PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Inhuldiging Reagan door gij zeizaak overschaduwd Wiesbaden in topspanning TALBOT goj ü/e. EERSTE MAA TREGEL: PERSONEELSSTOP Aankomst gijzelaars op televisie VERTREK UIT IRAN TIJDENS SLOT INA UGURA TIE REA GAN Perioden met zon Droog weer en perioden met zon. Mid- dagtemperatuur om het vriespunt. Weinig wind. 224e jaargang no. 17 Woensdag 21januari 1981 «esjnavendiik 150 G 2 DEALER TEHERAN Een van de Amerikaanse gijzelaars tweede van rechts) waarschijn lijk John Graves, wordt hier op het vliegveld van Teheran naar een van de klaarstaande Algerijnse vliegtuigen gebracht Van onze correspondent WASHINGTON - De gijzelaars zijn vrij en Amerika heeft een nieuwe pre sident: Ronald Wilson Reagan, de veer tigste in de geschiedenis en de oudste ooit ingehuldigd. Maar nimmer in de historie is een inhuldigingsceremonie zo overschaduwd door een bizarre sa menloop van omstandigheden als de machthebbers in Iran hebben ge creëerd: zij lieten de gijzelaars gaan vlak nadat Ronald Reagan zijn inaugu rele toespraak had afgestoken. En zo doende werd James Earl Carters presi dentschap op de drempel van de verle den tijd nog een stuk genoegdoening onthouden, dat hem had kunnen ver zoenen met een naar algemene smaak mislukte ambtstermijn. Hoe het ook zij de Verenigde Staten vieren feest, terwijl Jimmy Carter, ex- vice-president Mondale en voormalig minister van buitenlandse zaken Ed mund Muskie op weg gaan naar Wies- baden in WestrDuitsland om daar als speciale vertegenwoordigers van het Amerikaanse volk na 444 dagen van ge vangenschap de gegijzelden de hand te drukken. Niet meer op tijd om bij hun aankomst klaar te staan, niet meer als president De rede van de nieuwe presi- HILVERSUM tANPJ - In een extra iournaaluitzendmg om 13.00 uur op Nederland 1. geeft de NOS van daag een verslag van de aankomst van de Amerikaanse gijzelaars in Wiesbaden dent was, zei men. Reagan ten voeten uit. Een rede volgens het ..een recht-een averecht", die niets nieuws bevatte en in feite een herhaling betekende van de vele verkiezingsredevoeringen Reagon heeft dinsdag kort na zijn Inau guratie een onmiddellijke personeels stop gelast bij de federale overheid met uitzonderng van het militaire apparaat Dit hebben medewerkers van Reagan dinsdag verklaard. De nieuwe presi dent is daarmee in elk geval een van zijn verkiezingsbeloftes nagekomen. Er zul len volgens de medewerkers een aantal uitzonderingen op de personeelsstop komen, maar welke dat zullen zijn is nog niet vastgesteld Festijn Toen Jimmy Carter nog voor het einde van Reagans rit naar de ambtswoning van het Capitol, waar de eedsaflegging platshad. in Plains (Georgia) als ambte loos burger arriveerde, regende het pij- pestelen. Te Washington nam Ronald Reagan plaats op de speciale, verwarm- Gijzelaars zijn TEHERAN, WASHINGTON, ALGIERS - De 52 Amerikaanse gijzelaars in Iran zijn vrij. Het einde van 444 dagen gijzeldrama kwam dinsdagavond na uren van wurgende spanning, 's Middags om 1400 uur kwamen uit Washington en Algiers de berichten dat niets de vrijlating meer in de weg stond. Toch bleken er op het laatste moment nog details te moeten worden geregeld. Terwijl de vijftig Amerikaanse mannen en twee vrouwen al meer dan een uur in de Algerijnse Boeing 727 op de startbaan wachtten op hun vrijheid, bepaalden de regisseurs in Teheran nauwkeurig het moment van opstijgen: om 1830 uur, aan het slot van de inhuldiging van Amerika's nieuwe president Ronald Reagan. Daardoor was het zowel voor de gaande president Carter als de nieuwe man Reagan onmogelijk het Amerikaanse volk direct op de hoogte te brengen van het gelukkig einde van de gijzelaffaire en