BEZUINIGEN
CONGRES
vvd wil de
opvattingen
verzachten
een gevaarlijk of vrijblijvend geschrift?
en
kabinet is op zoek
naar drie miljard
OLDSMOBILE
CUTLASS DIESEL
r
VRIJDAG 20 MAART 1981
(Door Hans de Bruijn)
Het kabinet worstelt vandaag, vrijdag, voor de zesde keer in zijn bestaan met een nieuwe
bezuinigingsoperatie. Na Bestek '81 (uit 1978) en de vijf daaropvolgende noodplannen,
wordt nu het echte bestek gemaakt van de financiële mogelijkheden voor de rest van dit jaar.
Woensdag al boog het kabinet zich over een aantal door ambtenaren ontwikkelde voorstellen,
die uiteindelijk 3 miljard gulden moeten opleveren. De verwachting was dat deze vrijdag
spijkers met koppen geslagen zouden worden. De Tweede Kamer kan wellicht volgende week
van de voornemens op de hoogte worden gesteld en op 7 april volgt dan een debat.
Het kabinet maakt het zich niet ge- lijkt te grijpen, zijn daar ook naar: kor- hele linie) niet opwegen tegen de nade-
tingen op lonen, uitkeringen en amb
tenarensalarissen moeten het tij van
het almaar stijgende financieringste
kort keren. Daarover is men het eens.
De meningen verschillen alleen nog
makkelijk. Geen regeringsploeg zal
zich graag, zo kort voor verkiezingen
en terwijl nog steeds een loonmaatre
gel van kracht is. met weer nieuwe
loonmatigingen bij de kiezers melden.
Maar de nood is hoog en nood breekt
wetten, ook in de politiek. Het natio
naal inkomen zal ditjaar voor het eerst
dalen, het financieringtekort bedraagt
7.5 procent (23 miljard gulden!) en de
diverse sociale fondsen, het werkloos
heidsfonds voorop, zijn vrijwel leeg.
De middelen waar het kabinet naar
over de methode.
De Tweede-Kamerverkiezingen ma
ken het voor het kabinet politiek nage
noeg onmogelijk om met een nieuwe
loonmaatregel per 1 juli - wanneer de
huidige afloopt - te komen. Bovendien
zouden de voordelen matiging over de
ADVERTENTIE
Kost minder dan u mag uitgeven. Maar biedt wel méér.
f27.725,-/ind. BTW.
AUTOcenTfrR PiÉTiERsen
Kleidijk 88, Rhoon. Tel. 01890 - 89 44. Officieel dealer.
Auto Hendriks Goes B.V.,
Klein Frankrijk 31, Goes. Tel. 01100 -1 6210. Officieel service-dealer.
Garage Kerckhaert B.V.,
Absdaalseweg 41, Hulst. Tel. 01140 -1 34 51. Officieel service-dealer.
Louisse Middelburg B.V.,
Kalverstraat 1, Middelburg. Tel. 01180 - 2 58 51.
Officieel service-dealer. [feral
Alleen premier Van Agt en vice-pre-
mier Wiegel lijken voor een dergelijke
hernieuwde ingreep te voelen, maar
minister Albeda (sociale zaken) -
wiens „overlegmodel" toch al zo is uit
gehold - en nu ook minister Van der
Stee hebben zich daar tegen verzet.
Dat laatste is niet verrassend: de be
lastinginkomsten lopen door een loon
maatregel verder terug, het financie
ringstekort wordt nog hoger en omdat
er ook minder sociale premies worden
afgedragen, wordt de nood van de so
ciale fondsen er niet door gelenigd.
Vandaar dat het kabinet naar meer
subtiele middelen zoekt om de loon
kosten te drukken. Want dat daar de
oplossing gevonden moet worden,
is duidelijk. Verdere bezuinigingen op
de uitgaven van de ministeries zitten
er niet meer in.
