Braderie in Axel
MIDDENSTANDSZAKEN
WILLEN MEER SFEER
een portefeuille
zonder gereedschap!
Ritje op een dikhuid
Winkelen als recreatie
PZC/braderie axel
3 SEPTEMBER 1980
Het is zolangzamerhand bc-
braderieèn zijn 'in'. Iedere
tad of stadje van enige importantie
er wel één. De zichzelf respec-
middenstand aldaar zet - bij
- in de zomermaanden een
dagen allerlei activiteiten op
om het plaatselijke kooppu-
cens wat extra's te geven,
de verdiensten hoeven wc het
doen", hoor je de meeste mid-
zeggen. Het gaat hen
meer om eventuele klandizie in
sen-
mo-
'Jullic weten nu wat ik te
heb. dus als je dat nodig hebt
eet je waar je terecht kunt', is zo'n
beetje de boodschap die ze hun ko
pers meegeven.
Axel vormt op deze regel geen uitzon
dering. Vandaal? (woensdag) gaat
ook daar weer het jaarlijkse braderie-
gebeuren van start. Toch liggen de
zaken ln Axel wel iets anders dan el
ders. Geruime tijd al laten Axelse
middenstanders sombere geluiden
horen over de positie van hun 'stand'
in het Axelse. Hun bezorgdheid
wordt gevoed door - inderdaad - har
de cijfers. Begin dit jaar werd een,
voor velen verontrustende balans op
gemaakt: zeven winkels sloten en en
kele maanden tijd hun deuren. 'Het
gaat slecht met Axel' vond men en
velen spreken nog zo. De oorzaken
voor die teruggang kan niemand
steekhoudend aangeven. Er wordt
veel verondersteld (vergrijzing van
de bevolking, stagnatie van de wo-
ninbouw). niets is echter zeker Eén
ding staat vast: Axel moet het heb
ben van zowel het eigen kooppubliek
als van de vele Belgische gasten. Im
mers, het zjjn vooral ook de kooplus
tige Zuiderburen die - zeker zater
dags tijdens de weekmarkt - een niet
onaanzienlijke duit in hetzakje doen.
Ook tijdens de komende braderie zal
er wel weer de nodige 'zuidelijke' be
langstelling zijn. Een mogelijke ople
ving dus. maar dan wel een tijdelijke
Daarna worden we weer met de neus
op de feiten gedrukt, vinden veel win
keliers. Er is in ieder geval één Axe
laar die daar anders over denkt, de
'rooie' wethouder van midden
standszaken, Ko van Schalk van de
Partij van de Arbeid. Hij vindt dat
het heus niet zo slecht gesteld is met
het winkelbestand in Axel Sterker
nog: de wethouder ziet voor de nabije
toekomst goede perspectieven. Wèl
moet de Axelse middenstand op haar
tellen passen. De winkeliers moeten
niet alles op de Belgische kopers af
stemmen, maar ook aan hun Axelse
kooppubliek denken, zegt Van
Schaik,
De komende braderie ziet hij als een
uitstekende mogelijkheid om de 'ei
gen' klanten eens in het zonnetje te
zetten. Een vraaggesprek met een
linkse wethouder, die er uitgespro
ken ideeën over middenstand en
middenstandszaken op na houdt.
De organisatoren van de braderie in Axel hebben altijd een beetje extra aan
dacht voor hun jongste klanten. Ook dit jaar komen de kleine Axelaars weer
goed aan hun trekken. Na de officiële opening door de eerste burger van Axel is
het namelijk tijd voor een openingsstunt voor de kleintjes. Vanaf twee uur
marcheren maar liefst drie heuse olifanten over het braderieterrein. Tegen een
kleine vergoeding kunnen kinderen op de grootste van de drie dikhuiden een
rondritje maken. Vorstelijk gezeten op de brede rug van de olifant kan 'jong
Axel' zodoende de eerste dag van het braderiegebeuren gade slaan.
De braderie in Axel heeft de komende dagen nog meer aardigheden in petto. Zo
zijn er wedstrijden mastklimmen met een prijzenpot van uitslui tend zweefvliegrei-
zen.