stond de machtswisseling in Washington in het teken van de gebeur tenissen in Iran. De zigeuners die opgesloten zitten In het huls van bewaring ln Middelburg hebben een verzoek tot opheffing van hun inbewaringstelling Ingediend De raadkamer van de Middelburgse rechtbank behandelt deze kwestie vanmorgen De zigeuners hebben gis teren bezoek ontvangen. Drie manne lijke familieleden - hun vrouwen moes ten bulten blijven - kregen toestem ming het huidige verblijf van de zigeu ners binnen te gaan. PAGINA 3 voorzieningen Invaliden kunnen maar moeilijk te wr ten komen van welke voorzieningen ze gebruik kunnen maken Daarom wordt er een landelijk Informatie- en documentatiecentrum voor gehandi capten opgericht. Dat is één van de projecten die in het kader van het In ternationale Jaar van Gehandicapten ln Nederland op touw worden gezet. PAGINA 9 samenhang ment dat de VS niet van plan was meer te betalen dan de ongeveer 18 miljard gulden die nu in de overeenkomst zijn vastgelegd Teheran heeft Immers ook een claim gelegd op bezittingen van de overleden sjah van Iran en diens fami lieleden. waarvan nog niet bekend is waar die zijn ondergebracht. Volgens Washington echter ging het verschil van mening over aan Iran te betalen rente over de tegoeden De Iraanse top-onderhandelaar Nabavi had woedend aangekondigd dat Iran (Slot zie pagina 3 kolom 5) de tribune om aan de zijde van echtge note Nancy de tot een uur ingekorte pa rade gade te slaan, die precies moest passen in de regie van Hollywood-des- kundlgen en Disney-land specialisten aan wie de nieuwe president de zorg voor de ceremonie had overgedragen. Het festijn dat Reagan en de zijnen de zer dagen in Washington DC hebben aangericht bracht dubbeldik vermaak, met tweemaal zoveel vuurwerk in de helft van de tijd. als in 1976 werd afge stoken tijdens de viering van het 200- jarig bestaan van de VS. in New York. Nooit eerder zijn de echtparen Reagan en Carter zo langdurig naast elkaar te bezichtigen geweest. Jimmy torste on miskenbare waardigheid en het leek alsof van hem een enorme spanning was afgevallen, die hem plotseling weer maakte tot de man van de verkiezings campagne van 1976. Nancy Reagan had aan persoonlijkheid tijdens dit langdurig onderzoek van na bij, niets over te dragen. Zij had een robe uitgezocht in oranje-rode kleur (met exact bijpassende lipstick), een sjieke Mao-jas. dat wel, bekroond door een soort vlecht van dezelfde stof, die als een doughnut (een oliebol met een gat er in. Amerikaans nationaal voed sel) op haar hoofd lag Haar gelaatsuit drukkingen pasten bij de gebeurtenis: Rosalynn daarentegen, was een ander mens geworden dan de felle verbeten strijdster voor Jimmy's presidentschap uit de campagne. Zij stapte tijdens de ceremonie op de westelijke trappen van het Capitol naar Nancy Reagan en drukte haar hand. Zij straalde op An drew Airforce Base. Kortom: zij toonde het verschil aan tussen bloemen van plastic en levend gewas En daar moet het dan maar mee gezegd zijn: Amerika is aan een nieuwe perio de in zijn bestaan begonnen. Het Russi sche staatshoof. Leonid Brejnjew, heeft woensdag in een gelukstelegram aan de nieuwe Amerikaanse president de CS erop gewezen dat samenwerking met de Sowjet-ünie de internationale toestand ten goede zal komen en de vrede zal bevorderen. Radio Moskou vermeldde dinsdag het gelukstele gram in een door de BBC opgevangen uitzending. De boodschap van Reagan §A merika's nieuwe presi- xxdent Ronald Reagan was gisteren op de dag. die het ab solute hoogtepunt in zijn le ven zou moeten zijn geweest, niet de enige hoofdrolspeler óp het wereldtoneel. Amerika verdeel de dinsdag zijn aandacht tussen Rea gan en de 52 gijzelaars, die