Sterke prijsstijging benzine en stookolie Kleine winst Carter in debat Cleveland Antillen verwelkomen koningin en prins PZEM bestudeert alternatieve energiebronnen AN WESTEN VERWACHTE GEVOLGEN OORLOG IRAN-IRAK vandaag Opschudding rond dammer Wiersma WEINIG INVLOED OP KEUS KIJKER 223e jaargang no. 256 Donderdag 30 oktober 1980 Meer zon Afnemend buiig en in de loop van de dag gelleidelijk meer zon. Middagtem- peratuur omstreeks 11 graden. Matige, aan de kust eerst nog krachtige noord westenwind. MENSWBXR Goes HANSWEERT - De PZEM gaat zich actief bezighouden met alternatieve energiebronnen. Er worden in dat verband momenteel plannen beke ken om nabij de kernenergiecentra le te Borssele een windmolen te plaatsen. Verder werkt de PZEM aan het plan om, waarschijnlijk in Middelburg, een flatblok uit te rus ten met een warmtepomp. Ook wordt een nota van zo'n 8 jaar gele den, over het opwekken van energie uit getijdenbewegingen, weer uit de kast gehaald en nader bekeken. Daarnaast gaat de PZEM aandacht besteden aan projecten, zoals het py- ramideprojcct bij Souburg, en plan nen om energie te winnen uit zonne warmte. Dat liet adjunct-directeur ir L. G. Sisouw de Zilwa van de PZEM, woensdagmiddag weten bij de opening van het energiecentrum te Hansweert. In een toelichting vertelde hij dat de PZEM tot nu toe altijd negatief moest antwoorden op vragen van ge bruikers. die wilden weten wat het energiebedrijf aan het opwekken van energie uit alternatieve energiebron nen deed. „Het is toch vreemd dat de gebruiker iets yan ons wil weten waar we geen antwoord op kunnen geven. Om die reden willen we dan ook erva ringen gaan opdoen met alternatieve energiebronnen. Het is de bedoeling dat we eerst onderzoek plegen naar die hoek. Zo willen we bijvoorbeeld een ilat uitrusten met een warmte pomp en een andere soortgelijke ge woon laten functioneren zoals dat tot nu toe gebruikelijk was. We kunnen op die manier de verschillen in ener giegebruik van de beide flatblokken nagaan en de voor- en nadelen van de beide systemen bekjjken. Het is ge woon de bedoeling dat we ervaring met die materie opdoen. Ik denk na melijk niet dat het opwekken van energie uit dergelijke bronnen op dit moment goedkoper is. Maar dat wil niet zeggen dat met de stijgende energieprijzen die zaak niet veran dert.. En op dat moment hebben we in ieder geval de ervaring in huis", zei de heer Sisouw de Zilwa. Veranderingen de ogen kan sluiten voor de ontwik kelingen op het gebied van de alter natieve energieopwekking, al gaat dit zeer waarschijnlijk geld kosten. Toch benadrukte hij dat de projec ten die nu nog niet rendabel zijn, in de toekomst wel geld kunnen gaan opleveren. Daarbij betoogde hij dat de PZEM niet alleen wil vasthouden aan kernenergie. .Je kunt best kern energie gebruiken en alternatieve energiebronnen. Het is echt niet zo Hij stelde dat de PZEM niet langer Slot Zie pag. 9 kol. 2) CLEVELAND - President Jimmy Carter (boven) en zijn rivaal Ronald Reagan benadrukten beiden tijdens hun debat van dinsdagnacht met handgebaren hun standpunt. ROTTERDAM (ANP, AP, RTR, AFP) - De prijs van ruwe olie en van olieprodukten is de laatste 'dagen op de vrije markt in Rotterdam sterk aangetrokken. De prijs voor een vat ruwe olie loopt nu naar de veertig dollar, tegen 32 dollar een maand geleden. In kringen van de Rotterdamse 'spotmarkt' worden ook prijsstijgingen geconstateerd voor benzine, gasolie en vooral stookolie. Men verwacht dat het overleg tussen het ministerie van economische zaken en de oliemaatschap pijen zal leiden tot 'forse' prijsaanpassingen per 1 november voor met name benzine en stookolie. De prijsstijgingen van de ruwe olie en •produkter. op de Rotterdamse vrije markt zijn volgens oliekringen te wijten aan een aantal factoren. De