molukkers 'teveel een optelsom REGERINGEN SPELEN SPELLETJE elke partij brengt nu eenmaal tradities mee PZC/zaterdagkrant Een misverstand noemt de kuis arts F. L. J. Tutuhaienewa. uit het Friese Buren liet. in een exclusief gesprek met deze krant dat hij op het laatste congres van de Zuid- molulcse beweging Badan Persa- tuan is aangewezen als opvolger van ir. J. A. Manusama. .De heer Manusama is president-voor-het- leven van de RMS-regering in bal lingschap. V/el kom ik als oudste lid van zijn staf na zijn dood in aanmerking om leiding te geven aan het kiezen van een nieuwe president. Of ik dan de nieuwe president word, is echter nog de vraag", aldus de eerste man in het kabinet van ir Manusama. In het vraaggesprek zegt hij har de aanwijzingen te hebben dat de Nederlandse en Indonesische re gering een spelletje spelen om de Zuidmolukkers massaal te bewe gen zich in Indonesië te vestigen. De oriëntatiereizen van de Zuid molukkers naar Indonesië noemt de heer Tutuhaienewa in dat ver band „pure tndoctrinatiereizen" Ik heb aanwijzingen dat zowel de Nederlandse als de Indonesische regering een spelletje spelen met de Zuid- molukse bevolking in ons land. Een spelletje dat zich kenmerkt door een eensgezin de gedachtengang van beide naties om ons massaal uit Ne derland naar Indonesië te la ten verhuizen- In het voorma lige Nederlands-Indiê heeft de Nederlandse overheid 350 jaar lang gebruik gemaakt van de werklust, de mankracht, de lef en de grote mond van de Zuid molukkers. Nu hebben zowel Nederland als Indonesië ge lijksoortige belangen bij ons volk. Als we niet oppassen zit ten we via sociale maatrege len in zo'n enorme wurggroep dat we het hele RMS-ideaal (een Republiek van Vrije Zuid-Molukken) wel kunnen vergeten" Dokter Tutuhatenewa roept het haast uit dat de Zuidmolukkers in ons land er voor moeten waken dat ze zich door de overheid zand in de ogen laten strooien. Hij is ervan overtuigd dat de Nederlandse en Indonesische regering de Zuidmolukkers gevoelig maakt voor een definitief vertrek uit Neder land om vervolgens in Indonesië te worden ingezet als werkers aan de eco nomische opbouw van dit eilanden rijk. ..Er is daar een schreeuwende behoefte aan werklustige mannen met een wes terse scholing en vakopleiding. Men denkt hierbij het eerst en bovenal aan Zuidmolukkers. De Indonesische re gering kan ons heel goed gebruiken en in het kader van onder andere de ont wikkelingssamenwerking komt het de Nederlandse overheid eveneens goed uit. Beide landen verpakken dit alle maal onder het mom van spijtoptan ten. maar we moeten tijdig inzien dat dit een vals etiket is", aldus de heer Tutuhatenewa plank voor kop Zijn waarschuwing aan de Zuidmo lukse gemeenschap in ons land nader toelichtend merkt hij op. dat het hem is opgevallen dat de zogeheten oriën tatiereizen van Zuidmolukkers naar Indonesië zonder inspraak van of overleg met de Zuidmolukse gemeen schap worden georganiseerd door een eendrachtig samenwerkende Neder landse en Indonesische overheid. „Het is wel gebleken dat deze oriënta tiereizen veel beter kunnen worden aangeduid roet indoctrinatiereizen. Zonder een bepaald doel of ingelegd plan doen Zuidmolukkers hieraan mee en dat vind ik verkeerd. Je ziet deze reizigers dan ook terugkeren met een - laat ik het zo maar noemen - plank voor de kop. Ze zijn volkomen beinvloed door de Indonesische auto riteiten; de realiteitszin is ver weg. Oriëntatiereizen op zich keur ik niet af, maar bij de organisatie ervan moeten dan wel Zuidmolukkers worden be trokken. Zeker, het ls daar geweldig. Als toerist, met Nederlandse guldens op zak... Als Je daar echter je bordje rijst bij elkaar moet scharrelen - zo dat al lukt - wordt het echter anders". De heer Tutuhatenewa zegt doodsbe nauwd te zijn dat de leden van de Zuid molukse gemeenschap in ons land met ..open ogen in de val lopen die de rege ringen van Nederland en Indonesië met grote behoedzaamheid hebben gezet". Volgens hem ls de kans groot dat de Nederlandse overheid de Zuidmoluk kers aanbiedt naar Ambon terug te ke ren met behoud van rechten en sociale verworvenheden. „Nederland heeft daar financieel voordeel van. want het is zeker dat bijvoorbeeld de uitkerin gen lager zullen zijn omdat ze ln de valuta van Indonesië zullen worden uitgekeerd. Andere voordelen voor Ne derland zijn het beschikbaar komen van woonruimte en arbeidsplaatsen. Dat met de komst van Zuidmolukkers uit Nederland een groot deel van de Indonesische bevolking als gevolg van een dan optredende sterke inflatie nog piet swanenburg verder het dal inzakt zal wel nooit wor den verteld door de regeringen van Ne derland en Indonesië.. aldus de heer Tutuhatenewa. Hij doet ln dit verband een klemmend beroep op de oudere leden van de Zuidmolukse gemeenschap om het ge zonde verstand te gebruiken en te den ken aan de toekomst van hun kinde ren die zich hier in Nederland willen ontplooien. „Die gelegenheid mag je de jongere mensen niet ontnemen", zegt hij nadrukkelijk. onderwijs Een ander gevaar voor de Zuidmoluk se bevolking in Nederland dreigt naar zijn mening te ontstaan met de invoe ring van het bi-culturele onderwijs. „Omdat er maar weinig Znidmolukse onderwijzers zijn die bevoegdheid hebben dit onderwijs op de scholen te geven aan Zuidmolukse jongeren is de kans groot dat het Maleis straks gegeven wordt door onderwijzers uit Indonesië ofwel door vriendjes van Soeharto...! Op grond van het feit dat er vrijheid van onderwijs bestaai in Nederland moeten Zuidmolukkers het recht hebben om zelf uit te maken wie hun kinderen onderwijst". Op het onlangs gehouden (besloten) congres van de Badan Persatuan ln Moordrecht is, zo zegt de heer Tutuha tenewa, als groot bezwaar naar voren gekomen dat de Zuidmolukkers in we zen geen enkele werkelijke inbreng hebben ln het maatschappelijke be stel. Een en ander vloeit volgens hem voort uit de omstandigheid dat minis ter Wiegel op het gebied van de in spraak een nauwgezet decentralisatie beleid voert waardoor rechtstreeks contact op het hoogste niveau onmo gelijk wordt gemaakt. F. L. J. Tutuhatenewa le coalitiepartner getoond. Voor zo'n manier van samenwerking, ook met andere partijen, teken ik". ..Het is geen CDA-kabinet. maar een coalitiekabinet. Daarom moet de CDA-tractie ook schoten voor de boeg geven. Zij is ingehuurd om te kijken of het program wordt verwezenlijkt In die opzet stond ik als partijvoorzitter dikwijls aan de kant van de fractie. Van Agt stond er voor zijn kabinet. Die moet ook de wensen van de WD hono reren". Jk geloof dat de linkervleugel van het CDA niet voldoende begrip heeft voor die noodzaak. Als Van Agt voorzitter zou zijn van een kabinet met de PvdA, dat was die kritiek er niet Het gaat. in wezen niet tegen Van Agt. maar tegen de huidige coalituie. Maar ja. dat wis ten we nu eenmaal van tevoren", - Zijn niet veel meningsverschillen binnen het CDA met. de mantel der lief de bedekt omdat de lie oktober ge haald moest, worden? „Nee. en dat kan lk bewijzen. Denk maar aan de nacht van het olieboycot debat Als ik zeker was geweest, dat men alles na zou laten vanwege die 1 le oktober, dan had lk die nacht rustiger geslapen- Maar lk beb met een radio aan mijn oor zitten luisteren. In bed Het kabinet ls daar door het oog door de naald gekropen. Men denkt volgens mij nu; het CDA gaat door. dat kan zelfs niet meer