kruiden
kweken
fotogram, foto waar geen
camera aan te pas komt
radiatorfolie spaart
stuk op stookkosten
ijetijtn
buiten
water
ZELF DOEN VOOR
HET KEUKENRAAM
GEBOEK
boorkop en boorsleutel
zijn aan slijtage onderhevig
jeldje
zich
Ihtbaai
ct is mogelijk om heel btyomi<
ringen
mil
'fotokunstwerkjes' te maken j[
dat daaraan een camera te pa
Dat gaat volgens de fotogr; K"" j
niek, die voor velen tot een wi
by is uitgegroeid. Het is een er w
bezigheid die heel weinig ko
moeilijk is en waarin men een
M. da
uittrc
Kiil
moed stukje artisticiteit kaï
Het gaat zo. op een vel fotopaj
als dat voor fotoafdrukken wi
bruikt) legt men een aantal v
pen, gerangschikt in een bepa
de. Dat moet vanzelfsprekend
ren in een donkere kamer, al h<
zeker geen echte 'doka' te zijn.
licht van een geelgroene dok
wordt de compositie gemaakt
naar wens is. draait men de sch
van de gewone kamerverlichU
laat deze enkele seconden brar
dat het fotopapier belicht wo
de plaatsen waar de voorw
gen, wordt het papier niet bei
ontstaat dus een vormal'druk
objecten. Resultaat, een die
achtergrond waarop de vol kon
te omtrekken van de
zichtbaar zijn.
Vanzelfsprekend moet het foti
eerst ontwikkeld worden, in tv
schillende schalen met ontwik
ïistM
atuur
geldei
«era e
rzo'n
itrekt
ochd
best<
iciidj
daar
lenw
min
zijd
"comn
daarna gefixeerd en tension ]ra
spoeld met schoon water Lal _n
gen. en het fotogram is klaar
als voorbeeld van de fotogrs F
niek een aantal blaadjes en j
gebruikt, maar er zijn talloze
mogelijkheden. Wie eenmaal d
maken van fotogrammen is 'ge 5
ontdekt gaandeweg allerlei om
pen. Zo krijgt men bijvoorbe
heel verrassend effect door de
delen van een kapotte en ge
wekker op het papier te groep ",a
Veel fotogrammen ziin het. wa
Igst t
epen
r liens
su bi
tussi
Veel fotogrammen zijn het wa
ingelijst en als wanddecora
bruikt te worden: typische kun.
jes die iedereen direct zullen op
Het is verstandig om klein te
nen. bijvoorbeeld met fotopapi
18. Wordt het echt een hobby, dr-
nen grotere formaten worde»
men. Het aanschaffen van wat»
of schalen voor het ontwikkel!
hoeft niet veel te kosten. Voor hT
te fotogrammen kan trouwens»»
ontwikkelmethode in een specf*
ker worden toegepast.
De fotohandclaar kan er mceiN£L
matie over geven; er zijn tro
aardige boekjes over dit boeicijW
derwerp. ,00 Ni
Hei
N'
:05 w
140 Ti
,49 Pi
.55 J<
,59 V
1.50 U
N
1.00 D
let KIWA, dat materialen ei| N
raten op waterleidinggebied (.37 Ji
zoekt en keurt, heeft een weril N
ingesteld die alle voor- en ni.55 E
van hard water (dat veel kal.10 P
magncsiunizutcn bevat)en dept40 S
contra's van onlhardingsinstil N
voor huishoudelijk gebruik 1.45 J
zocht.
De resultaten daarvan staan
rapport. Een paar punten da an ICIl
geen waterontharder plaatsen
eerst met het waterleidingbH
overleggen: zorg ervoor dat me
water onthard wordt want o
water is niet bepaald het. beste
water; onthard bij voorkeur alldOO N
water dat door middel van boil
ser. wasmachine enz. word
warmd; laat u over de juiste int
terdege voorlichten door het
dingbedrijf.
Een waterontharder heeft zijn
kanten, maar ook nadelen: h(j
nogal wat ruimte in beslag, moei
matig onderhouden worden ei
milieu-verstorend zout water
riolering.
Voor huishoudeljk gebruik. aldfOO I
rapport, is alleen de zogenaami 25 E
nenwisselaar geschikt. Belani
voordeel: apparatuur als was
nes. vaatwassers, koffiezetmat
geiser en boilers rijgen niet zo
last van ketelsteen, dat tot, stol
kan leiden. Ontharding van wat
betert dg smaak van het leidiry
zeker niet
Wie dieper in deze materie wil ai
kan voor 17.50 het complete ro
bestellen bijKIWA.poslbus70.2i
Rijswijk. ^aa
00 N
N
.00 N
.55 J
- Wo
fano.y boekei
Nieuwe Burg 26-28 en Walplelj 00p
Middelburg, tel (01180)12114! ver
Half september
schijnt:
Gedichten
éénmalige editie t.gj
de P. C. Hooftprijs 19l|
770 pgn. geb. 69,5
teken nu in'
j ae
I Gr
fanoy oé
boeker me
Öintls kort is in warenhuizen, dhz-
zaken enz. het door een Nederlands
bedrijl ontwikkelde 'Kadialorfolie'
verkrijgbaar, een materiaal om radia
toren van de cvsvatt een 'terugkaat
sende' laag te voorzien. Ilct wordt ui
teraard tegen de muur achter de ra
diatoren aangebracht. Door de fabri
kant genomen proeven wijzen uit dat
er op de totale stookkosten flinke be
sparingen bereikbaar zijn. die zelfs
tot 15 procent kunnen oplopen. F.n dal
is met een geringe uitgave haalbaar
want Radiatorfolie kost per 1 meter
lengte en 50 cm breedte maar f 18,75
(adviesprijs).
