COURANT
Korting vakantiegeld
en prijscompensatie
4
Opnieuw laagterecord
in Zeeuwse woningbouw
Haya van Someren na
ziekte overleden
GEDEELTELIJKE LOONMAA TREGEL
vandaag
Rookwaren,
benzine
en drank
duurder
VELE TOPFUNCTIES IN VVD
IN TEGENSTELLING TOT ANDERE PROVINCIES
Gelderse prijs
Alfred Mozer
Wisselvallig
Eerst opklaringen, later zwaar be
wolkt. mogelijk gevolgd door regen.
Middagtemperatuur ongeveer 7 gr
Tot matig of vrij krachtig toenemende
westenwind.
223e jaargang no. 268
Donderdag 13 november 1980
PZC
-j
Goes, Dr. AJ\ Philipsstraat 1L tel. 01100-21222
Open: ma. t/m vr. 8.30-17.00.
o.avond 19.00-21.00. za. 10.00-13.00 uur.
iVan onze redactie economie)
DEN HAAG - Na het opnieuw mislukken van het loonoverleg in de Stichting van de Arbeid heeft
het kabinet woensdagavond besloten tot een gedeeltelijke loonmaatregel. Deze komt erop neer
dat de prijscompensatie per 1 januari met 2 percent zal worden gekort en deze zomer aan vakan
tiegeld geen 8 maar 7,5 percent zal worden uitbetaald. Daar tegenover staat een belastingverla
ging. De stijging van de minimumlonen met 1,5 percent zal nu niet op 1 januari, doch pas op 1 juli
worden uitbetaald.
De vrije beroepen, waaronder de medi
sche specialisten, zullen per 1 januari
en speciale wet ook het nodige
moeten inleveren. Er komen wettelijke
maatregelen die werkgevers en vakbe
weging er toe zullen verplichten In de
bedrijfstakken en bedrijven te praten
over de werkgelegenheid.
De specialisten zullen worden gecon
fronteerd met een wijziging van de prij
zenwet.
De minister verwacht dat de sociale
partners, die in enkele bedrijfstakken
en bedrijven nog cao's voor 1981 moe
ten afsluiten, via het eisen en geven van
een loonsverhoging, het kabinet niet
tot verder ingrijpen zullen dwingen.
,Dan ontstaat er een geheel nieuwe si
tuatie. die de regering zal kunnen dwin
gen tot een algehele loonmaatregel",
zei hij. Albeda hoopt, dat de cao's die
nog afgsloten moeten worden, dezelfde
trend zullen volgen van de reeds afge-
loten contracten.
Niemand slechter
Volgens de minister zullen deze maat
regelen ertoe bijdragen dat de loon
somstijging waarschijnlijk minder zal
zijn dan de door de Tweede Kamer
geëiste 5,5 percent. Volgens hem zal
niemand in Nederland slechter wor
den van de te nemen maatregelen.
„Bijna niemand zal het ook in de porte-
monnaie merken, omdat tegenover de
maatregelen een belsstingverlaging
staat", aldus Albeda.
Hij meent dat hoe lager de inflatie in
1981 zal zijn, hoe minder de werkloos
heid zal stiigen. Hij vond het onbegrij-
De Russische dissident Andrei Amal-
nk is woensdagmorgen vroeg bi) een
auto-ongeval in de omgeving van Ma
drid om het leven gekomen
PAGINA 7
hinder
Volgens secretaris H. van Lambalgen
van de Zeeuws-Vlaamse Kamer van
Koophandel zijn de Zeeuws-Vlaamse
bedrijven door hun ligging en de in
vloed van grensoverschrijdende mi-
Ueu-hinder m het nadeel b|j collega's
ln binnen- en buitenland
PAGINA PAGINA 17
matig
In een oefenwedstrijd tegen Aleman-
ma Aachen heeft. Oranje een magere
1-0 overwinning behaald Vooral dc
manier waarop die zege tot stand
kwam moet Jan Zwartkruis allerminst
hoopvol stemmen voor de komende
confrontatie met de Belgen.