door een tussentijdse kabinetscrisis worden terugge draaid". - Het CDA is geen vergrote KVP^ „Geen sprake van. Dat, houd ik altijd tegen. Ik tart iemand om met ook maar één bewijs daarvoor te komen. Of moet, het nou altijd weer zijn omdat, meneer Van Agt. minister-president is? We waren het er toch over eens dat, hij de meest geschikte was? En als me neer Aantjes niet uit de Kamer ver dwenen was, dan was er nu een fractie leider uit de AR geweest, We krijgen nu een voorzitter uit de AR. Wat dat betreft is het Roomse gevaar wat te ruggedrongen. Ik heb me er ook altijd fel tegen verzet dat, men over „die drie KVP'ers" praat, ik bedoel dus Van Agt, Lubbers en mijzelf'. - Is dit CDA het CDA zoals dat u 13 jaar geleden voor ogen stond? „Het CDA is niet in alle opzichten ge worden wat, ik ervan verwacht had. Drie punten; ik vind dat het te lang ]j ZATERDAG 11 OKTOBER 1980 CDA geduurd heeft, we hebben veel te veel tijd besteed aan de grondslagdiscussie en de organisatie, het politieke profiel beeft te weinig aandacht gekregen. En lk vind het Jammer dat het CDA nog te veel overkomt als een optelsom van AR. CHU-en K VP. Vanaf het begin heb ik gewild dat er iets nieuws uit zou ko men. Maar de krachten die willen voortbouwen op bet verleden en van daaruit, lijnen willen trekken naar de toekomst, zijn dikwijls sterker. Elke partij brengt nu eenmaal zijn eigen tradities mee". - Was dat verlangen destijds dan een illusie? „Als-je het wilt, is het geen sprookje, zeg ik met. Herzl. Maar ze wilden niet Ik stond zelf veel losser tegenover de oude partijverbanden. Ik kan makke- lijker afscheid nemen van iets dat ge groeid is. Als je iets nieuws gaat begin nen moet je niet meer omkijken. Ik vind nou net datje blij moet zijn datje samen iets nieuws bouwt Het is daar om symptomatisch dat er op het, CDA- congres geen muziek, geen zang ls". goudzwaard - Er hangt, het nieuwe CDA nu al een afsplitsing boven het hoofd van de rond prof. Goudzwaard verzamelde mensen. Kan het CDA dat aan? „Ik beb tegen Goudzwaard gezegd: Je kan nu wel met een nieuwe part,ij be ginnen. maar wat maak je er nou mee klaar? Kijk nou eens naar de geschie denis. We hebben in Nederland al ja renlang afsplitsingen gehad van de zo genaamde confessionele partijen, vóór de oorlog had je Veraart, de Michael6- beweging, de groep van Arts, de Chris- ten-Democratischie Unie van Van Hout, de SGP. later het GPV. de groep var) Welter, Klaas Beuker, de RPV, de PPR. de EPV. Zeer achtenswaardige mensen allemaal, maar als Je ziet wat zij hebben klaargestoomd, dan ls dat toch geen effectief invloed uitoefenen op het beleid". ..Binnen een grote partij kan je veel meer klaarspelen Ik heb de stellige overtuiging dat een groep als Niet Bij Brood Alleen meer zou bereiken bin nen het CDA, want dan wordt er reke ning met ze gehouden, je blijft ln ge sprek. Dat is "beter dan een afgesloten groepte ln de Tweede Kamer, met twee zetels. Dan doe Je twee verkiezingen mee en is het afgelopen Ik vind het tactisch gezien een onverstandige weg". „Maar dan zeggen zij: ja. die Steen kamp heeft er belang bij. Dus ik weet dat, ze toch niet naar me luisteren. Maar kijk nu eens naar de PPR, wat is daar nou nog van over". - Kunt u zich de ideologische argu menten van Goudzwaard indenken? Jk ken Bob Goudzwaard heel goed Ik weet wat bij hem het zwaarst speelt. Dat is de kernbewapening. Sociaal- economisch zi,jn we het-eens, daar is hit misschien op sommige punten nog wel conservatiever dan lk. Maar die kern bewapening zit hem hoog". compromisloos „Kijk, ik heb zelf nogal moeite met de abortusproblematiek. Stel nou voor dat ik tegen het CDA zou zeggen: nu moet je goed luisteren, ik