De door het kabinet in gang gezette
Van der Stee en Van Agt
„heroverwegingsoperatie" zal daar
wel wat licht in moeten brengen, maar
dat is iets waarvan pas het volgende
kabinet de (wrange) vruchten zal kun
nen plukken.
pakket voorstellen
Het pakket met voorstellen waaruit
de 16 ministers nu moeten kiezen be
vat, onder meer, de volgende hoofdin
grediënten:
- bevriezing, per 1 juli, van de sociale
uitkeringen, de ambtenarensalaris
sen en de inkomens van de trendvol
gers (o.a. volksgezondheid, welzijns
zorg). Opbrengst: 1,6 miljard.
- verhoging van de eigen bijdragen
voor o.a. studies, huren en gezond
heidszorg (profijtbeginsel), 350 mil
joen.
- verhoging van het wersnemersdeel in
de ww-premie (1,5 miljard).
Het eerste voorstel levert voor de
schatkist natuurlijk het meeste op,
omdat die lasten deels ook op de rijks
begroting zelf drukken. De inkomens
in het bedrijfsleven zouden dan niet
hoeven te matigen, wat leidt tot een -
zij het éénmalige - loskoppeling van
lonen en uitkeringen.
Juist daartegen heeft de CD A-Twee
de-Kamerfractie intern al fel verzet
aangetekend. In tegenstelling tot de
WD, die deze „(los)koppeling-op-af-
stand" zelfs in haar verkiezingspro
gramma heeft opgenomen, heeft het
CDA van handhaving van de koppe
ling een „strijdpunt" gemaakt.
Verzet zal er ook komen van de ambte
narenbonden die woensdag al, toen
het kabinet nog met het beraad moest
beginnen, lieten weten „het niet te zul
len pikken" (ABVA-voorzitter Dut-
man) dat ambtenaren en gewone
werknemers ongelijk worden behan
deld.
Voor dat argument is met name minis
ter Wiegel, de baas vai alle ambtena
ren, gevoelig. Hij staat toch al niet op
beste voet met Dutman e.s. en ziet lie
ver een algemene looningreep dan dat
hij het vuile werk voor Albeda en Van
der Stee moet opknappen.
compromis
De verhoging van de ww-premie (naar
verluidt met 1 procent) lijkt daarom
een redelijk compromis met aantrek
kelijker kanten. Op de eerste plaats
omdat iedereen daar gelijkelijk de du
pe van wordt. Ook de uitkeringstrek-
kers, die geen ww-premie betalen, le
veren via een koppelingssysteem dan
in. Alleen de zelfstandigen blijven bui
ten schot.
Bovendien stroomt er extra geld in het
werkloosheidsfonds, waardoor de
rijksbijdrage in de sociale fondsen om
laag kan. Voorts betekent het voor de
overheid zelf een besparing omdat de
loonkosten van ambtenaren en uitke
ringstrekkers mee omlaag gaan.
Blijken deze mogelijkheden (politiek)
onhaalbaar of onuitvoerbaar, dan zit
er voor het kabinet niets anders op dan
met een (gedeeltelijke) looningreep te
komen, bijvoorbeeld door een deel van
de prijscompensatie op 1 juli te korten.
Loonmatiging (tot 3 a 4 procent per
jaar) is het parool voor de komende
jaren, zo liet Van der Stee dinsdag al
weten. Van gerichte overheidssteun
voor verbetering van de werkgelegen
heid (bijvoorbeeld in de bouw) kan
voorlopig nauwelijks sprake zijn.
Geld daarvoor kan er slechts komen
door het extreem hoge financierings
tekort omlaag te drukken. Dat is prio-
riteit'nummer 1. De kans dat zo'n be
leid dit jaar nog het werkloosheidscij
fer zal kunnen drukken, is dan ook ui
terst klein. Voor wie tot de nu al meer
dan 350.000 werklozen behoort, een
ongetwijfeld bittere pil.
PZC/opinie en achtergrond
0
t'i
m,
(Door onze parlementaire redacteur Louis Burgers)
Ook binnen de WD beginnen de discussies over kernenergie en de
wing van de kernwapens op gang te komen. Dat komt scherp naarvortj
de stukken voor het komende verkiezingscongres. Grote groepen afdefa
hebben voorgesteld op beide punten het voorlopige verkiezingsproD'"--*,",<
verzachten. Het lijkt erop dat dat ook zal gebeuren.
