PROF iCIALE ZEEUWSE COURANT
KAMER: KOOPKRACHT
MINIMA HANDHAVEN
Enquêtelinks in herstel
Chili stemt onder
militair toezicht
[WESTEN
CDA wil eenmalige uitkering 50 gulden
Aan de ketting
Wie wil
er nog
CdKin
Groningen
worden?
VIER ZETELS VOOR NIEUWE EVANGELISCHE PARTIJ
'VICTORIE' VAN PINOCHET
yeel wind
Af en toe regen. Krachtige, aan de kust
„a en dan stormachtige zuidwesten
wind-Uiddagtemperatuur ongeveer 17
223e jaargang no. 215
Vrijdag 12 september 1980
MENSWBNR Goes
GRONINGEN (ANP) - Niemand heeft officieel gesolliciteerd
naar de functie van commissaris der koningin in Groningen.
Zoals bekend is de huidige commissaris, mr. E. H. Toxopeus,
met ingang van 1 november benoemd tot lid van de raad van
state.
Woensdag liep de sollicitatietermijn af. Een en ander bleek donderdag
tijdens een speciale zitting van de Groninger staten uit uitlatingen vanmi
nister H. Wiegel ibinnenlandse zakeni. De bewindsman was naar Gronin
gen gekomen om de staten een profielschets van de nieuwe commissaris te
laten vervaardigen. De heer Wiegel verklaarde ook dat door hem ook nog
niemand was gepolst voor Groningen.
De minister zei er in principe aan te willen vasthouden dat de nieuwe
commissaris er is, wanneer de heer Toxopeus vertrekt", maar de snelheid
niet ten koste van de kwaliteit te willen laten gaan De heer Wiegel ver
klaarde ook dat voor hem de politieke kleur van de nieuwe commissaris niet
op de eerste plaats staat, maar wel de bekwaamheid en geschiktheid
Deze fietsketting heeft toch zijn nut bewezen. De onverlaat die het rijwiel
even wilde 'lenen' kon de ketting van deze aan de Oude Zijds Voorburgwal
in Amsterdam geparkeerde tweewieler niet doorknjgen.ilndien men dus
iemand ziel fietsen op een rijwiel zonder voorwiel weet de goede burger wat
hem te doen staat....
Toxopeus
Drijfriemen
tussen staat
en massa
§Na de in het Westen als
wonderbaarlijk ervaren ge
beurtenissen in het Oostzee-
stadje Gdansk, waar regering
en stakende arbeiders tien
dagen geleden een uniek
hoofdstuk hebben geschreven in de mo
derne geschiedenis van Polen, staat In
gesprekken en commentaren op de si
tuatie in dit land één vraag centraal- Is
er sprake van ombuiging van het beleid
óf hebben we toch weer te maken met
verandering van taktiek. een 'kunst',
die de leiders van communistisch gere
geerde landen als geen ander beheer
sen? De argwaan, die spreekt uit een
dergelijke vraagstelling, is gebaseerd
op een jarenlange ervaring met het
communisme in Oost-Europa, dat zel
den een 'menselijk gezicht' heeft ge
toond. Toen in 1968 in Tsjechoslowakije
hoge partijfunctionarissen probeerden
alle goede elementen van het commu
nisme te laten samensmelten met het
beste van wat de democratie heeft te
bieden, greep de machtige Kremlin-éli
te hardhandig in. Van de ene dag op de
andere werd het geestelijk verfrissende
voorjaarsbriesje uit Praag een ijzig kou
de wind uit het Oosten Polen anno 1980
verschilt in zoverre met Praag 1968. dat
het in Gdansk de arbeidende klasse
was - moreel gesteund door 'dissidente'
intellectuelen - die de motor van de
vrijheidskar in een niet te stuiten vaart
op gang bracht. Men mag daaruit overi
gens niet afleiden, dat het Poolse suc
ces uitsluitend en alleen aan de arbei
ders is toe te schrijven, hoe vastberaden
én beheerst zij zich ook hebben ge
toond. De huidige politieke situatie in
de wereld heeft er wel degelijk mee te
maken. Die heeft in het voordeel van de
stakers gewerkt. In het Kremlin is on
getwijfeld het woord 'interventie' geval
len. maar zover wilden de Russen - om
redenen, die alleen hen bekend zijn -
toch niet gaan. Voorlopig hebben de
duiven in het Kremlin het van de havi
ken gewonnen-
PAGINA 7
olau line
De onderhandelingen van de Deense i
Olau Line en de Franse schuldeisers
die de Olau Kent aan de ketting heb-
ben laten leggen duren nog voort. De I
veerboot zal ook vanochtend nielkun- I
nen vertrekken om de veerdienst tus-
sen Vlisslngen en Sheerness te onder-
houden.
