keulse dom blijft grote
toeristische trekpleister
UIT IN
ZEEL4ND
Ondanks
invallende dooi
toch schaatsshow
restauratie
rk-bolwerk
is een
heidens
karwei
hoofstad operette
filmliga
marie-cécile
moerdijk
bram Vermeulen
wie is wie
koffieconcert
films
concerten
toneel
DONDERDAG 13 NOVEMBER 1980
jPZC/ varia
19
De talrijke piramide-vormige borden met het opschrift 'hitte unterlasst hindernis-rennen' met
daarbij een verklarende tekening van een skateboard, duiden erop dat men de beoefenaren
van deze liefhebberij niet zo graag ziet verschijnen op het grote Roncalliplein, maar wie gewoon
te voet is, is van harte welkom bij de ingang van de Keulse Dom, een van Duitslands trotse
monumenten. Door de jaren heen een enorme trekpleister voor de toerist, maar dit jaar extra in de
belangstelling vanwege de eeuwfeestviering.
Sinds honderd jaar priemen de twee to
rens van dit machtige gotische bouw
werk 157 meter hoog boven de Rijn uit.
Waar je je ook bevindt in de stad: de
twee pieken zijn vanuit elke hoek te
zien. En voor wie de aanblik van dit
rooms-katholieke bolwerk nog mocht
zjjn ontgaan, heeft men in Keulen des
noods nog ccn dreunend lokkertje ach
ter de hand in de vorm van 'der decke
Peter' oftewel de dikke Peter, zoals de
Keulenaren deze in een van Domtorens
hangende grootste klok ter wereld ple
gen te noemen. Daarom kan de bezoe
ker aan Keulen er domweg niet om
heen: die imponerende bouw moet be
zichtigd worden. By al degenen, die al
zijn voorgegaan om de kerk met een be
zoek te vereren, komen er in deze dagen
nog eens massa's byKeulen krijgt hon
derdduizenden mensen over de vloer,
waneer de paus er straks, op vijftien no
vember zijn intrede doet. Hij zal aan de
rand van de stad een mis opdragen al
vorens zich naar de Dom te begeven,
voor het toespreken van vijfduizend
vertegenwoordigers van het Duitse
academische leven.
In het enorme, hooggewelfde interieur
worden in deze dagen drukke voorbe
reidingen getroffen voor de komst van
de paus Werklieden trekken stellages
op, waarop technici televisie-appara-
tuur en schijnwerpers plaatsen. Onder
tussen haalt een legertje poetsvrouwen
de stofdoek over de talrijke kunstwer
ken. zoals de reliekschrijn met het ge
beente van de Heilige Driekoningen.
Het gaat hier om het meest beroemde
schrijn uit de middeleeuwen.
WE*; WIJS
wus we*;
De eeuwfeestviering draait dit jaar om
het gegeven dat de Dom in 1880 werd
voltooid. Maar eigenlijk raakt die Dom
nooit afgebouwd. Dagelijks zijn er rond
de zeventig metselaars, glazeniers,
schilders en steenhouwers in de weer
om de tienduizend vierkante meter
venster en de 7.914 meter muur in goede
orde te houden. Vooral die aandacht
voor het gesteente is geen overbodige
luxe, want de tand des tijds is in staat
gebleken om forse happen uit het om
hulsel te nemen. Daarover later.
gebed zonder eind
Elke ober die dienst doel in een van die
vele gezellige kneipjes in de omliggen
de winkelstraten zoals in de 'Hohe
Strasse', kan wanneer hij - keurig met
een schort voor - een kostelijk glas
Keuls bier (Kölsén) naar de klant komt
brengen, uitleg verschaffen over de
achtergrond van het bekende Duitse
gezegde: het lijkt wel de Dom van Keu
len. Daarmee wil men z'n gram kwijt
over iets dat maar niet gereed wil ko
men, een zaak die niet kan worden af
gewerkt.
