nuiNP!
E ZEEUWSE COURANT
Plan oeververbinding
lijkt van de baan
k
V eiligheidsconferentie
zonder agenda geopend
Kamermeerderheid beleid Albeda
n
GESPREK IN DEN HAAG MISLUKT
vvduoun
■fieifeêwagetoi
■cCoen we.
auto adria
.ttif-IJ !VII
WESTDUITS
MEISJE
ONTVOERD
W /-****
Spanning rond Saturnus
MINIMA MOETEN 0,75 PCT. MATIGEN
Defense Week:
radar-systeem
VS is lek
Enkele buien
Wisselend bewolkt en nu en dan buten,
waarvan sommige met hagel, natte
sneeuw of onweer. Mlddagtemperatuur
ongeveer 6 graden Matige tot krachti
ge noordwestenwind.
223e jaargang no. 267
Woensdag 12 november 1980
PZC
i
WeMhavendijk 190 Goes
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - De bouw van de Westerschelde-oeververbinding lijkt van de baan. Gedeputeerde
Staten van Zeeland en minister Tuijnman van verkeer en waterstaat zijn dinsdag in Den Haag
geen stap nader tot elkaar gekomen over de financiering van de brug-tunnel. Verbitterd stelde
commissaris der koningin dr C. Boertien na afloop vast dat zoals de vlag er nu bijhangt de
oeververbinding - VOW kortweg - door nieuwe eisen, waarmee het rijk de provincie min of meer
heeft overvallen, onmogelijk wordt gemaakt. Het rijk vraagt een Zeeuwse bijdrage van vele
miljoenen in de jaren waarin de VOW wordt aangelegd, bovenop de latere bijdrage in de exploita
tie. In het ongunstigste geval zou de provincie 13 miljoen per jaar op tafel moeten leggen.
Op een persgesprek na afloop van het
gesprek tussen Tuijnman en het
Zeeuwse college, waarop de commissa
ris en de minister elkaar af en toe opval
lend in de haren zaten, zei dr. Boertien
ernstig teleurgesteld te zijn over de
nieuwe eisen van het rijk. Eén van de
gedeputeerden had het. wat eenvoudi
ger gesteld, over een 'rotstreek'.
Op grond van de huidige standpunten
is de aanleg van de brug-tunnelcombi-
natie niet haalbaar. Zeeland is niet van
plan om een stap in de richting van het
rijk te maken. Op basis van de oude
afspraken tussen de provincie en ver
keer en waterstaat betaalt Zeeland
straks, als de brug er is, ongeveer ander
half miljoen per jaar als exploitatiebij
drage. „Dat is het maximum waartoe
de provincie Zeeland kan gaan", aldus
de heer Boertien.
Nieuw
Taijnman wil, onder druk van minis
ter Van der Stee van financiën, echter
aanzienlijk meer. Een nieuwe voor-
kerstboter
Er komt dit jaar geen goedkope kerst-
boter. In de koelhuizen ln de Europese
Gemeenschap is momenteel betrekke
lijk weinig boter ln voorraad. 170.000
Ion ln openbare opslag en 180.000 ton
ln privé-koelcellen
PAGINA PAGINA 4
bedevaartplaats
De voorbereidingen In Altotting zfjn
voor het grootste gedeelte achter de
rug. De souvenirswinkels zijn rijkelijk
voorzien van de meest (onldenkbare
prullaria. De Beierse Marla-bedevaart-
plaats Is klaar voor de ontvangst van
paus Johannes Paulus II
PAGINA 0
record
Het aantal werkloze vrouwen ln Zee
land heeft ln oktober voor het eerst de
tweeduizend overschreden. Samen
met de 3.581 werkloze mannen brengt
dat het totale werkloosheidscijfer op
5.657 mensen. De regionale consulent
voor de arbeidsvoorziening verwacht
dat nog dit jaar de grens van de zesdui
zend zal worden gehaald
PAGINA 13
inzet
Met Cas Hubregtse heeft Middelburg
een trainer aangetrokken die vooreen
haast onmogelijke opgave staat. 'Ik
wil proberen om hier Iets op te bouwen
en lk ben bereid om me daar volledig
voor ln te zetten
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie: 4.