PAGINA 7
Ipg-vervoer
De adjunct-directeur van het havenbe
drijf van Antwerpen. Fernand Suy
kens. verwacht een toename van het
LPG vervoer over de Westerschelde
De heer Suykens meent dat het met de
nsico's by het LPG-vervoer wel mee
valt Antwerpen heeft al veel ervaring
met LPG-tankers en de vaart op de
Westerschelde wordt steeds veiliger,
aldus Suykens
PAGINA 9
film
Voor de tiende keer gaat een deur
open. Voor de tiende keer hollen kin
deren blij verrast de straat op. Bij
filmen gaat zelden iets de eerste keer
goed Dus eindeloze herhalingen Een
beeld van de opnamen voor een bio
scoopfilm op Zeeuwse bodem.
PAGINA 13
Surinam ers
Een meerderheid van de tweede ka
mer is het eens met de visumplicht
voorSurinamers, die de regering heeft
aangekondigd. De PvdA wil een debat
over de toekomstige relatie tussen Ne
derland en 8uriname In dit debat zou
ook duidelijk moeten worden wat er na
25 november met het personenverkeer
lussen de beide landen gebeurt
Staatssecretaris Haars liet er donder
dag geen twyfel over bestaan dat het
na die datum afgelopen zal zijn met de
uitzonderingspositie die de Surina- j
mcrs in het vreemdelingenverkeer ge
nieten.
PAGINA 23
steun
Rijn-Schelde-Verolme profiteert als
geen ander bedrijf in ons land van de
steun van de overheid Van de in totaal
59.3 miyoen gulden die het ministerie
van economische zaken in het eerste
halfjaar van 1980 aan individuele be
drijven gaf. ging ongeveer 40 miljoen
naar RSV Shell heeft RSV opdracht
gegeven tot de bouw van twee produk-
>cntankers Met de order Is 140 miljoen
gulden gemoeid De schepen zullen
door de RSV-vestiglng in Heusden
worden gebouwd.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5. 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 13.
Opinie: 4.
Sport: 15, 17 en 19.
Varia 21.
Radio en televisie: 22.
Financiën: 23.
Cxaat het nu om een beleidsombui
ging in Polen óf zijn de concessies aan
de stakers slechts evenzovele taktische
manoeuvres van de regering? De ko
mende maanden en jaren zal blijken of
de optimisten onder ons dan wel de pes
simisten gelijk hebben. Als graadmeter
voor dit gelijk of ongelijk kan dienen de
wijze, waarop de Poolse regering de on
afhankelijke vakbonden tegemoet
treedt. Vrije en onafhankelijke vakbon
den Immers, zijn een gruwel voor iedere
rechtgeaarde communist. Lenln, de
stichter van de Sowjet-staat en één van
de grootste theoretici van het marxis
me. heeft tijdens zijn leven tal van arti
kelen gewijd aan de rol van de vakbond
in de communistische samenleving. Hij
noemde de vakbonden 'de drijfriemen
tussen staatsmacht en massa.' Als de
drijfriemen niet meer functioneren ls
het goed mis. Lenin sprak niet over be
langenbehartiging als hoofddoel, maar
hij nam woorden in de mond als opvoe
ding en overtuiging. Want de vakbond
is ondergeschikt aan het staatsappa
raat. dat wil zeggen de communistische
partij Van een dergelijke vakbond ver
wachtte Lenin. dat zij weet wat er onder
de arbeiders leeft en dat zij bij conflic
ten - ook de grote Lenin ging er van uit,
dat er in hel communistische arbeider
sparadijs wel eens wat fout zou kunnen
gaan - het gehele gewicht van de partij
in de schaal zou werpen ter ontmoedi
ging van degenen, die de euvele moed
hadden hun stem te verheffen. Het ge
vaar voor de communistische partij is,
zo schreef Lenin in het begin van de
jaren twintig, wanneer de partij haar
greep op de massa verliest Alsof hij de
situatie anno 1980 in Polen heeft voor
zien...
VjTeprojecteerd op die situatie kan
slechts worden geconstateerd, dat de
officiële communistische vakbonden In'
Polen volledig hebben gefaald Gezien
vanuit het volk zijn zij schromelijk te
kort geschoten en vanuit partijstand
punt geredeneerd konden zij evenmin
aan de opgave voldoen een brug te zijn
tussen partij en volk. zoals Lenin het zo
graag zou hebben gezien. In de commu
nistische visie rechtvaardigt zulks
evenwel niet de oprichting van vrije en
onafhankelijke vakbonden. Om weer
op Lenin terug te komen: lukt het niet
met overtuiging, dan maar met dwang.
