PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Deur naar democratie
Suriname op een kier
Moord Weense
wethouder
Staten stemmen zonder vreugde
in met overeenkomst rond VO W
Labour-afgezant bij Sands
WESTEN
POLITIEK MANIFEST STELT
Doden en vermisten
bij vergaan jacht
vandaag
Aanklacht
tegen Reagan
'«BRITISH
i %ÜRDERERI
SET OUT
RELAND
NOW
D'66 EN VIER PvdA-LEDEN STEMDEN TEGEN
vs
Koud en buien
Enkele buien, mogelijk met hagel of
sneeuw. Middagtemperatuur onge
veer 9 graden. Matige tot krachtige
noordwestenwind, later afnemend.
224e jaargang no. 103
Zaterdag 2 mei 1981
\tl£NSWE\R
(Van ome correspondent!
AMSTERDAM-PARAMARIBO - De presentatie van het politiek manifest door majoor Daisy
Bouterse, bevelhebber van het nationale leger, vrijdagochtend op het Eenheidsplein, heeft niet
die vernieuwingen in de Surinaamse politiek opgeleverd die algemeen verwacht werden. In feite
is het politiek manifest niet meer dan een analyse van de koloniale geschiedenis van Suriname
bekeken door een algemene en vaag socialistische, anti-koloniale bril, zonder verdergaande
gevolgtrekkingen voor de toekomst van Suriname. Het belangrijkste deel van het manifest was
overigens al donderdagavond door minister-president Henk Chin a Sen voor de Surinaamse
televisie bekendgemaakt
nister zonder portefeuille worden be
last met de coördinatie van het beleid
van de verschillende ministeries. Het is
op dit moment nog niet bekend hoe de
nieuwe ministerraad eruit zal zien.
De eerste reacties in Paramaribo waren
weinig enthousiast. Van een eventuele
socialistische koers blijkt niets, terwijl
de veranderingen binnen de regering
niet duiden op een radicale koerswijzi
ging. Een eerste aanwijzing dat Para
maribo niet erg warm liep voor deze
vooraf als massameeting aangeduide
manifestatie was de door insiders als
matig gekenmerkte opkomst. Gezien
Het beleidcentrum. dat voor 1 mei be
stond uit de premier, bevelhebber Bou
terse en onderbevelhebber Horb. is met
drie personen uitgebreid: de voorzitter
van de Nationale Militare Raad, Graan
oogst, de voorzitter van de Nationale
Adviesraad. Krolis, en de minister van
buitenlandse zaken. Naarendorp. Zij
zullen nu ook zitting nemen in dit als
politiek aangeduide lichaam. Naaren
dorp zal het secretariaat vervullen.
Nieuwe partij
Onder dit beleidcentrum zal een minis
terraad komen onder voorzitterschap
van Chin a Sen. Daarnaast zal een poli
tieke beweging worden gevormd, ge
naamd Front voor bevrijding en op
bouw, onder leiding van Bouterse. Dit
Front moet op den duur een soort poli
tieke organisatie worden die kan uit
groeien tot een nieuwe partij. Er zal
een oproep uitgaan naar alle oude poli
tieke partijen, functionele groepen,
vakbeweging, landbouworganisaties
en volkscomités hierin te participeren.
In de ministerraad zal een speciale mi-
vrij
De meeste Zeeuwse ambtenaren heb
ben op bevrijdingsdag, de onlangs
weer In ere herstelde nationale feest
dag, vrij Er bestaat echter nog de on
zekerheid of het een vrije dag Is, dan
wel een snipperdag voor eigen reke
ning. De meeste scholen in Zeeland
zullen dinsdag 5 mei dicht blijven.
PAGINA 3
de wekenlange voorbereiding mag een
geschatte opkomst van achtr tot tien
duizend mensen als weinig worden be
schouwd.
