WILLEM
VAN ANRAAD
ZIEJOOK
kunst heeft voor
mij niets mystieks...
Schouwen|p)iiiveland Extra
EN DAN NOG DIT.
italiaanse klassiekers
in concertzaal zierikzee
DONDERDAG 18DECEMBER 1980
Willem van Anraad is sinds 1973 Zierikzeeënaar. Voor die tijd woonde hij samen met zijn
vrouw Joke in Rotterdam. De overgang van stad naar platteland betekende voor beiden een
grote omschakeling, die ook op het werk van Willem van enorme invloed is geweest. In Rotterdam
bestond zijn werk, zoals hij het zelf zegt, voornamelijk uit romantische motieven. Door de sfeer
van Zierikzee, met name die in het oude havenkwartier, wijzigde de stijl van Willem van Anraad
zich. Zijn werkwijze is nu, zoals hijzelf vaak praat: abstract.
Een 'posterachtig' uitzicht vanuit Wil- raakt, ook wel door de enge dampen die
daarbij vrijkomen.
Ruimtelijke vormen hebben nu zijn
voorkeur Evenals bestaande vormen
in landschap en gevels, die na een per
soonlijke vertaling resulteren in werk
dat alleen nog het principe van het oor
spronkelijke onderwerp in zich heeft.
bent met beeldhouwen, is het 'zien' van
je onderwerpen vaak veel moeilijker
dan het feitelijke 'doen'. Dat doen' leer
je op den duur vanzelf wel. Het is eigen
lijk niet meer dan wat ambachtswerk.
En dat kan iedereen leren. Kunst heeft
voor mij dan ook niets mystieks".
lems achterkamer: de kale bomen van
het Slingerbos staan zwart tegen een
felrood gekleurde hemel afgetekend.
Een uitzicht, dat naast al die andere
typische Zeeuwse dingen, een onmis
kenbare uitwerking heeft gehad op de
manier van werken van de Zlerikzeese
kunstenaar. Toen ze voor de eerste keer
de tuin zagen van hun huis aan de Re
genboogstraat was het eerst wat Joke
en Willem uitriepen: 'sjee, een heel wei
land'. „Ik ben er nu wel aan gewend.
Tegenwoordig trekken we nu ook het
onkruid uit de grond. Maar dat deden
we in het begin bewust niet. Voor ons
was alles dat opkwam en bloeide in de
tuin bijna heilig"
Met een typische stadsverbazing beza
gen Willem en Joke hun nieuwe omge
ving, en ontdekten daardoor van alles
waarover de Zierikzeeënaars zich al
lang niet meer verwonderen De hele
sfeer die het - toen nog - vervallen ha
venkwartier uitademde, de Mossel
boomgaard (een stukje landbouwgrond
met bonestaken) in het centrum van de
stad.... Er is destijds nog een hele actie
geweest om de Mosselboomgaard te be
houden. Willem sloot zich bij de actie
voerders aan. Het mocht niet baten. In
het kader van de vooruitgang ver
scheen er een parkeerplaats. „Jam
mer", zegt Willem.
ambachtelijk
Voordat Willem zich fulltime ging be
zighouden met beeldende kunst, werk
te hij als electricien in de vliegtuigin
dustrie. „Techniek en alles wat daarbij
hoort is namelijk een andere liefde van
me", zegt hij. „Het dwingende systeem
echter in die fabriek benauwde me en
na mijn diensttijd besloot ik naar de
kunstacademie in Rotterdam te gaan".
Daar pakte hij drie dingen tegelijk
aan: tekenen, schilderen en beeldhou
wen. „Vooral het laatste is voor mij
'een uitdaging'. Het ambachtelijke bij
beeldhouwen spreekt me erg aan".
