PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT MITTERRAND NIEUWE MAN Debat Van Agt-Den Uyl in teken van kernwapens en kernenergie Geweldloze demonstratie kerncentrale Borssele 'Omwenteling'in Frankrijk CDA weer voorop Warmer Warm en zonnig, maar mogelijk ook. een bui Middagtemperatuur van 20 tot 27 graden. Matige tot vrij krachtige oosten-wind. 224e jaargang no. 110 Maandag 11 mei 1981 Een tennisuitruating van Zenatrasport, tilt elke tennisser er ver boven uit! tVan onze correspondent! PARUS - De 64-jarige socialistenleider Francois Mitterrand met 52 procent van de uitgebrachte stemmen gekozen tot presi dentvan de Franse republiek. De vertrekkende president Valéry Giscard d'Estaing verenigde 48 procent van de uitgebrachte stemmen op zijn persoon. Hiermee is zijn verlies doorslaggeven der dan dat van Mitterrand zeven jaar geleden, toen de socialis tenleider maar 400.000 stemmen tegenover Giscard te kort kwam. Voor het eerst sinds 23 jaar heeft Frankrijk weer een linkse president. Frangois Mitterrand zal over ongeveer twee weken zijn ambt van Frans staats hoofd aanvaarden. De Franse constitu tionele raad moet de preciese datum vasts tellen. Deze uitslag betekent een ommekeer in de historie van de Vijfde Republiek zo als die door president De Gaulle werd gesticht en tegen wie Mitterrand zich van het begin af aan had verzet. De Fransen staat een periode van onmis kenbare veranderingen te wachten Al lereerst zal president Mitterrand een re gering samenstellen. Daarna zal hij het In 1978 gekozen parlement ontbinden dat in meerderheid achter de verslagen president staat en nieuwe parlements verkiezingen uitschrijven. Op 28 juni aal de uitslag van deze verkiezingen be kend zijn Hiervan zal afhangen of presi dent Mitterrand werkelijk in staat zal ajn de hervormingen aan te brengen waarover hij tot nog toe alleen maar in vage termen gesproken heeft. Dcgrote vraag die de Fransen nu bezig houdt, is of president Mitterrand com- slaking munisten in zijn regering zal opnemen. Vaststaat dat een socialistische meer derheid in het nieuw te kiezen parle ment alleen denkbaar is met behulp van de communisten. Het zal van een eventueel akkoord tus sen beide groepen afhangen hoe het verkiezingsprogram voor het nieuwe parlement er uit zal zien. De communis ten zullen veel water in de wijn moeten doen als ze willen meespelen. In de eer ste ronde van de presidentsverkiezin gen leden ze een historische nederlaag en haalden niet meer dan 15 procent van de uitgebrachte stemmen. De leider van de Franse communisten. Georges Marchais, heeft de nederlaag van president'Giscard voorgesteld als een overwinning van de communisten. In een gelukwenstelegram aan Fran- gois Mitterrand deelde hij mee dat de communisten bereid zijn ..in dienst van de arbeiders en Franrkijk hun gehele verantwoordelijkheid op zich te ne men." De verslagen aanhangers van presi dent Giscard wezen er op de avond van hun verlies op dat niemand weet wal Mitterrand nu precies van plan is. Er is sprake van een aantal nationaliserin gen, onder andere van alle banken en van de belangrijkste industrieën. Op de lijst van te naasten bedrijven staan ondernemingen als Peugeot en Pechi- ney-Ugine-Kuhlmann. Het minimum loon zal de komende weken al worden opgetrokken en onderhandelingen zul len worden begonnen over de 35-urige werkweek, waarbij het loon niet naar beneden zal dienen te gaan. De versla gen vroegere meerderheid vraagt zich af wie deze maatregelen zal moeten be talen. De socialisten hopen nu op een natio naal élan, dat wil zeggen een landelijke beweging van saamhorigheid die het mogelijk zal maken hun voornemens in daden om te zetten. Communistenlei der Marchais heeft In een eerder sta dium