E ZEEUWSE COURANT
Forse verhoging van
prijs olieprodukten
Italiaanse politie grijpt in
Bedrijven zien nieuwe jaar somber in
BENZINE 4,2 CENT DUURDER
vandaag
Moed niet verloren
(X
GROTE ONDERNEMINGEN MINDER PESSIMISTISCH
223e jaargang no. 306
Dinsdag 30 december 1980
Vrij zacht
Veel bewolking en weinig of geen re
gen
Middagtemperaluur tot 8 graden.
Aan de kust krachtige zuidwesten
DE JAGER-TOLHOEK
monice
af0as**tt4 KEUKENS
Geopend ma.-vr. van 8.00-17.00 uur
zaterdag van 10 00-12 OOuur.
MIDDELBURG Korie Noorosiraat 1,
lel 01180-28050
1001 bouwmaterialen onder één dak!
tVan onze redactie economie i
DEN HAAG - Nederland gaat het jaar 1981 in met een flinke verhoging van de prijzen der
aardolieprodukten. Een liter benzine wordt donderdag 4,2 cent duurder, waarvan 1,2 cent door de
accijnsmaatregelen. Verder wordt vooral stookolie aanzienlijk in prijs verhoogd, een aparte
ontwikkeling die zeker gevolgen voor de economie zal hebben, bijvoorbeeld waar het gaat om de
koppeling met de aardgasprijs.
komst verdere verhogingen te ver
wachten zijn. De maximumprijzen zit
ten nu in het algemeen op de zoge-
Volgens het ministerie van economi
sche zaken hangen de prijsstijgingen
samen met de verschillen tussen de no
teringen op de vrije markt idle welis
waar iets zakten) en de maximumprij
zen van het systeem dat wordt gehan
teerd Dit systeem dient om grote
schoksgewijze verhogingen en verla
gingen op te vangen. Verder spelen een
rol de stijging van de waarde van de
ruwe olie uit Saoedi-Arabië en de geste
gen dollarkoers.
Het „gat" tussen de noteringen en de
maximumprijzen is met deze verho
ging nog niet geheel opgevuld. Omdat
de prijsontwikkelingen na-ijlen, lijkt
het waarschijnlijk dat in de nabije toe-
Meer dan 13.000
verkeersdoden in
West-Duitsland
BONN (DPA) - De Westduitsc minister
van verkeer Volker Hauff verwacht,
dat in 1980 ongeveer 13.400 Wcstduil-
sers op de weg in de Bondsrepubliek
om het leven zullen zijn gekomen.
losgeld
De Iraanse eis dat de VS bijna ter
beëindiging van de gijzelaars-crisis
vijftig miljard gulden moeten storten
op een bank in Algerije is door de Ame
rikaanse regering als onaanvaardbaar
van de hand gewezen. De onderhande
lingen over het lot van de gijzelaars
lijken geen stap vooruit te komen.
PAGINA 7
zout
De omstreden lozingen van zout In de
Rijn zouden kunnen worden beetndigd
als de Franse kaltmijnen hun afval via
binnenschepen laten afvoeren. Deze
oplossing voor het zoutvraagstuk
wordt aangedragen door de Federatie
van Schippersbonden.
veilige vaart
Een ongeluk met het transport van ge
vaarlijke sloffen over het water kan
verschrikkelijke gevolgen hebben
voor de schelpdierencultures. Betere
regels ter voorkoming van dergelijke
ongevallen zijn een bittere noodzaak,
aldus voorzitter H. Hoogerhelde van
de afdeling Schouwen-Duiveland van
de schippersvereniging Schuttevaer.
PAGINA U
bananen
Concentratie van de bananenaanvoer
van het Amerikaanse bedrijf United
Brands Continental in Antwerpen
dreigt een gevoelig verlies aan arbeids-
plaalsen in het havengebied van Rot
terdam te gaan opleveren.
PAGINA 15
motivatie
Tralner coach Pierre Mathieu van de
volleybalvereniging Starlifl Voorburg
aan de vooravond van de wedstrijd te
gen de Belgische ploeg „We zullen in
de wedstrijd tegen de nationale selec
tie van Belgie eruit halen wat erin zit
Wc zijn goed gemoUveerd en hoewel
wc wat talent aan het begin van het
seizoen hebben moeten laten gaan. ge
loof Ik toch dal we met deze ploeg nog
ver kunnen komen"
PAGINA 17
DEN UYL DE
POLITICUS
VAN 'T JAAR
AMSTERDAM IANP1 - Oud-pre
mier Den Uyl, de huidige PvdA-
oppositieleider in de tweede ka
mer. is weer politicus van het jaar
geworden. Een tachtigtal parle
mentaire journalisten heeft hem
verkozen boven de huidige minis
ter-president mr. A. A. M. van Agt,
die met een totaal van 71 punten
tweede werd.