Maar zie. in Polen is noch het één, noch
het ander gebeurd. Tegen alle logica
van het marxisme in. heeft de (commu
nistische i regering de weg vrijgemaakt
voor onafhankelijke vakbonden Dat
een tot in de hoogste top gezuiverde re
gering. zonder twijfel met instemming
van Moskou, één van de grondprincipes
van het communisme overboord zet
door vrije en onafhankelijke vakbon
den toe te staan, is dan ook van histori
sche betekenis Het is een daad, die bin
nen de gelijkvormige wereld van het
communisme zonder precedent is.
Wordt de nieuwe vakbonden de ruimte
gegeven zich te ontplooien, zoals Is
vastgelegd in het Akkoord van Gdansk
tussen regering en stakers, dan zuilen
zij al vrij spoedig binnen de Poolse sa
menleving een macht gaan vormen,
waaraan voortaan geen regering of par
tij nog voorbij kan gaan De gedachte
alleen daaraan ai is bijna te mooi om
waar te zijn Maar enig optimisme over
een oprechte koerswijziging van het re
gime in Polen is gerechtvaardigd.
Dim
iVan onze parlementaire redactie i
DEN HAAG - Wanneer een
nieuwe, progressieve, christe
lijke partij opgericht zou wor
den, krijgt deze ministens vier
zetels in de Tweede Kamer.
Dat blijkt uit de nieuwste en-
qu'te van Bureau Lagendijk.
Verder tonen de cijfers aan dat
de linkse partijen zich herstel
len en een meerderheid zouden
halen. Het CDA en de VVD
gaan volgens de cijfers iets te
rug.
Professor Goudzwaard wilde in het
licht van deze cijfers niet uitsluiten dat
hij zich voor een dergelijke partij zou
inzetten De nieuwe partij moet daar
voor wel aansluiten bij een bestaande
politieke traditie, zoals de Antirevolu
tionaire.
Uit de enqu'te, die Bureau Lagendijk in
augustus heeft gehouden, blijkt dat de
teruggang van de PvdA een halt is toe
geroepen. De socialisten naderen weer
de 30 procent. Het CDA ls volgens de
gegevens van Lagendijk gezakt. Ook
het CDA nadert de 30 procent, zodat
van een evenwicht tussen de grootste
partijen gesproken kan worden
De twee andere grote partijen stabili
seren zich. Dit betekent voor D'66 een
verdriedubbeling van het stemmen-
aantal vergeleken bij de kamerverkie
zingen van 1977. Voor de VVD betekent
dit een verlies van ruim 5 procent ten
opzichte van dezelfde verkiezingen.
Van de ondervraagden wist nog een re
latief groot deel niet of zij wel zouden
gaan stemmen. Bij deze groep is de
PvdA duidelijk favoriet. Meer dan een
derde zou op deze socialistische partij
stemmen, terwijl het CDA minder dan
een kwart achter zich zou krijgen.
Een linkse-meerderheidsregering sluit
fractieleider Lubbers (CDAi uit. Vol
gens hem kunnen de linkse partijen
nooit tot een regeerakkoord komen.
Ook D'66-voorzitter Zeevalking denkt
niet aan deze mogelijkheid, omdat vol
gens hem deze regering een te krappe
steun in de Kamer zou krijgen. PvdA-
partijvoorzitter Van den Berg stelde
voorzichtig vast dat het nog te vroeg is
voor conclusies op basis van deze cij
fers alhoewel hij de resultaten wel be
moedigend vindt.
„Geef ons vijf tientjes". Bakker noem
de het beleid van de regering „bescha
mend en grievend".
De socialist Van der Doef vroeg De
Vries een definitie van gezinsinkomens
te geven, omdat hem niet duidelijk was
of de CD A'er onder anderen ook samen
wonenden of niet-kostwinners wilde
meerekenen. De christen-democraat
wilde hier evenwel niet op Ingaan Zelf
diende Van der Doef - mede namens
D'66 en de PPR - eveneens een motie in.
Daarin wordt de regering gevraagd
koopkrachtverlies van mensen met een
minimuminkomen of die leven van de
laagste sociale uitkeringen, te voorko
men door het minimumloon en de so-
(Slot zie pag. 8 kol. 5)
Doden bij rellen
in Zuid-Afrika
OOST-LONDEN - In het Zuid-
afrikaanse thuisland Ciskei zijn don
derdag een zwarte scholier en een poli
tieman gedood bij gevechten tussen de
politie en betogers, zo is uit officiële
bron vernomen.
Volgens een woordvoerder van de rege
ring van Ciskei hielden scholieren in
Whittlesea, vlak bij Oost-Londen, een
betoging. Een politieman werd dodelijk
door stenen getroffen. De politie open
de daarop het vuur op de betogers,
waarbij een zwarte leerling werd ge
dood, aldus de woordvoerder. Woens
dagavond kwam een 16-jarige zwarte
Jonge om toen de politie In Guguletu op
demonstranten begon te schieten.
