ME ZEEUWSE COURANT
Reagan vormt
overgangsploeg
Wiegel wil Goeree bij Zeeland
Billy Carter: ik ben
medeverantwoordelijk
REPUBLIKEINEN WINNAARS
MEERDERHEID IN SENAAT
VOOR DE REPUBLIKEINEN
DePZC
'n Dijk van een
krant.
vandaag
Prijzig bloemkooltje
VOOR MEI WETSONTWERP IN TWEEDE KAMER
Bewolking
Veel bewolking en voornamelijk in het
zuidoosten mogelijk sneeuw
Middagtemperatuur even boven nul.
Vrtj krachtige noordoostenwind, aan
tie kust af en toe hard.
223e jaargang no. 262
Donderdag 6 november 1980
tv an onze correspondenti
WASHINGTON - President Jimmy Carter zal de laatste weken
van zijn presidentschap voornamelijk wijden aan de onderhan
delingen met Iran over de vrijlating van de Amerikaanse gijze
laars. Dat is de taak die hem nog wacht totdat de Republikein
Ronald Reagan op 20 januari wordt ingehuldigd als resultaat
van een der meest verpletterende politieke nederlagen die de
Democratische Partij ooit heeft geleden.
Wat waarnemers opviel was dat woens
dag Richard Allen weer opdook in de
omgeving van Reagan. Allen, die een
De Republikeinen zitten in het zadel:
zij hebben een president in het Witte
Huis, een meerderheid in de Senaat en
een sterke aanwas van de minderheid
in het Huis van Afgevaardigden
Op het niveau van de staten werd aan
de Democratische overheersing even
eens een eind gemaakt, door een partij
die binnen het bestel van de Ameri
kaanse politiek een minderheidspartij
blijft. Het Huis van Afgevaardigden is
een Democratisch eiland geworden,
met een afgekalfde kust, in een zee van
Republikeinse triomf.
Edward Meese, die namens Reagan de
machtsoverdracht moet arrangeren,
heeft woensdag verklaard dat de aan
staande president Carters hele kabi
net, alsmede de hoofden van de rege
ringsbureaus die Carter heeft be
noemd, zal ontslaan en donderdag de
samenstelling bekend zal maken van
een 'overgangsploeg'. die de overname
van de regering-Carter moet organise
ren.
De woordvoerder van de oud-gouver
neur van Californiè wilde geen nadere
bijzonderheden geven.
PAGINA 2
steun
De overheid wil geen steun geven aan
de Nederlands-Amerikaanse Pijplei
dingmaatschappij (NAPMi
landbouwgrond
Een meerderheid van de tweede ka
mer vindt dat de prijs van landbouw
grond niet onbeperkt mag stijgen.
PvdA. CDA en D'66 zijn het eens met
het regeringsvoorstel om de prijzen in
de hand te houden. De WD heelt ech
ter groot bezwaar tegen het plan van
de regering. Het betreffende wetsont
werp is een onderdeel van de grondpo-
lltiek, waarover het kabinet Den Uy!
struikelde
ajax
AJax heeft de tweede wedstrijd tegen
Bayem München gewonnen met 2-1.
De Amsterdammers revancheerden
zich voor de smadelijke nederlaag die
op Westduitse bodem werd geleden
superdiesel
De Schelde heeft de grootste dieselmo
tor die het bedrijf ooit heeft gebouwd
beproefd. De Schelde-Sulzer gigant le
vert 33.000 paardekrachten.
PAGINA 14
twente
Het Europees avontuur van FC Twen
te is voorbij Een tweede gelijkspel te
gen Dynamo Dresden betekent uit
schakeling
concertmeester
Jaap van Zweden is onder de indruk
van de prestaties van het Concertge
bouworkest De 19-jange musicus is
benoemd tot concertmeester van het
orkest
PAGINA 23
horeca
De nationale bond van ondernemers
in de horeca heeft geen goed woord
over voor het prijsbeleid van het kabi
net Een verdere verhoging van de ac
cijns op alcohol achten de onderne
mers funest voor hun bedrijfstak
Nieuws uit Zeeland: 2, 5. 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3.4
en 13.
Sport: 14 en 15.
Kunst en cultuur: 19.
Radio en televisie: 21.
Financiën: 23.
Varia: 17.