op hetzelfde moment dat de nieuwe president de ambtseed aflegde Iran per vliegtuig verlieten, na een gijzeling van 444 da gen. De vrijlating van de gegijzelde am bassadeleden en alles wat daaraan vooraf is gegaan in de afgelopen 48 uur beheerste de Inhuldiging van de veer tigste president van de Verenigde Sta ten. Met geen woord refereerde Reagan in zijn eerste rede als president aan de gebeurtenissen in Iran. Reagan was trouwens uiterst sober in zijn inaugura- tiespeech: wel veel woorden, maar wei nig concreets. Toch hielden zijn woor den een boodschap in aan de natie De Amerikaanse helden uit een voorbije periode in herinnering brengend, sprak Reagan over moed. krachthoop en va derlandsliefde. Hij riep zijn landgeno ten op deze waarden weer nieuwe in houd te geven. President Reagan ge looft heilig in het onuitputtelijke reser voir van het materiële en geestelijke vermogen van zijn volk. Reagan erkent, dat de VS in de malaise delen, maar bij hem leeft de wil zijn landgenoten de weg te wijzen naar nieuwere en betere tijden. Zie ook pagina 4 Van het Teheranse vliegveld Merhabad vertrokken rond half zeven Nederland se tijd drie Algerijnse toestellen. Twee Boeings 727 en een kleinere „Gulf- stream" één Boeing voor de gegijzel den, in de twee andere toestellen de Al gerijnse artsen die de Amerikanen had den onderzocht, diplomaten, onder wie de Algerijnse ambassadeur in Teheran en bagage. Volgens de Zwitserse am bassadeur Erik Lang die op het vlieg veld aanwezig was (Zwitserland behar tigt de Amerikaanse belangen in Iran) vielen ze elkaar huilend en lachend te gelijk in de armen toen ze naar het vliegtuig werden overgebracht. Lang meende dat de ruim 14 maanden gevan genschap vooral de oudere gijzelaars had getekend- De Algerijnse toestellen werden in het Om kleine dorpen in Zeeland zeker- held van bestaan te kunnen geven zijn 'i - vaak per dorp - verschillende pakket- jj len van samenhangende maatregelen 'I nodig Zonder samenhang met andere [1 verschijnselen kant het resultaat van i eén activiteit nauwelijks voldoen PAGINA 13 verpakking Ongeveer zes kinderen sterven per Jaarna het Innemen van produkten die giftige sloffen bevatten Blijvend letsel komt per Jaar dertig keer voor Daar om zou voor produkten die bij Inwen dig gebruik door kinderen gevaarlijk z|)n een veilige verpakking wettelijk moeten worden verplicht Deze aanbe vellng doen 35 deskundigen die in op dracht van het veiligheidsinstituut in Amsterdam zich bezig houden met het opstellen van een preventiebeleid. PAGINA 15 gehavend De Marokkaanse oefentrip en het trai nuigskamp of Tenerlfe hebben Feye- J' noord achteraf een overlast aan bles- I sures bezorgd Bovendien is de aflalre Karei Bouwens nog niet uit de weg ge- nilmd. De Hagenaar werd uit Tenerile i naar huls gestuurd na een conflict met manager Peter Stephan. Trainer Va clav Jozek spreekt desondanks van J' een geslaagde trip De Tsjechische j coach ziet tie hervatting van het sel- K*n - zondag het bekerduel tegen Haarlem - niet al te somber ln. Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7 en 9. Binnen- en buitenland: 3 en 13. Opinie: 4. Sport: 15 Varia 16 Radio en televisie: 17. Financien: 19. Anderson: VS en Rusland wilden Iran verdelen HILVERSUM (ANP) - Amerika en Rusland hebben onofficieel over wogen om Iran in twee invloedss feren te verdelen. Daarbij zou het □oorden onder invloed van Mos kou en het zouden onder dat van de Verenigde Staten komen te staan. Dit onthulde de vooraanstaande Amerikaanse commentator Jack Anderson dinsdagavond in NCRV's actualiteitenrubriek Hier en Nu-tv Het. Amerikaans-Russi sche plan is volgens zijn informatie opgesteld voor het geval de gijze laars