Wie de geschiedems van de Dom van"
Keulen beschouwt komt inderdaad tot
de conclusie dat de bouw van deze kerk
eigenlijk een gebed-zonder-eind is. De
eerste steen van wat de grootste kathe
draal ter wereld had moeten worden,
werd gelegd in het jaar 1248. Maar het
bouwwerk bleef eeuwen lang slechts ge
deeltelijk afgewerkt. Pas in de vorige
eeuw kwam er weer meer lijn in. toen de
protestantse koningen van Pruisen
geld schonken voor de voltooiing van
ae Dom. Zij zagen zijn inmense afmetin
gen als een passend symbool van Duit-
se eenheid. Pas op 15 oktober 1880 kon
men de Dom als voltooid beschouwen.
Doordat de geallieerden destijds de
Dom zoveel mogelijk hebben willen be
sparen in hun vernietigende werk. bleef
de machtige kerk in het oorlogsgeweld
van 40-45 overeind, temidden van <?en
platgebrande stad. Maar ongehavend
was de Dom niet: veertien bommen en
negentien granaten troffen het trotse
bouwwerk. En ook bij het latere op-
blaaswerk van de ruines by de achter de
Dom gesitueerde Hohenzollernbrug,
hep .het gebouw flinke deuken op. Ge
welven stortten in en ook ontstond er
grote schade aan torens, daken en
steunberen.
Maar de Keulenaren namen het trotse
monumentale bezit mee in de voortva
rendheid waarmee zij zich zetten aan de
wederopbouw van hun stad. Het Gods
huis staat er nu weer pront bij. Voor het
oog tenminste. Want er moet dag aan
dag een voortdurende wedloop worden
geleverd tegen de korrosiekrachten die
het gesteente aantasten. Er zijn plaat
sen waar men steen moet vervangen,
die pas veertig jaar geleden is aange
bracht. Hier en daar is het gesteente
soms twaalf centimeter diep ingevre
ten. De inwerking van de milieuvervui
ling is zelfs zo sterk, dat sombere voor
spellingen beweren, dat men met een
ruine zal komen te zitten, wanneer men
de kathedraal niet binnen twintig jaar
gerestaureerd zal hebben.
heidens karwei
De restauratie van de rooms-katholie
ke Dom is niet alleen een heidens kar
wei. Het is ook een bergen geld opslur
pende bezigheid. Niettemin wordt er
aan de kolossale buitendeuren geen en
tree geheven. De kathedraal met die
fraaie gevel, die zoveel overeenkomst
vertoont met die van de kathedraal
van champagnestad Reims, wordt elk
jaar bezocht door zo'n twee miljoen
mensen. Die mogen er voor niks naar
binnen. Een entreeheffing zou de res-
tauratiepot leuk kunnen spekken.
Maar in Keulen gaat men er vanuit dat
de Dom een kerk is en geen museum.
Vrijwel elke bezoeker voelt zich echter
wel moreel verplicht om een duit te
doen in de korfjes, die in rode pijen
gehulde mannen voor zich op de borst
dragen tijdens hun wandelingen onder
de hoge gewelven.
Mocht u binnenkort in Keulen eens
langs gaan: vlak achter de kerk bevindt
zich de Hauptbahnhof. Men verzuime
niet de schatkamer van de Dom te be
zoeken. Daarin bevinden zich voorwer
pen die tot de kostbaarste van Europa
kunnen worden gerekend. Aan de ande
re kant van het Roncalliplein is er even
eens ter bezichtiging open gesteld lin
het Diózesan Museum, waar wel entree
wordt geheven) een expositie van reli
gieuze grafiek uit de tijd van de bouw
van de Dom. Tevens treft men er in vi
trines voorwerpen aan. die in het jaar
550 tevoorschijn werden gehaald uit de
graven onder de Dom. Daarbij bevin
den zich fraaie sieraden. Tal van royaal
geornamenteerde kelken, zwaar vergul
de altaarkruizen, kunstig gegraveerde
schalen en rijk opgewerkte monstran-
zen geven er verder een sfeerbeeld van
het rijke roomse leven.
