiten komende invloeden, zoals
schommelingen in de valutakoers min
der snel in de prijzen van belangrijke
artikelen worden verwerkt. In de hui
dige situatie worden de stijgingen te
snel doorgevoerd: er moet een 'afvlak
king' komen.
Vertoornd zijn de organisaties ook over
het feit dat de prijzen van benzine en
andere olieprodukten nu twee keer per
maand worden aangepast Dat. gebeurt
volgens hen op verzoek van de olie
maatschappijen. die daar baat bij heb
ben (de oliehandel zelf vindt de veelvul
dige wijzigingen niet aangenaam). Ook
hierdoor worden de invloeden van bui
ten ons land veel te snel aan de consu
ment doorgegeven.
Gasprijzen
Hel prijsbeleid moet er juist toe dienen
een matigende werking uit te oefenen
op het prijspeil. Daartoe is alle aanlei
ding, zo betogen consumenten- en
werknemersorganisaties, gezien het
feit dat door de gedaalde koopkracht
de lagere inkomensgroepen toch al
met grote moeilijkheden te kampen
hebben. In dit verband werd nog eens
herinnerd aan de kwestie van de gas-
prijsstijging per 1 januari.
Vooral de consumentenorganisaties
hebben de minister gevraagd hoe het
zit met zijn toezeggingen de Prijzenwet
aan te scherpen met het oog op de mo
gelijkheden het vervolgingsbeleid te
gen overtreders doeltreffender te ma
ken. Hierover zou Van Aardenne met
zijn collega van justitie, De Ruiter,
overleggen.
Vorig jaar. zo stellen de consumenten
organisaties. is aan met name de bedrij
ven in de detailhandel een margeverrui
ming toegestaan op grond van de da
lende omzetten. De ontwikkeling se
dertdien heeft geleerd dat van verdere
omzetdaling sprake is. omdat de consu
ment nu eenmaal minder te besteden
heeft Maai- een nieuwe margeverrui
ming is een „heilloze weg", die de situa
tie met zal verbeteren.
Ook de ondernemersorganisaties zijn
gisteren bij de minister van economi
sche zaken op bezoek geweest. Zij heb
ben hun, al bekende, standpunt toege
licht: er moeten bijstellingen komen,
omdat de bedrijven in het eerste half
jaar achterstanden hebben opgelopen.
De regels voor het doorberekenen van
loon- en andere kosten in de prijzen
zijn te strak geweest.
De ondernemers beroepen zich op toe
zeggingen die de minister op dit stuk in
december 1980 heeft gedaan en op bere
keningen die aantonen dat de economi
sche ontwikkeling ook vorig jaar veel
ongunstiger Is uitgevallen dan werd
verondersteld. De minister heeft partij
en nog geen toezeggingen gedaan. Hij
zal eerst in de ministerraad overleggen
en later zijn beslissingen bekend ma
ken.
De kiezer kijkt
verbijsterd toe
Het
ei
ret hoge woord is er dan
Leindelljk uit. Joop mag
Dries niet en daarom moet
Dries weg. Dries vindt dat
pppSj Joop niet opnieuw voorop
mag lopen, want hij heeft te
weinig echte vriendjes overgehouden.
Wekenlang hebben ze het gezegd tegen
iedereen die het maar horen wilde, be
halve rechtstreeks tegen elkaar. En nu
is Jan erbij gehaald om de moeilijke
boodschap over te brengen. Het ver
stoppertje spelen is bijna afgelopen,
met elkaar gaan knikkeren willen de
jongens niet. Het eerste rondje kabi-
nets-informeren in de prachtige kamer
aan het Haagse Binnenhof ontaardt in
kinderachtige stekeligheden. En de vol
wassen kiezer op wiens verantwoorde
lijkheidsgevoel in de campagnetijd zo'n
klemmend beroep is gedaan, die vol
wassen kiezer kijkt verbijsterd toe.
Meer dan vijf weken geleden nu al weer
sloot de stembus. In de uitslag ervan
lag een moeilijke, maar toch vrij duide
lijke opdracht verborgen. Koningin
Beatrix benoemde twee informateurs
die moesten nagaan of in de praktijk
mogelijk kon worden gemaakt wat in
brede kring als het enig wenselijke voor
Nederland in economische problemen
werd gehouden een kabinet van CDA.