Druk
Algemeen wordt aangenomen dat Bou
terse en Horb bezweken zijn voor de
druk van de Surinaamse middenstan
ders en de buitenlandse belangen in
Suriname, die op hun beurt weer steu
nen op Chin A Sen. De openlijke kri
tiek van de kant van de vakbonden,
studenten, scholieren en van linkse
progressieven op de regering Chin A
standje
De inspectie van financiën heeft Guy
Mathot, vice-premier en minister van
begroting van België, op de vingers ge
tikt De Belgische bewindsman heeft
voor de chefs van zijn kabinetten te
dure dienstwagens aangeschaft In no
vember 1979 stelde de Belgische rege
ring - het besluit werd ondertekend
door Mathot - grenzen aan de bedra
gen die voor dergelijke auto's mochten
worden uitgegeven Eerder kreeg de
Belgische vlce-premler al eens aan
merkingen op de hoge drankrekenin
gen van zin kabinet.
PAGINA 7
overheidshulp
Het zit de 'Duwgroep Ondersteuning
en Activering Werklozen' in Zeeuwsch-
Vlaanderen dwars dat officiële Instan
ties niet of nauwelijks met geld over de
brug willen komen. DAW-voorzltter
Joop Hiele verwijt het rijk miljoenen In
sociaal-culturele projecten te stoppen,
maar geen geld over te hebben voor
activiteiten van mensen zonder baan
die aan de siag willen.
PAGINA 11
subsidies
Uit het rapport 'Profijt van de over
heid in 1977' blijkt dat overheidssubsi
dies denivellerend werken. Naarmate
het inkomen hoger is profiteren Neder
landers meer van (gesubsidieerde)
overheidsvoorzieningen. Vooral de
subsidies voor volkshuisvesting en
cultuur en recreatie komen in meer
derheid bij de Inkomens boven modaal
terecht.
PAGINA 25
uitgefloten
Simon Verdaasdonk (43) uit Middel
burg zet na 21 jaar 'fluiten' een punt
achter zijn activiteiten op het voetbal
veld. Tijdens een toernooi in augustus
in Middelburg blaast de Zeeuwse top-
scheidsrechter de laatste tonen op zijn
fluit. Een paar tips. 'Een arbiter met
een verschoten shirtje en een paar af
getrapte voetbalschoenen kan nooit
een goeie worden. Ook de manier van
fluiten ls belangrijk Geef er maar eens
een lekkere stoot op Je moet jezelf ook
een klein beetje verkopen'.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Sport: 24 en 25.
Radio en televisie: 27.
Financiën: 29.
Zaterdagkrant: 17, 18, 19,
21 en 23.
VRIEND WIESENTHAL
Sen de iaatste weken heeft duidelijk
weinig effect gehad. Door deze kritiek
was de verwachting gewekt dal cr aan
zienlijke veranderingen zouden
plaatsvinden.
Een opvallend aspect m de televlslere-
de van Chin a Sen is dat de deur naar
het herstel van de democratie enigszins
is opengezet. Nog dit jaar zal er een
nieuwe grondwet komen. Deze grond
wet zal onder andere nader inhoud ge
ven aan de manier waarop partijen poli
tiek mogen bedrijven en hoe verkiezin
gen zullen moeten plaatsvinden. Over
deze nieuwe grondwet kan het volk zich
via een referendum uitspreken. Binnen
een periode van een jaar na dit referen
dum zullen er algemene verkiezingen
plaatsvinden.
Ex-minister Haakmat, waarvoor bin
nen de nieuwe bestuursorganisatie
geen plaats is ingeruimd, deelde in een
eerste reactie mee dat hij teleurgesteld
is over de inhoud van het politiek ma
nifest en de wijzigingen in de bestuur-
structuur. Hij beschouwt de verande
ringen als een versterking van de posi
tie van Bouterse en Horb, die nu meer
dan ooit tevoren naast de militaire
macht ook leiding gaan geven aan de
politieke bewegingen. Ook uit vak-
bonds- en studentenkringen worden
negatieve reacties gehoord. Evenmin
als voor Haakmat is voor sergeant-ma
joor Sital een plaats ingeruimd in de
nieuwe structuur. Het vermoeden be
staat dat de machtsgroeperingen rond
Chin a Sen erin geslaagd zijn hem
monddood te maken.
Echt 't laatste
tussenstation?
