PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Andriessen kandidaat
Europese commissie
Poolse rechter grijpt in
COGEMA VERBIEDT ELKE VORM
PUBLICATIE CONTRACT PZEM
Cogéma schokt Zweden
VRIJE VAKBOND IN REP EN ROER
De PZC
hi Dijk van een
krant.
DEN UYL: LIEVER PVDA fER IN BRUSSEL
Amsterdam wil sluiting
kerncentrale Dodewaard
KISSPROOF
MEDIA PUBLICEREN CONTRACT
/ff en toe regen
Eerst veel bewolking en af en toe re
gen. in de middag ook enkele opklarin
gen. Middagtemperaluur omstreeks
11 graden. Matige lot krachtige, langs
de kust eerst nog harde noordwesten
wind.
223e jaargang no. 252
Zaterdag 25 oktober 1980
PZC
(Van ome parlementaire redactie)
DEN HAAG - Het kabinet heeft vrijdag besloten oud-minister van financiën, Frans Andriessen,
kandidaat te stellen als Nederlands lid van de nieuwe Europese Commissie, die per 1 januari
aantreedt. De regering heeft bij de toekomstige voorzitter van de commissie, Gaston Thorn,
aangedrongen op een zware post voor Andriessen. Dit heeft minister-president Van Agt bekendge
maakt tijdens de persconferentie na de ministerraad.
Tijdens het bezoek van Thorn - woens
dag - heeft het kabinet nog drie namen
voorgedragen, waaronder Andriessen
en zdjn opvolger minister Van der Stee.
Volgens Van Agt heeft hij Thorn toen
verkiezing
stevaerflat' te Vlisslngen is volgens het
hoofdstembureau van het waterschap
Walcheren geen aanleiding om de ver
kiezingen van vertegenwoordigers van
de 'kleine vervuilers' ln het bestuur
van het schap opnieuw te laten uitvoe-
PAGINA 3
iran-irak
Iran en Irak spreken elkaar tegen over
de strijd om de Iraanse stad Chorrams-
jahr Irak claimt de verovering van de
stad, maar volgens Iran wordt er nog
steeds fel verzet geboden. Niet-officlele
ooggetuigen zeggen dat er nog wel
wordt gevochten in Chorramsjahr.
maar dat de strijd wel het karakter
heeft van een laatste poging van de
Iraanse troepen om de hopeloze situa
tie van de stad ten goede te doen ke
ren.
stank
De afstand tussen een Intensieve vee
houderij en een eenzame burgerwo
ning moet groter zijn dan die tussen de
veehouderij en andere agrarische be
drijven. Tot deze uitspraak komt de
Kroon op grond van de overweging dat
een burger meststank slechter kan
verdragen dan een boer
bouw
Minister Beelaerts van Blokland van
volkshuisvesting zegt in de Nota
Bouwprognoses 1980-1985 dat de
werkgelegenheid in de bouw in 1980 en
1981 met dertigduizend arbeidsplaat
sen zal teruglopen. Volgens de minis
ter is de situatie op de arbeidsmarkt
van dien aard. dat de werkloosheids
problemen ln de bouw ook na volgend
jaar zullen voortduren Ook in de van
de bouw afhankelijke bedrijfstakken
zal de klap hard aankomen
PAGINA 25
turnen
In de internationale turnwereld zijn de
meningen nog verdeeld over de stich
ting van een turnbond Er is nog geen
overeenstemming over de manier
waarop de overheersing van de Oost-
europese landen in de turnwereld kan
worden doorbroken
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie: 4.
Sport: 23 en 25.
Radio en televisie: 27.
Financiën: 29.
Zaterdagkrant: 15, 16, 17„
19 en 21.
op de hoogte gebracht van de stand van
zaken op dat moment. Het kabinet was
er toen gewoon nog niet geheel uit. In
middels is dus een besluit gevallen.
Thorn en Andriessen zijn telefonisch op
de hoogte gebracht.
De premier wilde zich niet in detail
uitlaten wat hij nu bedoelde met een
„zware post". De verdeling van de pos
ten is immers een zaak van de Commis
sie zelf. Een regering kan alleen een
persoon voordragen, maar geen forme
le claim leggen op een portefeuille.