Van Aardenne en Albeda tijdens het Kamerdebat
DEN HAAG - Een meerderheid van de Tweede Kamer vindt dat de regering alsnog maatregelen
moet treffen om de koopkracht van mensen met de laagste inkomens te handhaven. Over de
manier waarop dit zou moeten gebeuren, zijn de verschillende partijen het verre van eens. Ook is
niet duidelijk geworden welke groepen in de samenleving profijt van eventuele maatregelen
zouden moeten trekken.
De meeste kans van slagen lijkt nog het
voorstel van de christen-democraat De
Vries te maken. HIJ diende een motie in
waarin de regering wordt verzocht ge
zinnen die moeten leven van een mini
muminkomen een eenmalige uitkering
van 50 gulden te geven. Zonder een der
gelijke uitkering zal de koopkracht van
mensen die moeten rondkomen van het
minimumloon of de laagste sociale uit
kering, zeker met 0.75 procent dalen.
De CDA-woordvoerder wees erop dat
hij in juni samen met de WD'er De Kor
te een motie had ingediend waarin de
regering wordt gevraagd ..het maxi
maal mogelijke te doen om de koop
kracht van de laagste gezinsinkomens
veilig te stellen". Door die motie en
door herhaalde uitlatingen van het ka
binet in dezelfde zin waren zijns inziens
verwachtingen gewekt die niet mogen
worden beschaamd. „Het alleruiterste
moet worden gedaan om dat te voorko
men", aldus De Vries.
Zijn collega De Korte gaf toe dat er
verwachtingen waren gewekt, maar
dat nimmer een garantie was gegeven
de koopkracht van de minima te hand
haven. „Tot het onmogelijke is nie
mand gehouden, ook het kabinet niet",
meende hij. Bij de koopkracht van de
laagste gezinsinkomens wil De Korte
uitsluitend denken aan gezinnen met
kinderen, omdat dat „de allerkwets-
baarste groep" is. Door die groep te ne
men, zou in ieder geval worden uitge
sloten dat anderen van een eventuele
regeling meeprofiteren.
Minister Albeda (sociale zaken) kon
zich in de beperking die De Korte aan
bracht, heel goed vinden. Eigenlijk niet
voelend voor enige maatregel, zei de be
windsman na veel aarzeling bereid te
zijn „te bezien of er een andere, royalere
omschrijving dan gezinnen met kinde
ren" bedacht zou kunnen worden.
„Maar het hangt helemaal af van de uit
voerbaarheid". De minister weigerde
verder concrete toezeggingen te doen"
Dat was voor De Vries aanleiding zijn
motie, waarmee hij al in een eerder sta
dium had gedreigd, alsnog in te dienen.
Armen
Bij de technische haalbaarheid van de
motie-De Vries - zeker met de beper
king van De Korte - zetten zowel PvdA
als CPN grote vraagtekens. De commu
nist Bakker vroeg zich af. of de mensen
zich nu met have en goed alsmede kin
deren en onechte kinderen bij de loket
ten van de uitkeringsinstanties zouden
moeten vervoegen. Hij zag „een soort
optocht van armen" die komen vragen:
Het Chileense kiezersvolk had in feite
geen keus toen er onder het toeziend
oog van zwaarbewapende militairen
werd gestemd. Tegen de nieuwe grond
wet mocht slechts .ja" dan wel „neen"
worden gezegd, een alternatief was niet
voorhanden. Een ,ja" zou leiden tot de
voortzetting van het huidige, weinig po
pulaire regime. Een massaal „neen" zou
echter niet betekenen dat Pinochet en
zijn vazallen naar hun kazernes zouden
terugkeren. Integendeel
Pinochet verzekerde het afgelopen
weekeinde aan de lokale pers in de
hoofdstad Santiago, dat een afwijzing
van de nieuwe grondwet zou uitmon
den in een terugkeer naar „de zwarte
tijden van weleer", daarmee duidelijk
herinnerend aan de bloedige staats
greep tegen de democratisch gekozen
president Salvador Allende, donder
dag precies zeven jaar geleden, aan de
ongelimiteerde communistenjacht, de
overvolle stadions, de doden, de ver
misten. Wellicht werd hij tot die brute De Chileense president, generaal Pinochet, brengt zijn stem uit
IVan onze correspondent!
MEXICO-STAD - In Chili
wordt gewacht op het moment
dat generaal Pinochet de victo
rie zal opeisen inzake de volks
raadpleging waarbij het Chi
leense volk zich gisteren voor
of tegen de nieuwe grondwet
moest uitspreken, een grond
wet die bedoeld is om de Pino-
chet-dictatuur tot in de jaren
'90 te legaliseren.
uitspraak verleid door een daags daar- genomen, donderdag tegen de nieuwe
voor bekend geworden opiniepeiling grondwet te stemmen,
die had uitgewezen dat minstens 63
procent van de kiezers zich had voor- (Slot zi€ pog. 8 kol. 5)