PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Advies grote vier:
informateur uit CDA
Habib zet missie Midden-Oosten voort
Rellen in Utrecht om
jongerencentrum
D'66: GEEN COMBINATIE MET CDA EN VVD
Hoogleraren bieden koningin
methode snelle formatie aan
DePZC
hi Dijk van een
krant
k;
an daag
Jongen (16) bij
brand Oostburg
omgekomen
Weduwe van
Sun Yatsen
overleden
AANVAL ISRAEL OP LIBISCHE RAKETSTELLING
Brady heeft
longontsteking
Vrij warm
Droog weer en zonnige perioden. Mid-
dagtemperaturen ongeveer 23 graden,
vlak aan zee enkele graden lager.
Zwakke tot matige ioind uit zuid tot
zuidoost.
224e jaargang no. 126
Zaterdag 30 mei 1981
GEWONDENEN VEEL SCHADE
De moeilijkheden
komen in kaart
DEN HAAG - V rijdag ontving Koningin Beatrix de fractieleiders van de vier grootste partijen in het paleis aan de Lange Voorhout in Den Haag i.v.m. de besprekingen
over de vorming van een nieuw kabinet. Vlnr: Van Agt, Wiegel, Terlouw en Den Uyl.
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De fractievoorzitters van de vier grote partijen in de Tweede Kamer hebben
vrijdagmiddag koningin Beatrix geadviseerd een informateur uit CDA-kringen aan te wijzen.
Deze moet de weg banen voor een kabinet dat kan rekenen op een meerderheid in het parlement.
Daarnaast gelooft D'66-leider Terlouw dat de informateur ook al moet onderzoeken wie in dat
kabinet premier dient te worden.
Zoals al eerder gebleken was. zijn rege- informatie-opdracht. CDA en WD wil
len dat de informateur begint met het
opstellen van een economisch herstel
plan. PvdA en D'66 geloven dat deze
weg doodloopt; zij willen eerst de poli
tieke kleur van het nieuwe kabinet be
palen.
ringsfracties en oppositiepartijen het
oneens over de verdere inhoud van de
PAGINA 2
drukte
Een groot aantal toeristen heeft pas
vrtldag de weg richting Zeeland 'ge
vonden'. Volgens VW-woordvoerders
was het op de meeste plaatsen 'lekker
druk' De campings aan de kust zijn
zelfs zo goed als vol. Directeur J de
Regt van de provinciale VW gaf als
mogelijke verklaring voor de 'verras
sende drukte' een betere weersver
wachting voor het weekeinde.
PAGINA 3
superbadplaats
Het circuit van Zandvoort is nu In han
den van een Canadese maatschappij.
Dat bleek tijdens een bijeenkomst ln
Zandvoort. waar het concern zijn plan
nen om van Zandvoort een 'superbad
plaats' te maken presenteerde. Vol
gens de burgemeester van Zandvoort
zal de raad, ook na deze nieuwe ont
wikkelingen. niet op het principebe
sluit dat het circuit moet verdwijnen
terugkomen.
PAGINA 7
or-conflict
De bedrijfsledengroep van de Indus
triebond FNV overweegt ernstig stap
pen te ondernemen die zouden moeten
lelden tot het vertrek van de heer D.
Meijer (Vrije Lijst) uit de onderne
mingsraad van de koninklijke maat
schappij De Schelde In Vlissingen.
Volgens de bedrijfsledengroep grijpt
Meijer alle mogelijke futiliteiten aan
om het functioneren van de ondeme-
te dwarsbomen.
over eens dat de informateur de tot
standkoming van een nieuw kabinet zo
ver mogelijk moet voorbereiden. Niet
alleen sociaal-economische problemen
moet hij aan de orde stellen, maar ook
zaken zoals de modernisering van de
kernwapens en de kerncentrales.