ben het echt niet eens met die abort us van jullie, ik ga de partij uit. Ik ga weg en sticht een eigen partij. Dat kan toch niet. Je kan toch niet op een bepaald punt, hoe be langrijk ook, zeggen: laat de partij maar zitten. Er zijn toch zoveel ande re punten. Je blijft de partij trouw. Maar hij is zo gegrepen door die kern wapens. dat dat helemaal bepalend is geworden voor zijn politieke keuze". - Compromisloos? „Ja, al wil lk hem dat met verwyten- Maar hij vindt echt dat er geen com promissen gesloten mogen worden- Hij zegt dat we recht op de ondergang afstevenen en dat we daar iets aan moeten doen. Maar als je kijkt hoe het CDA nu oordeelt over de NAVO en de kernwbewapening. dat, is gewoon on vergelijkbaar met driejaar geleden. Ik zeg niet dat dat alleen maar aan Goud zwaard en de AR-lijn te danken is, maar zij hebben zeker invloed gehad. Je kunt die dingen nu eenmaal niet zo snel omkrijgen. En als je ziet, hoe ook ten aanzien van de NAVO sommige dingen gerelativeerd worden, dan zeg ik: ze zijn toch niet helemaal zonder Invloed geweest. Maar op het ogenblik dat je de partij uitgaat heb je je in vloed. HIJ kiest de verkeerde weg". - Maar hij kiest toch ook op tal van andere terreinen een andere weg? „Ze hebben nu een manifest met een aantal andere punten ook. ja. Zij zou den liever een samenwerking hebben met de Partij van de Arbeid. Ja. maar breek me de mond niet, open, daar zijn we in '77 toch zeven maanden mee be zig geweest!" ,Jk vind datje het die laatste maanden nu maar zijn natuurlijke gang moet la ten gaan. Wij hebben een volstrekt open situatie bij de verkiezingen op 26 mei 1981. Ook als. ik zeg nadrukkelijk „als" want hij is het nog niet, ook als de heer Van Agt lijsttrekker wordt", grondslag Een zaak die Steenkamp. zoals hij zelf zegt, „danig beeft aangepakt" is de zo genaamde „grondslagdiscussie" bin nen het CDA geweest. Over de vraag ln hoeverre een CDA'er aanspreek baar Is op het evangelie- Vooral voor de ARP'ers was en is dat een zwaar punt, „Aan die discussie heb lk een grote tol betaald. Het is een van mijn twee grootste teleurstellingen. De eerste was toen ln het voorjaar van 1975 de AR opnieuw begon met de grondslag kwestie. We hadden de nota van de Contactraad gehad, waarin wij een goede formulering hadden gevonden. „De partij moet een antwoord geven op de oproep van het Evangelie". Maar toen begon het lieve leven opnieuw. Ik wil ronduit zeggen dat ik daar nooit meer los van gekomen ben. Iedereen weet dat ik een grote sympathie voor de AR heb, maar bij alles wat ze deden dacht Ik van toen af terug aan de ver rassing van 1975. daar komen ze weer, ze hebben weer wat" „De tweede teleurstelling was dat de CHU met meedeed aan het kabinetr Den Uyl. Nee, zelfs een oppositie ging voeren waarvan openliik gezegd werd dat die harder was dan die van de WD, Ik vroeg mij af hoe dat bij elkaar te krijgen. Het is gelukt Maar daarbij heeft vooral de vroegere Unievoorzit ter Van Verschuer een voor het CDA onbetaalbare rol gespeeld" - U heeft zich in die grondslagdiscus sie steeds afgezet tegen liet monopoli seren van het evangelie? JaJe mag mensen niet voor het ron t- genapparaat zetten om hun evangeli sche bewogenheid te melen. Ik vind dat wij aan die discussie te veel tijd hebben besteed. Dat was met verstan dig. het gaat Immers om het politieke beleid. De politieke discussie heeft te weinig aandacht gekregen" - Zijn CDA'ers wel voldoende ver draagzaam tegenover mensen met een afwijkende mening? Men verkettert el kaar nog al gauw? „Dat is fout. Ik vind dat je meer van elkaar moet accepteren, anders houd je het nooit uit met mensen uit ver schillende levensgroepen. Het