Daarnaast vindt er in de komende tijd
een ware „herverkaveling" van posten
plaats, mede om plaats te maken voor
een Griekse vertegenwoordiger. Het
wordt daardoor nog moeilijker een
voorkeur uit te spreken, omdat niet ze
ker is wat onder welke portefeuille
komt, aldus de premier.
De nieuwe man van Nederland in Brus
sel moet volgens de premier „multi-in-
zetbaar" zijn en op meerdere posten
passen. Toch blijft Van Agt nog hopen
op de post voor landbouw, één van de
zwaarste die er te vergeven zijn. De
Deense regering heeft wel laten weten
dat de zittende commissaris Gunde-
lach in Brussel zal blijven, maar zij kun
nen evenmin als Nederland één post op
eisen.
Het is bekend dat verschillende grote
landen in de EG erop hebben aange
drongen dat Nederland de post van
landbouw claimt. Het is vrijwel zeker
dat het landbouwbeleid in de komende
jaren een veer zal moeten laten, zoals
minister Braks (landbouw) ook heeft
toegegeven tijdens de behandeling van
zijn begroting, en de grote landen willen
dan graag een Nederlander op die post.
Andriessen heeft weliswaar geen erva
ring met het groene front, maar dat is
volgens de premier niet een erg groot
bezwaar. „Een man met de kwaliteiten
AMSTERDAM (ANP) - De gemeente Amsterdam wil op korte termijn sluiting
van de kerncentrale Dodewaard. Wethouder Wolffensperger zal een daartoe
strekkend voorstel doen in de komende vergadering van de raad van commissa
rissen van de Gemeenschappelijke Kernenergiecentrale Nederland (GKN).
Hij geeft hiermee uitvoering aan een motie, die in april van dit jaar in de gemeente
raad van Amsterdam is aangenomen. Amsterdam is een van de deelnemers in de
GKN. De wethouder zal voorts in de vergadering van de raad van commissarissen
van de NV Samenwerkenden Elektriciteitsproduktiebedrijven (SEP) voorstellen
dat de SEP geen elektriciteit meer koopt die door buitenlandse kerncentrales is
opgewekt. Ook zal hij erop aandringen, dat de SEP haar deelneming in de snelle
kweekreactoren in Kalkar en Creys Malville beëindigd.
van Andriessen hoeft niet alleen op de
posten geplaatst te worden waar hij
actuele kennis nodig heeft". Boven
dien is er een precedent. Ook Gunde-
lach was tenslotte geen landbouwspe-
cialist, aldus Van Agt.
Andriessen reageerde vrijdag voor het
(Slot zie pagina 8 kolom 7)
Specialisten dreigen
met escalatie van
tarievenconflict
UTRECHT (ANP) - „Indien de regering
daartoe aanleiding geeft zal de LSV
een verdere escalatie zeker niet schu
wen."
Het bestuur van de Landelijke Specia
listen Vereniging zegt dit in 'Medisch
Contact' naar aanleiding van de vol
gens de LSV eenzijdig afgekondigde
prijsbeschikking die een forse verla
ging van de specialistentarieven tot
gevolg heeft.
Bij wijze van 'tegenmaatregel' heeft de
LSV al eerder besloten, niet meer mee
te werken aan verschillende regerings
commissies, het verstrekken van me
disch-specialistische gegevens aan der
den te blokkeren en om het gestructu
reerd overleg tussen ziekenhuizen, zie
kenfondsen en medische steven (lande
lijk zowel als plaatselijk) op te schorten,
evenals verschillende activiteiten in
het kader van de sociale verzekeringen.
De LSV heeft ook een kort geding aan
gespannen tegen de staat. Dat dient
maandag in Den Haag.
Het bestuur van de Landelijke Vereni
ging van Artsen m Dienstverband (lad)
deelt in Medisch Contact zijn leden
mee, dat het 'sympathie heeft voor de
oproep van de LSV aan de in dienstver
band werkzame artsen om. voor zover
het dienstverband dit toelaat, hun soli
dariteit te betonen' De manier waarop
het kabinet inhoud geeft aan het begrip
'overleg met artsenorganisatie' belooft
volgens het LAD-bestuur voor de toe
komst weinig goeds
Presidentskandidaat Ronald Reagan staat er wat verlegen bij als hij tijdens
zijn campagne in het Amerikaanse SI. Petersburg kennelijk onverwacht
wordt gezoend door een jonge vrouw.
