PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Irak en Iran bestoken
Ikaars luchthavens
Omkoopaffaire in Rijnmond
KVP-bestuur veroordeelt
houding kamerlid Dijkman
HEEN OFFICIËLE OORLOGSVERKLARING
BRANDBRIEF GS OVER
FUSIE ZIEKENHUIZEN
ONKRUIT OP
DE TOREN
Kernkop van Titan geborgen
TONNEN STEEKPENNINGEN IN BOUW
vandaag
STEMMING IN BO YCOT-DEÊA T
jonnlge perioden
Inde ochtend hier en daar mistbanken
loarna droog meer met zonnige perio-
in Middag te mperatuur ongeveer 19
paden. Matige loind ujil Zuid tot zuid-
stsi.
iaar9an9 no- 224
nsdag 23 september 1980
tamse bv sinds 1881
UW VERWARMINGSINSTALLATEUR
Postbus 154 - 4400 AD Goes - Telefoon 01106-1740
PR
(Van onze redactie buitenland
IAGDAD/TEHERAN/DEN HAAG - Irak en Iran hebben maandag de gevechtshandelingen aan de
jatt-al-Arab grensrivier uitgebreid met luchtaanvallen op vliegvelden en militaire installaties,
r&ilraakse Mig-straaljagers hebben onder meer de internationale luchthaven van Teheran, Mehra-
ad, bestookt en later op de dag zou ook Iran luchthavens in Irak hebben aangevallen,
rijk 5 Bagdad en Teheran is nog altijd luchtruim is voor burgerluchtvaart ge-
Sfl officiële oorlogsverklaring verno- sloten,
tc 'kii tn, maar de verliezen aan beide zUden
jden hoog zijn. Ook de oliehavens
adan in Iran en Basra in Irak zouden
Uder vuur liggen. Verbindingen met
ade landen zijn verbroken en het
IN IRAN EN IRAK
NOG KLEINE 300
NEDERLANDERS
BEN HAAG (ANP) - Er verbljven
nog een kleine driehonderd Neder
landers in Irak en Iran. Dit heeft
ten woordvoerder van het Neder
landse ministerie van buitenlandse
taken maandag desgevraagd mee
gedeeld.
Inlran zitten nog 71 Nederlanders.
De meesten in de hoofdstad Tehe
ran en de rest in het zuiden van het
land bij bouwprojecten waaraan
Merlandse bedrijven meetver-
ken. Er zijn geen Nederlanders in
ie grensgebieden met Irak. In dat
laatste land verblijven 201 Neder
landers: 190 in de hoofdstad Bag-
iad, de anderen verspreid in de
provincie.
Vanaf het vliegveld Mehrabad bij Tehe
ran stegen maandagmiddag grote rook
wolken op en bevestigden westerse di
plomaten in de Iraanse hoofdstad dat
vijf of zes Iraakse straaljagers militaire
doelen bij het vliegveld hadden be
stookt, Later in de avond zou er op
nieuw ëen aanval zijn gedaan op steun
punten van de Iraanse luchtmacht. In
Teheran geldt een totale verduistering
om burgerslachtoffers te voorkomen.
De Iraanse leider Khomeiny heeft de
bevolking opgeroepen kalm te blijven
en beloofd later met bewijzen te komen
dat het hier een samenzwering tussen
de Verenigde Staten en Irak betreft.