van de verkiezingsstrijd stekin gen en manifestaties aangekondigd om dit élan kracht bij te zetten. Af te wach ten valt of hij zich nu aan dit dreige ment zal houden Vaststaat dat de ko mende weken en maanden de Fransen voor tal van verrassingen zullen komen te staan. De overwinning van de socialistische leider gaf in zijn hoofdkwartier in Pa rijs aanleiding tot grote vreugde. Ter wijl Mitterrand zelf van Chateau-Chi- non in Bourgondiê waarvan hij burge meester is. op weg was naar Parijs, ver klaarde de eerste-secretaris van zijn partij, Lionel Jospin, dat Mitterrands succes was te danken aan ..het grote nationale volksélan". Hij noemde het verkiezingsresultaat ..een nieuwe kans voor Frankrijk FranQois Mitterrand heeft op schitte rende wijze het volk in zijn verlangen naai- verandering om zich verenigd." al dus Jospin die de socialisten opriep naar de Place de la Bastille in de hoofd stad te komen. President Valery Giscard d'Estaing gaf zondagavond zijn nederlaag tegen Mit terrand toe: „Ik richt mijn gelukwensen tot de heer Frangois Mitterrand met zijn verkiezing tot president van de re publiek." ..Ik geloof dat ik alles heb gedaan wat in mijn vermogen lag om de Fransen uit te leggen wat de draagwijdte en de conse quenties van hun keuze zouden zijn aldus het verslagen staatshoofd. (Zie ook pagina 6) Burgemeester drs G C G. van den Heuvel sommeert de actievoerende tegenstanders van kernenergie de toegangspoorten van de PZEM-centrales bij Borssele vrij te maken id personeel zal de Haagse Tram weg Maatschappij tenminste vier ion verlies lijden. Minister; Tuijnman van verkeer eri waterstaat is niet bereid het stakende HTM-personeel een on- gemakkentoeslag van zes procent te geven. halve wedstrijd Alax had in het afgelopen weekeinde genoeg aan een halve wedstrijd om MW een zware nederlaag toe te bren gen. De Amsterdammers kwamen pas na rust, goed op dreef en wonnen met ruime cijfers 6-1-. kritiek De smadelijke nederlaag tegen het wakke Baronie heeft. Vlissingen geïn spireerd voor de' strijd tegen leider Sar- to De door de kritiek geladen en ui terst geconcentreerde Vlissingers ver sloegen de kampioenskandidaat ver diend met 2-0 PAGINA 11 gok Mlddclburgtralner Cas Hubregtse gokt op winst in de laatste thuiswed strijd. Zondagmiddag stuurde de oe- lenmeester van de tweedeklasser be- BORSSELE - Op een volkomen ge weldloze manier is zaterdagavond de blokkade beëindigd die ongeveer 130 tegenstanders van kernenergie 's mid dags waren begonnen bij de poorten van de kerncentrale Borssele. De actie voerders lieten het niet op een confron tatie met de politie aankomen. Bij de nadering van de mobiele-eenheidbus- jes verlieten zij vrijwillig de toegangs hekken. Ongeveer veertig demon stranten reden vervolgens naar het ge meentehuis in Heinkenszand, waar ze voor de deur gingen zitten. Na een uur hielden ze het daar voor gezien. De actievoerders, die 's middags om half drie de toegang tot de PZEM-cen- trales versperden, waren leden van de basisgroepen Stop Kernenergie, de ac tiegroep Stop Borssele en het Energie Komité Zeeland. Onder hen veel Zeeu wen, maar er waren ook kernenergiete genstanders uit Utrecht. Amsterdam, Bergen op Zoom, Apeldoorn, Den Haag en Sit.tard naai- Borssele gekomen. Ze hadden twee eisen geformuleerd. De kerncentrale diende onmiddellijk stop gezet te worden. En alle lijsttrekkers van de politieke partijen moesten voor 19.00 uur naar de centrale komen om daar voor radio en televisie duidelijk te maken welke rol de kernenergie in de komende formatie-onderhandelingen zal spelen. Nog voor drieën verklaarden drs J. M. den Uyl ipvda) en mr A. A. M. van Agt(cda), die in het Vara-radiopro- gramma 'In de rooie haan' aan het de batteren waren, dat