marcel breuer overleden 1:571 VAI. i ISUWIS M UZIISK kunstsector als middel om het publiek de bank in te krijgen arditti-quartet eri harry spamaay elektronische marathon FESTIVAL NIIEUWIE MUZIEK PZC/ kunst/cultuur Zuiniger rijden Iran! kunst VERMENSELIJKING VAN HET HARDE ZAKENGELAA T" VRIJDAG 3 JULI 1981 Met Wynn's méér kilometers. i/A Imm» AtóliKV Irt.(OVl)8444li' NEW YORK - Marcel Breuer. de Amerikaanse architect van Hongaarse afkomst die bouwer was van de Amerikaanse ambassade in Den Haag, is woensdag op 79-jarige leeftijd in New York overleden. Breuer is de architect van de doorlopende stalen buizen, een idee dat hij opdeed toen hij doceerde aan het Bauhaus in Duitsland in 1925. Hij was geïnspireerd door het Stuur van zijn eerste fiets in dat jaar. Zijn redenering was dat als staal gebogen kon worden voor een fietsstuur, het gebogen kon worden voor het maken van meubels. Breur verlegde later zijn belangstelling van meubel en inte rieur naar externe bouw. Docent geworden aan de faculteit van bouwkunde van de Harvarduniversiteit, telde Breur onder zijn studenten I M Pei. Edward Larrabee Barnes, Ulrich Franzen. Paul Rudolph en Philip Johnson. Allen werden bouwipeesters van naam die richting gaven aan de Amerikaanse architectuur Breuer is ook de ontwerper geweest van de Bijenkorf in Rot terdam. steden in Zuid-Amerika en Azie. fabrieken, kantoren en openbare gebouwen In Engeland heeft Breuer samengewerkt met F R. S. Yorkse en in de Verenigde Staten met Walter Gropius. ook oorspror. kelijk werkzaam m Duitsland, maar uitgeweken uit afkeer over het nauonaal-socialisme Breuer bezat eredoctoraten van Harvard Notre Dame en het Pratt Institute in New York en hij bezat de Gold Medal van het American Institute of Architects en de gouden legpen ning van de Académie van bouwkunst van Frankrijk. Workshop Elektronische muziek in de Vleeshal foto's: Wim Riemensi Vandaag - vrijdag - wordt het Festival van de Nieuwe Muziek vervolgd met - om 21.00 uur - een optreden van het Arditti Strijkkwar tet uit Londen met werken van Ferneyhough, Ligeti en Bussotti. Dit kwartet werd in 1974 gevormd door enkele stu denten van de Royal Acade my of Music, met het doel eigentijdse muziek - zowel op het terrein van de com positie als dat van de uit voering - te propageren. Dat doel is bereikt enkele compo nisten hebben speciaal voor het Ar- ditti-kwartet geschreven, er zijn grammofoonplaten uitgebracht en concerten gegeven in een groot deel van de wereld Het avondprogramma van vrijdag wordt voortgezet - rond 22.30 uur - door de basklarinettist Harrv Sparnaav die ook met het strijk trio Man-Nam Middelburg de we reldpremière bezorgt van het werk van de in Duitsland levende Koreaanse componiste Younghi Pagh Paan. Sparnaay speelt voorts werken van Manneke. Bussotti en Ferney hough i Vleeshal-Middelburg. Festival van de Nieuwe Muziek met op za terdag nog de clavecimste Elisa beth Chojnacka. de pianist Geof frey Madge en het Radio Kameror kest onder leiding van Ernest Bout Zondag - slotdag - het Xenakis en semble in zijn eerste presentatie en een bijzonder slotconcert van Geof frey Madge met veel aandacht voor het werk van Sorabjii De laatste donderdag van het Festival \an de Nieuwe Muziek 1981'heeft in het teken gestaan van de elektroni sche muziek. In de Vleeshal van het Middelburgse stadhuis presen teerde Ted Szanto een non-stop-programma dat onder meer voorzag in een workshop en de uitvoering van werken van Szantó, Dick Raaijmakers en Jaap Vink. Ted Szantó werd geboren in 1946 in Indonesië Sinds 1976 free-lance radioprogrammamaker voor de KRO te Hilversum. Van groot belang voor zijn muzikale ontwik keling waren lessen bij de musicoloog