Doden
Volgens Iraakse opgaven zijn maan
dag nog zeker zes andere vliegvelden
in Iran bestookt en volgens de radio is
er nu sprake van een volledige oorlogs
situatie tussen de beide landen. Vanuit
Turkije werd eerder op de dag bericht
dat Irak officieel de oorlog had ver
klaard, maar vanuit Bagdad en Tehe
ran werd dit niet bevestigd. De Iraanse
president Bani-Sadr, die het opperbe
vel over de strijdkrachten heeft over
genomen, beweert echter dat er aan
Iraakse kant al 244 doden zijn gevallen
Zeeumch- Vlaanderen
MIDDELBURG - Het dagelijks bestuur van de provincie heeft de drie ziekenhuis
besturen in Zeeuwsch-VIaanderen (Hulst, Oostburg, Terneuzen/SIuiskll) met de
meeste klem gevraagd ernst te maken met samenwerking. In een Tjrandbrief
aan de ziekenhuisbesturen wijst het college van gedeputeerde staten erop dat
uitblijven van de vorming van een ziekenhuisgroep op korte termijn (dat wil
zeggen: één ziekenhuis op drie plaatsen), betekent dat de kleine ziekenhuizen in
Hulst en Oostburg zullen worden opgedoekt
staatssecretaris mr E. Veder-Smit van
en 11 Mig-straaljagers, zes helikopters
en 21 tanks buiten gevecht zijn gesteld.
Het Iraakse oppercommando heeft
maandag besloten alle Iraanse militai
re bases te vernietigen om tegenaanval
len te voorkomen. Voor Bani-Sadr aan
leiding om de Iraakse president Sad
dam Hoessein te vergelijken met de
toenmalige Israëlische opperbevelheb
ber Mosje Dayan, toen deze ln 1967
eerst de vliegvelden van zijn tegenstan
ders onklaar maakte om vergelding te
voorkomen. Aan Iraanse zijde meldde
men het verlies van drie vliegtuigen,
een helikopter, elf tanks en drie oorlogs
bodems.
De Iraakse luchtaanvallen op doelen
ver ln Iran en dergelijke tegenmaatre
gelen van Iraanse zijde zijn tot dusver
de ernstigste escalatie van de al drie
weken voortdurende schermutselingen
aan de Shatt-al-Arab rivier, die het
zuidelijke deel van de grens tussen de
beide landen markeert. Via deze rivier,
die ontstaat door het samenlopen van
de Eufraat en de Tigris, vindt de belang
rijkste doorvoer van Iraanse en Iraakse
olie plaats. Aan beide zijden van de ri
vier liggen ook grote olieraffinaderijen,
waaronder die van Abadan de grootste
ter wereld zijn. De vijandelijkheden es
caleerden vorige week. toen Irak eenzlj-
dighetinl975 gesloten akkoord over de
eeuwenoude grenskwestie opzegde
Sindsdien heeft Iran een grootscheepse
mobilisatie aangekondigd.
Goudprijs
Ook buiten het gebied maakt men zich
grote zorgen om de gevechten rond het
gevoelige oiiegebied. In New York
(Slot zie pag. 8 kol. 4)
NIJMEGEN - Een actie van de an
ti-militaristische groep Onkruit is
maandagmiddag om vxjf uur vrij
wel zonder kleerscheuren afgelo
pen. De zeven bezetters, die zich
vanaf tien uur 's ochtends op de
Stevenstoren ln hel centrum van
Nijmegen verschanst hadden, kon
den het gebouw ongestoord verla
ten. Een groep van ongeveer veer
tig sympathisanten begroette hen
uitbundig, terwijl de politie op een
afstandje toekeek. Anderen, die
duidelijk wat minder gelukkig wa
ren met de bezettingsactie, staken
hun boosheid echter niet onder
stoelen of banken.
Rond half elf 's morgens heeft de
politie getracht de toren te ontrui
men. Dat lukte echter niet. In over
leg met het gemeentebestuur heeft
men besloten niet verder in te grij
pen.
De Onkruitleden achtten het vol
doende een persverklaring af te ge
ven. Zij verklaarden de actie te
hebben gehouden om te proteste
ren tegen de behandeling van de el]
politieke dienstweigeraars, die ver
spreid over het land gevangen wor
den gehouden. Deze zijn voorname
lijk afkomstig uit Nijmegen.