ze met naai- Borsse le zouden afreizen. En ook de andere partijen lieten weten dat hun lijsttrek kers niet in zouden gaan op de uitnodi ging van de actievoerders. Alleen de PSP, PPR en CPN vaardigden Zeeuwse vertegenwoordigers af om steun te be tuigen aan de actie. Aan het begin van de avond kwam het CDA-kamerlid drs H. Eversdijk uit Heinkenszand even een kijkje nemen bij de geblokkeerde hoofdpoort Hij wisselde van gedachten met de actievoerders Zij slaagden er niet in de politicus voor hun standpunt te winnen en het omgekeerde was even min het geval. De kerncentrale bleef overigens tijdens de blokkade rustig doordraaien. Politiek Was daarmee de actie mislukt? Eén van de woordvoerders van de kerne nergiedemonstranten vond van niet. Hij meende dat niet de anti-kernener giebeweging heeft gefaald, maar de Nederlandse politiek. „De politici had- tVan onze parlementaire redactie! HILVERSUM-Het CDA is in de jongste opiniepeiling van bureau Lagendijk weer de grootste partij. Vorige maand was de PvdA dat nog De gegevens mt de enqwte werden zondag door de AVRO-radio bekend gemaakt. Volgens Lagendijk kan het CDA op 29.8 procent van de stemmen rekenen, de PvdA op 25.6 procent, de VVD op 16.6 procent en D'66 op 15.6 procent. Boerenpartij en DS'70 zouden uit de Kamer verdwijnen, terwijl de RKPN kans maakt op een zetel. Uit de enqwte blijkt voorts dat 35 procent van de kiezers nog niet weet op welke partij men zal stemmen degradatie Tcmeuzen degradeert uit de tweede klasse van de zondag KNVB-competi- na een 3-0 nederlaag tegen NOAD PAGINA 12 bandstoten Het wereldkampioenschap bandslo ren Is geëindigd in een desillusie voor <le Nederlander Christ van der Smis sen. Na een zwak eerste duel kwam van der Smissen pas op dreef toen de Wangrykste concurrenten, de Belgen uieiis en Ceulemans, al onbereikbaar waren. Ludo Dielis weerstond een laat ste aanval op zijn leiderspositie in een rechtstreeks duel met zijn landgenoot. PAGINA 15 thuiswedstrijd tüü vortrouwd beeld in Axel: AZW ren 0°°/ eigen Puljliek niet impone- Axelse ploeg was zaterdagmid- niet bij machte een vuist te maken Zwaluw d°°r cleeradatie bedreigde Nieuws uit Zeeland: 2 en 5 Binnen- en buitenland: 3. Radio en televisie: 7. sPort: 9.10,11,12,13.15 en DEN BOSCH - Het eerste verkiezings- debal tussen PvdA-lijsttrekker Joop den Uyl en zijn CDA-opponent Dries vanAgt in een uitzending van de VA- RA-radio (in de Rooie Haan) van zater dag. heeft in liet teken gestaan van de kernenergie en de kernbewapening. Den UylL bevestigde dat de kerncen trales van Dodewaard en Borssele moeten sluiten, maar hij was niet van zins om toe te geven aan de eis van demonstranten, die tijdens het debat de toegangswegen tot de kerncentrale van Borssele hadden afgesloten, dat de lijsttrekkers van de vier grootste par tijen naar de centrale moeten komen. „Dat is een zaak van regering en parle ment", zo meende Den Uyl. Van Agt sloot zich bij deze opvatting aan Den Uyl was het met Van Agt eens dat slui ting van de kerncentrales minimaal een half miljard gulden zal gaan kosten, maar sprak tegen dat door sluiting dui zenden arbeidsplaatsen verloren zou den gaan. Direct gaat het om ongeveer driehonderd banen, en omschakeling op elektriciteitsopwekking uit kolen en gas. zal het arbeidsplaatsenverlies meer dan compenseren, aldus Den Uyl. Van Agt achtte het opslagprobleem van radio-actief afval niet nijpend. Frankrijk ep Engeland hebben de optie om het radio-actieve afval van de Ne derlandsesplijtstofstaven die zij opwer ken terug te sturen, maar dat duurt nog jaren en het staat niet vast dat zij van deze optie gebruik zal maken, aldus Van Agt. Den Uyl betoogde dat Van Agt terugge komen is van de afspraak van 1974 dat het afvalprobleem