dinsdag niet vrü zouden zijn gekomen Volgens Anderson, die zijn mformatie heeft uit de naaste omgeving van de nieuwe president Reagan, zou Amerika zeker tot een militaire actie zyn overgegaan als Iran de 52 Amerikanen niet had la ten gaan De mate van de militaire vergelding zou hebben afgehangen van de behandeling van de gijze laars. „In geval van mishandeling, te rechtstaan of terechtstelling zou er hard worden teruggeslagen aldus Jack Anderson, die onder meer commentaren schrijft voor het Amerikaanse blad Washington Post. Hij heeft de informatie over een mo gelijke militaire actie via de Alge rijnse ambassadeur in de VS door gespeeld naar de Iraanse leiders, die wilden weten of Amerika onder Reagan tot militaire acties zou overgaan. Iraanse luchtruim begeleid door vier Amerikaanse Phantom-jagers van de Iraanse luchtmacht, een normale pro cedure voor „burgervluchten" als ge volg van de porlog met Irak. Vannacht tegen half twee landde het „vliegtuig van 18 miljoen" (het bedrag aan des tijds bevroren Iraanse tegoeden dal Washington aan Teheran voor de vrij lating moet terugbetalen) in Algiers. De vlucht werd niet non-stop gemaakt op het zwaarbewaakte vliegveld van Athene werd gisteravond om tien uur bijgetankt. De Amerikaanse ambassa deur in Athene sprak er kort met de gegijzelden en een uit Wiesbaden naar Athene overgevlogen arts vergezelde hen op het traject naar Algiers. Volgens Griekse defensiekringen werden de drie toestellen in het luchtruim boven de grens van Turkije en Iran opgewacht door in Turkije gelegerde Amerikaanse jagers, die voor begeleiding tot aan het Griekse luchtruim zorgden. Na een uur vertrok het toestel met de gegijzelden. Eenmaal in Algiers aangekomen wer den de 52 Amerikanen onmiddellijk overgebracht naar twee gereedstaande Amerikaans C 9-hospitaalvliegtuigen. die hen naar het militaire hospitaal op de Amerikaanse basis Rhein-Main bij Wiesbaden vliegen De twee ..Florence Nightingales" vertrokken uit Frankfurt kort nadat het vertrek van de gegijzel den uit Iran was bevestigd Ex-presl- dent Jimmy Carter was op dat moment in gezelschap van zijn vice-president Waiter Mondale op weg naar het vlieg veld van Washington, waar hel presi dentiële toestel Air Force One gereed stond om hen naar Plains te brengen. Carter zal vaandaag vanuit Plains naar Wiesbaden vertrekken. Bij aankomst in Plains zei hij„We hebben nooit het ver trouwen in onze mensen en in onze prin cipes verloren Het resultaat Is dat we nu deze dag van vreugde en dank mo gen beleven" De gegijzelden werden vanmorgen te gen 7 uur ln West-Duitsland verwacht. In het militaire hospitaal bij Wiesbaden zullen zij ongeveer een week verblijven. Carter zal hen daar bezoeken als „spe ciaal afgezant" van de Reagan-rege- ring. Hij wordt vergezeld door Mondale en oud-minister van buitenlandse za ken Cyrus Vance, die vorig jaar april aftrad uit protest tegen de (mislukte) militaire operatie om de gegijzelden te bevrijden Het gezelschap wordt nog vandaag in Wiesbaden verwacht Bezwaren Maandagavond, toen de vrijlating van de gegijzelden een kwestie van uren leek. maakte Iran bezwaren tegen een Amerikaans aanhangel bij de in Al giers getekende documenten. Berich ten uit Teheran willen dat de gegijzel den toen al hadden plaatsgenomen in één van dé Algerijnse Boeings. Volgens Teheran betekende het docu- WASHINGTON - Onder toeziend oog van echtgenote Nancy legde Ronald Wilson Reagan precies om 18 00 uur tNederlandse tijdi de eed op de grondwet af. tVan onze speciale verslaggever FRANKFURT-WIESBADEN - Voor dc tweede keer binnen 24 uur troffen gis teravond de Amerikanen op het mili taire vliegveld Rein Main in Frankfurt en het militaire hospitaal