Sport: 13.
Varia: 15.
Radio en televisie: 17.
Financien: 19.
waarde van het rijk is dat de provincie
ook tijdens de bouwperiode met mil
joenen over de brug komt, afhankelijk
van het rentepercentage. Boertien had
de cijfers op een rijtje en kondigde - nu
de standpunten van Tuijnman en Zee
land mijlenver uit elkaar bleven lig
gen - volledige openbaarheid aan: is
het rentepercentage 7, dan wordt van
Zeeland 3 miljoen op jaarbasis ver
wacht. Bij een percentage van 8 is dat 4
miljoen, bij 9 is het 5 miljoen, bij 10
procent loopt de bijdrage op tot 9 mil
joen en bij een percentage van 11 moet
de provincie jaarlijks met 13 miljoen
over de brug komen. ..Op basis daar
van is geen overeenstemming moge
lijk". zei Boertien stellig, Hij karakte
riseerde het onderhoud met Tuijnman
als een 'pittig gesprek'.
De Zeeuwse bestuurders zijn vooral
kwaad op Den Haag vanwege het feit
dat er plotseling nieuwe eisen uit 's rijks
hoge hoed zijn getoverd. Het kabinet-
Van Agt heeft in maart "78 in principe
besloten om de brug-tunnel in het voor
jaar van "81 aan te leggen, of zoveel eer
der als arbeids- en kapitaalmarkt dat
toelaten. Tuijnman zelf gaf aan dat die
beide voorwaarden zijn vervuld. De ar-
Cornelia Becker
KARLSRUHE (AFP) - De ontvoerder
van een Westduits meisje, de elfjarige
Cornelia Becker, hebben een losgeld
van twee miljoen Duitse mark (ƒ2,2
miljoen) geëist, zo heeft dc politie dins
dag in Karlsruhe meegedeeld.
Het meisje is al op 3 november ont
voerd. Volgens haar ouders was zij
voorh et laatst gezien toen zij die dag in
de autobus stapte om naar school te
gaan. Vier uren laten ontvingen de ou
ders een pakje waarin een schrift en een
buskaart van het meisje zaten, met een
brief waarin een onbekende meedeelde
dat de ouders met een advertentie in
het plaatselijke blad 'Badische Neueste
Nachrichten' moesten laten weten of zij
bereid waren de twee miljoen markt te
betalen Op verzoek van de ouders en
de politie is de ontvoering pas dinsdag
bekendgemaakt.
beidsmarkt is geen probleem en ..Van
der Stee is bereid garant te staan voor
de bouwsom, de rente en de aflossin
gen".
Kiltunnel
Hét grote probleem is de exploitatie:
..Een hoge rentestand en een tegenval
lend verkeersaanbod zouden in de
praktijk kunnen leiden tot het Kiltun-
nel-effect", zei de bewindsman. Dat
komt er kort gezegd op neer dat de in
de NV VOW deelnemende gemeenten
en de provincie de tekorten van de
brug-tunnel niet meer kunnen dekken
en het rijk moet dokken. In het meest
ongunstige geval zou daardoor een
schuldenlast van vier miljard kunnen
ontstaan, zei Tuijnman.
Zeeland schat dat anders in en ook op
dit punt was dr. Boertien het hard gron
dig met de bewindsman oneens. Tuijn
man: ..Het verschil tussen rijk en pro
vincie is dat de provincie zich optimisti
scher opstelt". Boertien: „Zelfs bij de
meest sombere voorspelling is de af
schrijvingstermijn 37 jaar". De overeen
gekomen termijn is maximaal 50 Jaar.