voortdu rende oorlog tussen Iran en Irak is daar één van. Verder is er sprake van sei zoeninvloeden en van de sterke stijging van de dollarkoers. fregat Met een plechtigheid op het terrein van de Koninklijke Maatschappij De Schelde ln Vllsslngen heeft de Konink lijke Marine woensdagochtend het standaardfregat 'Banckert' officieel ln gebruik genomen De 'Banckert' ls het vierde fregat in de serie van twaalf die de ongeveer 25 jaar oude onderzee bootjagers zal vervangen. bijspringen De Nederlandse regering zal China bij springen met kredieten op gunstige af- betalingsvoorwaarden en meteen laag rentepercentage Die kredieten zullen evenwel worden gebonden aan projek- ten die al in een fase van uitvoering zijn. China zal Nederland op korte ter mijn een lijstje geven van prioriteiten op het gebied van landbouw, havenen transportvoorzieningen en lichte in dustrie PAGINA 13 kritiek Minister De Geus (defensie) kreeg gis teren in de Tweede Kamer ffinke kri tiek te verduren bij de behandeling van zijn begroting. Zowel de oppositie als zijn eigen CDA zeiden dat defensie in de jaren na 1981 niet zal ontkomen aan verdere bezuinigingen. Het defen siebeleid zal daaraan moeten worden aangepast daglicht In het damwerelcfje. waar men elkaar met behulp van 40 schijven op een 100 ruiten tellend bord een loer pleegt, te draaien, zouden de laatste tijd zaken gebeuren, die amper het daglicht kun nen verdragen. Er is ln het verleden weieens gewag gemaakt van combi nes. die de spelers op belangrijke toer nooien overeenkwamen, maar dat kon nooit hard worden gemaakt. PAGINA 19 geen onzin Ischa Meijer presenteert zaterdag zlln theatershow 'Ischa Meijer als Izzy M waarin hij samen speelt met Marianne Copez. In een gesprekje over dit pro gramma drukt hy de verslaggever op het hart in niets de indruk te wekken dat de produktie een geintje is. of dat het zou behoren tot de categorie 'on zin'. Nieuws uit Zeeland: 2, 4, 5, 7, 8 en 9. Binnen- en buitenland: 3 en 13. Sport: 15. Varia: 17. Kunst: 19. Radio en televisie: 21. Financieel: 23. GRONINGEN - Wereldkampioen dammen Harm Wiersma wordt er van beschuldigd hoofdrolspeler te zijn in een schandaal dat zijn gelijk ke in de damgeschiedcnis niet kent. De Nederlander zou namelijk hebben geprobeerd de uitslag van de damtweckamp tegen de ex-Rus Isar Koeperman tevoren schrifte lijk vast te leggen. Voorts zou Koe perman onder druk een stuk heb ben moeten ondertekenen, waarin stond dat hij afstand zou doen van de wereldtitel wanneer hij de tweekamp winnend zou afsluiten. Voor de ex-Rus was dat aanleiding om zich terug te trekken als tegen stander van Wiersma. De beschuldigingen komen uit de mond van Wim Los. ex-bestuurslid van de Koninklijke Nederlandse Dambond. Volgens Los. in 1974 be geleider van Wiersma tijdens het wereldkampioenschap in Rusland, bestaat er een document waaruit de juistheid van zijn beschuldiging moet blijken. Dat zou op dit mo ment echter ln handen zijn van de Russische minister van sport Ivon- jin Harm Wiersma noemt de uitlatin gen. van zijn vroegere begeleider lachwekkend. Meer over het schan daal op pagina 15. Een voortduren van het conflict tussen Iran en Irak kon tot verdere prijsstijgin gen leiden omdat landen als Japan en Frankrijk, die voor hun ruwe olievoor ziening voor een belangrijk deel van de ze landen afhankelijk waren, ook op de markt zullen komen. Verder worden Iran en Irak binnenkort zelf op die markt verwacht omdat de produktie van ruwe olie en olieprodukten daar als gevolg van de oorlog vrijwel ls stil ko men te liggen. In Rotterdamse marktkringen worden de komende maanden geen leverings problemen verwacht. Ook niet als er sprake zou zijn van een zeer strenge winter in West-Europa. Voorwaarde is echter wel dat de Straat van Hormoez openblijft. Gijzelaars