Aan Den Uyl werden in het jaarlijks
onderzoek van het weekblad De
Tijd 92 punten toegekend. Het is
voor de zesde keer dat de socialisti
sche fractievoorzitter in de tweede
kamer tot politicus van het jaar
wordt uitgeroepen In de jaren 1973
tot en met 1977 stond hij in de en
quête van De Tijd steevast boven
aan. In 1978 werd hij van die plaats
verdrongen door de vroegere CDA-
fractievoorzitter mr. W Aantjes.
die in 1979 op zijn beurt als politi
cus van het jaar werd opgevolgd
door Ruud Lubbers, de huidige
CDA-fractievoorzitter.
De motieven om Den Uyl te kiezen
hebben vooral te maken met zijn
houding in de kernwapendiscussie
binnen de Partij van de Arbeid Hij
stak zijn nek uit door zware voor
waarden te stellen aan een nieuw
lijsttrekkerschap", aldus een van
de argumenten.
Na Den Uyl en Van Agt komen mi
nister De Ruiter (van justitie) en
oud-minister Andriessen (van fi
nanciën). die beiden 'slechts' der
tig punten haalden. Zij worden op
de voet gevolgd door kamervoor
zitter Dolman.
naamde kostenlijn van het systeem.
Dit betekent dus dat zij in feite hoger
zouden moeten zijn.
De maximumprijs van super benzine
stijgt van 151.8 cent naar 156 cent per
liter, die van normaal van 148.4 naar
152.6 cent per liter. Ter vergelijking su
per kostte een jaar geleden 134.8 cent en
normaal 131,4 cent per liter. Dieselolie
stijgt met 0.6 cent tot 104 cent per liter,
petroleum met 0.9 tot 102,9 cent, huis
brandolie met 0.6 tot 66.35 cent per liter
(zonder BTW).
Voor stookolie moesten uit voorzie
ningsoverwegingen (er zouden anders
tekorten dreigen) grote verhogingen
worden toegepast: stookolie met een
zwavelgehalte van 1 procent stijgt met
f 59,75 (zonder BTW') tot f 504.50 per ton
en stookolie van 2 procent met f 53.75
tot f 494.50 per ton. Deze prijzen liggen
dan nog ongeveer f 50 beneden het peil
van de noteringen verhoogd met de
handelsmarge en de belastingen.
Petroleumgas (LPG' wordt 3.3 cent per
liter duurder (BTW inbegrepen) en
komt nu op maximaal 66.7 cent. Een
jaar geleden kostte LPG 53.2 cent per
liter (zodat de prijsstijging toch op die
van benzine achterbleef) en dieselolie
kostte toen 88.5 cent per liter top diesel
betaalt men wel accijns, op LPG niet.
dat is nog in overwegingi.
De prijsverhoging voor LPG heeft voor
een deel een speciale reden: de import
is veel duurder geworden, zodat de be
trokken importeurs in een moeilijke
positie kwamen. Dieselolie, petroleum
en huisbrandolie zitten wat prijs be
treft nu overigens wel op het peil van
de noteringen. Bij petroleum is tevens
een margeverruiming voor de handel
van 0.2 cent per liter ingebouwd.
Aantal werknemers
steeg met 68.000
DEN HAAG (ANP) - In de periode van
maart 1979 tot maart 1980 is het aantal
werknemers, inclusief de deeltijd
werkers, met 68.000 toegenomen, zo
blijkt uit maandag gepubliceerde
voorlopige cijfers van het CBS. De stij
ging bestond voor meer dan de helft
(45.000) uit vrouwen.
Er zijn volgens het CBS aanwijzingen,
dat in de sector dienstverlening, die in
de afgelopen twee jaar de toeneming
van het arbeidsaanbod grotendeels
heeft geabsorbeerd, sedert het voorjaar
van 1980 een stagnatie van de werkgele
genheidsontwikkeling optreedt. In de
periode van maart tot september 1980
steeg het aantal werknemers van grote
bedrijven en instellingen in de sectoren
bouw en dienstverlening nog maarmet
0.6 procent. In dezelfde periode van
1979 was de stijging nog 2,1 procent.