Staat van
oorlog
Kn
H
ontslagen
de Apparaten- en Ketelfabrlek ln
Goes zullen 32 arbeidsplaatsen verlo
ren gaan Een reorganisatie die de di
rectie van AKF de vakbonden en de
ondernemingsraad van het bedrijf
heelt voorgelegd maakt de verminde
ring van het personeelsbestand nood
zakelijk. De slechte marktsituatie
warin de Goese fabriek verkeert, ls
wrzaak van sombere verwachtingen
van de leiding van AKF, die spreekt
van een permanent gebrek aan op
drachten tegen redelijke prijzen.
I PAGINA 3
H folitie-optreden
Burgemeester Polak van Amsterdam
11 vlndtdat bU de jongste kraakmanifes-
tatle rond de Groote Keyser geen
grootscheeps optreden van de politie
nodig was. De burgemeester reageerde
gisteren op kritiek van de zijde van de
politic ln het district waaronder het
krakersbolwerk valt. Verontruste
agenten vinden dat door het niet op
treden tegen de algemene politieveror
dening een rechtsongelijkheid ont-
'Md en grind
Het transport van zand en grind zal
niet op de schippers beurzen worden
aangeboden. Plannen hiertoe zijn door
staatssecretaris Smit-Kroes van ver
in waterstaat opgeschort. De
staatssecretaris zal - gedwongen door
een meerderheid van de tweede kamer
- de producenten van zand en grind
een jaar lang de kans bieden het ver
voer vlaeen alternatief plan te regelen.
Deschlppersbonden ONS en ASV voe
len niets voor het alternatief en willen
het transport vla de schippers beurs la
ten verkopen.
PAOINA 7
bouw
De Hout- en Bouwbonden FNV zijn
nog pessimistischer over de werkgele
genheid ln de bouw ln Zeeland dan de
aannemers. De schatting van duizend
ontslagen ln de bouwnijverheid ln de
komende maanden, uitkomst van een
enquête van de ondernemers, achtten
de bonden nog aan de lage kant
PAOINA 19
volvo
De eerste stap van een groot reorgani
satieplan voor Volvo Car BV ln Hel
mond ls een Ingrijpende wijziging van
de topstructuur van het bedrijf. De wij
ziging zal zeker gevolgen hebben voor
de personeelsbezetting, maar het ls
nog niet duidelijk hoeveel mensen er
MJ de reorganisatie betrokken zullen
morden.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en U.
Sport: 13 en 15.
Varia: 17.
Radio en televisie: 18.
Financiën: 19.
Gedeputeerde staten hebben delega
ties van de drie ziekenhuisbesturen -
Sint-Lidulna in Hulst, Sint-Antonius ln
Oostburg en Juliana/SintEUsabeth in
Temeuzen/Slulskil - uitgenodigd voor
een bespreking in de Middelburgse Ab
dijgebouwen, medio oktober '80. Het
dagelijks bestuur van de provincie wil
dan nog eens proberen duidelijk te ma
ken welke grote (patiënten)belangen er
gemoeid zijn met een snelle fusie in
Zeeuwsch-VIaanderen. In ieder geval
vóór 1 december aanstaande willen ge
deputeerde staten weten hoe de zieken
huisbesturen in Zeeuwsch-VIaanderen
concreet verder denken te gaan.
„Het zal u duidelijk zijn dat thans de
tijd is aangebroken voor het nemen van
ingrijpende beslissingen", aldus het
college van gs aan de ziekenhuisbestu
ren. Herinnerd wordt aan de visie die (Slot zie pag. 7 kol. 4)
volksgezondheid en miliehygiéne er in
deze op nahoudt: alleen samengaan
rechtvaardigt behoud kleine ziekenhui
zen. GS vestigen er voorts de aandacht
op dat zowel de provinciale raad voor
de volksgezondheid (Ravoz) als provin
ciale staten zich erg eenstemmig heb
ben uitgesproken over de noodzaak om
tot drie ziekenhuisgroepen te komen
(waaronder één voor Zeeuwsch-VIaan
deren). Voor de goede orde geven gs nog
eens aan wat daaronder verstaan moet
worden „Eén ziekenhuisorganisatie,
met één bestuur, één directie, één medi
sche staf, één verpleegkundige staf en
één ondernemingsraad". Daarbij hoort
naar de mening van het provinciaal da
gelijks bestuur ook het opstellen van
een plan voor de verdeling van de medl-
DEN HAAG - Het KVP-partijbestuur
heeft het kamerlid mr. Stef J. M. Dijk
man veroordeeld voor diens „onjuiste"
houding tijdens het olieboycot-debat
van afgelopen juni. Het partijbestuur
heeft maandag laten weten dat tijdens
dat debat er „geen enkele reden" was
voor Dijkman om de ingediende motie
van wantrouwen tegen het kabinet-
Van Agt te steunen.