PAGINA 23
vonderkind
Filmregisseur John Landis. een nieuw
wonderkind, en opvolger van Steven
Spielberg Na The Kentucky Fried
Movie en The National Lampoon s
Animal House, trof hp weer roos met
"hie Blues Brothers
PAGINA 25
voorkeuren
De bedrijven in de Nederlandse zeeha
vengebieden spelen niet goed in op de
veranderende voorkeuren bi) de be
roepsbevolking. zoals de stijgende
voorkeur voor extra vrije tijd in plaats
van hogere financiële beloning.
Nieuws uit Zeeland: 2. 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3.8
en 15.
Sport: 17.
Varia: 19.
Radio en televisie: 23,
Financiën: 25.
DEN HAAG (ANP) - Een pakje si
garetten van drie gulden en een
pakje shag worden per 15 februari
een kwartje duurder. Per 1 januari
wordt een liter benzine ruim een
cent duurder. Die dag gaan ook al
cohol-houdende dranken in prijs
omhoog, een liter genever bijvoor
beeld gaat dan 60 cent meer kos
ten.
Dat staat in de wetsvoorstellen
voor enkele accijnsverhogingen,
die de regering voor advies naar de
Raad van State heeft gestuurd De
voorstellen maken deel uit van het
regeringspakket voor sociaal-eco
nomisch beleid voor 1981. Minister
Albeda heeft werkgevers en vakbe
weging woensdag tijdens het over
leg over dat beleid van de voorstel
len op de hoogte gebracht. Het ka
binet heeft besloten de accijnsver
hoging te beperken tot in totaal 250
miljoen gulden, ongeveer de helft
van het eerder voorziene bedrag.
De verhoging van het benzineac
cijns per 1 januari bedraagt een gul -
den per hectoliter tot 53.35 gulden
per hectoliter De alcoholaccijns
gaat met 145 gulden per hectoliter
absolute alcohol omhoog. De ac
cijns voor een hectoliter absolute
alcohol komt hiermee van 2667 gul
den op 2812 gulden.
Voor parfumerieën, toiletartikelen
en cosmetische produkten wordt
het bedrag, waarvoor geen vrijstel
ling van accijns bestaat, eveneens
verhoogd en wel van 874 gulden tot
921 gulden per hectoliter absolute
alcohol
De accijns van sigaretten bestaat
uit een vast bedrag per duizend
stuks en een percentage van de
kleinhandelsprijs. Het vaste be
drag wordt verhoogd van 8.60 gul
den tot 9.45 gulden, het percentage
van 49.8 tot 50,72. Voor kerktabak
stijgt de accijnsdruk met 0.72 pro
cent van de kleinhandelsprijs.
pelijk dat met name de FNV de maatre
gel afwees. „De stellingname van de
FNV begrijp ik moeilijk, hoewel ik weet.
dat deze vakcentrale, serieus met de
problemen heeft geworsteld", aldus Al
beda. Ht) vond dat. nu de economische
toestand steeds slechter wordt en hij te
maken had met een volstrekt verdeelde
Stichting van de Arbeid, niet ingrijpen
onverantwoord zou zijn
Volgens Albeda zal de volledige auto
matische prijscompensatie op 1 juli wel
uitbetaald mogen worden, „omdat de
korting per 1 januari daarin toch ook
doorwerkt". „Het was nodig om nu
maatregelen te nemen, omdat we met
bezig zijn om kapot te gaan door een te
hoog loonniveau", zei hfj
Werkgevers en werknemers zullen via
wettelijke maatregelen ook gedwongen
worden om per bedrijfstak of per bedrijf
te praten over de werkgelegenheidspro-
blematiek. „Je kunt daarmee echter de
werkgevers niet verplichten op alle ei
sen van de werknemers in te gaan. Het
ziet er wel naar uit. dat in de jaren tach
tig de wetgeving geheel gebaseerd zal
zijn op de werkgelegenheid en niet op
de poen", aldus Albeda.