Reactie van Iran:
geen verandering
in gijzelingszaak
TEHERAN - ,J)e Amerikaanse presi
dentsverkiezingen zijn een binnenland
se aangelegenheid van de Verenigde
Staten en het resultaat maakt geen ver
schil voor ons". Dit verklaarde woens
dag een woordvoerder van het kantoor
van de Iraanse premier Rajai.
Op de vraag of de overwinning van
Reagan invloed zou hebben op de gijze
lingszaak antwoordde de woordvoer
der ontkennend.
van de voornaamste adviseurs voor de
buitenlandse politiek was van de repu
blikeinse kandidaat, geldt nog steeds
als kanshebber om in de regering-Rea-
gan de positie te krijgen, die Zbigniew
Brzezlnskl momenteel inneemt onder
Carter. Deze Is voorzitter van de natio
nale veiligheidsraad, een functie die
Kissinger jaren waarnam onder Ri
chard Nixon voordat deze hem be
noemde tot minister van bultehlandse
zaken.
Verder valt de naam van Ann Ander-
son, de oud-ambassadrice in Londen,
als kanshebber voor een belangrijke di
plomatieke post Misschien wordt ze
onderminister van buitenlandse zaken
of ambassadeur bij de Verenigde Na
ties.
Ervaring
Een van de eerste zorgen voor Reagan,
die benauwend weinig ervaring heeft
op internationaal gebied, is het leggen
van contacten met buitenlandse lei
ders. Meese wees erop, dal president
Valery Giscard d'Estaing van Frank
rijk de eerste was geweest die Reagan
feliciteerde met zijn overwinning.
Verder zei Meese dat verscheidene
staatshoofden of regeringsleiders heb
ben aangekondigd de komende maan
den naar de V S. te willen komen om
met de nieuwe president kennis te ma-
iSlot zie pagina 4 kolom 1)
Ronald en Nancy Reagan na de definitieve bevestiging van de Republikeinse zege
Veel groente die nog op het land staat moet als gevolg van de plotselinge
vorst als verloren worden beschouwd. Daardoor zijn de prijzen op verschil
lende plaatsen in het land gestegen. In deze marklstal op de Amsterdamse
Albert Cuyp staat een bloemkool al geprijsd voor 3.50 gulden.
(Van onze redactie buitenlandi
WASHINGTON - Na Rcagans gigantische verkiezingsoverwinning hebben de
Republikeinen voor het eerst sinds 26 jaar de Senaat veroverd. Door tien zetels
winst te boeken is de verhouding nu 52-47 in het voordeel van de Republikeinen,
met nog eén zetel te verdelen. In het Huis van Afgevaardigden, waar alle zetels
vacant waren, behouden de Democraten echter hun meerderheid, al wordt die
wei veel kleiner. Van de 435 zetels in het huis van afgevaardigden zijn er 212 iwas
276) veroverd door dc Democraten. Terwijl één lid van het huis niet partijgebon
den is, vergrootten de Republikeinen hun zeteltal van 159 tot op 192 zetels.
Toen gisteravond 99 procent van de
stemmen was geteld, bleken 34,7 mil
joen (41 procent) Amerikanen op Jim
my Carter te hebben gestemd. Zijn aan
tal kiesmannen bedroeg 49 Reagan
had op dat moment 43 miljoen stem
men (51 procent) op zijn naam met in
totaal 483 kiesmannen. Formeel zijn
slechts 270 van de 538 kiesmannen no
dig om van het presidentschap verze
kerd te zijn. De onafhankelijke presi
dentskandidaat John Anderson kwam
met 5,5 miljoen stemmen niet verder
dan 7 procent, wat hem geen enkele
kiesman opleverde.
Volgens cijfers van de omroepmaat-
schappij CBS viel het opkomstpercen-
De minister van financiën en econo
mische zaken van Suriname, mr M J
B Chehin. is afgetreden. Reden hier
voor waren verschillen van inzicht, die
tussen de minister enerzijds en de rege
ring, legerleiding en de nationale mili
taire raad anderzijds ontslaan waren.
De portefeuille van financiën zal tijde
lijk beheerd worden door de munster
president drs. H Chin A Sen en die van
economische zaken door de minister
nan landbouw, visserij, veeteelt en bos
bouw dr A. van Dijk.
tage van slechts 52 procent nogal tegen
Bij de vorige presidentsverkiezingen
trok 54.9 procent van de Amerikanen
naar de stembus. Prominente Demo
cratische senatoren als McGovern, in
1972 zelf kandidaat voor het president
schap. Church (voorzitter van de se
naatscommissie voor buitenlandse za
ken) en Birch Bayh (voorzitter senaats
commissie voor inlichtingen) moesten
bet veld ruimen.