DAMASCUS (ARKANSAS)-De kernkop met een nucleaire lading van negen megaton, die vrijdag bij de explosie van
een Tltan-II-raket 200 meter buiten de raketsilo werd geslingerd, is maandag door het Amerikaanse leger geborgen.
Een vrachtwagen vervoerde de kernkop in lodenverpakking naar de luchtmachtbasis Little Rock in de staat Arkansas,
geëscorteerd door zeven legervoertuigen. Little Rock ligt ongeveer 100 km van de raketbasis in Damascus.
In een eerste reactie liet Dijkman weten
tevreden te zijn met de uitspraak van
het partijbestuur. Hij legde er de na
druk op dat ondanks de veroordeling
voor zijn stemgedrag het bestuur zijn
onafhankelijke positie als kamerlid on
aangetast had gelaten. Ook is hij ver
heugd dat een disciplinaire maatregel
achterwege is gebleven.
Het stemgedrag van Dijkman leidde in
de afgelopen maanden tot verscheide
ne lange discussies binnen het bestuur
van zijn partij. Daarnaast had het con
troversiële kamerlid enkele gesprek
ken met het dagelijks bestuur van de
KVP. Ook binnen de CDA-fractie is het
gedrag van dc in totaal zes kamerle-
DEMONSTRATIE
TEGEN STRAUSS
VERBODEN
BREMEN - De politie van Bremen
heeft maandag een betoging verboden
die linkse en liberale jongeren woens
dag hadden willen houden tegen Franz
Josef Strauss. De kandidaat bondskan
selier van de oppositiepartijen CEDU
en CSU houdt woensdag een rede in de
hanzestad met het oog op de Bondsdag
verkiezingen van 5 oktober.
Tot de demonstratie was opgeroepen
door het linkse volksfront, de beweging
"Houd Strauss tegen' en de jonge demo
craten. die gelieerd zijn aan de FDP. de
coalitiepartner van Helmut Schmidt
De lijsttrekker van de sociaal-demo
cratische SPD. In pamfletten hadden
enkele van deze groepen ertoe opgeroe
pen de vergadering desnoods met ge
weld te verhinderen. Naar verwachting
zullen woensdag tweeduizend politie
mannen ln touwzijn. om de bijeen
komst in het Bramense stadhuis door
gang te doen vinden.
den, die de oppositionele motie van af
keuring steunden, onderwerp geweest
van beraad.
In een maandagavond uitgegeven ver
klaring kiest het partijbestuur onom
wonden voor de opvattingen van het
kabinet tegenover een olieboycot. De
KVP verwerpt hierin het Zuidafrikaan-
se apartheidsbeleid. maar vindt dat de
maatregelen tegen dit land in een inter
nationaal kader genomen moeten wor
den.
Volgens het bestuur had Dijkman geen
reden tijdens het debat de motie van
afkeuring te steunen, omdat het kabi
net inmiddels had toegezegd samen
met andere landen te zullen onderzoe
ken of een olieboycot haalbaar was.
„De steun aan de motie door de heer S.
J. M. Dijkman wordt daarom als een
politiek onjuiste beslissing gezien," al
dus de KVP.
Ontstemd is de partij over de inhoud
(Slot zie pag. i kolom 5)
ROTTERDAM (ANP) - In het
Rijnmondgebied is een grote
omkoopaffaire aan het licht ge
komen, waarbij aannemers
steekpenningen hebben be
taald aan medewerkers van
grote bedrijven om zodoende
opdrachten in de wacht te sle
pen. De annemers werden op
hun beurt omgekocht door
koppelbazen.