Penne Lamgen. vrouw van een van de Amerikaanse gijzelaars in Teheran,
heeft de moed nog niet verloren Nadat ze een gesprek had bijgewoond
tussen familieleden van gijzelaars, Algerijnse onderhandelaars en verte
genwoordigers van de Amerikaanse regering zei ze: de onderhandelaars
hebben nog hoop. net als uAj. tZie ook pagina 3
Van doemdenken
tot optimisme
EINDE AAN GEVANGENISOPROER
(Van onze correspondenti
ROME - Speciale anti-terreurtroepen
van de Italiaanse politic hebben maan
dagmiddag de opstand in de strafge
vangenis van de Zuidilaliaanse plaats
Trani neergeslagen en achttien bewa
kers. die door de opstandelingen wa
ren gegijzeld, bevrijd. Bij de bliksem
actie vielen geen doden; 21 personen
werden lichtgewond in het plaatselijk
ziekenhuis opgenomen.
De opstand brak zondagmiddag om
drie uur uit. toen zeventig gedetineer
den na het luchten weigerden in hun
cellen terug te keren. Ze wisten de acht
tien ongewapende bewakers te over
meesteren en op te sluiten en blokkeer
den de toegang tot de speciale veilig-
hetdsafdeling. waarin vooral politieke
terroristen gevangen zaten
Een document met dc eisen van de re
bellen werd overhandigd aan de ge
vangenisdirectie, maar is niet naar
buiten doorgedrongen. Ongetwijfeld
maakte hun actie deel uit van de terro
ristencampagne tegen de speciale ge
vangenissen. die op 12 december een
Een kwart miljoen Hongaren liggen
mei griep in bed en alle ziekenhuisbe
zoeken zijn verboden
De griepepidemie, die in november is
uitgebroken, is tot dusver goedaardig
en treft hoofdzakelijk kinderen De
ziekte wordt veroorzaakt doordc a - en
'b'-virussen. Van de ongeveer 250 000
patiënten moesten tot dusver slechts
238 zieken m een ziekenhuis worden op-
Familieleden van de gevangenen staan tijdens de actie bij een politieauto aan de poort van de gevangenis.
hoogtepunt bereikte in de ontvoering
van de Romeinse rechter Giovanni
d'Urso door de Rode Brigades. In com
muniqués eisten de ontvoerders de on
middellijke sluiting van de speciale
gevangenis van Asinara. het 'ezelsei
land' tegenover de kust van Sardinië.
Het Italiaanse kabinet besloot maan
dagmiddag tot harde actie tegen de op
standelingen van Trani 's Middags om
half vyf landden anti-terreurtroepen
met helikopters op het dak van de ge
vangenis. Met springladingen verschaf
ten zij zich toegang tot de geblokkeerde
gangen en binnen twee uur hadden zij
de gijzelaars en de opstandelingen tot
overgave gedwongen
In Rome deponeerden de Rode Briga
des gisteravond een communiqué,
waarin zij dreigden met wraaknemin
gen wanneer ook maar de geringste re
presaille zou worden toegepast tegen
de opstandelingen van Trani. De cam
pagne tegen de speciale gevangenissen
duurt voort en zal de regering nog voor
grote problemen stellen.
Vice-premier van
Polen in Moskou
MOSKOU iREUTER)- De Poolse vice-
premier Mieczyslaw Jagiclski heeft
maandag in Moskou een onderhoud ge
had met de eerste vice-premier van de
Sowjet-l'nie. Iwan Archipov. Zo is van
Poolse zijde in Moskou vernomen, liet
bezoek van Jagiclski aan de Sowjet-
l'nie was niet van tevoren bekendge
maakt.
Vandaag zal Jagielskl verder praten
met Archipov De gesprekken gaan
over economische kwesties en met na
me de economische hulp van de Sowjet-
Unte aan Polen
>p de valreep van het jaar
heeft Nederland nog een
aantal harde feiten moeten
vaststellen over de huidige
fSgSad economische malaise, waarin
we verkeren. De jaarlijkse en
quête over de gang van zaken in het
bedrijfsleven, uitgevoerd in opdracht
van de Vereniging van Kamers van
Koophandel leverde als kerngegeven
op dat vijftien procent van de onderne
mingen het jaar afsluit met verlies Er is
sprake van een toenemende ongunstige
winstontwikkeüng. De afnemende
koopkracht op de binnenlandse markt
wordt in de afzet van veel bedrijven dui
delijk merkbaar. Er ls een duidelijke da
ling in de investeringen geconstateerd
en de vooruitzichten voor komend jaar
zijn eveneens somber Het aantal open
staande vacatures is sterk geslonken.