Een onzichtbare sneltekenaar zal verder zijn kunnen tonen in een speciaal ver
vaardigd hok De tekenaar zit daar. afgesloten van de kijkers, te tekenen in
spiegelbeeld. De toeschouwers kunnen van buitenaf langzaam maar zeker een
silhouet ontdekken. Is het dan van hun buurman, of van de overbuurman of van
henzelf? Mr Boembas. zoals de tekenaar heet. wisselt zyn tekenoptredens af met
een komische draaiorgelact. Op de slotdag van de braderie (vrijdag) wordt er een
standwerkersconcours gehouden waar het Vlaamse niet van de lucht zal zijn: er
doen alleen Vlamingen aan mee
op. En hun zoon of dochter wil het be
drijf niet overnemen. „Dan benje uitge
praat
Veel Axelse ondernemers roepen om
een Distributie Planologisch Onder
zoek. Dan weten we tenminste wat er
fout is in Axel en kunnen we de zaak
gaan verbeteren, redeneren ze.
Van Schaik: „Zo'n DPO, daar zie ik wei
nig heil in. De conclusies van zo'n on
derzoek zullen best wel waar zijn. Maar
het probleem is datje, op het moment
datje maatregelen gaat nemen, op gro
te weerstanden stuit".
.Middenstandzaken, dat is een porte
feuille zonder gereedschap. Ik kan al
leen zorgen voor een paar randvoor
waarden. Goede parkeervoorzieningen,
bijvoorbeeld. Nou die hebben we wel in
Axel. Of je moet het over de boeg gooien
van een vestigingsverordening. Net zo
als dat bij de markt werkt. Dan zou je
kunnen zeggen uit het DPO bijvoor
beeld blijkt dat er teveel textielzaken in
Azel zijn. dus voortaan een vestigings
verbod voor textielzaken. Maar dan
vraag ik me wel af of de winkeliers dat
zouden willen. Je beschermt weliswaar
dan de groep, maar je pakt er één. En
dat kan er een uit hun eigen midden
zijn. Bijvoorbeeld een bestaande tex
tielhandel die in een leegstaand pand
een tweede vestiging wil beginnen'.
Eén klacht van de middenstanders in
Axel heeft Ko van Schaik altijd terecht
gevonden de stagnerende woning
bouw.
„Dat is een reeéle opmerking. Er zijn
een hele tijd weinig of geen huizen bijge
komen. Dat is natuurlijk voor een ge
meenschap funest. Jonge gezinnen
konden zich niet vestigen. Dat is ook
voor de winkelier beslist geen goede
zaak".
Toekomst
De wethouder ziet daar in de toekomst
wel verandering in komen. „Er wordt
nu toch flink gebouwd", zegt hij. Kort
geleden werden 63 nieuwe 'zorgwonin-
gen' (naast het bejaardentehuis De
Vursschc') opgeleverd. Daardoor zijn
er elders in Axel 40 eensgezinswonin
gen vrijgekomen. „We kunnen jonge
gezinnen die vroeger wegliepen nu wel
helpen, een goede zaak dacht ik".
In het plan Oude wijk komen binnen
kort 43 eensgezinswoningen gereed. Als
alles meezit kunnen ze begin volgend
jaar opgeleverd worden. „Ja, en verder
zijn er aanvragen van mensen die zelf
huizen willen bouwen. En ook in de pre
miehuurwoningen zit perspectief. We
hopen er 20 in de vrije sector en 20 voor
alleenstaanden en onvolledige gezin
nen te kunnen realiseren. Dat alles
moet natuurlijk ook een nieuw koper-
spubliek opleveren Het draagvlak
wordt groter. Als dat niet helpt weet Ik
het ook niet meer".