Het Iraanse parlement (madjlis) heeft woensdagmorgen het debat voortgezet over de Amerikaanse gijzelaars zonder tot een oplossing tc komen van dit pro bleem. Volgens verscheidene parle mentariërs wil een deel van de madjlis tot een oplossing komen voor de Ame rikaanse presidentsverkiezingen op 4 november. Een ander deel zou echter willen wach ten tot na deze datum. Vandaag wordt het debat in het openbaar voortgezet. Volgens een bericht op de Zweedse ra dio zal Iran de Amerikaanse gijzelaars voor de verkiezingen van volgende week vrijlaten ln ruil voor wapens. De opperste rechter van Iran, ayatollah Sadegh Khalkah, zou dit in een vraag gesprek met de Zweedse radio gezegd hebben. „We willen dat de gijzelaars voor de Amerikaanse presidentsverkie zingen van aanstaande dinsdag worden vrijgelaten", aldus het citaat. Inmid dels heeft de belofte van president Car ter dat zodra de gijzelaars zijn vrijgela ten Washington de levering van militai re onderdelen aan Iran zal hervatten ge leid tot onduidelijkheid over de positie van de VS in het conflict tussen Iran en Irak. Een woordvoerder van het Witte Huis verklaarde dat de gijzelaarskwes tie een zeer complexe zaak ls en dat de levering van militaire onderdelen de neutrale positie van de VS niet aantast. Maar de woordvoerder zei woensdag geen duidelijkheid te kunnen scheppen in de verschillende wijzen van uitleg die president Carter, vice-president Mon- dale en minister van buitenlandse za ken Muskie gaven aan deze neutrali teit. De strijd in de Iraanse havenstad Chor- ramshahr om de controle van de strate gische brug over de rivier de Karoen, duurde woensdag nog steeds voort. Ook op andere delen van het front werd strijd geleverd tussen Iraakse en Iraan se eenheden. In de Libanese hoofdstad Beiroet werd woensdag vernomen dat ongeveer 1500 jonge Libanezen naar Irak zijn ver trokken om mee te strijden tegen Iran. Zij zouden komen uit kringen rond de Libanese afdeling van de pro-Iraakse Baath-partij. Deze zond eerder een paar houderd sympathisanten naar Bagdad uit solidariteit. Pond weer boven de vijf gulden AMSTERDAM (ANP) - Op de Am sterdamse wisselmarkt is hel Brit se pond voor het eerst sinds de eer ste helft van 1976 gestegen tot bo ven de 5.-. In de vroege middag werd een koers vastgesteld van 5.0030. Het geldt hier de koers voor han delstransacties. Voor particulieren was de koers van het pond vorige week al ver boven de vijf gulden ge stegen. (Van onze correspondent) WASHINGTON - Het belangrijkste evenement van de Amerikaanse ver kiezingscampagne. het debat tussen president Carter cn zijn republikeinse tegenstander Ronald Reagan, heeft vermoedelijk weinig veranderd aan reeds gevestigde opinies van kiezers, noch zal het de grote massa twijfelen de kiesgerechtigden nopen tot een haastige gang naar de stembus op 4 no vember. Waar vrijwel alle commenta toren het erover eens waren, dat beide mannncn een geloofwaardige presta tie hadden geleverd, gaf een meerder heid niettemin de kleine winst aan Carter. In de gespannen atmosfeer rond deze woordenstrijd die voor de uitslag van de verkiezingsstrijd van beslissende be tekenis had kunnen zijn, is het een op merkelijk feit dat geen van de kandida ten grove blunders heeft begaan. Rea gan echter deed een uitspraak die hem door de zwarte stemmers niet in dank zal zijn afgenomen: „Toen ik opgroei de". zei hij. „was dit land zich van geen rassenprobleem bewust". Carter strafte dat beheerst af: „Het kan wel zijn dat de heer Reagan daarvan niets wist. maar de mensen die onder dat rassenpro bleem te lijden hadden, waren zich er des te beter van bewust" Carter en Reagan zijn geen van beiden veel verder gegaan dan de standpunten die zij in verkiezingstoespraken al ui- tentreure hebben herhaald. Reagan deed