Opzienbarend zijn de uitkomsten van
het onderzoek onder de 58.000 onderne
mingen die hun gegevens op tafel heb
ben gelegd, niet Het weinig opwekken
de beeld over de huidige gang van za-
ken in ondememlngsland was al door
allerlei verspreide informatie duidelijk
geworden Nu het zo aan het eind van
het jaar nog eens geordend wordt voor
gezet onderstreept het alleen maar de
emst van de situatie. Van even groot
beeldbepalend belang is de jongste
aankondiging dat de prijzen van de
brandstollen opnieuw fors omhoog zul
len gaan. Voor benzine maar even met
4.2 cent per liter Alle eerdere prijsstij
gingen van dit jaar bij elkaar opgeteld
is de liter benzine 20 cent duurder ge
worden Kortom harde feiten die nauw
met eikaar verband houden en in alle
scherpte aangeven waar de pijn zit
Tegenover het statistisch materiaal
uit het Nederlandse bedrijfsleven,
de regen van prijsverhogingen die ons
per 1 januari aanstaande te wachten
staat en het inkomensbeleid van hel
kabinet voor het volgend jaar. dat op
een ingrijpende matigingmikt stonden
nog geen week terug de economische
verwachtingen van de OESO. de club
van rijke' landen. Op een bijeenkomst
van de ministers van sociale zaken van
de leden van deze OESO in Parijs werd
melding gemaakt van enkele lichtpun
ten. Er was het vooruitzicht dat dc
werkloosheid, die op het ogenblik het
naoorlogse dieptepunt van 320 000
heeft bereikt, in de loop van 1981 gelei
delijk aan zal gaan teruglopen Ook
gaat de OESO ervan uit dat we er In het
westen economisch weer wat bovenop
komen En voor het jaar 1982 wordt
zelfs rekening gehouden met een econo
mische groei van zo n drie procent imo
menteel is sprake van nulgroei lot
achteruitgangi Niet alleen voor de leek
is de gang van zaken in de we jeldecono
mie ten dus ook in die van Nederland)
vaak een ondoorgrondelijk gebeuren,
ook deskundigen worden heen en weer
geslingerd tussen somberheid en
sprankjes hoop. Vast staat in ieder ge
val wel dat voor de ontwikkeling van
die zelfde (wereld (economie bepalend is
hoe op haar uitkomsten en verwachtin
gen wordt ingespeeld
Zo gezien is zwartgallig doemdenken
even gevaarlijk als ongemotiveerd
optimisme lichtvaardig. Tussen die
twee uitersten zit vaak de enige ruimte
voor een evenwicht ig economisch over
heidsbeleid en de bereidheid van de be
langrijkste smaakmakers van het eco
nomisch gebeuren (werkgevers en vak-
beweglngi om met sverkehjkheden en
(onanogelijkheden rekening te houden.
Het jaar 1980 heeft in ieder ge. al-aange
toond dat grote groepen in de samenle
ving zich bewust zijn geworden dat er
niet meer te ont komen valt aan snijden
in verworvenheden. Dat is een winst
punt ten opzichte van de afgelopen
paar jaar toen er te lang van werd uitge
gaan dat het allemaal nog wel zou mee
vallen Het opvallende is op hel ogen
blik - en dat bleek gisteren ook nog weer
eens bij de toelichting op de enquetegc-
gevens van de gang van zaken in het
Nederlandse bedrijfsleven - dat er na
drukkelijk op wordt gewezen om ie
voorkomen dat we elkaar meer proble
men gaan aanpraten dan er in
werkelijkheid zijn Zo gevoelig is kenne
lijk de patient geworden dat we heel
goed op onze woorden moeten gaan let
ten. In een verkiezingsjaar 11981 wordt
dat tenslotte) Iets om rekening mee te
houden.
vdM
herstel
Vorming van een fonds uil de extra
aardgasbaten ter vernieuwing van de
industrie en versterking van het pro-
dukiiepotenlieel. een doelgerichte im
puls voor de Industrie, ook kwalitatief
en oprichting van een Raad voor de
Industriepolitiek: herbezinning op
plaats en functie van de collectieve
sector In de nationale economie, dat
zijn volgens drJ W de Pous, voorzitter
van rip SER de belangrijkste voor
waarden voor herstel van de econo-
Nieuws uit Zeeland: 2, 5. 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Sport: 13 en 15.