Ernst Vermeulen, overigens is hij autodidact Realiseerde tot nu toe uit sluitend elektocomposities. sinds kort ook elektor-m- strumentale. Werkt onder andere aan achtergrondmu ziek voor een theaterstuk en The future of electronic music' voor tape en diaprojectie Szanto over zijn rol in de 'elektronische marathon' die van 11.00 tot 22.00 uur duurde, onder meer: Het leek me zinnig om mijn rol van samensteller te combineren met een muzikale vorm van zelfonthulling Kan een muzikaal zelf portret anno 1981 iets anders ver raden dan een crisis'5 Wat mijn relatie tot de elektroni sche muziek betreft geldt dat woord zeker. De laatste tijd heb ik toenemende distantie ervaren tot de elektro nische studio, niet m het minst vanwege een toenemen de behoefte aan een kleurrijker aura dan die van 'electro- nische componist' Hiermee gepaard ging ook een be hoefte aan een minder clean klankgemiddelde dan in het algemeen gangbaar is in de elektronische studio Experi menten met klanksynthese via de computer leken me niet de juiste therapie voor mijn aanvallen van ver vreemding Merkwaardigerwijs zocht en vond ik steun bij een gebied dat strikt genomen als electronisch moet worden omschreven maar wat evengoed kan worden ge rekend tot de musique concrète - gezien de mate waarin het gevonden materiaal is pre-fabricated' - de korte golfgeluiden. Natuurlijk niet de geluiden van de politie ke en religieuze propaganda die de kortegolf overbevol- ken maar de anonieme elektronische signalen en codes die deze propaganda omlijsten Signalen die ik niet kan en hoef te verstaan maar die ik als esthetisch en bruikbaar ervaar en vooral ook verwel kom als een buitengewoon on-cleane elektronische stu dio" De meest 'open' studio die maar denkbaar is. gezien de afstanden die ons scheiden van de meeste bronnen uit het signaalweb vaak aan de andere kant van de aard bol. Wat een goedkope synthesizer ook. eentje waarbn het voorgeprogrammeerd signaal minder dictatoriale be perkingen lijkt in te houden dan bij de commerciële, zogenaamde pre-set-synthesizers. Dit vanwege het feit dat kortegolfsignalen vaak pseudo random of toevals- structuur hebben binnen een zichzelfherhalend kader. De kortegolf dus als alternatieve sequencer" Uitgevoerd werden: The night has a thousand eyes, The knight has a thousand knives, van Szanto; Vijf Canons en Ballade voor luidsprekers van Dick Raaijmakers en Flux en Tide van Jaap Vink. Ted Szanto had oorspronkelijk ook werk van Jan Boer man gekozen, maar deze was verhinderd aan de Middel burgse JM-manifestatie mee te werken. 'ADVERTENTIE i voorzien hebt. dan moet er zoals u zult begrijpen heel wat gebeuren Ook de andere bankinstellingen heb ben voor de aankleding van de werk ruimten van het personeel nogal wat over Meestal zijn er speciale commis sies voor in het ieven geroepen De col lecties rouleren tussen de verschillende filialen De eenvoudige kalender van de concurrentie of de eigen bank wordt niet meer gepikt rode kruis De RABO-bank sponsort eigen zg. ..Prom"-concerten in de populair-klas- sieke sfeer naar Engels voorbeeld. ..We doen dat met vijf symfonie-orkesten en een aantal bekende artiesten zoals Liesbeth List en Louis van Dijk", zegt Martina Braggaar van de afdeling re presentatie en evenementen van de Utrechtse bankonderneming. ..Het doel is tweeledig: we willen de muziek naar de mensen toebrengen en een deel van de opbrengst gaat naar plaatselij ke afdelingen van het Rode Kruis Ze maakt er overigens geen geheim van dat het ook om de naam van de bank gaat en het steunen van kunstrelatie bevestigend werkt De betrokkenheid van de RABO bij kunst en cultuur loopt in bedragen die de ton te boven gaan Bij andere