Hogerbetaalden
FNV-voorzitter Wim Kok vindt dat
mét de aangekondigde maatregelen te
weinig offers van de hoogstbetaalden
worden gevraagd. Hij vond dat het
FNV-alternatief - aftopping van de
prijscompensatie en het vakantiegeld
voor hoger betaalden - wel een bijdra
ge zou hebben geleverd aan de mati
ging. Kok vond de werkgevers onge
loofwaardig, omdat zij in de bedrijfs
takken wel cao's afsloten met een vol
ledige automatische prijscompensa
tie, maar op centraal niveau achter de
te nemen maatregelen zeiden te staan.
Volgens het CNV is het terugbrengen
van de vakantietoeslag met een half
percent overbodig omdat de prijsont
wikkeling in het afgelopen kwartaal 0.3
percent is meegevallen Het CNV wilde
volstaan met een ingreep in de prijs
compensatie. „Wij zijn ook nog steeds
bereid in de Stichting van de Arbeid te
iSlot zie pagina 8 kolom li
DEN HAAG - Tijdens het mislukte loonoverleg, ivoensdag in het Haagse SER-
gebouw hebben jongeren de hal van het gebouw bezet. Op de foto spreekt minister
Albeda li.) de bezetters toe. Rechts een voorlichter.
iVan onze parlementaire redactie)
ROTTERDAM - De WD-fractieleider
in de Eerste Kamer, mevrouw Haya
van Someren-Downer, is woensdag in
het Rotterdamse Dijkzigt-ziekenhuis
overleden. Ze werd 54 jaar. Mevrouw
Van Someren heeft gedurende meer
dan twintig jaar een belangrijke rol ge
speeld in de Nederlandse politiek, en
was vaak gezichtsbepalend voor de
VVD. Ze laat een zoon. en haar man
achter.
Het overlijden van mevrouw Van Some
ren aan een slopende ziekte zo kort na
de dood van mevrouw Jacqueline Wie
gel heeft de verslagenheid binnen de
VVD sterk vergroot. De partij heeft alle
afspraken van functionarissen afge
zegd tot maandag.
In een reactie zei fractieleider Rietkerk
dat het optreden van mevrouw Van So
meren vooral gericht was op het bevor
deren van het geluk van de mensen.,Ze
had een groot warm hart. Ze kon fel zijn
als zij ergens voor streed, maar altijd
ging het haar om het bevorderen van
een betere samenleving," zei Rietkerk-
Menselijk
Mevrouw Van Someren vertolkte
steeds het menselijke gezicht van de
partij, die zij in vele functies tot het
laalst toe heeft gediend, aldus de libera
le fractieleider Hij voegde eraan toe dat
Haya van Someren voor hem persoon
lijk niet alleen een collega was geweest,
maar ook „een ware, wijze vriendin"
De liberale senator werd op 5 juli 1926
als Gerarda Victoria Downer iri Am
sterdam geboren. Na haar middelbare
school studeerde ze geschiedenis en
wijsbegeerte aan de Vrije en aan de Ge
meente Universiteit. Daarna ging ze m
de journalistiek als redactrice van het
dagblad De Telegraaf. Kunst en (later)
politiek waren haar specialisaties. Uit
eindelijk koos ze in 1959 definitief voor
de politiek
Van 1959 tot 1968 was ze lid van de
Tweede Kamer voor de WD Daarna
werd ze partijvoorzitter - de eerste
vrouwelijke voorzitter van een politie
ke partij in ons land - en kwam m 1974
in de Eerste Kamer. Na het aftreden
van fractievoorzitter Harm van Riel
werd zij tot zijn opvolger gekozen
Mevrouw Van Someren speelde twee
keer een duidelijke hoofdrol in de va
derlandse politiek. Dat was in de jaren
zestig, toen zij tijdens de vele omroep-
debatten trachtte het bestel open te
breken, en later in 1976. In dat jaar
stemde zij, met zeven andere VVD-se-
natoren. tegen het abortuswetsvoorstel
van WD en PvdA. Het initiatiefont-
werp werd daarmee verworpen.