HE DAK TIE JA CQ UES CA TS
Het met vele stippetjes ingevulde middengedeelte op deze tekening van de Dom
van Keulen geeft de plaats aan waar gewerkt is met het sterk uitslijtende Schlait-
dorfer Sandstein. De korrosiekracht heeft hier en daar 12 cm diep ingevreten. Men
is er inmiddels aan begonnen de meest kwetsbare stukken te vervangen door veel
hardere bazaltlava. een weliswaar dure steensoort, waar voor een stuk steen van
vijftien öy vijftien bij vijftien cm. ongeveer 20 D-mark moet worden neergeteld.
Nu het er voorlopig toch niet meer inzit dat we kunnen gaan
schaatsen, is het wellicht eens leuk om naar schaatsers te
gaan kijken. En daarmee bedoelen we niet bepaald lieden die
fantasieloos baantjes trekken. Nee, het gaat hier om artistieke
hoogstandjes, zoals men die kan registreren tijdens de voorstel
lingen van Holiday on Ice, een traditionele ijsshow, die ook deze
aflevering weer gezien mag worden.
Vooral voor mensen die houden van
glitter en glamour, valt er weer veel te
genieten. En de kinderen komen uit
bundig aan hun trekken, wanneer de
schaatsers, waaronder veel toptalent,
een uitstapje maken naar de sprookjes
wereld van Alice in Wonderland.
Het heeft niets met schaatsen te ma
ken, maar als komisch tussendoortje is
het wei even leuk om op de met een
groen kleed bedekte ijsvloer een aantal
boxers bezig te zien in een heuse voet
balmatch. Via fraaie dansnummers op
sterk uiteenlopende muziekstijlenvan
Johan Strauss tot aan Dixieland en
soulmuziek- komt het programma ten-
siuiik: uu.. Klaterende finale met
showgirls op praalwagens, omgeven
door bijzondere licht effecten en een
knetterend vuurwerk, waarbij het ijs
nog net niet smelt.
Deze week draait Holiday on Ice nog in
het wielerpaleis in Antwerpen In Rot
terdam kan men van dinsdag 25 novem
ber tot en met zondag 30 november te
recht in sportpaleis Ahoy De voorstel
lingen zijn in Rotterdam Iedere avond
om acht uur. behalve op zondag. Mati
nees op zaterdag om 15.30 uur en op
zondag om 12.30 uur en 16 15 uur. Kin
deren betalen tot en met vijftien jaar de
halve prijs. In de matinees betalen 65-
plussers eveneens half geld.
De Hoofdstad Operette maakt momentcel een toernee
door Zeeland met de operette 'Das Land des Lachelns'
van Franz Lehar. Vanavond, donderdag, is de operette
te zien en te horen in de Schouwburg te Middelburg,
vrijdagavond gaat het gezelschap naar de Concertzaal
te Zierikzee en zaterdagavond is het Zuidlandtheater
te Terneuzen aan de beurt. De voorstellingen beginnen
om 20.00 uur.
De beroemde operette 'Das Land des Lachelnbehoort
tot de zogenaamde 'zilveren periode' van de Weense ope
rette. Vanaf begin 1900 is er een wedergeboorte van de
Weense operette, waar Franz Lehar een grote bijdrage
aan leverde. In eerste instantie ging de operette onder de
naam 'Die Gelbe Jacke' in 1923 in première, naar een
libretto van Victor Lèon. Maar deze operette had niet het
door Lehar gewenste succes en werd van het programma
afgenomen. Op aandringen van Richard Tauber werd
opnieuw een bewerking gemaakt, waarbij de handeling
werd veranderd, die in 1929 onder de naam 'Das Land
des Lachelns' in Berlijn in premiere ging De geschiede
nis speelt zich af in Wenen en Peking in het jaar 1912.