banken gaat het veelal om soortgelijke bedragen of anders „tien duizenden" Soms ook wordt er liever geen melding van gemaakt De overheid is niet zo gelukkig met kunstsponsoring. omdat de bijdragen toch altijd een „druppel op de gloeiende plaat" blijven Bovendien hebben die zelfde overheid en in het algemeen de kunstwereld het niet zo op het nivelle rend werkende „handjeplak" met het bedrijfsleven Toch, als de mogelijkhe den vergroot zouden worden, zou de RABO meer aan cultuursponsoring doen. „omdat het bij ons fondsenbeleid past" appel Ten slotte aan de informanten de vraag wat interessanter is: je geld be leggen in een Appel van 2 ton of hetzelf de bedrag investeren bij een bank? If de meeste gevallen wordt er geant woord dat die vraag niet relevant is. Het is maar net wat de klant wil. Hoe ziet zijn „inkomensplaatje" eruit? Is hij kunstkenner c.q. -liefhebber? Wil hij geld op korte of langere termijn'5 Maar na verloop van tijd geven toch ook de bankiers toe: investeren in kunst is een goede belegging. Dat weet ook Salvador Dalï: voor zijn Apotheo se van de Dollar, een wandschildering in het hoofdkantoor van dc Bank of America, kreeg hij ooit één miljoen dollar. Bij het draaien van opnamen voor Werner Herzogs nieuwe film 'Fitzcar- raldo' is de Italiaanse filmactrice Clau dia Cardinale gewond bij een ongeluk De vrachtauto waarin zij samen met andere leden van de filmploeg zat kap seisde in de Peruaanse oenooudstad Iquitos. Daarbij werd haar rechterbeen gekwetst. De Westduitse acteur Klaus Kmski en de anderen kivamen er met schrik vanaf Herzogs film gaat over het leven van een rubberbaron in het Peruaanse oerwoud omtrent de eeuw wisseling 'Door Peter Huysmaiii Zal het ooit zo ver komen dat de service van onze bankinstellingen zich gaat uitstrekken tot de bevrediging van onze culturele behoeften? Daar ziet het vooralsnog niet naar uit. De prakti sche problemen zouden nogal groot zijn: wat moet men aan meteen kudde kunstliefhebbers in een tot tentoonstellingsruimte omgetoverde ontvangsthal van een bank die daar niet op berekend is. De vaste cliënt zou door de drukte zijn honderdje niet eens meer kunnen opnemen. De Britse vooraanstaande toneelre gisseur Michael Bogdanov moet zich voor de rechter verantwoorden wegens schennis van de eerbaarheid in het openbaar door op het toneel een gesi muleerde homoseksuele verkrachting te laten zien. Bogdanov werd voorge leid aan de rechter-commissaris en hij oordeelde dat er kanten aan de zaak zaten die ter beoordeling aan een ge rechtelijke jury moesten worden voor gelegd. De regisseur van 'The Romans in Britain' in het National Theatre m Londen, zal terechtstaan in de Old Bai ley. Hij was aangeklaagd door me vrouw Mary Whitehouse. de Britse die zichzelf opwerpt als waakster over de goede zeden op radio, televisie en to neel. Expositieweek Kees Maks in publiekshal van Staal Bankiers in Den Haag En toch leert een simpel onderzoekje dat er door bankinstellingen heel wat op het gebied van kunst en cultuur on dernomen wordt. In sommige gevallen zijn er speciale mensen voor aangesteld die zich met niets anders bezighouden. Wat beweegt de banken? Met welk doel sloven zij zich uit voor een plaatselijke kunstenaar? Wat is het banquaire ef fect van het sponsoren van een klassiek concert? Waarom biedt een bank een gemeentebestuur een kunstwerk aan ter gelegenheid van de opening van een nieuwe vestiging? „Vermenselijking'" van het harde za- kengelaat van de onderneming, zo luidt soms het antwoord. Een andere keer wordt gezegd: het is belangrijk dat cliënten in een prettige sfeer worden ontvangen. Hoe dan ook: zonder dat musea en galeries serieuze concurren tie behoeven te vrezen