De republikeinen hebben ook vier gou
verneursposten veroverd op de Demo
craten. Bij de verkiezingen van dins
dag stonden 13 posten op het spel. De
(voorlopige) uitslag laat een overwin
ning zien voor zeven Republikeinse
gouverneurskandidaten. De Democra
ten wonnen in zes staten, een verlies
van vier. De Democratische gouver
neurs zijn nog wel in de meerderheid in
de VS. Van de 50 staten hebben er 27
een Democratische gouverneur, 23 een
Republikeinse.
AMERICUS (GEORGIA) - Billy Car
ter. de jongere broer van de verslagen
Amerikaanse president, heeft woens
dag toegegeven dat hij 'ten dele, maar
zeker niet alleen' verantwoordelijk is
voor de grote verkiezingsnederlaag
die Jimmy dinsdag geleden heeft.
In Americus (Georgia) verklaarde het
enfaht terrible van de familie, dat zich
de laatste maanden uitzonderlijk rustig
had gehouden, dat hij dinsdag drie keer
met zijn broer had gesproken. Deze was
'teleurgesteld, maai- zijn moraal was on
gebroken' aldus Billy, die eerder dit
jaar aanleiding was tot 'Billy-gate'. Zijn
commerciële connecties met het radi
cale Libië kwamen onder ernstige kri
tiek te staan van het congres, dat een
speciale commissie benoemde die
moest onderzoeken of Billy op niet-wet
tige wijze geprobeerd had de belangen
van het bewind van Gaddafi bij zijn
broer door te drukken. De voorzitter
van die senaatscómmissie. de democra
tische senator Birch Bayh van Indiana,
verloor zijn zetel in het congres bij de
dinsdag gehouden verkiezingen.
WASHINGTON (DPA/UP1) - Geleerden in het laboratorium voor straalaandrij
ving in Pasadena zoeken een verklaring voor raadselachtige structuren in de
ringen van de planeet Saturnus. Op dc foto's die het ruimtevaartuig Voyager-1
heeft doorgezonden zien de structuren eruit als doornachtige uitsteeksels.
Het ruimtevaartuig, dat met twee camera's is uitgerust, is in de nabijheid van de
op een na grootste planeet van het zonnenstelsel gekomen en zal deze op 12
november tot op 124.000 kilometer naderen en er dan voorbij vliegen naar de
diepten van het heelal.
Op de foto's zien de vlekken eruit als donkere materie of als lege ruimte in de
heldere ringen die om de planeet draaien.
De geleerden achten het uitgesloten dat in de ringen, die uit talrijke deeltjes
bestaan, langere tijd structuren kunnen blijven bestaan zoals die nu zijn waarge
nomen. De brokken in de ringen draaien sneller om de planeet naarmate zij
dichter bü het opperlvak zijn en de structuren hadden eigenlijk niet kunnen
ontstaan
De Voyager-1, die op 5 september 1977 was gelanceerd, seint nu dagelijks onge
veer 200 opnamen en van Saturnus en zijn manen naar de aarde. Twee van deze
maantjes zijn pas vorige week ontdekt cn krijgen voorlopig de aanduiding S13
en S14. Pas in april volgend jaar zullen op een bijeenkomst van de IAU. de
Internationale Astronomische l'nie. definitieve namen worden vastgesteld. Ver
wacht wordt dat de Voyager nog meer maantjes zal ontdekken. Tot dusver zijn
de maantjes vernoemd naar figuren uit de Griekse mythologie.
Alle instrumenten van de Voyager-1 werken nog vlekkeloos De signalen die naar
de aarde worden gestuurd doen - met de snelheid van net licht - ongeveer ander
half uur over het afleggen van de nu ongeveer anderhalf miljard kilometer lange
afstand
Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG - Minister Wiegel blijft
vasthouden aan de verhuizing van het
Zuidhollandse Goeree-Ovcrflakkce
naar Zeeland. Er circuleert op het mi
nisterie van binnenlandse zaken een
concept-wetsontwerp waarin die ver
huizing wordt geregeld en dat - met
het fiat van dc ministerraad - binnen
kort naar de betrokken provinciale
overheden met een verzoek om advies
wordt gestuurd. Het definitieve wets
ontwerp moet vóór mei volgend jaar in
de Tweede Kamer liggen, schetste Wie
gel het „tijdpad".