in Wiesba den de laatste noodzakelijke maatre gelen getroffen om vanochtend of mor gen vroeg de 52 gegijzelden te ontvan gen. De spanning bij de Amerikaanse mili tairen en de meer dan 1000 Journalisten uit de hele wereld was gisteravond hoog opgelopen Na de grote teleurstelling van maandagavond, toen bekend werd dat in tegenstelling tot alle optimisti sche berichten over een spoedige vrijla ting van de gegijzelden in Iran. wilden maar weinig Amerikaanse militaire woordvoerders en verslaggevers gelo ven dat aan het gijzelingsdrama van 445 dagen nu werkelijk een einde zou komen Toen via luidsprekers op de verkeersto ren vn Rein Mam Airbase gistermiddag rond half drie Bob Smith van het Ame rikaanse radiostation ABC in New York meldde dat de piloten van dc Algerijr.se vliegtuigen in Teheran een vluchtplan bij de Iraanse verkeersleiding hadden ingediend, was het tumult groot Bij de op enkele honderden meters van het aankomstplatform van de Amerikaan se vliegbasis gelegen hangars waar de twee hospitaalvliegtuigen al meer dan een jaar gereed stonden heerste na half drie grote activiteit Piloten zaten in de cockpit en werkten de checklist af. Cameraploegen ver drongen zich om de twee toestellen om het vertrek naar Algiers rechtstreeks voor de Amerikaanse huiskamers te re gistreren Toch duurde het nog dne uur voordat de toestellen onder juichend applaus van toegestroomde Ameri kaanse soldaten naar de startbaan ta xiden. Welkom Eveneens voor de tweede keer brach ten Amerikaanse soldaten op het voor dak van de verkeerstoren het span doek met een welkomstgroet voor de .gegijzelden aan, dat zij maandagavond na de grote deceptie w eer bij het plat form hadden verwijderd. „Welcome in freedom" luidt het reusachtige op schrift dat de 52 ongetwijfeld doodver moeide Amerikanen ai bij aankomst in Frankfurt op de vliegtuigtrappen in het oog moet springen. Rij het militair hospitaal in Wiesba den stroomde een menigte van enkele honderden belangstellenden, naast de persvertegenwoordigers, toe. nadat een ABC-verslaggever ter plaatse het verlossende bericht over de spoedige ontknoping van het drama aan colle ga's en omstanders wereldkundig had gemaakt. Onmiddellijk rukte de militaire poli tie van het nabijgelegen Amerikaase legerkamp Lindsey versterkingen aan De toegangen tot het ziekenhuiscom plex - hel grootste Amerikaanse hospi taal buiten de Verenigde Staten - wer den hermetisch afgesloten. Filmploe gen verdrongen zich tussen de w irwar van kabels bij de hekken om voor de zoveelste keer beelden te maken van het spierwitte gebouw waarin dc ge gijzelden naar verluidt drie tot vijf da gen zullen verblijven. Op de balkons van deze vleugel verschenen perso neelsleden in witte jassen die enthou siast naar dc camera's en fototoestel len zwaaiden. Hetzelfde speelde zich af bij het naast het ziekenhuis gelegen Amerikaanse hotel Emalia Earhart waar familiele den van dc gegijzelden al enkele dagen lot w eken vertoeven. Ook hier vormde dc militaire politie een ondoordring bare buffer voor journalisten en be langstellenden. Achter de ramen van de eerste verdieping van dit hotel, waar de familieleden huizen, was on danks het geschreeuw en het gejuich van het publiek geen spoor van leven waarneembaar. „Deze arme mensen zijn nog geen 24 uur geleden al ernstig teleurgesteld toen alle hoop op een snel weerzien met de gegijzelden in een keer de grond in werd geboordzei Ralf Tucker, sergeant bij de Ameri kaanse luchtmacht die zich onder de toeschouwers bevond. Voor een president van een land als de Verenigde Staten geldt onver mijdelijk. dat hij zich inzet op twee fron ten binnenlands terrein en buitenland se politiek. Op beide terreinen dient