van „kunst in de bank" valt het op hoezeer banken in ons land actief zijn op cultureel terrein Een nog niet eerder vertoonde uiting daarvan is de expositie van een collec tie van de schilder Kees Maks in het onlangs gereedgekomen nieuwe pand van Staal Bankiers in Den Haag. Geen opkomend lokaal talent deze keer. maar een vermaard kunstenaar, voor wie plaats is ingeruimd in de fraai in art deco-stijl gerestaureerde toegangs hal tot de selecte bank, waar slechts fluisterend over financiële zaken wordt gesproken. De collectie is ge huurd van kunsthandel P. B. van Voorst van Beest en galerie Siau. De waarde van de doeken die er hangen varieert van 19.000 gulden voor „Ju dith en Holofernes" tot 250.000 gulden voor „Zomernamiddag". Wat het verband is tussen Staal Ban kiers en Kees Maks? Directeur drs. A. J H. Jongbloed gaf half juni in zijn toe spraak bij de opening van de tentoon stelling het antwoord „Kunstmoet een functie hebben", zo zei hij. En: „Kunst mag niet opgesloten worden in een mu seum" Wat meneer Jongbloed daar mee bedoelde wordt door zijn medewer- i kerT. B. Louwerens (hoofd produktont- j wikkeling) uitgelegd. „Wie gaan er nu eigenlijk naar musea? Dat zijn alleen de ware kunstminnaars Voor andere mensen is de drempel toch nog steeds te hoog? Neem mijzelf: wan- neer ben ik voor het laatst naar Boy mans van Beuningen geweest? Je komt j er niet meer toe. Het bankgebouw is een ruimte waar mensen geen drempel- I vrees voor hebben. Welnu, maak daar dan gebruik van en laatje klanten iets zien van onze kunstschatten. Wat ligt er 1 niet allemaal opgestapeld in de kelders van CRM? Dat moet uitgestald worden in ruimten waar veel mensen komen". Aldus de heer Louwerens aankleden De bedoeling is dat Staal Bankiers per manent werk van grote schilders en beeldhouwers gaat exposeren. In het oude gebouw was daar geen geschikte ruimte voor, de nieuwe hal daarente gen is ervoor gemaakt. Maar de ten toongestelde kunstwerken moeten na tuurlijk wel passen in de art déeo- sfeer. Louwerens zegt: „Bepaalde mo derne kunst of zeer oude meesters zou den misschien niet geschikt zijn. Nou ja, dan zouden we ze ook niet ophan gen. Primair gaat het ons om het aank leden van onze bank en om de relatie kunst-cliént. De sfeer moet plezierig zijn. Daar zijn wij wel in geslaagd". De heer D J van Dissel, hoofd public relations van de Algemene Bank Neder land. wint er evenmin doekjes omheen: „Kunst is voor ons een middel om men sen binnen de kantoren te krijgen. Je zou ook een beroemde voetballer kun nen contracteren, maar dat doen wé dan niet. Bij openingen van nieuwe fi lialen bieden we gemeenten dikwijls een kunstwerk aan. Dat is echt niet al tijd traditionele, maar ook vaak moder ne en abstracte kunst". Lokale kunstenaars mogen in nieuw te openen kantoren exposeren van de ABN. In net Amsterdamse hoofdkan toor wordt wel eens een grotere ten toonstelling gehouden (begin 1980 over Japani. De permanente exposities in de vitrines van de ABN in de Vijzelstraat die tot stand komen in samenwerking met de Stichting Beeldende Kunst Am sterdam, zfjn nogal eens het mikpunt van relschoppers tijdens demonstra ties. Van Dissel: „Er wordt veel gestolen en kapot gemaakt. We zijn overgegaan op een ander steviger materiaal" geschenk Als relatiegeschenk mag de ABN haar cliénten graag een grammofoonplaat met muziek van het Concertgebouwor kest aanbieden. In ruil daarvoor be taalt de bank de kosten van een tour nee van hel orkest, bijvoorbeeld naar Japan of Zuid-Amerika. Sponsoren van kunst heet dat. „Daar zijn we voor zichtig mee, zelfs als dc mogelijkheden voor sponsoring zouden worden uitge breid. Kunst is toch nog altijd een eli taire zaak en je moet niet te veel af standelijkheid met je cliënten schep pen. Nee, we lopen niet zo hard. Wc moeten geen kampioen van de kunst sponsoring worden. We moeten die za ken niet zo etaleren, zoals dat bijvoor beeld bij Belgische banken gebeurt die kolossale kunstcollecties in eigendom hebben". De Westland-Utrecht Hypotheekbank in Amstferdam heeft haar eigen galerie aan het Rokin na de laatste hoofdstede lijke rellen maar gesloten Nicolette Victor, p.r.