Vrijdag en zaterdag bespreken de libe
ralen in Amersfoort zo'n 1600 voorstel
len om het programma op belangrijke
en minder belangrijke punten te wijzi
gen. Gezien de discussies in andere
partijen, gaat de aandacht daarbij
vooral uit naar de voorstellen over
kernenergie en kernwapens. Op beide
punten lijkt de WD bereid te zijn het
CDA tegemoet te komen.
Een nieuwe coalitie met de christen
democraten komt daarmee opeens
veel dichterbij, ook al omdat zowel
die met de allerlaagste nitkerii$
moeten zien rond te komen.
Kamminga: „Er zal nog weleeij
cussie komen over de vraag of hetia
bij alleen moet gaan om "gezin®
mens. 'Vrouwen in de WD' is vans 41
ning dat de koopkracht van alleiz
ste inkomens gehandhaafd moetfc
ven". De uitslag van dit debatm
gens hem nog onduidelijk
In ieder geval lijkt de VVD weinig^
ke dingen voor de mensen in petto
hebben. Kamminga wijst eropdat
CDA-lijsttrekker Van Agt als zijn li- koppeling ook door de andere par,:-j
berale tegenspeler Wiegel daar het
meest voor voelen. Hoewel de uitslag
van de komende discussies moeilijk
van tevoren te bepalen valt, lijkt de
partij in ieder geval de overhaaste
bouw van nieuwe kerncentrales af te
wijzen.
WD-vice-voorzitter en verkiezings
campagneleider, Jan Kamminga uit
Groningen, bevestigt dat een deel van
de partij het niet eens is met de strak
ke lijnen m het voorlopige program
ma. Zo willen groepen liberalen een be
sluit over nieuwe kerncentrales uit
stellen in afwachting van de komende
maatschappelijke discussie. Een an
der deel wil zelfs afzien van de bouw
van meuwe centrales in de komende
vier jaar.
Ook het aantal kruisraketten dat de
WD wil accepteren, zou wel eens lager
kunnen uitvallen dan de 48 die de NA
VO ons tot nu toe toedacht. Anderen
willen een nieuwe beslissing hierover
van de NAVO. Eén stroming vindt ver
der dat ook de plaatsingsdatum op
nieuw ter discussie moet worden ge
steld. Ook over de vraag of Nederland
het besluit volledig zelfstandig moet
nemen, lopen de opvattingen uiteen.
matiging
Op sociaal-economisch terrein zullen
er geen schokkende dingen gebeuren.
Het congres lijkt te kiezen voor voort
zetting van het huidige matigingsbe-
leid, waarbij ook de koppeling tussen
lonen en uitkeringen op de tocht komt
te staan. Een uitzondering geldt al
leen de „echte" minima - de gezinnen
zal moeten worden losgelaten..! -,ir
kunnen we beter nu eerlijk zeggen,c :!e:
dat je het na de verkiezingen ia 511)1
moet doen."
Nadrukkelijk wijst hij erop dsti
VVD is afgestapt van het thea
„puinruimen." Vorige keer washettj 560
ker geen onverdeeld succes. Dctd
pagne zal nu gevoerd worden on
de noemer „eerlijkheid", de ro._
niets beloven wat je niet kuntm
maken.
„Vier jaar geleden werden erten
verwachtingen gewekt, die we lull
kabinet niet geheel konden waarl
ken. Er was te weinig begrip vooil
concessies die je in een coalitie n«|
doen. Nu hebben we gezegd dat wiji
mensen precies vertellen zoaiswijW
zien. Een rechtlijnige aanpak, ee
en duidelijk."
Kamminga geeft overigens toe datiil
aanpak van het kabinet wel watstafl
ger had kunnen zijn, zeker nadat J
economische omstandigheden zoyf
bleken te verslechteren. „Danhaddf
we nu niet van die vreselijke maatreg
len moeten opnemen in ons prograi
zegt hij.