Boertien legde er de grote nadruk op
dat de voorstellen vanuit Den Haag
nieuw zjjn en in feite niet stroken met
het principebesluit van de regering. Na
dat Tuijnman had aangegeven dat de
angst voor een onmogelijke exploitatie
en het lelt dat de NV VOW - zoals vorige
week gemeld - geen BTW over haar In
vesteringen terug ontvangt, nieuwe fei
ten vormen, stelde Boertien onmiddel
lijk dat er „geen nova" waren. De situa
tie is niet veranderd ten opzichte van*
januari van dit jaar, toen Zeeland én
Tuijnman akkoord gingen met de plan
nen om de oorspronkelijke en dure ver
binding 'af te slanken' tot een eenvoudi
ger en goedkoper project, legde de com
missaris uit.
Oplossing
De kans dat het groene licht voor de
VOW - dat nu op rood staat - opnieuw
groen wordt is uiterst miniem. Tuijn
man wil in overleg met minister Van
der Stee van financiën nog een uiterste
poging wagen om een oplossing te vin
den. maar de kans dal hij daarin slaagt
is gering. Opvallend is dat Tuijnman
het blijkens zijn opstelling eens is met
Van der Stee dat de exploitatie van de
brug-tunnel bij de huidige vooruit
zichten niet gunstig is. ondanks zijn
voor de statistieken gemaakte opmer
king dat hij het belang van de VOW wel
inziet. Dat betekent dat ook wanneer
het kabinet zich in de ministerraad
met de VOW bezighoudt. Tuijnman het
huidige project niet zal verdedigen.
Er is de uiterst kleine mogelijkheid dat
Tuijnman in een laatste wanhoopsdaad
in zijn begroting snoeit om de miljoe
nen te vinden die Zeeland weigert te
betalen
Een proef met kunstmatig verwekte
regen heeft in Indonesië geleid tol de
dood van drie mensen en de verwoes
ting van verscheidene huizen.
Naar dinsdag van militaire zijde in Ja
karta werd vernomen, deed het geval
zich voor bij Bekasi. op 55 km ten oosten
i>an de hoofdstad. De kunstmatig ver
wekte regenbui ontwikkelde zich snel
tot een omveerDrie personen werden
dodelijk door de bliksem getroffen en
verscheidene behuizingen werden ver
woest door het noodweer
's Ministers streven is er nog wel op ge
richt om heel snel een definitief besluit
over de VOW te nemen, nog voordat de
Tweede Kamer zich volgende week
over zijn begroting buigt. De kans dat
dat lukt en dat de ministerraad zich
vrijdag met de oeververbinding bezig
zal houden, wordt uiterst gering geacht,
óók op Tuijnmans ministerie zelf. Men
werkt op dit moment aan een brief aan
Zeeland waarin de standpunten nog
eens schriftelijk zijn vastgelegd. De ge
deputeerden willen die brief voor vrij
dag binnen hebben, dan immers begin
nen provinciale staten aan de algemene
beschouwingen.
Opvallend was de opmerking van
Tuijnman dat hij binnenkort een ge
sprek met de provincie zal moeten heb
ben over de wens van Zeeland om de
veerdiensten te verbeteren.
De minister wilde dinsdag niet ingaan
op de vraag wat een principebesluit van
de rijksoverheid waard is. Boertien was
duidelijker de opstelling van het rijk
maakt de VOW onbetaalbaar. Gecon
fronteerd met de vraag of volgens hem
in Den Haag de wil aanwezig is om het
VOW-project nog te realiseren, zei hij
na enig aarzelen „Of die wil er ln Den
Haag Is. dat ls soms wat duister".
(Zie ook -pagina 2)
Het Amerikaanse ruimtevaartuig Voyager I nadert de planeet Saturnus
steeds dichter. Deskundigen verwachten binnenkort boeiende gegevens te
verkrijgen over de gasringen rond de planeet Ruimtevaartdeskundige
Chriet Tltulaer acht het met onmogelijk dat er zelfs individuele deeltjes
herkenbaar kunnen worden gefotografeerd door de Voyager. Hier een van
de laatste door de sonde gemaakte platen van Saturnus.