(Van ome correspondenti
STOCKHOLM - Een in 1977 tussen de Zweedse staat en het Franse consortium
Cogëma over opwerking van gebruikte uraniumstaven blijkt veel meer ver
plichtingen voor Zweden in te houden dan tot nu toe bekend was. Dat blijkt uit
het contract, dat vrijdag door de Zweedse massamedia werd gepubliceerd. Het
contract was geheim.
dige vragen uit het kamp van de tegen
standers van kernenergie
De voorstanders van uitbreiding van de
bestaande zes kerncentrales tot twaalf
hadden in 1977 een contract met Coge-
ma dringend nodig om alle bezwaren
van de tegenstanders de kop te kunnen
indrukken Het resultaat daarvan werd
een contract, waarin werd bepaald dat
het afval zou worden verwerkt en opge
werkt in Frankrijk. Daarmee leek op
het eerste gezicht het afvalprobleem
voor Zweden opgelost.
Nu blijkt dat de Zweedse regering aan
meer Cogèma-wensen en beperkingen
en verplichtingen tegemoet is geko
men dan in 1977 bekend was.
De Zweedse staat verplicht zich in het
contract een gedeelte van de opwer
kingsfabriek voor haar rekening te ne
men als de werkzaamheden daar even
tueel zouden worden gestopt
Cogéma is niet verplicht rekenschap af
te leggen over de in de fabriek geprodu
ceerde hoeveelheid plutonium, dat. gp-
bruikt kan worden voor atoomwapens.
Wat Zweden met het plutonium doet is
niet duidelijk. Hoewel het land de wa
penexport probeert te beperken, blijkt
keer op keer dat een reéle exportbeper
king amper bestaat. Na de publicatie
van het contract komen dan ook de no-
MIDDELBURG - Het Franse bedrijf
Cogéma zal „nimmer met een volledi
ge publicatie instemmen" van het con
tract, dat de opwerkingsfabriek in
Frankrijk met de PZEM heeft gesloten
over de op- en verwerking van radio
actief afval. Dat heeft het bedrijf „dui
delijk te verstaan" gegeven, toen de
PZEM naar aanleiding van vragen in
juni vorig jaar over deze zaak overleg
heeft gevoerd met Cogéma. Gedepu
teerde staten van Zeeland zeggen dat
in antwoord op de schriftelijke vragen,
die de statenleden mevrouw J. Boog-
erd-Quaak (D'66) en B. Groot (pvda) in
september hebben gesteld naar aanlei
ding van de gegevens, over deze zaak
naar buiten gebracht in een tv-uitzen-
ding van .Achter het nieuws'.
Gs zeggen op de vragen onder meer dat
zij bereid zijn op het punt van de open
baarheid „die stappen te ondernemen.
die geen schade aan de PZEM-belangen
kunnen toebrengen". In dit verband re
fereert men aan de overeenstemming,
die minister Van Aardenne met Cogë
ma heeft bereikt over de vertrouwelijke
inzage van het contract aan kamer- en
statenleden. In het contract komen vol
gens gs geen bepalingen voor. die aan
knopingspunten bieden om ..een publi
catie van het contract, zo de staten dat
zouden willen, te rechtvaardigen". Men
wijst erop dat „de woordelijke inhoud"
van het contract .confidentieel' is: „De
ze rtrouweljjkheid geldt, aangezien het
een standaardcontract betreft, niet al
leen voor Cogéma en PZEM maar ook
voor alle aan dit project deelnemende
partijen, wier belangen door openbaar
making van de woordelijke tekst even
eens zouden kunnen worden ge-
(Slot zie pagina 2 kolom 1)
MINSTENS VIER
DODEN IN MEXICO
BIJ AARDBEVING
MEXICO-STAD (AFP/UPI) - Een
krachtige aardbeving in de Mexicaan
se provincie Oaxaca heeft vrijdagmid
dag minstens vier mensen het leven ge
kost. Honderden raakten gewond. De
beving duurde drie minuten en 17 se
conden en had een kracht van 5,5 op de
schaal van Richter.
Ook in de hoofdstad van het land, hon
derden kilometers meer naar het noor
den. werd schade aangericht
Verscheidene gebouwen stortten in,
buisledmgen knapten en vanuit een
groot gebied werd schade gemeld.