(ADVERTENTIE)
Bp
Tel.01100-27251
Verbazing gaat over in verbijstering
bij het kennis nemen van de metho
den en de w oorden die christenen van
een bepaalde signatuur menen te moe
ten gebruiken om hun afkeer, ja af
schuw. uit te spreken over een studie
die is gewijd aan de aard van het
schriftgezag en die als een 'poging om
het goede luisteren naar de Bijbel te
bevorderen' door de generale synode
van de Gereformeerde Kerken aan de
leden van die kerken is aangeboden.
Nog voordat de studie in de vorm van
een boekje (onder de overigens niet zo
geslaagde titel "God met ons') officieel
was verschenen stonden kritici van
ongeduld te trappelen voor beeldbuis
en radio (ECO) om de fiolen van hun
toorn ov er het 'gevaarlijke geschrift'
uit te gieten. En in sommige kerkelijke
bladen werden vele kolommen gevuld
met het kerkvolk te waarschuwen te
gen deze aanslag op Gods Woord...
Vanwaar deze felle reacties Kwam het
geschrift plotseling uit de lucht vallen0
Bepaald niet De verontwaardiging zal
vooral te maken hebben gehad met het
feit dat nu voor de eerste maal op een
aan duidelijkheid niets te wensen over
latende wijze van officiële zijde werd op
geroepen de Bijbel te gaan lezen op een
andere wijze dan zeer velen nog doen.
door te stoten naar het hart van de
Schrift, niet langer te blijven denken
volgens vastgeroeste schema s die van
de Bijbel een boek zonder toekomst
maken.
meer dan accent
Het gaat in de studie om meer dan een
accent ol een wat verschillende invals
hoek bij het lezen en uitleggen van de
Bijbel. Je kunt zeggen dat de vraag
naar de aard van het schriftgezag de
kerk de eeuwen door heeft vergezeld,
dat er altijd nuances zijn geweest en
dal je daar niet zo droefgeestig over
hoeft te doen omdat - naar het woord
uit de Bijbel - de Geest de kerk in alle
waarheid zal leiden.
In de Gereformeerde Kerken heeft een
sterk uiteenlopende visie op het onder
werp een- en andermaal tot kerkscheu
ring geleid Nieuw is het probleem dus
allerminst. Maar de ontwikkeling van
de dingen heeft - niet in de laatste
plaats onder invloed van de vraag naar
wat de Bijbel te zeggen heeft, in de
maatschappelijke structuren, voor de
ethische facetten van het geloof - er toe
geleid dat de tijd rijp werd voor een
richtingwijzer op dit met gemakkelijke
terrein.
De norm die sommige christenen hun
mede-christenen opleggen bij de beoor
deling van het ware geloof is of zij aan
vaarden dat alles wat in de Bijbel staat
werkelijk is gebeurd. De Bijbel moet je
geloven van kaft lot kaft als een onfeil
baar boek dat door de Heilige Geest is
geïnspireerd - hetgeen onder andere
betekent dat de schrijvers zich niet heb
ben kunnen vergissen. Wie dat alles
niet gelooft bevindt zich op het hellend
vlak Hel gaat van kwaad tot erger Het
begint met het wrikken aan één steen
maar vroeg of laat stort het hele ge
bouw in elkaar Zo ongeveer kan de op-
vatflng van hen die zich "bijbelgetiou
we christenen' noemen worden gefor
muleerd. Echte bekommernis om het
prijsgeven van Gods waarheid gaat ge
paard met het onvermogen of het ont
breken van bereidheid zichzelf de vraag
te stellen of het soms mogelijk is door
eerbiedig luisteren andere wegen te
ontdekken.
eenvoudig
Tot heden heb ik nergens de gedach-
tengang zoals hierboven beschreven zó
kort en zó typerend weergegeven ge
zien als in een ingezonden stuk in
Trouw:
'De eenvoudige en gelovige Bijbellezer
zal geen moeite hebben met het ver
staan van de Heilige Schrifl Hij zal zich
laten leiden door Gods Geest en met
gehinderd worden als hij een oneffen
heid tegenkomt. In het verleden hoorde
of kende men de uitdrukking luslo-
nscli-krttisch niet eens'.