PvdA en D'66. In de partijprogramma's
zaten hobbels, op allerlei terrein. Dat
wisten de beide informateurs heel goed
toen ze aan het karwei begonnen; dat
beseften ook de voormannen van de
drie partijen met wie zij zaken moesten
zien te doen. Er kwam uiteindelijk een
stuk op tafel met daarin een poging om
op knelpunten steeds zoiets als een
grootste gemene deler te vinden. In ei
gen huis kwam er verzet tegen verschil
lende tussenvoorstellen en werd er ge
slikt. Een echt regeerprogram is er nog
steeds niet, maar er zat toch een redelij
ke kans in dat het er zou kunnen ko
men. Alleen op de gezichten lijkt het
allemaal stuk te lopen. De politieke be
roepsglimlachjes van de heren rond de
tafel tegenover de camera's zijn van een
ijzigheid gebleken, die zover gaat dat de
beide kemphanen Van Agt en Den Uyl
eigenlijk alleen elkaar nog maar van
het politieke toneel verwensen.
Als dat laatste ook na het komende
weekend - want iedereen heeft de
tijd gekregen om nog maar weer eens
goed na te denken - de enige werkelijk
heid van een dergelijke regeringscom
binatie blijkt te zijn, dan kan er nu maar
het best zo snel mogelijk duidelijkheid
komen. In feite blijven er maar twee
mogelijkheden over: óf beide heren
moeten inderdaad maar zo snel moge
lijk plaats maken voor voormannen die
het vermogen hebben om elkaar voor
vol aan te zien; óf aan deze poging tot
vorming van een kabinet, die toch door
een soort doem wordt beheerst kan
maar het best zo snel mogelijk een eind
worden gemaakt. Vijf weken kiekeboe
spelen rondom de vraag die kennelijk
tot de belangrijkste in dit land is opge
klopt vereist wel erg veel van gezonde
politieke belangstelling bij het ver
schijnsel 'kiezer' dat in Den Haag al
weer zo ver uit het gezichtsveld is ver
dwenen. Ontwijken van wat als echte
problemen wordt gezien is misschien
een bezigheid die met wat handigheid
een aardig tijdje is vol te houden, maar
op de duur loop je er onvermijdelijk
mee vast. Deze eerste ronde van de ka
binetsinformatie heeft het opnieuw
aangetoond: uitsluitend van strategie
wisselen levert nog geen oplossing. Vier
jaar terug, in 1977. speelde de kabinets
formatie zich maandenlang ongeveer
op straat af en zeiden dezelfde partijen
die nu weer rond de tafel zitten elkaar
ongezouten de waarheid Dit keer
wordt geüniformeerd achter gesloten
deuren en is het één en al omzichtig
heid. De uitkomst is totnogtoe niet veel
beter.
Trouwens, van de hooggeroemde
voortvarendheid waarmee in de eer
ste dagen van het (in)formatieduo Lub-
bers-De Koning werd geschermd, is op
het ogenblik ook niet veel meer over.
Het heeft er veel van weg dat politiek
Den Haag er zich. gesterkt door voor
beelden uit het recente verleden, al bij
heeft neergelegd dat het timmerwerk
aan een nieuw kabinet nu eenmaal
maanden in beslag behoort te nemen.
Internationaal heeft Nederland wat dit
betreft een record gebroken. Of andere
belangen daarbij niet wat al te eenvou
dig worden vergeten is een vraag die af
en toe gesteld behoort te worden. De
periodes, waarin dit land met demissio
naire kabinetten - alleen bekwaam voor
de lopende zaken - zit opgescheept,
worden ook almaar langer. Voorhoede-
gevechten. verkiezingscampagne, (in-)
formatie en op gang komen van de
nieuwe ploeg: er gaat meer dan een jaar
mee heen tegenwoordig. Tussen twee
reguliere stembussen voor de tweede
kamer door blijven dan nog drie jaar
over, als alles goed gaat. Wel krap om
herkenbare stempels te drukken op een
beleid. En daar gaat het toch om, als de
kiezer het tenminste goed heeft begre
pen.
vdM
De 'strikt geheime elektronische ap
paratuur van de Westduitse tank Leo-
pard-2 is door verraad in handen van
de Russen-gekomen. Dit heeft het West
duitse boulevardblad Bild Zeitung ge
meld.
Een deskundige op elektronisch gebied
uit München zou de met laserstralen
werkende afstandsmeter en het appa
raat,voor nachtelijke waarnemingen
voor ettelijke honderdduizenden mar
ken aan een diplomaat van de Sowjet-
ambassade in Bonn hebben verkocht