Lisa, de dochter van graaf Ferdinand Lichtenfels. wordt
verliefd op de Chinese diplomaat prins Sou-Chong. Als
deze terugkeert naar zyn vaderland, gaat ze met hem
mee. Ze heeft echter problemen met het feit dat de prins
met vier prinsessen moet trouwen, ook al verzekerd hij
haar van zijn liefde. Het blijkt ook al spoedig dat ze zelf
geen beslissingen meer mag nemen en ze beraamt met
een oude vriend een vluchtplan naar Wenen. De regie
van de operette is in handen van Alexander Pichler,
dirigent is John Kapper.
De film 'Die Verlorene Ehre der Katharina Blum' onder
regie van Volker Schlöndorf wordt vanavond, donder
dag in het Luxortheater te Terneuzen vertoond (20.00
uur)
Deze actuele politieke film naar Heinrich Bóll's beroem
de novelle verhaald het leven van een gescheiden vrouw.
Katharina Blum woont alleen op een flat en komt in
aanraking met een anarachist. Bijgevolg wordt ze ervan
verdacht tot diens groep te behoren. Behalve de politie
gaat ook een sensatieblad zich met de zaak bezighou
den. Haar verleden wordt uitgepluisd.haar doodzieke
moeder wordt lastig gevallen. Katharina is woedend op
de sensatiejoumalist, die haar blijft achtervolgen. Als de
politie haar vriend de anarchist .gegrepen heeft, begaat
zij een wanhoopsdaad.
Vrijdagavond geeft Marie-Cécile Moerdijk in de Con
certzaal te Middelburg een concert met medewerking
van het mandoline-orkest Estrelita onder leiding van
Benny Ludemann. (20.15 uun
Het concert bevat een gevarieerd internationaal pro
gramma. Benny Ludemann nam enkele jaren geleden de
leiding op zich als dirigent van het 40 man tellende man
doline-ensemble Estrelita Het orkest, bekend van radio
en concert-optrends in het land. maakte met Mane-Ceci-
le Moerdijk ook een grammofoonplaat Marie-Cécile
Moerdijk begon na voltooung van haar zangstudie in
Wenen haar carrière als operazangeresZij debuteerde in
de rol van 'De koningin van de nacht' uit 'Die Zauberfló-
te' van Mozart in de Opera van Caracas In Venezuela. In
Wenen concerteerde zij onder meer met de 'Wienersön-
gerknaben'. Ook werkte zij samen met de bekende so
praan Elisabeth Schwarzkopf Momenteel houdt zij zich
voornamelijk bezig om beginnende kunstenaars de no
dige podiumervaring by te brengen.
Bram Vermeulen en de groep De Toekomst komen vrij
dagavond in het Ledeltheater te Oostburg met de muzi
kale theatershow 'De toekomst gaat het helemaal ma-
ken'.(20.00 uur)
Bram Vermeulen is in deze show met zijn theaterwerk
voornamelijk op de popmuziek gericht. De show bestaat
niet alleen uit nieuwe Nederlandse popmuziek en 'cita
ten' uit het internationale pop-repertoire van de afgelo
pen 25 jaar. maar heeft ook een dramatische ontwikke
ling. De uit zes leden bestaande groep 'De Toekomst' is
bijeen in het decor van een rommelige garage van een
Nederlandse villa om te reperteren en het resultaat op de
band vast te leggen. De dochter des huizes probeert met
deze faciliteiten een plaats als zangeres in de groep te
veroveren. De band wil het met Nederlandstalige com
posities van Bram Vermeulen 'helemaal gaan maken'.