Radio en televisie: 16.
Financiën: 17.
DEN HAAG - I)c meeste bedrijven zijn
somber gestemd over hun mogelijkhe
den voor 1981. Er zijn er meer die da
ling van de winst verwachten dan die
op groei rekenen. Een op de vier grote
bedrijven lijdt in 1980 verlies- dat
geldt voor 15 procent van alle bedrij
ven. Over volgend jaar zijn de grote
bedrijven iets minder pessimistisch
dan de kleine, lil 1981 zullen de investe
ringen blijven dalen: slechts een op de
vier ondernemingen verwacht op dit
stuk iets belangrijks: dat was voor
1980 nog een op drie. Hel werkgclegcn-
heidsbceld is negatief.
Deze gegevens komen uit de enquete
die de gezamenlijke (35) Kamers van
Koophandel nu al voor de zevende keer
aan het eind van het jaar hielden Van
de bijna 100 000 benaderde bedrijven
reageerde 60 procent, dat is 12 procent
van het totaal aantal bedrijven in ons
land. Zij tellen samen ruim een miljoen
arbeidsplaatsen, dat ls meer dan een
kwart van het totaal Daarmee geven
de uitkomsten een betrouwbaar beeld
De ongunstige ontwikkeling van de om
zetten. die in 1979 al te zien was. zette
zich dit jaar voort. Voor de kleine be
drijven was 1980 een slechter jaar dan
voor de grote. In totaal kenden de klei
nere bedrijven slechts een omzetgroei
van één procent, de omzetten bij de gro
te stegen met 7 procent Dit was geen
werkelijke groei als gevolg van de infla
tie
Voor het hele bedrijfsleven wordt een
gemiddeld omzetgroeipercentage van 3
procent gemeld, waarbij aangetekend
werd dat de detailhandel een omzetda
ling van '4 procent doormaakte (3 pro
cent bij de kleine en 7 procent bij de
grotei Ruim de helft van alle bedrijven
spreekt dan ook van een ongunstige
omzetontwikkeling, tegen in 1979 nog
46 procent Grote boosdoener het da
len van de binnenlandse vraag
Export groeide
Hel aantal bedrijven dat dit jaar ex
porteerde. was 2 tot 3 procent lager
dan een jaar eerder. Bij het kleine be
drijfsleven was geen groei van de ex
port. maar bij de grote steeg de export
in omvang met 13 procent. Vooral dc
groothandel droeg daartoe fors bij: 30
proeent groei. Relatief was 1980 dus
voor de exporterende grote bedrijven
gunstig, voor het bedrijfsleven als to
taal kon een groei van 7 procent wor
den genoteerd
De winst daalde bij 44 procent van de
grote en bij 40 procent van de kleme
bedrijven onder het pell van 1979 Daar
slaat tegenover dat er bij 20 procent
van de kleine en bij 26 procent van de
grote sprake was van een werkelijke
winststijging. Van de kleine bedrijven
oordeelt 56 procent ongunstig over de
winstontwikkeling en van de grote be
drijven 59 procent i vorig jaar achter
eenvolgens 52 en 57). Vooral de grotere
detailhandelsbedrijven zijn somber 68
procent vindt de ontwikkeling ongun
stig.
Het oordeel over de rendementen ver
toont in 1980 een dalende tendens. Van
de kleine bedrijven noemt 55 procent
(vorig jaar 55 procenti het rendement
voldoende en van de grote 43 procent
(was 47Uit de gegevens kon warden
afgeleid dal 15 procent van het bedrijfs
leven verlies lijdt in 1980. Van de grote
bedrijven verkeert éên op de vier in een
verllessituatie
Investeringen dalen
Dit jaar heeft 34 procent van de kleine
en 65 procent van de grote bedrijven
belangrijk geïnvesteerd (vorig jaar II
en 71 procenti. Daarmee kwam de voor
1980 verwachten inve§teringsdaling
uit. Dc teruggang blijkt ook uil de da
ling van dc totale investeringssom: ge
middeld over het geheel met 19 pro
cent. bij de grote bedrijven zelfs met 21
procent.
Meer dan de helft der bedrijven inves
teerde vooral In vervangende kapitaal
goederen. De kleine bedrijven inves
teerden relatief meer in uitbreidingen
dan de grote. In absolute getallen over-
treflen de uilbreidingsinvesterinEen
(Slot zie pagina 3 kolom 51