Een standpunt als dit betekent in we
zen het einde van elk serieus Bijbelon
derzoek. het blijven voorttollen in een
gesloten cirkel, het bewust niet zoeken
naar antwoorden op nieuwe vragen van
mens en samenleving, het genoeg heb
ben aan vertrouwde klanken en uit
drukkingen zonder ze steeds weer op
hun inhoud en betekenis voor hier en
nu te onderzoeken. Wat zou een mens er
minder op worden - ook in zijn geloof-
als hij bij het lezen van de Bijbel er reke
ning mee zou houden dat de schrijvers
van de Bijbelboeken leefden in zeer ver
schillende tijden en omstandigheden,
dat zij naar karakter, afkomst en milieu
sterk van elkaar verschilden, dat er zeer
methodisch aangelegde historici onder
hen waren maar ook diumers met een
visie die tot adembenemende perspec
tieven voerde?
Billijkheidshalve moet ook op de keer
zijde van de medaille worden gewezen
In de inleiding van de studie wordt on
der andere gezegd dat er ook christenen
zijn voor wie alleen datgene waarheid is
wat zij zelf. met hun kennis en gevoel,
als waar ervaren In die visie gaal de
mens. vanuit zijn situatie en zijn weten
schap. heersen over de boodschap van
de Bijbel, over wal God hem en anderen
te zeggen heeft. Anders gezegd, je pikt
uit de Bijbel wat van je gading is op
nnnaïïir.nxn.Tni
grond van je religieuze gevoelens of je
maatschappijopvattingen of omdat het
je beter uitkomt.
En wat je niet kunt gebruiken laat je
liggen of schuif je weg. Op deze wijze
wordt de Bijbel in ernstige mate tekort
gedaan, kan de boodschap worden ver
smald tot een ideologie, kunnen bijbel
se kernbegrippen als verlossing, bevrij
ding. verzoening, gerechtigheid worden
geïsoleerd van de centrale figuur in de
Bijbel. Jezus Christus,
waarheid?
Al even kwam het begrip 'waarheid'
aan de orde. In een van de meest dra
matische momenten in de geschiede
nis van de mensheid stelde de Romein
se stadhouder Pilatus de vraag naar de
waarheid toen Jezus aan hem werd
voorgeleid. Wist hij het. daar en toen.
niet? Stelde hij de vraag om zich te
kunnen onttrekken aan zijn verant
woordelijkheid? Was hij een relativist
die bedoelde te zeggen dat 'de' waar
heid niet bestaat, in elk geval niet ge
kend kan worden of op verschillende
manieren kan worden ervaren, afhan
kelijk van de situatie waarin de mens
verkeert? Deze vragen blijven actueel
In het bewuste boekje is een hoofdstuk
gewijd aan veranderingen in het waar
heidsbegrip. Meest gangbaar was tisi de
opvatting dat 'waar' heet watje objec
tief kunt vaststellen, een verhaal is
'waar' als het de feitelijke toedracht
weergeeft. De andere opvatting is deze:
'waar' is wat de mens zich van een zaak
voorstelt Niet de feitelijke gegevens
maar de manier waarop men zich die
eigen maakt, de strekking verstaat, tot
zich neemt, of verwerkt, is 'waar'. Je
kunt de twee opvattingen aanduiden
met 'objectier en 'subjectief waar
heidsbegrip. Dat dit geen theorie is be
wijst de praktijk van elke dag: laat drie
mensen die getuigen zijn geweest van
een ongeluk vertellen of opschrijven
wat zij hebben gezien. Er komen drie
andere verhalen voor de dag Wat is nu
de waarheid? U voelt het dwaze van de
vraag
Nu is de Bijbel niet een verslag van inci
denten of lets in die geest. Maar het wa
ren wel mensen die schreven in ver
schillende historische, sociale, culture
le. psychologische en sociologische
contexten. Dat hoeft niet te worden
aangetoond' elke Bijbellezer ontdekt al
in de eerste hoofdstukken van de boe
ken die de Bijbel vormen - zélfs in de
zoveelste vertaling - de 'waarheid' van
dit gegeven. De gereformeerde studie
introduceert de term 'relationeel waar
heidsbegrip' en poogt met behulp van
argumenten aan te tonen dat er geen
sprake hoeft te zijn van een tegenstel
ling tussen 'objectief en 'subjectief
schema's
Het lezen van de Bijbel waar het boek
je voor pleit maakt dat lezen niet een
voudiger. Allerlei woorden en begrip
pen moeten worden hertoetst en her
ijkt.