„Persoonlijk vind ik dat het beter is om
Goeree-Overflakkee bij Zeeland onder
te brengen, al zal men daar in Zuid-Hol-
land niet blij mee zijn", zei de bewinds
man woensdag in de Kamer waar zijn
Vraagpuntennota over de provinciale
herindeling ter discussie stond De
overkomst van Goeree-Overflakkee is
een klein onderdeel van een meer om
vattende gebeurtenis de spttsing van
de huidige provincie Zuid-Holland in
een rond Rotterdam gegroepeerde pro
vincie Rijnmond en een „rest-provin-
cle".
De Kamer staat in ruime meerderheid
achter de vorming van Rijnmond cn -
afgeleid daarvan - de gebiedsuitbrei
ding van Zeeland met het Zuidhol
landse eiland. CDA. VVD en PPR zijn
vóór. samen op dit moment een meer
derheid vormend.
PvdA en D'66 hebben nog geen defini
tief standpunt bepaald over Goeree. al
houdt men in Den Haag niet serieus re
kening met een krachtige oppositie le
gen de verhuizing van dit. stukje Zuid-
Holland: de betekenis ervan is in het
licht van de totale provinciale herinde
ling marginaal. SGP'er ds Abma zag
weinig problemen - wellicht, zo werd
gesuggereerd, denkend aan de stevige
basis van zijn partij op Goeree. „Ik heb
niet de indruk dat de vlag halfstok zal
gaan bij een verhuizing", zei hij.
Wiegel onthulde woensdag dat zijn de
partement een concept-wetsontwerp
over de vorming van de provincie
Rijnmond heeft opgesteld.
Afgelopen vrijdag is de ministerraad
akkoord gegaan met de verzending er
van naar onder meer de Zuidhollandse
bestuurders. De bewindsman hoopt dat
er vlug een advies terugkomt, zodat hij
het wetsontwerp kan afronden en naar
de Kamer zenden. Dat moet in de huidi
ge kabinetsperiode, vóór de verkiezin
gen van mei '81. Wiegel hecht er sterk
aan dat nog onder zijn ministerschap
een concrete stap in de richting van de
provinciale herindeling kan worden ge
zet via dat wetsontwerp-Rijnmond
Of de nieuwe provincie ook inderdaad
Rijnmond gaat heten is nog de vraag.
CDA en GPV willen koste wat kost de
naam Holland behouden. Rijnmond
zou dan Zuid-Holland moeten gaan he
ten, het gebied rond Den Haag dat
overblijft Midden-Holland en Noord-
Holland zou Noord-Holland mogen
blijven.
Met Reagan
naar rechts
Dr
verkiezing van Ronald
'Reagan tot president van
DgfJAIl de Verenigde Staten is min-
psg der verrassend dan de wijze,
{gstsai waarop de overwinning van
^5^ de conservatieve ex-gouver-
neur van Califomië gestalte heeft ge
kregen. De cijfers wijzen het onverbid
delijk uit: Reagan heeft zijn rivaal Jim
my Carter een verpletterende neder
laag toegebracht, die nog lang zal na
dreunen in het democratische kamp
Waar de Amerikaanse presidenten de
laatste jaren hun verkiezingswinst
slechts konden uitdrukken In een ver
schil van enkele honderdduizenden
stemmen, zette Reagan zijn opponent
op een afstand van meer dan acht mil
joen stemmen. Uit dit cijfer spreekt het
onbehagen over en de onvrede met de
politiek van de regering-Carter. BiJ
herhaling is zijn beleid als zwak en aar
zelend gekwalificeerd. De kiezers heb
ben zich dan ook massaal van hem afge
keerd Voor een deel verklaart dit de
winst van Reagan, wiens conservatieve
kijk op de gang van zaken in de wereld
en in de VS kennelijk toch aanslaat bu
een groot aantal kiezers. Maar evenmin
als Carter kan Ronald Reagan met het
predikaat 'een waar leider' worden ge
tooid. Hij is niet de politicus-staats
man. die boven de partijen uitrijst en
uit dien hoofde aanspraak kan maken
op het presidentschap. Reagan heeft
tijdens zijn verkiezingscampagne han
dig ingespeeld op de feilen van zfjn te
genstander Het heeft hem in elk geval
het presidentschap van de machtigste
natie van de wereld bezorgd
Toch is de winst van Reagan te opval