De Stormvogel 3 kwam vrijdagmiddag
omstreeks kwart voor één 's middags
ter hoogte van het dorp Oosterend plot
seling terecht in grondzeeén. Als gevolg
daarvan sloegen drie van de, vier be
manningsleden overboord. De vierde
zag kans het strand te bereiken.
Aan de zoekactie naar de drie vermiste
zeilers werd onder meer deelgenomen
door de motorstrandreddingboot van
het station Terschelling. Dit schip sloeg
in de branding om. waarbij de stuur
man onder de boot terecht kwam. Hij
(Van ome correspondent
WENEN - De eerste terroristische
moord op een vooraanstaand Oosten
rijks socialistische politicus naar Ita
liaans model was er vrijdag oorzaak
van dat de traditionele 1-mei-optocht
en andere festiviteiten in Wenen wer
den afgelast.
De vermoorde socialist, de 50-jarige
wethouder Heinz Nittel, was vroeger
voorzitter van de Oostenrijkse jonge
socialisten, lid van het Oostenrijkse
parlement en tot zijn dood voorzitter
van de Oostenrijks-Israëlische vereni
ging en nauw bevriend met nazi-jager
Simon Wiesenthal, wiens joods docu
mentatiecentrum eveneens in Wenen
gevestigd is.
Wethouder Nittel werd vermoord door
een nog onbekende man die drie scho
ten afvuurde door het raam van zijn
dienstauto, net nadat hij in de auto
naast zyn chauffeur was gaan zitten. De
drie schoten troffen hem in het hoofd.
De chauffeur, die niet gewond werd.
heeft alleen de man zien wegrennen.
Ofschoon de Oostenrijkse politie denkt
dat het motief voor de daad een politie
ke is. zoekt ze nog steeds naar de rede
nen waarom in het bijzonder wethouder
Nittel het slachtoffer was. Hij was wet
houder voor verkeer en consumenten
zaken. Enkele van zijn beleidskwesties,
zoals een gepland traject voor een nieu
we autoweg, was een controversieel
punt. De laatste weken had hij meeide-
re dreigende telefoontjes en brieven
ontvangen. Ook heeft hij zich meerdere
malen uitgesproken tegen hetpro-Pale-
stijnse-beleid van de Oostenrijkse
bondskanselier Bruno Kreisky.
De politie, die op grote schaal is inge
zet, zoekt ook naar een mogelijke ver
binding met de bezetting van een leeg
staand pand in een buitenwijk van We
nen door demonstranten die proteste
ren tegen het Weense woningbeleid. De
afgelopen tijd zijn in de straten van
Wenen pamfletten gevonden waarin
wordt gezegd dat Oostenrijk spoedig
het toneel zal zijn van demonstraties
en terreur zoals in Italië en West-Duits-
land.
BELFAST (UPI/APA) - Een afgevaar
digde van de Britse Labourparttj, Don
Concannon, heeft er vrijdag bij de vier
Noordiersc hongerstakers op aange
drongen hun actie te beëindigen. Hij
zei dat zijn partij ook in de oppositie
hun eis tot erkenning als politieke ge
vangenen afwijst.
Na zijn bezoek aan Bobby Sands zei hij
dat deze nog geestelijk helder is Sands
moeder, die hem vrijdag ook heeft be
zocht. zei dat hij bereid is te sterven.
Sands vast nu 63 dagen en is de dood
nabij. De 27-jarige Francis Hughes is in
de 48-ste dag van zijn hongerstaking,
Patrick Ohara en Raymond McCreesh
in hun 41-ste.
Ulster was vrijdag kalm maar gespan
nen. Een verwijt van de minister van
Noordierse zaken, Humphrey Atkins,
dat de IRA geweld zou voorbereiden
wanneer Sands sterft werd door rooms-
katholieke woordvoerders verontwaar
digd van de hand gewezen De IRA zou
zich juist bewust zijn van het gevaar
van een confrontatie met het Britse le
ger. maar „het volk is in een zeer opge
wonden toestand. De mensen zijn be
reid het tegen het Britse leger op te ne
men", aldus eén van hen.