Er mag veel meer fantasie bij te pas ko
men. er wordt aanzienlijk meer ge
vraagd van het voorstellingsvermogen
het verlost van denkschema's die al
lang niet meer functioneerden, het be
vrijdt van godsdienstige taboes, het is
ook van grote betekenis in de omgang -
in de gezinnen en op de scholen, de mid
delbare scholen niet in de laatste plaats
- met en tussen jongeren die kritische
vragen stellen aan de Bijbel: er hoeft
niet meer zoals dat voorheen het geval
was 'hersengymnastiek' te worden
beoefend om het een met het ander in
overeenstemming te brengen.
Vooral denk ik dal de in het gerefor
meerde geschrift aanbevolen maniet
van lezen van de Bijbel christenen in
het westen, leden van 'gesettelde' ker
ken. bescheidenheid zal leren tegen
over mede-christenen in omstandighe
den van onderdrukking en terreur,
hun beeld van God naar de Schrift kan
minstens zo 'waar' zijn.
J J. Tevel
conflicten
De toekomstig voorzitter (hij voljtljK
eind mei VVD-voorzitter KorthalsA!
tes op) verwacht weinig echtemoti) jj
nele scènes. Toch ligt cr voldoen) l5y
potentiële conflictstof om dc gen»
deren bezig te houden. Het vuurw*
zal moeten komen van een rede1
partijleider Wiegel, die overigensn
niet eens geagendeerd is. f™.
Naast kernenergie, de kernwapens»
de ontkoppeling noemt Kamma rt,
vooral het politiebeleid als van de»
derwerpen waar de gemoederen na
bezig zullen worden gehouden. NeüS
bij het CDA bestaat ook onder Yïï> gu
raadsleden weerstand tegen decent»
lisatieplannen van minister De Ruiz
(justitie). Het voorlopige progra
steunt echter deze voorstellen
Voorts noemt Kamminga als „moei-
ke" voorstellen de plannen van «s
deel van de partij om de doodstrafe
heel uit de wetgeving te schrapps
Zelfs de liberale kamerfractie waste-
over verdeeld. Andere afdelingen®
den dat buitenlanders na vijf ]ss
stemrecht moeten krijgen voor?
meenteraadsverkiezingen. Weö
kans maakt daarentegen het voorsË
om buitenlanders ook het stemtó
te verlenen voor verkiezingen n#
provinciale staten en de Kamer
De partij is verder verdeeld over4
drooglegging van de Markenvaaii
het huurbeleid en de aftrekbaarhei
van hypotheekrente. Een deel vanê
partij blijkt het op dit laatste
alsnog eens te zijn met de opvattin#
van het kabinet. De aftrekbaarhrt
van onderhoudskosten voor het eira
liuis staat eigenlijk niet ter discuss*
Zuid-Afrika is eveneens een zaaks®
de afgevaardigden gedurendedeir.--
taal zestien uur van het verkies#
congres de tanden in zullen
zetten. Maar letterlijk niemand stee:
het idee van een olieboycot, of
daar een voorstel over gedaan Es
gaat vooral om de vraag op wette®
dere wijze het verafschuwde aps.'
heidsregime kan worden bestrede
(ADVERTENTIE)
abjuc. ideaal voor
alle jeugd-
sporters
trainingsjack