Naast schilderen en beeldhouwen
houdt Willem zich met zeefdrukken be
zig. Vooral destijds in Rotterdam, waar
hij via het buurthuiswerk nauw betrok
ken was bij het 'oude westen'. Acties
rond actuele zaken in die buurt werden
door Willem creatief met zeefdrukpos
ters omlijst. Tegenwoordig is het zeef
drukken wat op de achtergrond ge-
„Ik verbeeld dus alleen de basistruc-
tuur die overblijft, als je alle franje hebt
weggehaald".
Kunstenaars plaatsen zichzelf vaak op
een voetstuk, vindt Willem. Volkomen
ten onrechte. Een kunstenaar is vaak
niet meet of minder dan een gewone
ambachtsman. „Als je schildert of bezig
bronsgieterij
Willem van Anraad:. .een expositie is pas zinvol als er sprake is van een compleet
beeld van de maker.
Tegen de dijk van het Slingerbos aan
het eind van zijn ruime tuin. staat Wil-
lems atelier. Van buiten gewoon een
schuur, maar binnen een lichte en com
fortabele werkruimte, waar recent
werk staat opgesteld. In de toekomst
droomt hij van een eigen bronsgieterij,
waar hij zijn ambachtelijke aspiraties
kan combineren met zijn kunstzinnige.
De ruimtelijke vormen die hij maakt
zijn nu nog noodgedwongen in klei ge
maakt. Zijn schilderwerk wordt geka
rakteriseerd door vlak- en lijnstructu-
ren, gebaseerd op indrukken die Willem
in zijn directe omgeving heeft opge
daan. Dus de Schouwse polders met de
daarbij behorende luchten en de (soms
nog) verweerde, oude muurstructuren,
die je nog zo nu en dan in Zierikzee kunt
zien. „Die gaan soms plotseling voor
mij een eigen leven leiden", verduide
lijkt Willem. Geëngageerd is Willem
wel En toch: maatschappelijke proble
men zijn in zijn werk met terug te vin
den Van Anraad legt uit: „Ik observeer
mijn omgeving zoals ze is en vertaal die
zoals het op mij overkomt. In Rotter
dam zat er wel een duidelijk maat
schappelijke bewogenheid in, met na
me mijn zeefdrukken. Maar die tech
niek nodigt daar ook meer toe uit".
Het werk van Willem van Anraad is te
'huur' via de kunstuitleencentra in on
der andere Utrecht, Amersfoort en Zee
land. Tentoonstellingen zijn er nog niet
veel geweest. „Ik vind een expositie pas
zinvol, wanneer er sprake is van een
compleet beeld van de maker", merkt
Willem op „Ik ben daar voorlopig nog
niet aan toe".
„Wel hebben particulieren werk van me
gekocht en ook in enkele culturele cen
tra in diverse plaatsen hangt werk van
mij".
Willem is lid van de werkgroep die zich
sterk maakt voor een cultureel cen
trum in Zierikzee. Een centrum, waar
in Zierikzee beslist behoefte aan be
staat, zegt hij. Maar het streven van de
werkgroep stuit op nogal wat proble
men bij de gemeentelijke overheid.
Een karaktertrek van Willem van An
raad is echter zijn vastberadenheid.
Willem weet wat hij wil. En hij is niet
eerder tevreden, voordat hij zijn zin
heeft gekregen. Ook als hij zich achter
zijn schildersezel zet: „Alles wat ik
maak moet voldoen aan de eisen die ik
er aan stel, lukt dat niet dan gooi ik het
weg en begin opnieuw....".
Het stond vorige week al (heel sum
mier) in de krant: het college van
burgemeester en wethouders van de
gemeente Westerschouwen wil gaan
onderzoeken welke mogelijkheden er
zijn om te komen tot een herstel van de
Karolingische Burght bij Burgh. Het
gemeentebestuur wil dat - zo licht ge
meentesecretaris J. W. de Jonge toe -
samen doen met de Rijksdienst voor
Oudheidkundig Bodemonderzoek
(ROB). Wat er eventueel met de Karo
lingische Burght zou kunnen gebeu
ren, daarover is op dit moment nog
geen zinnig woord te zeggen. „We zul
len samen met de ROB alles eens op
een rijtje zetten en daarna zien we wel
verder", is alles wat gemeentesecreta
ris De Jonge er nu over kan vertellen.