Volgens persberichten zou de regering
Thatcher voorts.van plan zijn snel een
wijziging in de kieswet aan te brengen (Zie ook pagina 21
Helm Nittel. leidende figuur in de Oos
tenrijkse Sociaal Democratische bewe
ging. die vrijdagochtend is vermoord.
WASHINGTON (DPA'UPI/AFP) - Elf
leden van het Amerikaanse huis van
afgevaardigden hebben president Rea
gan voor de rechter aangeklaagd we
gens hulp aan El Salvador. De aan
klacht zegt dat Reagan tegen de wet
gehandeld heeft door het Amerikaanse
parlement niet bij zijn besluit tot hulp
verlening te betrekken.
De regeringstroepen in El Salvador
hebben zware beschietingen uitge
voerd op twee steden in het noorden
van het land die in handen zjjn van de
guerrillastrijders. Volgens vluchttelin-
gen uit het gebied zijn het ernstigste
gevechten ln El Salvador in drie maan
den.
NEW YORK - Voor het Britse consulaat aan Third Avenue in New York demonstreerden Amerikanen voor Bobby Sands en
tegen de Britse regering Hier een van de betogers met een bord. met daarop naast de foto van Sands de oproep. Britse
moordenaars, verlaat Ierland nu'.
MIDDELBURG - De Zeeuwse staten
zijn - zij het vreugdeloos bereid in te
stemmen met het akkoord, dat de pro
vincie en het rijk over de vaste oever
verbinding hebben bereikt. Wat de sta
ten vrijdag wél enige voldoening gaf
was, binnen de hoofdpunten van de
overeenstemming, de afspraak dat de
overeenkomst over de VOW en de ve
ren opnieuw bezien zal worden, als
halverwege 1983 nog niet met de bouw
is begonnen: als dat het geval is - zo
was uit met name de fracties van de
PvdA, het CDA en D'66 te beluisteren -
kan zo nodig worden „overgestapt" op
het spoor van verbetering van de veer
diensten.
Op de vanuit alle fracties naar voren
gebrachte reserves over de manier,
waarop gs een eventuele maximale bij
drage van 4 miljoen per jaar voor de
vaste verbinding willen bijeenbrengen,
reageerde het college versoepelend ge
deputeerde PG van den Bosse liet we
ten. dat de staten later concreet over
die dekking kunnen praten en dat de
mogelijkheden, door gs aangeduid,
voorlopig worden bezien als elementen
die „ln beginsel" voor dat doel kunnen
dienen
Gs kregen met die toezegging echter
niet alle statenleden mee: vier leden
van de PvdA-fractie (mevrouw G de
Vries-Homme en de heren P de Nooijer.
H Roest en J. Roodenburgi en de de
beide leden van de D'66-fractie stem
den tegen de overeenkomst. De PvdA-
leden deden dat omdat naar hun in
zicht de onzekerheden over de vraag of
de VOW werkelijk gebouwd zal worden,
blijven bestaan en de eventuele bijdra
ge van 4 miljoen in die situatie beter
anders besteed kan worden: D"66 dat
geneigd was vóór de overeenkomst te
stemmen, verklaarde zich toch tegen.
toen gs weigerden in de stukken op te
nemen dat de provinciebijdrage aan de
VOW ook bezien moet worden bij de
afwèging van het totaal aan prioriteiten
bij de provincie.
De belangrijkste aarzeling voor ver
schillende fracties om ,ja" tegen de
overeenkomst met het rijk te zeggen,
gold de financiële kant van de zaak. de
bijdrage van maximaal 4 miljoen voor
de verbinding. En daarbij ging het met
name om twee onderdelen van het fi
nancieringsplan van gs: de mogelijk
heid om in Zeeland de m opcenten op de
motorriituigenbelastine te verhoeen en
de voortzetting van tol op de Zeeland-
brug na 1991.