RUSSISCH 'NJET' OP TOETSINGSVOORSTEL
(Van onze correspondenti
MADRID - Dc Spaanse minister van
buitenlandse zaken. Jose Pedro Perez-
Llorca. heeft dinsdagnacht om half
twaalf de conferentie voor veiligheid
en samenwerking in Europa te Madrid
geopend. Maar de conferentiegangers
zijn verdeelder dan ooit.
De 33 Europese landen, de Verenigde
Staten en Canada, die aan de bijeen
komst deelnemen, zijn er niet in ge
slaagd om tijdens de negen weken du
rende voorbereidende werkzaamheden
een akkoord te bereiken pver de spelre
gels van de veiligheidsconferentie De
35 delegaties zullen tijdens de eerste
week. waarin elk land z'n openingstoe
spraak houdt, proberen tot overeen
stemming te komen over de samenstel
ling van de agenda, de organisatie, het
tijdschema en over de continuiteit van
de Europese veiligheidsconferentie
Vlak voor de officiële opening had de
Russische delegatie een krachtig nee
laten horen op een Zwitsers-Hongaars
compromisvoorstel, waarmee het Wes
ten al akkoord was gegaan. De Russi
sche afwijzing veroorzaakte grote con
sternatie en in westerse kringen werd al
de verwachting uitgesproken dat Ma
drid niet eens meer officieel geopend
zou worden, maar al voor die tijd een
complete mislukking was geworden.
Klok terug
Dinsdag stond in het teken van de on
werkelijkheid. De nacht tevoren was
besloten om de klok enkele minuten
voor twaalf uur stil te zetten teneinde
de 35 deelnemende landen in de gele
genheid te stellen om alsnog ..op maan-
MADRID - Voor het gebouw m Madrid
waar de veiligheidsconferentie wordt
gehouden, hield de Amerikaan Maris
Kisron dinsdag een bloedige demon
stratie Hij had zich wonden toege
bracht in beide armen en liet het bloed
op een Russische vlag vallen als protest
tegen behandeling van Letten en ande
re Soicjet-dissidenlen.
dag" een akkoord te bereiken over het
scenario van de Veiligheidsconferen
tie, waarbij men door deze ingreep for
meel niet in tijdnood kwam.
De gehele dag ging de stemming over
de kans van slagen van een voorstel,
ingediend door een Zwitsers en Hon
gaars delegatielid, op en neer. Er heer
ste een gematigd optimisme toen de
Russische delegatieleider aankondig
de dat hij Moskou om toestemming
had gevraagd tot het harde antwoord
„njet" het doorgaan van een normale
veiligheidsconferentie op losse schroe
ven zette.
Van het begin af aan stonden de wes
terse landen kritisch tegenover het
compromisvoorstel, maar men w as be
reid water in de wijn te doen Hierbij
bleef de Nederlandse delegatie uit
drukkelijk op het standpunt staan dat
de ontspanning tussen Oost en West
niet bestond uit het redden van de vei
ligheidsconferentie. maar uit het na
gaan in hoeverre de deelnemende lan
den zich aan de gemaakte afspraken
hadden gehouden sinds dc eerste ver
volgconferentie in Belgrado.
De vijftien westerse landen bleven
vasthouden aan een reële toetsing van
de bepalingen uit de slotakte van Hel
sinki en een garantie voor de continuï
teit van het ontspanningsproces. Op
het Zwitsers-Oostenrijkse compromis
voorstel accepteerde het Westen het
verzoek van Malta om een veiligheids
conferentie voor de Middellandse-Zee-
landen te houden, maar eiste men dat
er een datum, tijd en plaats van een
vervolgconferentie werd vastgesteld
een tijd van zes weken werd gegeven
voor de toetsing van de bepalingen uit
de slotakte van Helsinki: met name
voor de discussie over de naleving van
de rechten van de mens, een principe
dat voor het Westen de hoeksteen van
de ontspanning betekent.
Na een moeizaam overleg kwam men
(Slot zie pagina 2 kolom 5i
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG - De regeringsfracties
CDA en WD lijken weinig problemen
te hebben met het loonbeleid van mi
nister Albeda (sociale zaken). Woord
voerders van de twee fracties lieten
dinsdag in de Kamer w eten dal de be
windsman voorlopig op de ingeslagen
weg kan voortgaan. Alleen de PvdA
wees het beleid totaal af. In een motie
eisen de socialisten dat de koopkracht
voor dc minima volgend jaar gehand
haafd wordt.