opgelost moet zijn wil Nederland doorgaan met het op wekken van kernenergie. Sluiting van EnQllête de kerncentrales houdt evenmin in dat er werkgelegenheid in de industrie verloren zal gaan. zo meende Den Uyl. Van Agt noemde als voorbeeld Peciii- ney die van elektriciteitslevering door Borssele afhankelijk is. gens hem het CDA-standpunt, dat be helst dat pas in december wordt beslist. „Eigenzinnig gedrag van Nederland in de NAVO werkt alleen maar ave rechts". zei Van Agt voorts. Den Uyl verweet hem echter ..alleen maar dikke mist" te produceren. Alleen al omdat de Verenigde Staten weigeren het SALT- II akkoord goed te keuren, zou Neder land van plaatsing van de raketten moeten afzien, vond hij. „Onder een ka binet met de PvdA komen die raketten er niet", zei Den Uyl. wil de huidige coalitie voortgezet zien. CDA-PvdA-D'66 heeft de voorkeur van de ondervraagden. Daarbij is opmerkelijk dat van de CDA-stemmers 51 procent zegt dat Van Agt en Den Uyl samen in een kabinet moeten, terwijl van de PvdA daar maar 39 procent voor is. Den Uyl trachtte vergeefs de CDA-lijst- trekker een duidelijke uitspraak te ont lokken over de vraag of Nederland de nieuwe kruisraketten hier moet plaat sen. „Het is een versimpeling om on geacht de internationale situatie ja of nee te zeggen", zie Van Agt. „Minder simpel, maar minstens zo wijs" is vol uit een enquête die de KRO-televisie- rubriek Brandpunt zaterdagavond be kend maakte, blijkt dat 52 procent van de ondervraagden liet kernenergie- standpunt van Van Agt deelt. Vieren dertig procent sprak zich uit voor slui ting van de centrales. Overigens gaf een meerderheid van de mensen te ken nen niet of nauwelijks zuiniger met energie te zijn geworden. De Brandpunt-enquête gal voorts aan dat 61 procent van de bevolking een an der kabinet wil na de verkiezingen Slechts kwart van de ondervraagden President Mitterrand Mb: den nu bij uitstek de gelegenheid om zich op de hoogte te stellen van onze denkbeelden", zei hij. De blokkade van de kerncentrale - de poorten werden van kettingen en hangsloten voorzien - begon een uur voordat zeventien PZEM-medewerkers van de conventionele en de kerncentra le door collega's hadden moeten wor den afgelost De ploegenwisseling kon niet doorgaan. Lange tijd bleef het rustig bij de cen trales. De actievoerders reikten sten- (Slot zie pagina 2 kolom 1 [itterrands overwinning bij de Franse presidents verkiezing van zondag luidt een nieuw tijdperk in voor het Franse volk, dat sinds het aan de macht komen van Charles de Gaulle in 1958 is geregeerd door rechts-liberale politici. Voor het eerst sinds 23 jaar zijn de socialisten weer re geringspartij. Dank zij zijn gaullisti sche en liberale voorgangers stapt Frangois Mitterrand in een ambt, dat hem vérstrekkende bevoegdheden geeft, die door niets of niemand worden aangevochten. Toen De Gauile in 1958 de macht overnam van de door hun ver deeldheid machteloze politici van de Vierde Republiek, ontwierp hij een grondwet die de president van de (Vijf de) Republiek ongekende politieke macht gaf. Wat dat aspect van het ambt betreft kan de socialistenleider zich geen betere start wensen Mitterrand heeft tijdens zijn verkiezingscampagne vele beloften gedaan; hij komt in een positie om ze daadwerkelijk waar te maken. Toch is de nieuwe Franse presi dent, die 25 mei in functie treedt, er nog lang niet. Een van zijn eerste daden zal (moeten) zijn de ontbinding van het parlement, waarin nu vertegenwoordi gers van rechtse partijen de meerder heid vormen. Hoewel de macht en de invloed van de Franse volksvertegen woordiging door De Gaulle sterk is be knot, kan geen president het zich op langere termijn veroorloven het schip van staat te besturen met een