Mevrouw Van Sommeren wordt maan
dag 17 november gecremeerd. In welke
plaats is nog niet bekend.
Van onze Haagse redacteuri
DEN HAAG - De Zeeuwse woningbouwci jfers zijn opnieuw
de laagste van heel Nederland. Zij tonen bovendien een
neergaande ontwikkeling die moeilijk tot staan te brengen
lijkt. Dat blijkt uit landelijke en regionale cijfers die het
Centraal Bureau voorde Statistiek heeft gepubliceerd over
de periode van oktober '79 tot en met september '80, cijfers
over een jaar dus.
De Zeeuwse achterstand vergeleken bij de rest van het land
blijkt het duidelijkst uit de aantallen woningen die in de
twaalf maanden durende periode in uitvoering waren. Dat
waren er 2007, een getal dat 26 procent lager ligt dan de cijfers
uit de periode oktober '78 tot en met september '79 Daarbij
moet ook in aanmerking worden genomen dat er toen al
sprake was van een forse en structurele daling.
Zeeland is de enige provincie waar in de onderzoeksperiode
minder huizen werden voltooid dan in het jaar daarvoor Het
getal van 2.534 betekende een teruggang met 14 procent, en
dat terwijl in alle andere provincies meer huizen werden
opgeleverd. Er werd begonnen met de bouw van 1.908 wonin
gen. vier procent minder dan in het jaar dat aan de onder
zoeksperiode vooraf ging.
In de eerste negen maanden werd in heel Nederland met de
bouw van 77.576 woningenn begonnen, ruim 5 000 meer dan
In dezelfde periode in "79 Het aantal voltooide woningen
bedroeg 77.727. tegen 55.661 in het vorig jaar
ARNHEM - Het provinciaal be
stuur van Gelderland heeft beslo
ten een Alfred Mozer prijs in te
stellen. De commissaris der konin
gin. mr. W. J. Geertsema. heeft dit
woensdag in het provinciehuis te
Arnhem bekendgemaakt. Dat ge
beurde ter gelegenheid van hel feit
dat prins Claus het eerste exem
plaar van het boek: ..Alfred Mozer.
gastarbeider in Europa" kreeg
aangeboden door de weduwe van
deze Europeaan van het eerste uur.
De prijs zal eenmaal in de twee jaar
worden toegekend aan een persoon
of instelling die zich bijzonder ver
dienstelijk heeft gemaakt voor de
grensoverschrijdende samenwer
king. „Zo willen wij", aldus mr.
Geertsema, ,,de herinnering leven
dig houden aan een unieke man".
Mozer. die vorig jaar op zijn 74ste
jaar overleed, geldt als de vader
van de Europese Beweging Van
1958 tot 1970 was hij kabinetschef
van dr. S. L Mansholt. toenmalig
commissaris van de EEG-commis-
sie m Brussel. Daarna werkte hij in
Nederland verder aan zfjn ideaal,
een verenigd Europa.
iDoor drs. Chriet Titulaen
Het Amerikaanse ruimtevaartuig
Voyager I heeft de afgelopen nacht
rond middernacht dc planeet Saturnus
gepasseerd op een afstand vau slechts
124.200 kilometer van het dichte wol
kendek. Tijdens deze passage werden
duizenden uitermate gedetailleerde
foto's van Saturnus en de beroemde
ringen van Saturnus overgeseind naar
de aarde. Deze foto's hebben voorlopig
meer vragen dan antwoorden opgele
verd.
Het ringenstelsel om Saturnus blijkt
buitengewoon complex te zijn. Meer
dan 100 ringen zijn er te onderscheiden
Niet aile ringen hebben precies hetzelf
de middelpunt en ze draaien ook niet
allemaal even snel. In de ringen zijn
donkere vlekken aangetroffen die lij-
De maan Dione, waarvan geleerden
aannemen dat er een ijslaag op ligt. Op
de foto zijn zijn ronde kraters te zien
ken op de spaken van een wiel. Deze
donkere spaken blijken na enkele uren
te zijn verdwenen, om vervolgens later
weer op te duiken.