De vier fracties zijn het er overigens De CDA-fractie wil dat er een „parle-
PAGINA 9
bijstand
Met Ingang van 15 juni wordt een lan
delijk uniform systeem voor rechtsbij
stand aan on- en minvermogenden
van kracht. Tot nu toe moest men
voordat hulp van een advocaat of een
deurwaarder werd verleend bi] de ge
meente een 'bewijs van onvermogen'
halen. Dat bewijs wordt binnenkort
vervangen door een 'verklaring betref
fende Inkomen en vermogen'. Wie min
der dan 2000 gulden per maand ver
dient, krijgt volgens de nieuwe rege
ling kosteloos rechtshulp
PAGINA 21
luxe
Er is een schrijnend gebrek aan tennis-
accommodatle. Het gevolg Is dat er el
lenlange wachtlijsten bestaan. In Zee
land (dertienduizend tennissers) ls het
aantal wachtenden volgens een voor
zichtige schatting al drieduizend. Ten
nis. de nieuwe volkssport, dreigt dus
langzamerhand weer een luxe te wor
den
Nieuws uit Zeeland: 2,5 en
7.
Binnen- en buitenland: 3
en 9.
Sport: 21 en 23.
Radio en televisie: 25.
Financiën: 26.
Zaterdagkrant: 15, 16, 17
en 19.
mentair meerderheids-kabinet op een
zo breed mogelijke basis" tot stand
komt. CDA-leider Van Agt heeft konin
gin Beatrix geadviseerd twee kabi
netsinformateurs te benoemen, die een
economisch herstelplan moeten op
stellen. Het CDA gelooft dat twee in
formateurs beter opgewassen zijn te
gen de vermoeienissen. Ook zullen zij
sneller kunnen werken. Nadien zullen
zij ook andere zaken bij hun informa
tiepoging moeten betrekken.
De CDA-fractie heeft ook al uitgespro
ken niets te voelen voor een zogenaamd
„nationaal kabinet" en evenmin voor
een voortzetting van de huidige coali
tie. met gedoogsteun van de kleine
rechtse partijen. Blijft dus over ,,al het
geen daar tussenligt", aldus Van Agt
Dat is dan alleen een kabinet van CDA,
PvdA en D'66 of een kabinet van CDA,
WD en D'66.
Van Agt heeft de koningin meer dan
twee namen van kandidaten genoemd.
Hij heeft van de CDA-fractie een volle
dig mandaat gekregen om op dit punt
voorstellen te doen. Van Agt zei hier
over „her en der in samenspraak" te zijn
PvdA en D'66 geloven dat slechts één
kabinet mogelijk is, en dat is samen-
(Slot zie pag. 4 kol. 4)
UTRECHT - In Utrecht is het
vrijdagavond tot ernstige on
geregeldheden gekomen tus
sen de politie en aanhangers
van de actiegroep „Tivoli Tij
delijk". De moeilijkheden ont
stonden toen enkele honder
den jongeren het zogenoemde
NV-huis aan de Oude Gracht in
het centrum van de stad wil
den bezetten.
„Tivoli Tijdelijk" wil dit al enkele jaren
leegstaande pand ingericht zien als jon
gerencentrum. B en W van Utrecht vin
den het gebouw ongeschikt voor dit
doel vanwege de geluidsoverlast voor
de omgeving en het brandgevaar.
De politie trad op toen de actievoerders
eerst barricaden oprichtten en daarna
het pand bestormden. Aan beide zijden
vielen enkele lichtgewonden, talloze
ruiten in de omgeving sneuvelden
In het gekraakte NV-huis heeft de afge
lopen nacht een popfeest plaatsgevon
den, nadat de politie zich had terugge
trokken. Om verdere moeilijkheden te
voorkomen hebben B en W van Utrecht
en de hoofdcommissaris besloten niet
verder in te grijpen. Komende week
vindt overleg plaats tussen de verte
genwoordigers van ..Tivoli tijdelijk" en
OOSTBURG - De 16-jarige G. Fieret uit
Oostburg is vrijdagavond bij een
brand in zijn woonplaats om het leven
gekomen. De brand ontstond in een
container op het terrein van een vis
handel aan de Industrieweg in Oost
burg, die was ingericht als werkplaats
en waarin het slachtoffer aan een
bromfiets werkte.