Een recherche-fraudeteam heeft maan
dag vier medewerkers van grote bedrij
ven in Europoort-Botlekgebied aange
houden. Zij hebben voor honderddui
zenden guldens steekpenningen aange
nomen.
De arrestanten zijn de 43-jarige A. H.
J.S., de 53-jarige J. A. S de 51-jarige C.
A. S en de 51-jarige C S
De arrestaties zijn een gevolg van de
strijd die politie en Justitie tegen de ma
lafide onderaannemers heeft aange
bonden Officier van justitie mr H. de
Doelder verwacht, dat er nog meer za
ken aan het licht zullen worden ge
bracht
De officier heeft nog tientallen zaken in
portefeuille die door personeelsgebrek
niet kunnen worden aangepakt.
Om de koppelbazen nog op een andere
manier te treffen heeft de officier bij de
rechtbank de opheffing gevraagd van
een tiental lege BV's. Deze BV's worden
door koppelbazen in 'voorraad' gehou
den om er spociale premies mee te ont
duiken.
De Doelder beschouwt dit als een
proefproces. Hij wil zien hoe de recht
bank reageert, of er proceduremoei
lijkheden zijn en hoe snel er een beslis
sing valt. „Pas dan kunnen we bekij
ken of dit een bruikbaar middel is",
aldus De Doelder.
Hij beschikt over
een lijst met ongeveer vijfhonderd
BV's die voor opheffing in aamerking
komen.
•ruitvat Midden-Oosten.
.Het parlement van Israél
besluit Jeruzalem uit te roe-
pen tot eeuwige en ondeelba-
[|i522ï re hoofdstad van het land. De
«SSy moslimwereld staat op zijn
achterste benen en ook de landen in het
Westen - veelal te beschouwen als Is
raels vrienden - reageren afwijzend en
soms paniekerig op de beslissing. Syrië
en Libiè sluiten elkaar liefdevol in de
armen: zdj zuljen voortaan als één optre
den. In de Marokkaanse stad Fez roe
pen de islamitische landen de hulp in
van de Derde Wereldlanden ten einde
met de macht van het getal Israél de
voet dwars te kunnen zetten in de VN.
Israél moet volgens die landen de 'Zuid-
Afrika-behandeling' krijgen: officieel ls
Zuid-Afrika lid van de VN. maar het
land wordt aan het begin van elke zit
ting van de Algemene Vergadering de
toegang ontzegd. In Irak stijgen militai
re vliegtuigen op om vijandelijke doe
len in Iran met raketten en bommen te
bestoken. Het is volop oorlog tussen de
ze twee moslimstaten, al ls de officiële
oorlogsverklaring (nog) niet afgegeven.
Het zijn even zovele gebeurtenissen
tussen gisteren en drie, vier maanden
geleden, die er op duiden, dat de kwali
ficatie 'kruitvat Midden-Oosten' verre
van misplaatst is. De wereld is er in de
loop van vijfendertig jaar aan gewend
geraakt, dat er altijd wel wat aan de
hand is in het zo rijk met olie - het vloei
bare goud van deze eeuw - begiftigde
Midden-Oosten. We hebben er mee le
ren leven, maar bij iedere gebeurtenis
dóór schrikken we toch weer op. Altijd
weer de vraag: Hoe zal het deze keer
aflopen?