Dc verschijnselen in dc ring zijn zo ge
compiiceerd. dat het hoofd van het we
tenschappelijk team, dat de foto's ana
lyseert, dr Brad Smith, vannacht op
een persconferentie vertwijfeld uitriep
dat hij geen zinnige verklaring meer
kon bedenken voor de vreemdste struc
turen.
Gisteren vloog de Voyager I rakelings
langs de grootste maan van Saturnus.
Titan De kleinste afstand tot Titan be
droeg slechts 4000 kilometer, ongeveer
evenveel als de middellijn van de maan
Titan was. zoals verwacht, omgegeven
door een atmosfeer In deze atmosfeer
was geen enkel detail te herkennen,
hoewel de poolgebieden donker afsta
ken bij de rest van de Saturnusmaan
Een eerste analyse van de gegevens
over de samenstelling van de atmosfeer
toonde geen spoor aan van moleculen
die bouwstenen van leven genoemd
kunnen worden In de loop van van
daag zal de Voyager nog vijf Saturnus-
manen van dichtbij bekijken. Een van
die vijf manen is Dione De reeds ont
vangen foto's van Dione zijn erg verras
send. Er zijn details op het oppervlak
van die maan te zien. die wijzen op een
activiteit in de kern van Dione. Een
aantal geleerden meent grote scheuren
in een dikke ijslaag te zien
Over de interpretatie van de Dionc-fo-
to's ontstond vannacht grote onwin-
ding in het NASA-vluchtleidingscen-
trum in Pasadena (Californië). De
Yovager-passage langs Saturnus zal
vandaag een climax bereiken als de
stroom foto's en gegevens in Pasadena
binnenstroomt. De afstand van het
ruimtevaartuig lot de aarde is nu zo
groot, dat de signalen die reizen met
een snelheid van het licht (300.000 kilo
meter per seconde) er een uur en 25 mi
nuten voor nodig hebben om die af
stand te overbruggen.
Huishoudboekje
voor 1981
cirkel is rond. De rege-
'ring is gisteren met vak
beweging en werkgevers voor
i laatste poging het overleg
ingegaan met de bedoeling
centrale afspraken te maken
het sociaal-economisch beleid in
1981 En die laatste poging is stukgelo
pen Hei. kabinet-Van Agt rest nu niet
veel anders meer dan ook voor het laat
ste jaar van zijn zittingsperiode een
loonmaatregel af te kondigen. Nu ge
bleken is dal er op vrijwillige basis geen
overeenstemming valt te bereiken over
een matiging van de loonkostenstijging
idie alle partijen wel nodig vinden)
heeft minister Albeda aangekondigd
dat hij de beperking van de prijscom
pensatie per 1 januari aanstaande met 2
procent en de vermindering van de
vakantietoeslag met een half procent
zal gaan afdwingen Na alles wat er aan
is voorafgegaan de meest voor de hand
liggende en minst nadelige oplossing.