De brand ln de container onstond, door
nog onbekende oorzaak, omstreeks
tien uur. Omwonenden hebben eerst
nog geprobeerd de brand met behulp
van een waterslang van het visbedrijf te
blussen. De inmiddels gewaarschuwde
brandweer arriveerde korte tijd later en
wist de brand binnen enkele minuten te
blussen. Toen de brandweerlieden de
container met behulp van perslucht
maskers konden betreden bleek de jon
gen al te zijn overleden. De technische
recherche van de rijkspolitie begon om
streeks middernacht aan het onder
zoek naar de oorzaak van de brand.
het gemeentebestuur om escalaties de
komende maanden te voorkomen.
Een definitieve oplossing voor de ves
tiging van een jongerenéentrum zal
nog zeker enkele maanden op zich la
ten wachten.
PEKING (AFP/RTR/DPA) - Soong
Chinling, de weduwe van de stichter
van de Chinese republiek, Sun Yast-
sen, is vrijdag in Peking overleden. Dit
heeft het Chinese persbureau Nieuw
China bekendgemaakt.
Mevrouw Soong speelde een grote rol in
de Chinese politiek en werd een week
geleden benoemd tot honorair presi
dent van de Chinese volksrepubliek.
Radio en televisie onderbraken hun uit
zendingen om haai' overlijden aan kan
ker bekend te maken. De aangekondig
de rouwplechtigheden zijn de grootste
sinds de dood van Mao Zedong Het be
grafeniscomité bestaat uit 392 leden on
der wie partijvoorzitter Hua Guofeng.
Mevrouw Soong die 90 jaar werd. komt
uit een zeer vooraanstaande Chinese fa
milie. Haar zus, Soong Meiling, is de we
duwe van de nationalistische generaal
Chiang Kaishek, die na 1949 staats
hoofd was van het anti-communisti
sche Taiwan. De begrafenis vindt
woensdag plaats, voorafgegaan door
een periode van drie dagen officiële
rouw. waarbij alle vlaggen halfstok zul
len hangen. De begrafenis zal worden
bijgewoond door de hele Chinese top en
rechtstreeks via televisie worden uitge
zonden.
Soong Chingling werd twee weken gele
den. toen ze al zwaar ziek was. lid van de
communistische partij. Ditzou sindsja-
ren een wens van haar zijn, maar voor
zitter Mao achtte het indertijd nuttiger
dat ze geen lid werd van de partij omdat
ze als vooraanstaande persoon van
voor de machtsovername in 1949 een
symbool kon zijn voor niet-communis-
ten in en buiten de volksrepubliek.
In Engeland en Wales zijn in 1980
meer dan 130.000 zwangerschappen af
gebroken. aldus officiële cijfers. Dat
waren er ruim tien procent meer dan in
1979.
Tegenstanders van de liberale abortus
wetgeving noemen de stijging alarme
rend en eisen van de regering, dat zij
meer doet voor betere gezinsplanning
DEN HAAG - De 'verborgen camera'van Paleis Lange Voorhout Ingebouwd in de
bloembak van een belendend perceel staat deze 'verborgen camera gericht op de
ingang van het palets. zodat de recherche het wakend oog kan houden op de
gaande en komende man...
DELFT (ANP) - Drie hoogleraren en
een docent aan de TH in Delft heb
ben koningin Beatrix vrijdag een
advies voorgelegd voor een snelle
regeringsvorming. Het viertal wil
met de eigen methode voorkomen
dat de formering evenals voorgaan
de keren een lange tijd in beslag gaat
nemen en Nederland 'zit opge
scheept' met een demissionair kabi
net.