hij de eerste onder zfjns gelijken te zyn. De Amerikaanse kiezers hebben per tradi tie altijd grote verwachtingen van een nieuwe president. Vaak terecht, soms wel eens ten onrechte. Jimmy Carter was bijvoorbeeld een president, die over de te hoge verwachtingen is ge struikeld. Datzelfde kan Reagan gebeu ren. al heeft de ex-Hollywood-acteur een voorsprong op zijn voorganger door een veel grotere politieke ervaring. Het vertrouwen van het Amerikaanse volk in de politiek van Ronald Reagan bleek bij de in november gehouden presi dentsverkiezing Geen nek-aan-nekra- ce tussen de beide kandidaten Reagan en Carter, zoals was voorspeld: Carter werd integendeel verpletterend versla gen Dat betekent, dat Reagan in eigen land voorlopig op veel sympathie en steun kan rekenen Dat zal mede van Invloed zijn op zijn buitenlandse poli tiek. De nieuwe Amerikaanse president ging gisteren niet zover, dat hij uitge sproken standpunten innam over be paalde buitenlandse kwesties. Wél wees de president er op. dat Amerika een land is. dat zich op geen enkele wij ze in de hoek zal laten drukken. Het is maar dat 'de vijand' het weet. Reagan en de buitenlandse politiek: hoe zijn de verwachtingen te dien aanzien? Uitgangspunt is. dat de nieu we Amerikaanse president door toe doen van zijn weifelende voorganger ln een soort niemandsland terecht komt. Daar zijn voordelen aan verbonden, maar ook nadelen Als elect' heeft Rea gan geen twijfel laten bestaan over zijn bedoelingen: de VS moeten weer het aanzien krijgen, die ze tien. twintig jaar geleden in de wereld genoten. Iedereen hoort naar Reagans inzicht te weten, dat Amerika een hoofdrol wil spelen op het politieke wereldtoneei Hij heeft ge lijk als hjj met veie anderen consta teert, dat de VS in de perinde-Carter de leidersrol heeft verspeeld. De Westeuro- pese bondgenoten hadden de laatste ja ren de grootste moeite om de politiek van Carter te volgen. Niet uit ontrouw aan Amerika, maar eenvoudig, omdat de toenmalige Amerikaanse president niet in staat bleek het Atlantisch bond genootschap leiding te geven. Reagan zal. naar mag worden aangenomen, voor een geheel andere benadering kie zen. Hij is in elk geval van eén vervelen de en pijnlijke zaak verlost: het gijze lingsdrama in Iran is wat hem betreft tijdig tot een goed eind gekomen In zijn verhouding tot de Sowjet-Unie is Rea gan min of meer een onbeschreven blad. al hebben de Russen de grootste moeite gehad met zijn uitspraken over onder meer het Sowjet-Russische op treden in Afghanistan Het is duidelijk, dat de wereld in dit soort gevallen met een 'havik' krijgt te maken. In dit op zicht zal Rcagan niet zoveel verande ren. De benoeming van oud-Navo-be- velhebber Alexander Haig is al een aan wijzing. dat de VS een harde buiten landse politiek zullen voeren In hoe verre dat de spanning in de wereld zal opvoeren, blljll voorlopig een onbeant woorde vraag Reagan kan er nu slechts op wijzen, dat de spanning de afgelopen twee jaar toch al behoorlijk is toegeno men In die periode zetelde Carter in het Witte Huis, een man. die bezwaarlijk een 'havik' kan worden genoemd Rea gan als president van de VS het zal toch even wennen zijn. Aflossing van de wacht in het Witte Huls heeft zowel voor Amerika als voor de rest van de wereld toch wat veranderd. In hoeverre dat een verandering ten goede of ten kwade is zal gauw genoeg blijken Dim Uit een ondergrondse tank van het bedrijf Diosynth onderdeel van het AKZOpharmaconcern i In Oss t$ de al- gelopen anderhalfjaar negentig kubie ke meter tolueen weggelopen. Dat heeft een woordvoerder van de gemeente dinsdagmiddag bekendgemaakt.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1981 | | pagina 1