echter alle moeite om zich te pre senteren als een beminnelijke, oudere (Slot zie pagina 6 kolom 5) (Van onze verslaggeefster) lijkheid v£ WILLEMST AD - De eerste dag van het komt. bezoek dat koningin Beatrix cn prins Claus brengen aan de Antillen stond Ll'ClIlS geheel in het teken van de naderende onafhankelijkheid. Zowel in de toe spraak die koningin Beatrix voor de Staten van de Nederlandse Antillen hield, als in de rede van premier Don Martina was het centrale thema de wens van de Antillen „zelf verant woordelijk te zijn voor de eigen ge meenschap", zoals de Koningin zei. Tussen welkom en afscheid s eilanden ter sprake WILLEMSTAD - Op het bordes van het Gouverneurshuis zwaait het koninklijk paar naar de toegestroomde Antillianen op het plein ervoor. In het midden mevrouw Martina, echtgenote van de minister-president van de Antillen. Koningin Beatrix wees er de Antilliaan se Statenleden op dat „voortvarend heid is geboden, omdat het niet goed is lang in onzekerheid te verkerenmaar zei er steeds bij dat men niet „overijld te werk moet gaan" Don Martina noemde een bevredigende oplossing voor de in terne structuur van de Nederlandse An tillen een absolute voorwaarde voor de onafhankelijkheid. Toen het vliegtuig met aan boord ko ningin en prins en de minister voor An tilliaanse zaken Van der Stee op het vliegveld van Curacao landde, begon een tiendaags bezoek aan dit laatste restje tropisch Nederland dat hier al als historisch wordt gekwalificeerd Het eerste bezoek van Beatrix als vorstin aan de Antillen valt vlak voor de ronde tafelconferentie waarin de onafhanke- Hoewel het vlagvertoon op deze eerste dag op het eiland tot een minimum bleef beperkt, stondert er langs de route van het vliegveld naar Willemstad voor een gewone werkdag tamelijk veel men sen In de hoofdstad van Curacao wachtten op de brug waar Koningin en Prins een korte stop zouden maken vele belangstellenden. Als eerste offlciele daad legden koningin en prins een krans bij het moment, van de gevalle- Het zc De drukte was het grootst voor het gou verneurshuis waar koningin en prins op het balkon verschenen. De Antillen zijn in feite een verzameling van zes zeer verschillende eilanden „Elk eiland is een continent in minia tuur ".zoals premier Don Martina in zijn toespraak zei Koningin Beatrix zei in haar rede, die besloten werd in hel pa- piamentide taal van de benedenwindse eilanden Curacao. Aruba en Bonaire) en in het Engels (de taal van de boven winden Saba. Sint-Maarten en Sint- Eustatiusi dat er ondanks verschillen Slot pagina 6 kolom 41 ret gisteren begonnen be- Lzoek van koningin Bea trix en prins Claus aan de Ne- derlandse Antillen zal zich g|5g wat de sfeer betreft bewegen in een soort niemandsland tussen welkom en naderend afscheid. Welkom aan een nieuwe vorstin, waar schijnlijk het laatste staatshoofd van de eilanden binnen het verband van het Koninkrijk der Nederlanden- En nade rend afscheid omdat het bezoek van het koninklijk paar aan de eilandengroep valt op een moment dat de Antillen be zig zijn zich serieus vertrouwd te maken met de gedachte dat de band met Ne derland doorgesneden moet worden. Afgelopen zomer is de 'koninklijks- werkgroep' onder leiding van oud-pre mier Biesheuvel gereed gekomen met een rapport over de planmatige voorbe reiding van de staatkundige onafhan kelijkheid van de Nederlandse Antillen. Eenstemmigheid van standpunten was er in dat rapport niet te vinden. Neder land wil tussen nu en het moment van het 'afscheid' nog een overgangsperio de van ten hoogste tien jaar. Op de vooral onderling verdeelde Antillen (het hoofdprobleem van de huidige wei nig rooskleurige sociaal-economische en financiële stand van zaken) wil ei genlijk alleen Aruba zich binden aan een termijn- De overige eilanden (zeker de kleine) zien de toekomst in zelfstan digheid met onzekerheid en angst tege moet: ze zijn bang dat de straks verbro ken band die hen met Nederland en te gelijk samenbindt in het Caribisch ge bied aan hun lot overgelaten eilanden zal doen achterblijven. Dat weinig aan lokkelijk perspectief is oorzaak van de gemengde gevoelens op de Antillen over een staatkundige zelfstandigheid, een definitieve dekolonisatie: de wil is er. de durf ontbreekt. In dat politieke en economische span ningsveld wordt het koninklijk be zoek van de komende week omgeven door een met uitbundigheid gecamou fleerde ingehouden kritiek. Tot een jaar of tien geleden was er geen koninklijk gezinder stukje Nederland dan juist de eilanden van de Antillen, Niets kon er de symboolwerking van het huis Oranje naar de kroon steken De nuchtere werkelijkheid in de toch langzamer hand zeer kunstmatige onderlinge ver houdingen tussen Nederland en de An tillen onder de paraplu van het statuut voor het koninkrijk (daterend uit 1954) heeft geleerd dat de dingen die gezegd moeten worden nu (ook tijdens dit be zoek) kunnen worden gezegd. De radi cale minister-president Don Martina, die met zijn kabinet bezig is orde op (financiële en economische) zaken te stellen, gaat de wezenlijke problemen niet uit de weg. Dat is op zich een geluk kige zaak. Nederland heeft met de voor bereiding van de afwikkeling van het allerlaatste onderdeeltje uit het dekolo nisatieproces de kans om harde lering te trekken uit de fouten van het verle den. De ervaringen met Suriname, in november vijf jaar geleden onafhanke lijk geworden, zijn wat dat betreft rich tinggevend. Op de rondetafelconferen tie van Nederland en de Antillen, die zo mogelijk begin volgend jaar aan de uit komsten van de koninkrijkswerkgroep zal worden gewijd, zal Nederland onge twijfeld te maken krijgen met de poli tieke vertaling van de sfeer die het be zoek van koningin Beatrix en prins Claus aan de Antillen in deze dagen om geeft. Een lichtend voorbeeld In Hansweert is gisteren een provin ciale voorlichtingsactie over energie besparing van start gegaan, gericht op de kleinverbruiker en het midden- en kleinbedrijf. 'Zuinig ls zinnig' luidt het motto van de campagne waarin provin ciale en gemeentelijke overheid, ener gieproducenten en instellingen op het terrein van de woningbouw samenwer ken. Na een aantal jaren waarin er een bewustwordingsproces over zuinigheid bij het verbruik van energie op gang is gekomen, is een gerichte actie afge stemd op zinnige en niet ai te ingewik kelde practische toepassingsmogelijk heden te beschouwen als een stuk be leid met handen en voeten. Waardevol in de campagne is ook dat de school jeugd creatief en actief bij de doelstel ling energiebesparing wordt betrok ken. Zeeland is de eerste provincie, waar de zaken zo aan de basis - in de heel huiselijke, dagelijkse praktijk - worden aangepakt. Mogelijk een lich tend voorbeeld. vdM Vier doden bij aanslag Zimbabwe SALISBURY (APA/UPI)— Bijeen aan slag op een rouwstoet van aanhangers van de ZANU-PF-partij van premier Robert Mugaba met vuurwapens en een handgranaat in een zwarte voor stad van Salisbury zijn woensdag vier mensen gedood en 16 gewond geraakt. De aanslag, waarvoor aanhangers van minister Joshua Nkomo van binnen landse zaken verantwoordelijk worden geacht, vergroot de spanning tussen beide grote zwarte partijen ln het land. ZANU-PF en het Patriottische Front, en is het ernstigste politieke incident in het land sinds zes maanden. In Salisbu ry bevestigde het hooggerechtshof woensdag, dat het proces tegen de zwarte minister Edgar Tekere. die een blanke boer zou hebben gedood, toch zal worden geleid door de blanke rech ter John Pittman.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1980 | | pagina 1