Tijdens de behandeling van de begro
ting van sociale zaken bleek dat de
WD zich in hoofdlijnen kan vinden In
de brief van de minister aan de sociale
partners Het CDA stelde zich terug
houdend op. maar op een interruptie
verklaarde woordvoerder Gerritse da',
de bewindsman in zijn ogen .geen
bouwval" heeft gemaakt van het loor.-
pakket.
De uitspraken van de Tweede Kamer
zullen vanmiddag een belangrijke rol
spelen in het overleg dat het kabinet
voert met vertegenwoordigers van
werkgevers en werknemers Indien dit
gesprek mislukt, zal de bewindsman
met een loonmaatregel moeten komen
FNV en CNV hebben er weinig twijfel
over laten bestaan dat zij weinig voor
de regenngsplannen voelen
De kamermeerderheid is het eens met
de matiging van 0.75 percent, die de mi
nister de minima wil opleggen Albeda
heeft het koopkrachtverlies beperkt
onder druk van de CDA-fractie. die een
forsere matiging onaanvaardbaar acht.
Met de socialist Van der Doel willen
CDA en WD echter wel weten, welke
groepen bedoeld worden met de mini
ma. „Een minimum inkomen voor een
gezin met veel kinderen is anders dan
een dergelijk inkomen voor een gezin
met weinig kinderen", zei de CDA-er
Hermsen. Zijn fractieleider Lubbers
vergeleek vorige week in dit verband
de positie van gezinnen en die van jon
geren die nog thuis wonen.
Fc christen-democraten eisen van de
regering maatregelen voor de echte mi
nima-gezinnen. Zij denken daarbij aan
een verhoging van de kinderbijslag.
Ook ontvangen gezinnen vaak meer
dan één minimumloon. Uit een recent
onderzoek is in dit verband gebleken
dat van alle ontvangers van het mini
mumloon of- uitkering slechts twintig
procent dat als enige inkomensbron
heeft.
Van der Doef i PvdAi kwam niet tot zo n
(Slot zie pagina 2 kolom 6)
Het gehalte van
een beslissing
§T7i én vraag is minister Tuijn-
Jliman van verkeer en wa
terstaat gisteren angstvallig
uit de weg gegaan toen hij het
Zeeuwse college van gedepu
teerde staten weinig subtiel
liet merken dat over het plan tot aanleg
van de Vaste Oeververbinding Wester-
schelde woorden en daden nogal ver uit
elkaar liggen. Deze vraag namelijk
„Wat is de principe-beslissing die het
kabinet-Van Agt in maart 1978 nam
omtrent het begin van de bouw van dit
project, eigenlijk nog waard?' De be
windsman heeft van het begin af de illu
sie ge wekt dat hij - als eerst verantwoor-
delljke voor de uitvoering van die be
slissing - vocht als een leeuw om Zee
land aan die oeververbinding te helpen.
In het parlement (tweede kamer én eer
ste kamen kreeg hij daarvoor steeds
brede steun. Nu blijkt dat hij kort gele
den door de pomp is gegaan voor onver
biddelijke eisen van de minister van fi
nanciën over de zogeheten BTW-plich-
tigheid van het project. Terecht worden
minister Tuijnman nu de bitterste ver
wijten gemaakt over zijn ongelooflijke
ommezwaai binnen het kabinet waar
het deze kwestie betreft. Zeeland kan er
aanspraak op maken dat de tweede ka
mer de vraag naar het waarheidsgehal
te van de in maart 1978 genomen beslis
sing nog deze week zeer principieel aan
de orde stelt en zich niet met schijnar-
gumenten laat afschepen De botte
gang van zaken gisteren in Den Haag is
daar meer dan voldoende aanleiding
toe. Gebeurt dat niet dan kan alleen
maar worden vastgesteld dat er in het
Catshuis bewust risico's zijn genomen
die er toe kunnen leiden dat zich in het
verkeer tussen het openbaar bestuur
van rijk en provincie grote ongelukken
voordoen De eerste reacties uit politie
ke kring in Zeeland duiden er namelijk
op dat er door deze affaire in de onder
linge vertrouwensrelatie iets is ge
knapt. De kamer mag daar niet licht
aan tillen.