WARSCHAU (AP/AFP/UPI/DPA) Lech Walesa, de leider van de
grootste Poolse vrijle vakbond Solidariteit, heeft vrijdag de ge
rechtelijke goedkeuring van de statuten van zijn organisatie
afgewezen. De rechter had in de statuten eenzijdig wijzigingen
aangebracht die volgens Solidariteit in strijd zijn met de afspra
ken die de regering en de Poolse stakers afgelopen zomer hebben
gemaakt.
Walesa kondigde aan dat de bond bij de
hoge raad tegen de beslissing van rech
ter Zdzislaw Koscielnaik in beroep zal
gaan. De op het allerlaatste moment
door de rechtbank aangebrachte wijzi
gingen 'zijn gemaakt tegen onze zin en
zonder onze instemming' zei hij.
Walesa zei dat het bestuur van Solidari
teit zich maandag over de volgende
stap zal beraden. „Ik wil niet uitweiden
over wat wij nu gaan doen. Na dit zijn
wij een beetje nerveus geworden", zei
hij, eraan toevoegend dat 'de volle ver
antwoordelijkheid voor de spanning
betreffende de registratie van Solidari
teit bij de autoriteiten ligt'
De bond verweet de rechtbank 'eenzij
dig en willekeurig' optreden, waaruit
is gebleken dal de rechtbank niet onaf
hankelijk is. De rechtbank houdt zich
niet aan de akkoorden van Gdansk,
waarin hel recht op onafhankelijke
vakbonden en ook het stakingsrecht is
vastgelegd. De rechtbank schrapte de
bepalingen over stakingen in de statu
ten met de overweging dat het sta
kingsrecht eerst wettelijk geregeld
moet worden.
De passage die de rechtbank eenzijdig
heeft ingevoegd luidt:
De vakbond heeft niet de bedoeling de
rol van een politieke partij te vervullen.
Zij staat achter het principe van de ge
meenschappelijke eigendom van de
produktiemiddelen, die de basis is van
de socialistische maatschappelijke or
de in Polen. Terwijl ze erkent dat de
partij de leidende rol in de staat uitoe
fent en terwijl zij het bestaande sys
teem van internationale bondgenoot
schappen niet ter discussie stelt, streeft
ze ernaar de werkers adequate midde
len te verschaffen voor het waarborgen
van zeggenschap, meningsuiting en be
langenbehartiging.
Aanhangers van de vrije Poolse vakbond Solidariteit voor de rechtzaal.
Rechtbank
en vakbond
fTN e communis tische macht-
J—'hebbers in Polen kronke
len zich in allerlei bochten om
de binnenlandse problemen
het hoofd te bieden en tegelij
kertijd de overige leden van
het Warchaupact zo goed en zo kwaad
als dat gaat te vriend te houden. Dat is
een bijna onmogelijke opgave, want de
buurlanden Sowjet-Unie. Oost-Duits-
land en Tsjechoslowakije volgen de ge
beurtenissen in Polen op de voet. elke
in hun ogen verkeerde stap van de rege-
ring-Kania kan aanleiding geven tot
ernstige kritiek, in het uiterste geval
zelfs tot daadwerkelijke bemoeienis.
Zich sterk bewust van het feit, dat de
militante buren over hun schouder
meekijken, maar zich evenzeer bewust,
dat zij tegenover acht miljoen in onaf
hankelijke vakbonden georganiseerde
arbeiders staan, proberen de huidige
Poolse leiders de kool en de geit te spa
ren. Een fraai voorbeeld vormde giste
ren de rechtbankzitting, waarin werd
beslist over de registratie van de nieu
we overkoepelende vakbondscentrale.
In de weken voorafgaande aan de
rechtszitting had de Poolse partijleider
Kania vergeefs getracht de vakbonds
unie van ex-stakingsleider Lech Walesa
één specifieke eis op te leggen: het op
nemen van een clausule in de vak
bondsstatuten. waarin de leidingge
vende en blijvende rol van de commu
nistische partij werd erkend. Neen, zei
den Walesa en de zijnen, dat doen we
met. Het staat allemaal in de grondwet
van 1966 en in onze statuten is vastge
legd, dat wij de grondwet eerbiedigen.