Ko van Schaik is hoe dan ook positief
over de toekomst van Axel Hij ziet de
{EL-Een rooie wethouder van middenstandszaken, veel mensen vinden dat onmogelijk. Onzin
tuurlijk. Ook de PvdA heeft in haar programma een paragraaf over middcnstandsbclcid.
miers, ook daar heb je te maken met sterken en zwakken - ja ik gebruik nu maar even het
1 jdA-jargon - en ook daar moeten de zwakken tegen de sterken beschermd worden. Ik ben er van
ertuigd dat een middenstand als die van Axel zelfs meer gebaat is bij een PvdA-beleid dan een
Jeraal beleid. Het is een kwetsbaregroep. Die in ieder geval meer te verwachten heeft van een
lrtij die het groepsbelang vooropstelt. Als je alles vrij laat. komen ze nog meer in de knel'.
van Schaik is zeker van zijn zaak.
iraat alsof hij les geeft. „We weten
iaal dat Axel voor de eigen bevol-
overbewinkeld is. Het aanbod is er
ook voor de Belgen Waar je als
leente dus voor moet zorgen is dat
ituele uitbreidingen rond of in het
komen. Daar hebbe we dan
rekening mee gehouden in de be-
^Hfimingsplannen. In geen enkel bui-
jgebied mogen winkelcentra komen,
loende blijft alles geconcentreerd,
lis aantrekkelijk voor de (Belgische
it". De wethouder stelt dat hij van-
ijn beleid daarnaast probeert mid-
itanders te wijzen op de mogelijk-
in voor financiering en advies door
lalde instanties. De gemeente
it de middenstand dus best wel te-
,Maar het moet wel zinvol
stelt Van Schaik. „De PvdA is bij-
:beeki altijd voorstander geweest
een verordening voor vaste ope-
itijden. Dan voorkom je dat er via
openingstijden geconcureerd
dacht en denkt er anders over. .Als Je
toch ziet dat de weerstand tegen bij
voorbeeld de ploegendienst tegenwoor
dig steeds meer toeneemt, dan vind ik
het tegenover Het personeel en ook de
filiaalhouders onverantwoord om op
zondag open te gaan. Al is het maar van
twee tot vijf 's middags, de zondag is
toch kapot".
Ook als winkeliers zondags zonder per
soneel zouden werken, en bijvoorbeeld
familieleden in zouden schakelen, dan
nog is Van Schaik er tegen. „Vergeet
niet dat andere winkeliers, die eigenlijk
helemaal niet open willen, gedwongen
worden toch open te gaan. Concurren-
tie-overwegingen brengen hem wel
daartoe".
„Ik vraag mij trouwens af of het zondag
wel zo storm zou lopen als vele denken.
Axel staat immers bekend om haar za-
terdagmarkt". Twee dagen achtereen
top, daar gelooft, de wethouden met in
Wethouder Van Schaik vindt overi
gens dat het helemaal niet zo slecht
gaat met de middenstand in Axel. De
grote onrust over het aantal winkel
sluitingen in Axel is volgens hem niet
terecht. „Er is hier gewoon een groot
verloop. Akkoord, er sluiten winkels,
maar er komen er ook bij". En de pan
den die nu nog leeg staan? „Die zijn
niet door schuld van de gemeente dicht
gegaan" „Een supermarkt in de Noord
straat. een wandelstraat, dan kan te
genwoordig toch niet meer. Het par
keerterrein is gewoon te ver weg".
Veel van de andere sluitingen zijn geko
men door 'natuurlijke' zaken als pen
sioneringen veranderde opvattingen in
de maatschappij, stelt Van Schaik. Een
kapper, een bakker, een groenteman
houden er op een gegeven moment mee
tit".
lelpunt
Jrakke lijnen trekken, daar gaat het
^jalsjeccht iets wilt bereiken. Veror-
ainRen dus. Alleen dan kun je de
liers beschermen als groep,
n daar zit het knelpunt. Dat wil-
~jf ze niet. Winkeliers zijn individua
ls Ze willen ieder voor zich uitraa-
Schaik noemt het voorbeeld van de
;elsluiting op zaterdag. Voorstel
dat alle winkels in Axel zaterdags
ik met de weekmarkt lom 17.00 uur)
deuren zouden sluiten. De winke-
voelden er niets voor. Het voorstel
van de hand gewezen. Van Schaik:
zeggen ze opeens dat doen we
we willen devrijheid hebben om
kanijf bepalen of we tot zes uur open
En dan opeens fel: „Op zo'n
lent roepen ze dan ook: die PvdA is
middenstand. Niet waar natuur-
Ik besef best wel dat de bevolking
iaat is bij een goed winkelapparaat.