Het gaat om de resten van een ringvor
mige dubbel omwande versterking
(oostelijk van de kerkring van Burght,
waarop in de negende of tiende eeuw
een Karolingische Burght gelegen was.
Aan het terrein wordt een belangrijke
cultuurhistorische waarde toegekend:
het is bestemd tot cultuurmonument
Voor zover bekend bevat het terrein de
meeste gave resten van de reeks fortifi
caties die eertijds langs de Nederlandse
kust werden opgeworpen tegen de in
vallen van de Noormannen.
Voor zover bekend bevat het terrein de
meest gave restanten van de reeks oude
fortificaties die eeuwen geleden langs
de Nederlandse kust werden opgewor
pen tegen de Noormannen.
Eind van dit jaar organiseert de
Zlerikzeese filmkring opnieuw
een filmfestival. Dat gebeurt
maandag 29 en dinsdag 30 decem
ber in de Concertzaal in Zierikzee.
Het is een festival met een aantal
klassieke Italiaanse films: 'Deser-
to Rosso' van Michelangelo Anto-
nioni, 'II momenta dclla verita'
van Francesco Rosi, Umberto D'
van Vittorio de Sica en 'Prima del-
la rivoluzione' van Bernardo Ber-
tolucci. Per avond zullen twee
films gedraaid worden. Het film
festival kost 'Ziejook' ongeveer
elfhonderd gulden. Maar met een
aantal van ongeveer zestig bezoe
kers per voorstelling moet Ziejook
uit de kosten kunnen komen.
Het is nu tl twee jaar een goede
gewoonte van de filmkring een
filmfestival te houden. Was dat fes
tival de eerste twee keer aan het
eind van hef. filmgelzoen (juni-juli)
dit keer is gekozen voor december.
Dat is heel bewust gedaan: want, zo
zijn de ervaringen van het Ziejook-
bestuur. het is wat moeilijk om het
publiek in de zomermaanden warm
te maken voor een bezoek aan de
bioscoopzaal. De belangstelling
voor het laatste festival viel nogal
tegen, terwijl er toch een aantal pri
ma films op het programma stond.
Het programma van het komende
festival biedt vier films uit de tijd
dat 'Hollywood' op z'n achterste
lag (de jaren vijftig en de eerste
helft van de jaren zestig) en de Ita
liaanse cinema bloeide als nooit te
voren. Regisseurs als Fellini. Ber-
tolucci. Visconti en Michelangelo
Antonloni werden wereldberoemd.
Via film International in Rotter
dam, dat in de zomer dertien Ja
panse en zeventien Italiaanse klas
sieke films naar Nederland haalde,
kon 'Ziejook' een paar hoog gekwa
lificeerde films van Italiaanse ma
kelij huren. De toegangsprijzen be
dragen per voorstelling 6,50. 'Zle-
jook'-leden betalen twee gulden
minder. Het is ook mogelijk een
passepartout te kopen voor alle
voorstellingen: dat kost niet-leden
15.-. de leden hebben een voor
deeltje van een rijksdaalder
Het festival wordt maandag
avond 29 decmeber om 19.30 uur
geopend met 'Deserto rosso' van
Michelangelo Antonioni. De film
werd in 1964 gemaakt. Veertien
jaar daarvoor vervaardigde hij z'n
eerste speelfilm: 'Cronaca di un
amore' De volgende werd een 'suc
ces de scandale'. In 'I vinti' portret
teerde hij de jeugdmisdaad in Ita
lië, Frankrijk en Engeland. In
Frankrijk werd de film verboden en
ook in Italië had de censuur proble
men met het neo-fascistische decor
waartegen de film speelde Anto
nioni maakte nog meer omstreden
films In Cannes werd 'L' aventura'
uitgefloten, maar met 'La notte' en
'L' eclisse' behaalde hij in datzelfde
Cannes en in Berlijn prijzen Verder
staan bekende films als 'Blow-up'.