is onbe grijpelijk dat die christenen dat niet van mekaar leren, he? Prof. Plet Steenkamp H' et kabinetsbeleid mag een rol spelen, maar het is niet de inzet van de verkiezingen. Dat kan niet! Van Agt wéét dat ook, en ook dat de situatie met de PvdA volstrekt open is. Dat is voor mij glashelder. Dat punt heb ik voldoende uitgesproken met de heer Van Agt, want die zaak wilde ik toch voor mezelf geregeld hebben voordat ik wegging". •Ret 28e Interview van de laatste we ken", zegt hij- Een gesprek over de vreugdes en teleurstellingen van 13 Jaar strijden voor een ideaal. Over een CDA waarvan hij zeker niet op het ge makkelijkste moment afscheid neemt. Een dreigende afscheiding aan de lin kerzijde, een smalle regeerbasis. Jk vind dat er volgend Jaar ln elk ge val een meerderheidskabinet moet ko men. Die 77 zetels zijn te weinig. In deze maatschappelijke, en sociaaJ- economisch ernstige ontwikkeling is het bijna onmogelijk om met een zo kleine meerderheid een plan te ont wikkelen voor een aantal jaren. Een kabinet van CDA en WD alleen kan hljna niet. meer. Ook de leidende men sen ln de WD praten al openlijk over samenwerking van CDA, WD en D'66. Zl) zien zelf kennelijk ook in dat er geen coalitie van 90 zetels uitrolt". „Ik vind dat dit kabinet het eigenlijk lang zo slecht niet heeft gedaan als naar buiten wordt voorgewend. Ik had nooit gedacht dat ze de vier Jaar zou den halen. Ik vind dat al een hele pres tatie, En lk geloof ook dat dat te dan ken ls aan de stuurmanskunst van Van Agt zelf..,". - ...en aan de soepele knieën van de VVD? „De WD heeft naar mijn mening nog al wat concessies gedaan. Daarvoor had ln het CDA meer begrip moeten worden opgebracht. Het CDA, dat al tijd klaagde dat het door Den Uyl in het vorige kabinet werd onderdrukt, raag dat de WD niet aandoen. Watje een ander verwijt moet Je zelf niet doen. De WD heeft zich een heel loya- ,Jk kan me wel voorstellen dat dat bij 1 de PvdA moeilijk ligt, omdat zij uib- gaan van het verkeerde uitgangspunt,. Dat een partij kan breken met een coa- j lltlepartner voordat ze tot een nieuwe opstelling komen. Vergeet niet dat an derhalf jaar geleden Den Uyl en Max van den Berg zelden; wij willen in mei 1981 alleen met het CDA regeren als ze I vóór die tijd breken met de WD. Maar j dat is uit-ge-slo-ten. Het kan natuur lijk wel gebeuren, maar als uitgangs- punt is het on-aan-vaard-baar! De re gering zit hier vier jaar en Den Haag is geen duiventil. Na vier jaar wordt dc zaak opnieuw bekeken en zijn wij zo vrij als een vogeltje in de lucht". - Dat noemen zij juist een duiventil. „Dan hebben zij dat verkeerd begre pen- Er bestaan in Nederland nu een- j maal geen blijvende coalities, iedere i vier jaar gaat. men een verbond voor 4 jaar aan. Sinds 1917 heeft maar één i kabinet de volle rit uitgezeten. Ik vind dat een aanklacht tegen de parlemen taire democratie". Jk heb altijd heel duidelijk gekozen voor samenwerking van CDA en PvdA, maar niet tot elke prijs. Voor keur heeft ook zijn grenzen. Ik ben er van overtuigd dat de PvdA dit ook gaat inzien. Anders zullen ze zich op nieuw buiten spel plaatsen. En gek zijn ze daar niet. Na de grote stommiteiten van 1977, zullen zij zich wel drie, vier maal bedenken voordat ze diezelfde weg op gaan. Ook bij hen zal het ver stand zegevieren". - Het nieuwe realisme, he? „O, jazeker, dat spreekt me erg aan". te weinig Prof. Piet Steenkamp, krap een week voordat „zijn*' CDA er nu eindelijk komt. Een gesprek in een Elndhoven- se hotel-lounge, want hij houdt zijn werk (hoogleraar aan de TH) en zijn liefde (het CDA) nadrukkelijk ge scheiden.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1980 | | pagina 23