-medewerkster, zegt „De zaak was dusdanig beschadigd dat we van deze expositiemogelijkheid maar afzien". Aan kunstsponsoring doet deze bank veel Op het lijstje staan onder meer het koor van het Concertgebouworkest ADVERTENTIE de Vleeshal Middelburg VRIJDAG 3 juli 21.00 uur ARDITTI STRIJKKWARTET HARRY SPARNAAY, basklarinet ZATERDAG 4 juli 13.30 uur elektronische muziek van FRANCOIS-BERNARD MACHE 16.30 uur ELISABETH CHOJNACKA clavecimbel Concertzaal 20.30 uur RADIO KAMERORKEST 22.00 uur GEOFFREY DOUGLAS MADGE piano ZONDAG 5 juli de Vleeshal 16.00 uur XENAKIS ENSEMBLE 21.00 uur GEOFFREY DOUGLAS MADGE toegang f 4,00 per konsert het Nederlands Kamerkoor, het Glin- ka-kwartet. Ook op andere manieren steunt de bank kunstactiviteiten De fi losofie achter deze betrokkenheid? Ver breiding en verbetering van de naam"5 Reclame? „Dat mag niet verwaarloosd wordenzegt Nicolette Viètor diplo matiek De naam op het programma blad. zo in de trant van mede mogelijk gemaakt door concerten De activiteiten van dc Nederlandse Middenstandsbank zijn minimaal, zegt p.r.-man Polak. Vorig jaar zijn er concerten gesponsord, van het Pagani- nï-ensemble onder meer. Dit jaar wordt er in samenwerking met de Rijksacademie voor Beeldende Kun sten eveneens een aantal concerten fi nancieel gesteund. Er worden ook wel lokale exposities van plaatselijk be kende kunstenaars gehouden: in Til burg, Beverwijk en Culemborg. „On der de huidige economische omstan digheden gaan wij het sponsoren zelfs wat terugdraaien". Michiel Joolen. marketing manager van de Amsterdamse vestiging van de Banque de Pans et des Pays-Bas. vindt niet dat de activiteiten van zijn onder neming op het gebied van de cultuur elitair zijn „Maar je bent en blijft in de eerste plaats een bankonderneming. Het aankopen en ondersteunen van kunst moet natuurlijk verantwoord ge beuren en in de juiste verhouding staan tot de hoofdtaak van de instelling. Wij halen wel buitenlandse toneelgezel schappen zoals The Old Vic en The Young Vic hier naartoe Bovendien houden we regelmatig exposities. In Enschede hadden we kortgeleden werk tentoongesteld van Arthur Sylvain. een Belgische naïeve kunstenaar De keuze hangt vaak samen met de belangstel ling van de plaatselijke directeur aankopen De AMRO-bank heeft zelfs de beschik king over een AMRO-kunststichling. nog in het leven geroepen door meneer t an den Brink, „die zelf een groot kunstliefhebber was", deelt Bernadi- na Idcler. procuratiehouder niet zon der trots mee. Buitenstaanders advise ren over het aankopen van kunst, meestal moderne kunst van Nederlan ders. In de tien vitrines van de bank op de hoek van het Rembrandtplein en de Utrechtsestraat in Amsterdam wisse len de exposities van moderne kunst eikaar om de zes weken af. Regelmatig worden in de bijkantoren in het land tentoonstellingen gehouden. Aan het sponsoren van kunst doet de AMRO niets. IDe door AMRO aangekochte kunst ten behoeve van het personeel wordt aanvankelijk in toonkamers neergezet, alwaar delegaties van nieuwe kantoren bekijken en beslissen wat er aan de wand moet komen Er zijn bijna 900 AMRO-vestigingen in het land „Alvo rens je daarvan de wanden van kunst Harry Spamaay

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 15