Het viertal, prof dr. ir T. J Viersma.
prof dr. ir H G Stassen. prof. ir. O
H. Bosgra en dr. Sj. Dijkstra, is bij
zijn advies uitgegaan van de werkwij
ze zoals die in de techniek wordt toe
gepast, namelijk het gelijktijdig en
onafhankelijk van elkaar laten
werken van deskundigen. Allereerst
zou koningin Beatrix aan Terlouw
(D'66) een informatie-opdracht moe
ten verlenen, inzake de regeringsvor
ming. Een tweede informatie-op
dracht aan prof. Zijlstra (CDA), zou
een advies moeten opleveren Inzake
de problematiek van economie,
werkgelegenheid en financiën. A.
Mansholt (PvdA) zou als adviseur
moeten worden benoemd inzake de
problematiek van kernenergie en
-bewapening. Tenslotte zou de ko
ningin H. Vonhoff (WD) als adviseur
inzake de herstructurering van de de
partementen en de door deze uit te
voeren taken moeten benoemen.
Volgens het advies van het viertal
zouden Zijlstra. Mansholt en Vonhoff
elk een conceptadvies aan een com
missie van vijf kamerleden moeten
voorleggen en vervolgens met steun
van viervijfde van die commissie bin
nen twee weken aan de koningin
schriftelijk advies moeten uitbren
gen.
Volgens het plan van de hoogleraren
moet de voorzitter van de tweede ka
mer de informateurs en adviseurs
met hulp bijstaan, waardoor zij allen
binnen twee weken met hun taak
klaar zijn. Het laatste dat het viertal
meegegeven dient te worden is het
verzoek htm adviezen toch vooral in
begrijpelijk en eenvoudig Neder
lands op te stellen.
Voor zij het advies aan de koningin
vrijdag overhandigden, hebben de
hoogleraren 's ochtends hun plan
aan dr. W. Drees sr. voorgelegd met
het verzoek hun plan aan een staat
kundige toets te onderwerpen. Over
de in hel stuk genoemde personen
wenste dr. Drees geen opmerkingen
tc maken. De hoogleraren hebben
met opzet vier 'kopstukken' van de
grote partijen gekozen, om elke
schijn van partijdigheid te voorko-
WASHINGTON - JERUZALEM - BEI
ROET (RTR, AFP, UPI) - De Ameri
kaanse speciale afgezant, Philip Ha-
bib, zal zijn missie naar het Midden
oosten voortzetten. Volgens week zal
hij naar hel gebied terugkeren, zo zei
hij vrijdag na een onderhoud met pre
sident Ronald Reagan.
Deze noemde de missie van Habib
'enorm succesvol, bijna miraculeus'
bij het tegenhouden van Israel en Syrië
van de 'rand van oorlog' (in hun crisis
over de door Syrië in Libanon geplaat
ste raketten).
Israëlische functionarissen uitten vol
doening over de resultaten van een
luchtaanval tegen wat zij een door Li-
blèrs bemande raketinstallatie ln Liba
non noemden. Zij zeiden te hopen dat
deze aanval de Syriërs ertoe zou bren
gen hun raketten uit het land weg te
halen. Volgens de Israëliërs werden bij
de aanval van donderdag alle vier SA
9-raketlnstallaties in en bij de stad Da-
mour. 15 km ten zuiden van Beiroet,
vernietigd.
De leider van de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie PLO. Yasser Arafat,
heeft vrijdag verklaard dat er Libische
militairen aan de kant van de Palestij-
nen in Libanon vochten en het het Pale
stijns verzet SA-raketten bezat.
Israël vervolgde zijn luchtaanval op
Damour met een commando-aanval
vanuit zee waarbij twee doden zouden
zijn gevallen. Een Palestijnse militaire
woordvoerder zei dat de Israëliërs in
Na'meh. 25 km ten zuiden van Beiroet,
met een landingsvaartuig aan wal kwa
men. Zij vernietigden een militair voer
tuig alvorens terug te keren.