'Zabriskie point' en Profession re
porter' op zijn naam 'Deserto Ros
so', die op het filmfestival van Zie
jook vertoond zal worden, is de eer
ste kleurenfilm van Antonioni. De
hoofdfiguur daarin is een jonge
vrouw, die doorlopend bezig is met
te proberen zichzelf te bewijzen.
Met: Monica Vitti. Richard Harris,
Carlo Dapra. Xenia Valderi, Aldo
Grotti. Rita Renoir en andere.
Maandagavond 29 december om
21.45 uur wordt 'II momento della
verita' in de projector gezet. In die
film verhaalt Francesco Rosi over
Vittorio de Sica.
een jonge Sparyaard, Miguel, die de
armoede van zijn Andalusische ge
boortestreek ontvlucht. In Barce
lona brengt het toeval hem in con
tact met iemand die jonge mannen
opleidt tot stierenvechter. Miguel
wordt een succesvol stierenvech
ter. wienst zaken bestierd worden
door een manager, die op provisie
basis contracten voor hem ver
zorgt. De manager doet gouden za
ken. negentig keer per jaar moet
Miguel in de arena aantreden. Mi
guel vindt het aanvankelijk alle
maal best. hij verdient goed en ook
zijn familie profiteert dankbaar
mee. Pas later breekt deze manier
van leven Miguel op: hij is dermate
de speelbal van zijn manager ge
worden, dat er voor hem geen weg
meer terug is. Zelfs als hij zou wil
len, zou hij zijn leven van rijkdom in
ruil voor permanente angst niet
meer kunnen opgeven voor een be
staan van armoede en onaanzien
lijkheid. Het filmverhaal fungeert
voor Rossi 'slechts' als leidraad
voor een analyse van Spaanse folk
lore, politiek-economische verhou
dingen, en vooral van de rol die de
wonderlijke combinatie van reli
gieuze en heidense gebruiken en
ideeen daarbinnen speelt. De film
dateert van 1965. Met: Miguel Ma
teo Miguelin, José Gomez Sevilla-
no. Pedro Basauri Pedrucho, Linda
Christian. For Frederiz.
'Umberto D.' van Vittorio de Sica
(dinsdagavond 30 december, 19.30
uur) heet de aanklacht te zijn tegen
de wreedheid van de samenleving.
In die film schildert De Sica het al
ledaagse bestaan van de gepensio
neerde ambtenaar Umberto Domi-
nico Ferrari. Tot in de details wordt
in 'Umberto D.' de strijd om het be
staan verteld van de gepensioneer
de ambtenaar. In dit geval 'ge
bruikt' De Sica meneer Umberto al
leen maar om aan te geven hoe ou
deren van een ontoereikend pen
sioen rond moeten zien te komen.
Het thema van de film is weinig op
wekkend, maar De Sica heeft het
met een vleugje milde humor over
goten. Met Carlo Battisti. Maria
Pia Casilio, Lina Gennari. Alberto
Albani Barbieri. Ileana Simova,
Elena Rea, Memmo Cartenuto.
Het 'Ziejook'-festival wordt dins
dagavond 30 december (21.45uur)
afgesloten met 'Prima della Rivolu
zione' van Bernardo Bertolucci.
Het is de tweede film van Bertoluc
ci. Hij laat daarin de levensloop
zien van een jongeman afkomstig
uit het 'bourgeoismilieu'. De jon
gen komt onder invloed te staan
van een marxistische onderwijzer,
Door tal van oorzaken breekt hij
echter met het eens zo door hem
hartstochtelijk aanbeden marxis
me. en trouwt met het bourgeois-
meisje uit z'n jongensjaren. Berto
lucci izijn grote leermeester was
Pasolini) maakte deze film in het
begin van de jaren zestig. Met
Adriana Asti. Francesco Baricci,
Allen Midgette. Morando Morandf
ni. Chnstma Pariset. Cecrope Ba-
rill.