lA-ers zijn ook consumenten",
vaajde praktijk is het nu overigens zo,
"e fcft Van Schaik zelf geconstateerd,
1 on|de meeste winkels toch om vijf uur
<lcti deuren sluiten. Ander twistpunt
jsen veel winkeliers en de wethouder
is de zondagsluiting. Winkeliers be-
igden dat als de winkels in Axel zoals
[het naburige Hulst, ook zondags
/Ipen zouden zijn, het veel beter met de
u*fldenstand zou gaan. De wethouder
Jan van Schaik
winkeliers, voorzover dat nu al niet het
geval is. toch zeker binnenkort goede
zaken doen.
Eén waarschuwing heeft hij voorze: „Ze
moeten wel opletten dat ze het eigen
publiek niet verwaarlozen". Een te
zwaar accent op de zaterdagmarkt en te
veel aandacht voor de Belgische koop
toeristen - hoe belangrijk dan ook - kan
volgens Van Schaik gevaarlijk zijn voor
de toekomstige klandizie uit Axel zelf.
.Je ziet er. hoort nu al vaak dat Axe
laars zaterdags maar niet de stad in
gaan. Het is te druk en de kans dat ze
bekenden tegenkomen is klein. Er lo
pen zoveel Belgen, ,,'t viel me verder
laatst op dat een horecabedrijf bijvoor
beeld op het uithangbord alleen nog
maar prijsaanduidingen in francs had
den Dat kan natuurlijk met Goed. de
Belgen vormen een belangrijke afne
mer. ze zijn natuurlijk toch niet de eni
ge Als de Belgen straks wegblijven
immers we weten toch ook niet precies
waarom ze komen blijven de Axelse
kopers wel over. Die moeten dus af en
toe maar eens wat extra aandacht krij
gen".
Wethouder Van Schaik noemt de ko
mende braderie „een prima mogelijk
heid om het Axelse publiek eens tege
moet te komen". „Het is een manier om
de Axelaars vast te houden en weer wat
meer aan zich te binden. Zeker de don
derdag en vrijdag van de Braderie is
toch een echt Axels evenement
De wethouder 'zonder gereedschap'
maar met een optimistische kijk
zwijgt een tijdje. Zegt dan: „De per
soonlijke verhoudingen tussen mij en
de winkeliers zijn zonder meer goed.
Puur zakelijk kunnen we toch goed
met elkaar opschieten. Er blijven na
tuurlijk verschillen in ideologie Ik
word toch met een zeker wantrouwen
bekeken...".
Peter van Houte Draaiorgelromantiek en humor.
WOENSDAG
14.00 uur. Officiéle opening van de braderie 1980 door Burge
meester A. de Kam in café La Bourse aan de Weststraat
14.00 -21.00 uur: Olifanten-rondritten over het bradeneter-
rein ivoor de jeugdi
14.30 uur: Rondgang over het braderieterrein met genodig
den.
15.30 uur: surprise-schletlng handboogschutters
14.00-19.00 uur- optreden 't Asoosjale orkest' Rotterdam
19.00-21 00 uur. 'Windkracht 9' Kloosterzande. de hele dag:
kermisattracties en oude ambachten.
DONDERDAG
14.00-21.00 uur: Optreden mr Boembas. de onzichtbare snel
tekenaar. afwisselend optreden met twee buikorgeltjes
16.00-21.00 uur: Rommelmarkt voor de jeugd
14.00-17.00 uur: demonstratie trampoline-springen,
14.00-21.00-uur: optreden Noisy Oisters uit Breda.
14.00-21.00 uur: Foto-expositie in het streekmuseum
21.00 uur: Wedstrijd vreemde artikelen (schooljeugd moet in
etalage 'branchevreemd' artikel opsporen).
19.00-21.00 uur. optreden van de vuurspuwer Romelo Cavo-
tore. de hele dag kermisattractie en oude ambachten.
VRIJDAG
14.00-21.00 uur: Foto-expositie in het Streekmuseum.