Over het aantal slachtoffers van de
luchtaanval van donderdag lopen de
versies uiteen. De Libanese radio sprak
van zeker 25 doden of gewonden. Kran
ten en andere radiostations in Beiroet
gaven cyfers. oplopend tot 30 doden en
100 gewonden
Volgens Amerikaanse zijde had Philip
Habib van betrokken partijen de infor
mele toezegging gekregen dat zij tij
dens zijn verblijf in Washington geen
nieuwe militaire acties zouden onder
nemen die verband houden met de SY'-
rische raketinstallaties in het Bekaa-
dal in het noordoosten van Libanon.
Gezegd werd dat de Amerikaanse rege
ring hoopte dat de jongste Israëlische
aanvallen aan de Middcllandse-Zee-
kust geen negatieve invloed zou uitoe
fenen.
Libiërs
De Amerikaanse regering heeft vrijdag
verklaard dat zich Libische militairen
in Libanon bevinden. Deze 'inmenging
die een gevaarlyke situatie compli
ceert. werd krachtig veroordeeld
Volgens de laatste inlichtingen waar
over de Amerikaanse inlichtingendien
sten beschikken, bevinden zich ca. 150
Libische soldaten 'sedert bepaalde tijd'
ln Libanon, aldus David Passage, een
van de woordvoerders van het State
Department. Zij hebben kennelijk als
belangrijkste taak de luchtdoelraketln-
staliaties te bedienen die onder contro
le van de Palestijnse strijders staan, zo
voegde hij eraan toe
De Sowjet-Unie en Jordanië hebben
zich uitgesproken voor bijeenroeping
van een internationale conferentie
over het Midden-Oosten. Dit staat in
een gemeenschappelijk communique
dat vrijdag aan hel slot van een vier
daags bezoek van koning Hoessein aan
Moskou is uitgegeven. Aan zo'n confe
rentie zou de Palestijnse bevrijdings
organisatie PLO op voet van gelijk
heid met de andere participanten moe
ten deelnemen.
'oningin Beatrix is begon-
de vele moeilijkhe-
den en de weinige mogelijk-
heden in kaart te brengen, die
de verkiezingsuitslag van af-
gelopen dinsdag heeft opgele
verd als 'maatgevend' voor de vorming
van een nieuw kabinet En op de eerste
dag van haar consultaties, gisteren
(daar passeerden de voorzitters van de
beide kamers der staten-generaal, vice-
voorzitter Scholten van de raad van
state en de fractievoorzitters van de
vier grootste politieke partijen i heeft zy
moeten vaststellen dat er een patroon
ligt zonder veel iyn en mèt veel tegen
stellingen. De logica van de stembus
wijst naar de formatie van een kabinet
dat kan steunen op een brede meerder
heid, gevormd door de twee grootste
partijen CDA en PvdA en de brugfiguur
van D'66 daartussenin. Immers andere
'echte' meerderheden zijn weggevallen.
De droom van een links blok is een
droom gebleven; de krappe meerder
heid van de huidige combinatie CDA-
WD is eveneens verdwenen. Maar die
logica is zeker niet terug te vinden irj de
adviezen van alle direct betrokkenen
aan het staatshoofd. Het Ls nu al duide
lijk dat ais een dergelyk kabinet van
CDA-PvdA-D'66 er komt. het pas via
veel omwegen en door allerlei politieke
mijnenvelden te vermijden zal worden
bereikt.