Eik en Iran staan niet voor de eerste
eer als kemphanen tegenover el
kaar. In het verleden is het herhaalde
lijk tot botsingen gekomen, maar in
1975 trad een verbetering op in hun zo
vaak verstoorde relatie. In dat jaar
sloot de verdreven en Inmiddels overle
den sjah van Perziè (Iran) in Algiers een
overeenkomst met buurland Irak,
waarin een aantal slepende kwesties
werd geregeld rond de grensrivier SJatt
al-Arab, die toegang geeft tot de
belangrijkste havensteden van Iran en
de rijke olievelden. De grens werd ten
gunste van Iran verlegd en dat land
mocht tevens de drie in 1971 bezette
eilandjes ln de Perzische Golf behou
den. Dit alles in ruil voor het intrekken
van de Iraanse steun - met name finan
cieel - aan de opstandige Koerden in
het noorden van Irak. Maar sinds aya
tollah Khomeiny de macht in Iran heeft
overgenomen, zijn de spanningen tus
sen beide landen weer toegenomen.
Iran intrigeerde onder de sjiitische
moslims in Irak en dit land liet zich op
zijn beurt niet onbetuigd in Iraans
Koerdistan en in de door veel Arabieren
bewoonde, olierijke provincie Khuzis-
tan in Iran. Om beurten spelen Iran en
Irak stokebrand onders eikaars min
derheidsgroeperingen. De afgelopen
maanden hebben met name de Irake
zen naar de huidige situatie toege
werkt: hun pesterijen deden algauw een
oorlogsstemming ontstaan. Het eenzij
dig 'herstel' door Irak van de oude grens
dwars door Sjatt al-Arab was het sein
tot regelrechte vijandelijkheden over
en weer. Gisteren ontstond een bljna-
oorlogstoestand, doordat Iraakse vlieg
tuigen diep doordrongen in het lucht
ruim van Iran en zelfs bombardemen
ten uitvoerden op het vliegveld van Te
heran. Kennelijk in de overtuiging, dat
het eens zo machtige, maar door de isla
mitische revolutie sterk verzwakte le
ger van Iran verslagen kan worden,
heeft Irak zich in een dubieus avontuur
gestort. Opnieuw zijn door deze daad de
hoog opgelopen spanningen in het Mid
den-Oosten tot ontlading gekomen.
Het bewijst eens te meer hoe Instabiel
deze regio is.
Het conflict Irak-Iran is niet alleen
een etnische strijd tussen Arabie
ren (Irak) en Perzen (Iran), maar even-
zeèr een confrontatie tussen godsdien
sten. De Iraniérs behoren tot de meer
sociaal gerichte sjiitische tak van de is
lam, terwijl de Irakezen voor tachtig
procent aanhangers zijn van de ortho
doxe soennietische richting Sinds
Khomeiny water en vuur. Politiek geï
soleerd, economisch ontwricht en mili
tair verzwakt, bevindt Iran zich aan de
rand van de afgrond. In nauwelijks an
derhalfjaar tijd heeft dit land kans ge
zien vrijwel de gehele wereld tegen zich
in het harnas te jagen. De VS. de Sow-
jet-Unie, Engeland, al de landen, die
menen 'belangen' te moeten verdedi
gen in het Midden-Oosten worden vij
andig behandeld door Iran. De bijna-
oorlog met Irak komt dan ook op een
hoogst ongelegen moment. Voor de in
ternationale politieke situatie kan een
oorlog in dit deel van de wereld ver
strekkende gevolgen hebben: zowel de
VS als de Sowjet-Unie onderkennen de
grote strategische betekenis van dit ge
bied Weliswaar is de olie-export van
Irak en Iran niet van grote omvang -
althans gerekend naar wat de wereld
jaarlijks verbruikt - maar elk slot op de
uitvoer zal op termijn toch gevolgen
hebben voor de veeal westerse afne
mers. Bij een lokaal conflict in het Mid
den-Oosten dreigt altijd weer een (mili
tair) Ingrijpen van één van de super
machten óf van beide, met alle gevol
gen van dien voor de wereldvrede. Voor
lopig lijken de partijen niet bereid het
conflict via onderhandelingen te willen
oplossen. Het Midden-Oosten blijft een
kruitvat De lont. die het kruitvat elk
moment tot ontploffing kan brengen, is
ln handen van de oorlogshitsers in Bag
dad en Teheran. Dat is een weinig op
wekkende gedachte
Dim