Nu niet
Géén van de vijfstatenfractie wilde er
aan om voor 1982 al opcenten te heffen
De heren B. Groot (pvdai en W P Ren
tier (sgpi wilden die mogelijkheid wel te
zijner tijd openstellen Daartoe bleek
ook de CDA-fractie wel bereid, zo
maakte de heer P.J. Everaert In de
tweede ronde - na aanvankelijke aarze
lingen duidelijk. Mevrouw J. Boogerd-
(Slot zie pagina 7 kolom. 2j
Het lichaam van de omgekomen reddingbootstuurman wordt aan land gebracht.
TERSCHELLING (ANP) - Ais gevolg van het vergaan van het zeiljacht 'Storm
vogel 3' ter hoogte van het dorp Oosterend op het eiland Terschelling zijn vrij
dagmiddag twee mensen verdronken en worden er twee vermist. Een van de
slachtoffers is de stuurman van de motorstrandreddingboot Nicolaas Marius. de
46-jarige J. Ruyg uit Midsland. Het andere slachtoffer en de twee vermisten
waren opvarenden van het zeiljacht.
verdronk- De overige vijl opvarenden
konden worden gered: één door een van
de vier bij de zoekactie betrokken heli
kopters. de andere vier konden volgens
de politie met behulp van mensen op
het strand veilig het droge bereiken.
De vermiste en verdronken zeilers zijn
volgens de politie afkomstig uit Beem-
ster, Oostzaan en Wognum.
De zoekactie met helikopters werd vrij
dagavond rond zeven uur beëindigd
Volgens de woordvoerder van de mari
ne luchtvaartdienst, 'omdat memand
meer Ln leven kon zijn.
HONGERSTAKER GEESTELIJK NOG HELDER
om het onmogelijk te maken dat, na de
dood van Sands in diens Noordierse dis
trict opnieuw een IRA-man zich kandi
daat kan stellen.
In Londen werd een toespraak van la-
bourleider Michael Foot ter gelegen
heid van de 1-meivienng verstoord door
spreekkoren van ongeveer duizend
sympathisanten van Sands. Het kwam
niet tot ongeregeldheden.
Een meerderheid van de leden van het
parlement van Spaans Baskenland
heeft vrijdag een beroep op de Britse
koningin Elizabeth gedaan, ten gunste
van Sands tussenbeide te komen
de zoveelste keer heb
ben de Staten van Zee
land gisteren een ochtend
lang gedebatteerd over de
plannen tot aanleg van de
Westerschelde - oeververbin
ding. Dit keer ging het over de uitgangs
punten voor een contract tussen het
rijk en de provincie (ln dit geval een
speciaal voor het project op te richten
naamloze vennootschap) en over de
toekomstige dekking van de bijdrage
die de provincie eventueel moet leveren
aan exploitatietekorten van de brug-
tunnelverbinding Er worden bij dit
soort gelegenheden steeds gedragen
formuleringen en fraaie beeldspraken
gebezigd óm het bestuurlijk en politie
ke gewicht van de beslissing waarvoor
men staat aan te geven. Vroeger vervie
len die nogal eens in typeringen als 'een
dag van historische betekenis'. In het
geval van de Westerschelde-oeverver-
binding zijn de staten daarmee wat
voorzichtiger geworden, want in de
voorbije jaren hebben al heel wat dagen
dat stempel meegekregen zonder dat zé
het in feite waard waren. Daarom be
diende de voor het onderwerp eerst ver
antwoordelijke gedeputeerde Van den
Bosse zich ditmaal maar van spoorweg-
termen. Hij had het over een 'tussensta
tion van doorslaggevend belang, het
voorlaatste station waar de wissel
moest worden omgezet in de richting
van het uiteindelijk laatste traject' in
de voorbereiding van de bouw. Met die
vergelijking lokte hij een terloopse op
merking van de PvdA-woordvoerder
Groot uit. die hetzelfde vakjargon ter
hand nam en de hoop uitsprak dat de
nu ingeslagen richting geen doodlo
pend spoor zal blijken te zijn. waarop
Zeeland nog eens met het project volle
dig uitgerangeerd kan raken.'