Enige punt van overeenkomst in de
politieke voorkeuren van de 'grote
vier' aan de koningin was de aanbeve
ling om maar eens te beginnen met een
informateur van CDA-huize. de partij
die als grootste uit de stembusuitslag
naar voren kwam. Maar wat die infor
mateur (het CDA wilde er zelfs twee)
dan als opdracht mee moet krijgen,
daarover was eenheid in denken van
het eerste moment af ver te zoeken
Voor PvdA en D'66 bleven er niet veel
andere mogelykheöen over dan samen
maar meteen afstevenen op de politie
ke keuze om met het CDA een centrum -
linkse combinatie te vormen, die uit
sluitend en alleen in die gezameniyk-
heid nog tot beduidende Invloed kan
leiden. Beiden stelden in dc toelichting
op hun advies ook vast dat een ander
soortig samenwerkingsverband - waar
voor de VVD binnen de gezichtskring
komt - wat hen betreft was uitgesloten.
Met de nodige stelligheid legden Den
Uyl („zelden is het zo simpel geweest als
nu") en Terlouw („een combinatie met
de WD is alleen theorie en kiezersbe
drog") zich tegenover hun respectieve
lijke achterbannen vast. In de adviezen
van WD en CDA is een onverhulde po
ging te herkennen om PvdA en D'66 uit
elkaar te spelen. Van Agt wil ln de prak
tijk van de formatie vastgesteld zien of
D'66 er echt niet toe over te halen is het
toch maar eens met de WD (centrum
rechts) te proberen. Hy houdt de han
den volledigvrij. „Anderen moeten zeg
gen wat ze wilien: en dan niet alleen via
microfoons", het hy na afloop van zijn
bezoek aan de koningin weten.
Nieuw element in de wenken van de
twee oude coalitie-partners (CDA
en WD) aan de koningin Ls dat de infor-
mateur(s) de opdracht zou moeten wor
den verleend om een financieel-econo-,
misch herstelplan op te stellen en een
basisformule te vinden voor een aantal
andere omstreden zakefi zoals defensie
en kernenergie. Van Agt heeft daarbij in
het achterhoofd een opzet zoals kort
voor de verkiezingen naar voren ge
schoven door minister Albeda (sociale
zaken). In dat plan-Albeda zyn allerlei
denkbeelden en voornemens te herken
nen. waarop alle vier partijen zich in
beginsel wel zouden kunnen verenigen
een industrialisatieplan. 2 procent
loonmatiging, het druk besproken
CNV-werkgelegenheidsfonds, arbeids-
tydverkorting en deeltydbanen. hand
having van de netto-nettokoppeling
tussen minimum-inkomens en mini
mum-uitkeringen en gerichte steun aan
industrieën met uitzicht. De maatrege
len, zoals Albeda die zich voorstelt lij
ken het CDA naar buiten verkoopbaar
omdat Albeda zich vrij 'onpartijdig'
kan opstellen (hij komt op de CDA-ka-
meriyst niet voor), omdat Albeda nog
een redelijk krediet heeft by de vakbe
weging en omdat Albeda wordt gere
kend tot een van de kandidaten voor
een informateur-schap.
De eerste piketten voor de kabinets
formatie zyn uitgezet Verkiezings
beloftes, de winst- en verliesrekening
van de stembus, begin deze week. de
beperkte ruimte waarbinnen vrijwel al
le in aanmerking komende partyen te
genover de eigen achterban nog kun
nen manoeuvreren, oude tegenstellin
gen en extra scherpe kanten die de
campagne daaraan heeft geslepen, per
soonlijke rivaliteiten en de harde les
van de formatie in 1977. - het speelt alle
maal mee. Het wachten ls op de eerste
duidelykheid; de keuze van de kabi-
netsinformateur(s).
vdM
WASHINGTON (RTR) - James Brady,
de perschef van het Witte Huis die bij
de mislukte aanslag op president Rea
gan op 30 maart in het hoofd geschoten
werd, heeft longontsteking gekregen.
Een woordvoerder van het ziekenhuis
zei dat de toestand van de 40-jarige Bra
dy afgezien van de complicatie, goed
was. De perschef heeft twee hersen- en
een longoperatie doorstaan