Van het begin af is het arbeidsvoor
waardenoverleg voor hel komend jaar
gedoemd geweest om te mislukken. De
verdeeldheid onder de deelnemers er
aan was namelijk zo groot en de partij
en hadden zich op tevoren ingenomen
standpunten zo zwaar ingegraven dat
eigenlijk niemand nog de illusie had dat
een centraal akkoord binnen bereik lag
Op zichzelf overigens ook weer met zo
verwonderlijk, want al sinds 1972 is het
met meer gelukt om m Den Haag tot
landelijke afspraken te komen. Wel
bijzonder te betreuren is het dat rege
ring. vakbeweging en werkgevers er
niet in zijn geslaagd om een begin van
overeenstemming te krijgen over de
manier waarop nu eindelijk eens iets
wezenlijks kan worden gedaan aan de
werkloosheidsbestrijding
Het is overigens de vraag of de partij
en die gisteren voor niet veel meer
dan dc 'show' aan de overlegtafel scho
ven wel zo ongelukkig zijn met de af
loop als zij alle drie voorgeven. De loon
maatregel van het kabinet voor 1981 -
waarover in het parlement niet veel hei
sa zal worden gemaakt, zo lijkt het -
schuift weliswaar de gezamenlijke ver
antwoordelijkheid van de sociale part
ners voor het arbeidsvoorwaardenbe
leid opnieuw ruw opzij, maar ze heeft
tegelijk een versluierende werking die
bij deze zelfde overlegdeelnemers niet
geheel onwelkom is Immers, het kabi
net kan zonder verder gemarchandeer
een stuk loonkostenmatiging binnen
halen dat ln het Catshuis voorrang
nummer eén heeft gekregen, de onder
nemers zijn de zwarte piet tegenover de
vakbeweging voor diezelfde loonmati
ging kwijt en de vakbeweging imet na
me de FNV) heeft een adempauze ge
kregen om de hopeloze herrie in eigen
huis op te lossen en iets te gaan doen
aan het fatale ledenverlies dat daar be
gint op te treden Het zal niet allemaal
even hardop worden toegegeven Toch
zijn er aanduidingen genoeg om vast te
stellen dat alle drie partijen ln het zicht
van de verkiezingen .van volgend jaar
met de afloop van gisteren niet hele
maal ongelukkig zijn Er ontstaat ruim
te om orde op zaken te stellen
Intussen kan iedereen met het feiten
materiaal van gisteren in handen ide
globale inhoud van de aangekondigde
loonmaatregel en de plannen van de re
gering om de eenvoudigst te bedenken
accijnsverhogingen op benzine tabak
en sterke drank i alvast het hu.shoud-
boekje voor volgend jaar gaan begro
ten Minister Albeda deed nogal stellig
toen hij met de mededeling kwam dat -
gezien de belastingverlagingen tegen
over de loonmatiging - niemand er vol
gend jaar slechter van wordtAchter
die opmerking zit duidelijk de verwach
ting dat de loonmaatregel en het rand
werk zonder al te veel gemor en mis
schien wel zonder acties zal worden ge
slikt Maar of ook die 'meevaller' er nog
inzit zal pas duidelijk worden wanneer
ieder zijn eigen rekenwerk heeft ver
richt
Zeeuws-Vlaamse
bezorgdheid
De kamer van koophandel in
Zeeuwsch-Vlaanderen heeft hel
initiatief genomen om aan te tonen dat
de nadelige positie van hel bedrijfsle
ven in dit gebied met hel oog op het
behoud van de werkgelegenheid m de
toekomst een zaak is om niet al te ach
teloos aan voorbij te gaan Ze heeft een
onderzoek op gang gebracht naar extra
kostenverhogende factoren voor de on
dernemingen. onder meer als gevolg
van maatregelen op het gebied van de
milieuwetgeving in dit grensgebied met
Belgie In het verleden ls steeds in het
vooruitzicht gesteld dat de Vaste Oe
ververbinding Westerschelde ertoe zou
bijdragen dat het bedrijfsleven in
Zeeuwsch-Vlaanderen uit zijn isole
ment zou worden gehaald en aldus be
tere vooruitzichten zou worden gebo
den Nu de kansen op de brugtunnelver-
binding Westerschelde tot het laagtere
cord zijn gedaald dienen zich proble
men als de kamer van koophandel sig
naleert nog eens in volle omvang en
naar het lijkt met grote hardnekkigheid
aan Ze kunnen niet hinderlijk genoeg
onder de aandacht worden gebracht
vdM
In het gemeenteziekenhuis van She-
drecht is dinsdag de vrijwel geheel af
gesneden voet van de 55-jange heer P
Kwakernaak uil die plaats weeraange-
naai. De man raakte zijn voet bijna
kwijt toen tijdens zijn werk op de
scheepswerf Vos in Sliedrecht een me
ialen deur van een tafel gleed en op zijn
voet terecht kwam.