Hoewel het woorden-spelletje niet
meer was dan een soort randversie
ring van het debat en de beslissing
daarin aan de orde kon de afstandelijke
toeschouwer er toch heel precies de
sfeer uit proeven die in de Staten van
Zeeland heerst rondom de voortgang in
de plannen. Er is wéér een stap gezet,
maar iedereen realiseert zich dat het
wéér echt niet de laatste is. Gs hebben
van provinciale staten (met 6 stemmen
tegen) het sein 'veilig' gekregen om de
eerder gemaakte afspraken met het rijk
nu in een definitief contract te gaan
vastleggen. De staten hebben 'in begin
sel' goed gevonden dat de dekkings
middelen voor het eventuele exploita
tietekort dat voor rekening van Zee
land komt worden gezocht in een rijtje
mogelijkheden, waartoe de omstreden
opcenten motorrijtuigenbelasting en
voortgezette tolheffing op de Zeeland-
brug (over de Oosterschelde) behoren.
Alles bijeen vrij ingrijpende bereid
verklaringen aan het rijk om zonodig in
Zeeland zelf een groter stuk financieel
risico op de nek te nemen voor het pro
ject Westerschelde-oeververbinding
met daarbij aangegeven hoe dat dan
moet worden betaald. Maar of deze van
uit Den Haag afgedwongen beslissing
van de Staten van Zeeland het tijdstip
van aanvang van de bouw nu werkelijk
zo'n stuk dichterbij heeft gebracht. -
dat is nog maar zeer de vraag. Het viel
vrijwel alle woordvoerders dan ook gis
teren moeilijk het heilig vuur van het
geloof daarin brandend te houden
Pikant genoeg is er de laatste weken
opnieuw gestoeid met jaartallen-
Toen drie ministers uit het kabineMfan
Agt en het college van gedeputeerde
staten van Zeeland op 27 januari van
dit jaar juichend aan de verzamelde
pers lieten weten dat zij 'finale overeen
stemming' hadden bereikt over de
bouw van de brugtunnel-Westerschel-
de werden twee streefdata voor de
bouw genoemd: op z'n vroegst voorjaar
1982. maar het zou ook wel 1983 kunnen
worden. Er waren bij dat besluit twee
voorbehouden. Er mag pas worden ge
bouwd als niet meer dan tien procent
rente over de benodigde leningen moet
worden betaald en de planologische be
lemmeringen (bestemmingsplannen
rond etc.) moeten zijn opgeruimd. In de
jongste brief (24 april) van minister
Tuijnman van verkeer en waterstaat
aan gs van Zeeland dook het jaartal
1983 weer in ander verband op. De be
windsman schreef daann: „Indien me
dio 1983 nog niet met de bouw van de
WOV is begonnen zullen partijen de be
reikte overeenkomst opnieuw bezien en
zal er opnieuw overleg plaatsvinden,
mede aan de hand van geactualiseerde
berekeningen Hoe je het ook draait of
keert staat daar met zoveel woorden
dat - wanneer over twee jaar nog steeds
de eerste spa niet in de grond is gesto
ken - er opnieuw moet worden gepraat.
Voorjaar 1983 een nieuw 'tussensta
tion', om met gedeputeerde Van
den Bosse te spreken? Hijzelf liet dat
gistermorgen in de statenzitting maar
wat in het vage. Overigens werd wel
duidelijk dat de komende twee jaar
hard nodig zullen zijn om de voorberei
dingen op het gebied van de ruimtelijke
ordening met betrekking tot het pro
ject WOV aan alle kanten rond te krij
gen. Uit de fracties van de verschillende
partijen in de staten viel tè beluisteren
dat men voorjaar 1983 dan maar be
schouwt als een moment om opnieuw
na te gaan of er nog wel langer gewacht
kan worden of dat er definitief over Iets
anders (grondige verbetering van de
kwaliteit veerdiensten Westerschelde i
moet worden beslist. Langzamerhand
is men in Middelburg wel zo nuchter
geworden dat een 'twee-sporen-beleid'
hoogst aangewezen is. Tenslotte ls het
nog uiterst twijfelachtige welke belem
meringen een niew kabinet straks op de
rails kan leggen.
vdM