Volstrekt overbodig dus zo'n clausule,
hielden de vakbondsmensen vol De ge
dachte. dat een uitspraak van de dis
trictsrechtbank van Warchau duide
lijkheid zou brengen - ja of nee tegen
registratie - bleek gisteren niet op te
gaan. Weliswaar stemde de rechtbank
in met registratie van de nieuwe vak
bondscentrale - wat in feite een erken
ning inhoudt als volwaardig gespreks-
en onderhandelingspartner - maar te
gelijkertijd bracht de rechter eigenhan
dig een wijziging aan in de statuten. En
wat hield deze wijziging dan wel in' In
derdaad: de vakbond erkent de leiden
de rol van de communistische partij.
En passant werden nog de stakingsbe
palingen gewijzigd. Niet ten gunste van
de arbeiders.
De gebeurtenissen in Polen hebben
tot scherpe reacties geleid in een
aantal landen van het Warchaupact. De
angst, dat het Poolse virus vat zal krij
gen op de arbeiders in de Sowjet-Unie,
in Oost-Duitsland en in Tsjechoslowa
kije heeft met name de regeringen van
de laatste twee landen overtuigd van de
noodzaak in te grijpen. Moskou stelt
zich iets voorzichtiger op. maar als
hoedster van de marxistisch-leninisti-
sche erfenis kan de Sowjet-Unie niet on
verschillig blijven voor de liberalise
ringstendensen in Polen. Elk Warchau-
pact-land kan de andere vragen te in
terveniëren als het van oordeel is. dat
de toestand in een lidstaat gevaar ople
vert voor de eigen binnenlandse veilig
heid. Wie de afgelopen weken de harde,
onverzoenlijke taal van bijvoorbeeld de
Oostduitse partijleider Honecker heeft
gehoord, heeft weinig fantasie nodig
hem als wegberijder te zien van een
strafexpeditie tegen de Polen. Méér dan
wie ook is de Poolse regering zich be
wust van de niet aflatende druk van de
buurlanden. Zij wil iedere provocatie
ten opzichte van hen vermijden, maar
de Poolse arbeiders, verenigd in de vrije
en onafhankelijke vakbonden - een uni
cum voor een communistisch gere
geerd land - hebben daar voorlopig
geen boodschap aan. Zij worden te zeer
in beslag genomen door de eigen pro
blemen om oog te hebben voor de moei
lijkheden, waarin hun regering is ko
men te verkeren. Dit is het dramatische
van de Poolse crisis: de vernieuwde re
gering, onder leiding van de gematigde
Kania. heeft de bereidheid om ten dele
tegemoet te komen aan de gerechtvaar
digde verlangens van miljoenen
werkers, maar iedere concessie wordt
door de leiders van de 'broedervolke
ren' van het Warchaupact als verraad
opgevat. In die dualistische positie ge
beuren zaken, zoals gisteren in de recht
bank van Warchau met de ene hand
geven en met de andere weer wat terug
nemen. Allemaal hoogst onbevredi
gend.
Binnen de nieuwe vakbonden mani
festeren zich haviken en duiven.
Tot de laatsten rekent zich Lech Walesa
de ex-stakingsleider, die twee maanden
geleden zoveel furore maakte in
Gdansk. Walesa kent de beperkingen,
die het leven in een communistisch ge
regeerd land nu eenmaal met zich mee
brengt. Dat bepaalt in tal van opzich
ten zijn houding tegenover het regime,
hoewel hij zich nooit en op geen enkele
wijze met dit regime vereenzelvigt. Als
belangrijkste vakbondsleider zal Wale
sa er op toe moeten zien. dat de dreigen
de botsing tussen regering en arbeiders
wordt afgewend Elke uitdaging van de
regering betekent tevens een provoca
tie aan het adres van Moskou. Berlijn
en Praag Het laatste wat de Polen kun
nen gebruiken is gewapende interven
tie van het Warchaupact Dat levert al
leen maar verliezers op
Dim
De milieu-organisatie Greenpeace
heef! vrijdag in Wellington bekendge
maakt dat Frankrijk volgende week
een reeks 'nieuwe en gevaarlijke' kern
proeven op lie Atoll Mururoa houdt.
Greenpeace heeft ook vorige reeksen
voorspeld.