16.00-17 00 uur Wedstrijden mastklimmen
15.00-18.00 uur: Standwerkersconcours met uitsluitend
Vlaamse deelnemers.
14.30-18 00 uur: optreden dixifoon Jazz band
17 00-18 00 uur: prijsuitreiking 'branchevreemde' artikelen,
19.30-20.30 uur trampoline-demonstratie.
de hele dag: kermisattracties ep oude ambachten.
21.15 uur: slotshow door The Flemish Girls uit Lokeren.
ihui
>os«EL - Hoewel de braderie
^Indaag pas begint zijn twee
eid Ui de organisatoren, be-
l'Al lurslid Tonnv Martevn van
:he
jcs winkeliersvereniging
lie: ichting Streekcentrum Axel
medewerker P. van Hilten
uerin die stichting, nu al bezig
rbert wat hen na de braderie te
istepen staat,
de»
Met een paar leden van het
streekcentrum willen ze bin
nenkort rond de tafel gaan zit
ten om te bekijken of er niet
meer activiteiten in het Axelse
winkelgebied op touw gezet
kunnen worden.
Ze denken
daarbij aan culturele evene
menten: optredens van orkest
jes en dansgroepen bijvoor
beeld.
Tonny Marteyn „Een beetje meer sfeer
creeeren. daar gaat het ons om Dat
centrum van Axel moet leefbaar gehou
den worden Er moet van alles rond en
voor onze winkels gebeuren, niet alleen
tijdens de braderie Ook op een gewone
zaterdag of op door-de-weekse dagen".
Marteyn en Van Hilten wijzen op het
verschil tussen 'boodschappen doen'en
'winkelen'. „Boodschappen doen dat is
de noodzakelijke en huishoudelijke ar
tikelen kopen Dus met je auto naar een
winkel rijden en inladen maar Dan nog
even om een krat bier rijden en weer
naar huis Winkelen is iets anders Dat
krijgt steeds meer een recreatieve func
tie. We zullen daar op in moeten spelen
Immers de consument krijgt steeds
meer vrije tijd- Daarin moet je hem iets
aanbieden"
Axel is volgens beide ondernemers ui
termate geschikt om die 'recreatieve
functie' van het winkelen ruim aan bod
te laten komen. Dooreen goede samen
werking met de leden van het streek
centrum moet het volgers hen te verwe
zenlijken zijn dat Axel meer 'sfeer
krijgt
„Als streekcentrum moeten we dat sti
muleren Het leeft wel. dat weten we
zeker Alleen we zullen het samen moe
ten doen In je eentje redt je het niet, of
je moet wel zo groot zijn Maar ik weet
best waar het probleem ligt. Winkeliers
zijn egoïstisch Ze moeten wel De over
heid bekommert zich niet zo veel om
hen. Ze moeten zelf rond zien te ko
men". zegt Tonny Marteyn. Van Hilten
en Marteyn zijn overigens minder som
ber over de toekomst dan veel van hun
collega's. Zelfzagen ze het begin dit jaar
ook niet zo zitten wat betreft de mid
denstand in Axel Bepaald florerend
was die nou ook niet. vonden ze. „Zo
veel winkelsluitingen in zo'n korte tijd.
dat geeft je te denken Maar we hebben
nu toch wel weer goede hoop. de wo
ningbouw komt van de grond, dat bete
kent jongegezinnen. een groter kooppu
bliek".
„We geloven zolangzamerhand wel
weer dat het tij keert", mee. 50 daarvan
zijn van het eigen braderieterrein
Noordstraat. Weststraat i. de overige 30
komen uit de omgeving, de regio i Ter-
neuzen i of zelfs andere delen van het
land (Rotterdam. Roosendaal).
Het Axelse braderie-gebeuren wordt
omlijst door muziek St-Asoosjale or
kest' uit Rotterdam. 'Windkracht 9' uit
Kloosterzande. Noisy Oisters' uit Bre
da en 'Dixiefoonband' Ook de gebrui
kelijke oude ambachten ontbreken niet
<er is een glasblazer, mandenvlechter.
kantkloster. klomj>enmaker enzo
voorts).