Tussen de opnamen door komen de muzikanten, die
nogal wat in leeftijd varieeren ieder met hun eigen ver
haal. Zo komen er perfect gespeelde classics in de show
voor alsmede een band met het internationaal gebeuren
in de pop-muziek. De tekst en muziek van de show zijn
van Bram Vermeulen en Rik Zaal. Spelers zijn Olga
Zuiderhoek en Rini Oudhuis. De musici zijn Bram Ver
meulen toetsen en gitaar). Jan de Hont (gitaar), Jacob
Klaasse (toetsen en arrangementen). Enk Mooyman
(zang), Pee Wee (bas) en Frans Hendriks (slagwerk).
Zaterdagavond wordt in de Prins van Oranje te Goes de
comedie 'Wie is wie' van Roger O'Hirson gespeeld door
Pleuni Touw en Hugo Metsers (20.00 uur. uitverkocht)
De schrijver Roger O'Hirson laat in deze comedie op een
lichtvoetige, humoristische en satirische wijze zien dat
een huwelijk in een impasse komt en dat er een oplossing
wordt gevonden. Er komt in bijna elk huwelijk wel eens
een moment dat men denkt op elkaar te zijn uitgekeken.
Is de liefde onderling groot en sterk genoeg dan zal men
ten koste van alles proberen by elkaar te blijven en pro
beren eikaars frustraties en diepste gevoelens te ontrafe
len en te begrypen. In 'Wie is wie' lijkt het huwelijk van
George en Emily te zijn vastgelopen. Naast elkaar voort
leven zoals ze dat altijd hebben gedaan lijkt onmogelijk.
Door zich als het ware te vermommen zich voor te doen
als iemand anders, een soort gedaanteverandering,
blijkt zo'n leven met elkaar wel mogelijk Door het spel
dat ze met elkaar spelen worden George en Emily zich
weer bewust dat zij elkaar nodig hebben. Zij vinden el
kaar weer terug en hun huwelijk is gered.
Het Nederlands Saxofoon Kwartet geeft zondagmorgen
in De Halle te Axel ccn koffieconcert (12.00 uuri
Het Nederlands Saxofoon Kwartet werd ln 1968 opge
richt. Het ensemble dat een belangrijke plaats inneemt
in het Nederlandse concertleven maakte onder meer
toernees in de Verenigde Staten. Duitsland, Frankrijk,
de Scandinavische landen en Israël. Componisten als
Tristan Keuris, Wim Petersma, Peter Jan Wagemans en
Rob du Bois schreven werken voor het ensemble. De
groep bestaat uit Leo van Oostrom (sopraansax), Ed
Boogaard (altsax), Adri van Velsen (tenorsax) en Jac
ques Landa baritonsax i. Alle leden hebben een klassie
ke opleiding genoten aan het conservatorium. Voor het
programma van zondagmorgen staan werken van Ale
xander Glazounof, Pierre Max Dubois en Eugène Bozza
op het programma
De film 'Chiedo Asilo' van de Italiaan Marco Ferreri
draait vrijdagavond in het Kuiperspoorttheater te Mid
delburg (20.30 uur), zaterdagavond in De Villa te Goes
(20.30 uur) en maandagavond in De Piek te Vlissingen
(21.00 uur)
Zaterdagmiddag wordt in Midgard te Middelburg de
film 'Duck Soup' van en met de Marx Brothers vertoond
(16.00 uuri
Zaterdagavond draait in Midgard te Middelburg de
film 'Mean Streets' van Martin Scorsese (21.00 uur)
Woensdagavond wordt de film 'Mogliamanle' van
Marco Vicario vertoond in het Citytheater te Middel
burg (20.00 uur)
Vanavond, donderdag treedt de Nederlandse zanger/
gitarist Dimitri van Toren op in de Vossekuil te Oud-
Vossemeer (20.00 uun.
Vrijdagavond treedt Dorpsstraat De Munck op in
Midgard te Middelburg met Nederlanda talige beatmu-
ziek. (21.00 uur)
De Toneelgroep Toetssteen brengt zaterdagavond in
het Kuiperspoorttheater te Middelburg het toneelstuk
'Het Hemelbed' van Jan de Hartog <20.00 uur)