tegen werkende bemanning. Mitterrand heeft dan ook al aangekondigd het parle ment te zullen ontbinden en nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Nu links in het algemeen en de socialisten in het bijzonder aan de winnende hand zijn, moet de nieuwe president daar snel ge bruik van maken. Belangrijk bij deze verkiezingen is niet alleen of links een meerderheid krijgt, maar ook hoe de ze telverhouding tussen communisten en socialisten zal zijn. Dat bepaalt mede de positie van Mitterrand. De commu nisten krijgen hoe dan ook invloed. Het is slechts de vraag hoe die invloed ge concretiseerd zal worden. Komen er communistische ministers? En hoe veel? Tijdens zijn campagne heeft Mit terrand de communisten geen toezeg gingen gedaan. Maar gisteravond maakte Marchais de nieuwe president al duidelijk, dat hij de zege aan de com munisten heeft te danken en dat hij - Marchais - klaar staat om deel te ne men aan besprekingen over een rege- ring.De communisten krijgen hoe dan ook een stevige vinger in de pap. In hoe verre dat Mitterrands politieke daden zal beïnvloeden is vooralsnog niet te zeggen. Dat hangt van zoveel factoren Evenals zeven jaar geleden was het verschil tussen beide presidents kandidaten niet groot, al is de marge ruimer-dan vier jaar geleden. Uit de uit slag valt af te leiden, dat een (overigens kleine) meerderheid van de Fransen de politiek van Giscard afwijst De 'presi dentiële monarchie', die hij in het leven had geroepen met zichzelf als middel punt, heeft slechts weerstanden opge roepen bij het Franse volk. Giscard ge bruikte zijn macht meer dan enig ander president voor hem in vredestijd. Het zijn echter vooral de vele ruzies geweest tussen de aanhangers van Giscard en de rasechte gaullisten van Chirac, die de persoon van de zittende president geen goed hebben gedaan. De wel erg late oproep van Chirac aan zijn aanhan gers om toch weer de kandidaat van rechts te steunen- Giscard dus- is door een deel van de gaullisten genegeerd. Mitterrand kon wat dat betreft eerder op veilig spelen. Al de dag na de eerste verkiezingsronde - veertien dagen gele den - riep de leider van de Franse com munisten Marchais zijn volgelingen op hun stem in de tweede ronde op Mitte- rand uit te brengen. Bij de vorige ver kiezing vormden de socialisten en com munisten al in de eerste ronde één links blok. Sinds de communisten vier jaar geleden een abrupt einde maakten aan de linkse samenwerking, hebben de so cialisten met succes hun eigen weg ge volgd. Het presidentschap van Mitter rand vormt de bekroning van het nieu we elan, waarmee de Franse socialisten de verkiezingen zijn ingegaan. 'Het communistische gevaar', waarop een man als Giscard altijd maar al te graag wees. heeft gisteren het Franse volk er niet van weerhouden in meerderheid op de door de communisten gesteunde Mitterrand te stemmen. De gevolgen van deze politieke ommezwaai In Frankrijk zullen pas over enkele maan den duidelijk zijn. Dim Inwoner Delden bekent omzetten van treinwissel DELDEN (ANP) - Een 20-jarige inwo ner van Delden heeft zaterdag bekend afgelopen maandag een wissel in de spoorlijn Delden-Goor in een andere stand te hebben gezet. Hierdoor reed een personentrein de spoorbaan op van de chemische fabriek Servo. Per soonlijke ongelukken deden zich hier bij niet voor. Het motief voor de actie van de Delde- naar was gisteravond nog niet bekend. De politie ziet. overigens vooralsnog geen verband met andere aanslagen op treinen in Twente. Deze acties concen treerden zich vooral op de spoorlijn Holten-Almelo ter hoogte van Wierden Het onderzoek naar met name de trein- beschieting van afgelopen zondag is nog in volle gang.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 1