Provinciale staten van Zeeland, die
aanstaande vrijdag een begin ma
ken met de begrotlngszitting-1981. zou
den er goed aan doen hun opstelling in
allerlei kwesties waarin het dagelijks
bestuur van de provincie overleg moet
voeren met Den Haag eens grondig te
herijken. De verwerpelijke gang van za
ken rondom de VOW-pIannen geeft
voet aan de veronderstelling dat er aan
Haagse kant een voortdurende neiging
bestaat om makke bestuurders in de
provincie even grondig in te pakken.
Zeker ais ze deze bestuurders zover
kunnen krijgen dat zij zichzelf een soort
van zwijgplicht opleggen over de moei
zame behandeling van de problemen
onder het mom dat er dan misschien
wat meer te bereiken valt Wat nu is
gebeurd toont aan hoe faiikant ver
keerd een dergelijke tactiek kan uit
pakken. Zeeland heeft steeds grote
moeite gehad met de aard van de beslis
sing van 1978. Ondanks de stellige ver
zekering vanuit het kabinet er is geen
sprake van dat ze nog een keer zal wor
den teruggedraaid. Zeker, er was toen
opluchting over enige duidelijkheid
maar nog geen aanleiding om de vlag
uit te steken. De moeizame gang van
zaken nadien met steeds maar weer
aankondigingen dat het startsein voor
de bouw zou worden gegeven en even zo
vaak nieuwe aarzelingen om daartoe
over te gaan heeft de voorzichtigheid
aan Zeeuwse kant by de uitleg van de
betekenis van de principebeslissing
van het kabinet alleen maar onder
schreven.
In februari van dit jaar. toen de PZC
een poging ondernam om enige open
heid te verschaffen over de hachelijke
positie waann het VOW-project zich
toen al binnen het Haagse spel van te
genkrachten bevond werd op deze
plaats vastgesteld:.,Het vervelende is
dat de Zeeuwse bestuurders hun erger
nis over het Haagse getreuzel niet. hard
op willen of durven laten blijken. In
hoever dat op hun eigen aanpaJc in het
overleg met Den Haag zou kunnen te
rugslaan is niet volstrekt duidelijk Feit
is wel dat er aan Zeeuwse kant een ster
ke neiging is om veel te zwijgen Nog
vorige week weigerde het Zeeuwse col
lege van gs om de staten precies te ver
tellen wat er nu eigenlijk aan de hand
was met de Vaste Oeververbinding
Westerschelde Gisteravond ging per
ijlbode een pakket informatie naar de
staten over het teleurstellende verloop
van de hele kwestie m Den Haag. Minis
ter Tuijnman. de grootste 'belover' aan
Zeeland, bleek zich niet meer aan zijn
woorden te kunnen houden. Heilige
verontwaardiging moet nu in een heel
laatstadium worden omgezetin keihar
de politieke druk op het kabinet om be
stuurlijk fatsoen in deze zaak aftedwin
gen. Haast is daarbij geboden. Er is al te
veel kostbare tijd verspild
vdM
WASHINGTON (UP!) - De Sowjetnis-
sische luchtmacht is al enige tijd in
staat met zijn bommenwerpers onop
gemerkt door 'enorme gaten' in het
Amerikaanse defensieve radarsys
teem heen te vliegen, aldus 'Defense
Week' van dinsdag. De vliegtuigen hoe
ven daarvoor alleen maar lager te
liegen dan 3.000 meter, aldus de pu-
blikatic.
Het blad schrijft dat de luchtmacht mo
dernisering van de radardefensie abso
luut nodig acht. Het Pentagon had geen
commentaar.