lend om uitsluitend en alleen te
worden toegeschreven aan de afkeer
van de kiezers voor Carter. De politiek,
die Reagan voorstaat, spreekt wel de
gelijk miljoenen van zijn landgenoten
aan. De Amerikanen hebben de afgelo
pen jaren min of meer het gevoel gekre
gen, dat zij niet meer serieus worden
genomen. De gijzeling van de Ameri
kaanse diplomaten in Iran bijvoorbeeld
heeft tot diepe frustaties geleid. Ook in
de verhouding met de SowjetrUnie
heeft de VS zich in tal van opzichten het
Initiatief uit handen laten nemen. De
man, die een militair krachtige Verenig
de Staten voorstaat en die zegt de
'grandeur' van de natie te zullen her
stellen. kan bij voorbaat rekenen op een
goede ontvangst in conservatieve
kring. Wat dat betreft heeft Reagan het
juist gezien: hij heeft de Amerikaanse
kiezers op hun gevoeligste plek ge
raakt. Het conservatisme viert hoogtij
in de VS. De 'ruk naar rechts' heeft met
name ook de liberale vleugel binnen de
democratische partij een gevoelige
klap toegebracht. Uitermate verdien
stelijke afgevaardigden als de invloed
rijke voorzitter van de commissie voor
buitenlandse zaken. Frank Church en
de oud-presidentskandidaat George
McGovern keren niet meer terug in het
Huis van Afgevaardigden. Het enige
lichtpunt voor de democraten is. dat zij
de meerderheid in het Huis van Af
gevaardigden hebben kunnen behou
den. Maar daar is dan ook alles mee
gezegd.
Hoezeer vele Amerikanen in Reagan
de sterke man zien. die orde op za
ken moet stellen in eigen huis en die de
VS weer aanzien moet geven ln de we
reld. kan - achteraf - worden vastge
steld aan de hand van een in oktober
gehouden onderzoek van het weekblad
Newsweek onder een representatief
aantal Amerikanen. Met de verkie
zingsuitslag in de hand is het interes
sant de antwoorden op de vragen - het
ging om de kwaliteit van het leider
schap - nog eens na te lopen. Opvallend
is, dat Carter ln dit onderzoek op een
aantal onderwerpen veel beter scoorde
dan zijn tegenstander Reagan, die ech
ter op twee - kennelijk voor de Ameri
kanen zwaarwegende - punten Carter
de loef afstak. De helft van de onder
vraagden was van oordeel, dat Carter
het beste van de twee presidentskandi
daten in staat was de VS buiten een
oorlog te houden 52 tegen 23 procent),
dat hij beter dan Reagan werd geacht
om de Amerikaanse belangen overzee
te kunnen beschermen (42 tegen 34 pro
cent) en dat de zittende president vol
gens de geënquêteerden méér dan Rea
gan een man van hoge ethische princi
pes is (43 tegen 25 procent Ook werden
Carter betere contacten met het Con
gres toegedacht 137 tegen 26 procent i en
werd van hem gezegd, dat hij méér be
gaan was met het lot van de gemiddelde
burger dan Reagan (43 tegen 28 pro
cent) Voorwaar een indrukwekkend
lijstje Reagan kon daar slechts twee
'overwinningen' tegenover stellen: de
ondervraagden vonden hem de man.
die met succes een inflatie te lijf kan
gaan (42 procent pro Reagan. 25 pro
cent voor Carter) en waar het gaat om
krachtig optreden en beslissingen ne
men koos 43 procent voor Reagan en
slechts 24 procent voor Carter. Sinds
gisteren is het duidelijk, waarvoor de
Amerikaanse kiezers hebben gekozen.
Wordt Reagan een goed of een slecht
president0 Het is ongetwijfeld
waar. dat de ex-filmster een reputatie
van 'oer-conservatief heeft afgebouwd
en dat hij uitspraken heeft gedaan, die -
als hij ze waar maakt - de wereld aan de
rand van de afgrond kunnen brengen.
Maar de presidentskandidaat Reagan
is Iemand anders dan president Ronald
Reagan. Hoe men ook over de persoon
van Reagan moge denken en hoe men
zijn ideeën ook moge verfoeien, op zijn
minst heeft hij het recht van de mensen.
(Slot zie pagina 4 kolom D