Uit zo'n pakket kunnen drie a vier ra
diatoren worden geisoleerd
Men staat er in het. algemeen niet bij
stil dat de door de achterzijde van cv-
radiatoren uitgestraalde warmte (50
procent van het geheel» slechts zeel
ten dele nuttig wordt gebruikt Veel
van die warmte wordt door de muur
opgenomen Vooral wanneer dal een
buitenmuur is. betekent dat een fors
verlies want de muur staat de opgeno
men warmte grotendeels weer af aan
de buitenlucht Radiatorfolie kaatst de
uit de achterkant van de radiatoren
stralende warmte onmiddellijk terug.
materiaal
Het materiaal ziet er heel appetijte
lijk uit; voor zover het zichtbaar is,
vormt het geen storend element in het
interieur. De ruglaag bestaat uit poly-
theensehuim, met gesloten cellen-
structuur. Dat neemt dus geen con
dens op en gaat niet als een spons
werken. Het blijft dan ook altijd goed.
zonder te verpoederen of te rotten.
Met plakstrookjes wordt het mate
riaal nadat het op maat is geknipt idat
gaat handig langs de lijntjes van de
decoratieve wafel-vierkantjes» op zijn
plaats gezet Voor een paar tientjes
kunnen alle radiatoren worden behan
deld. Verkoopadressen kunnen, indien
nodig, worden opgevraagd bij Sylglas.
Haarlem. 023-319160
WOENSDAG 3 SEPTEMBER 1980
PZC/hobby
In de winter kruiden kweken voor het keukenraam. In de winkel zijn ook.kleine kant-en-klare
kweekpotjes met zaad van diverse kruiden te koopErg leuk om voor het raam te zetten.
Zelfs dc meest verwoede binnen-
knutselaar of - hobbyist wordt door
het mooie weer naar huiten gelokt.
Sommige hobby's, zoals spinnen, we
ven. pottendraaien. en dergelijke,
kunt u natuurlijk buiten in de tuin of
op balkon doen. maar waarom (juist
in de zomermaanden) niet eens wat
anders? Bijvoorbeeld een typische
buitensport als plankzeilen, zeilen of
tennis. En dan niet om naar te kijken,
maar om fijn te doen. Gezond voor lijf
en leden, weet u wel...
Onlangs is bij uitgeverij H Meulenhoff
een serie pockets in kleur verschenen,
die over een zestal vakantie- en vrije-
tijdsporten gaan Het zijn stuk voor
stuk rijk geillustreerde en deskundig
geschreven gidsel. die u op een duide
lijke en overzichtelijke manier aan de
hand van vele tientallen foto's en teke
ningen wegwijs maken in uw favoriete
sport
Zowel theorie als praktijk komen uit
voerig aan bod: benodigde kleding,
spelregels, uitrusting en overige mate
rialen. oefeningen en trainingspro
gramma s. tips voor beginners en
gevorderden, eventuele wettelijke be
palingen en regels, enz Door het ge
bruik van veel kleur worden de
plaatjes niet alleen duidelijker, maar
nodigt het geheel u extra uit om er
eens in te bladeren, snuffelen en izo u
wilt) 'studeren' - zelfs iof juisti daar
waar die sport beoefend wordt
De prtjs per boekje - omvang 128 pagi
na's - bedraagt 14.90. De serie heet.
Sport in beeld
Voetballen van G Bauer t bewerkt
door Theo Reitsma» behandelt de his
torie van de votbaltechniek, conditie
training. tactiek, blessures en hun be
handeling. reglementen en beroemde
voetbaltrainers.
Tennis van P. Schol! (bewerking Her
man Kuiphof) gaat over het tennis van
vroeger en nu. de uitrusting, telling,
banen, lessen, speoen met. anderen,
plezier, spel en sport, diverse technie
ken. trainen, tactiek in enkel- en dub
belspel en conditietraining.
Plankzeilen door K Prade (bewerkt
door Peter van Wagensveldi behan
delt de uitrusting, theorie en praktijk,
het starten, manoeuvreren en keren,
de voorrangsregels. het weer, wind
sterkten. conditietraining, technie
ken. verschillende manier van surfen -
onder meer brandsurfen, ïjssurfen.
enz.
Zeilen door R. Denk ibewerking Lex
Prengen behandelt de veiligheid, het
planeren, een blik in de boot. het be
slag wedstrijdklassen, zeilkleding,
trimmen, praktische tips. een nieuwe
reddingsmanoeuvre. trapezewerk.
tourzellen en kinderen aan boord
Op een dergelijke manier zijn ook de
twee wintersport-boekjes ingedeeld.
Deze gaan over het langlaufen, door F.
Wilzenmuller (Nederlandse bewerking
Ernst Faberi en en alpineskiën van
Jurgen Kemmler
In de winter kunnen we in de tuin nauwelijks kruiden oogsten om onze maaltijden wat op te
fleuren. Natuurlijk hebben we wel het een en ander gedroogd of ingevroren, maar er gaat toch
eigenlijk niets boven verse kruiden. Helaas vinden we dan in het assortiment van de groente
man vaak ook niet meer dan peterselie en selderij. Maar we kunnen zelf zorgen voor de nodige
verse kruiden door ze in potten binnenshuis te kweken.
Trouwens ook voor hen die niet de be
schikking hebben over een tuin of een
balkonnetje om verse kruiden te kwe
ken. is het de enige mogelijkheid om
toch een kruidentuintje te maken. Het
is niet erg makkelijk om binnenshuis
mooip kruidenplanten te krijgen,
maar voor eigen gebruik zult u zeker
voldoende hebben Bovendien is het
een reuze gezellig gezicht, zo n keu
kenraam versierd met allerlei geurige
planten.
welke kruiden
Natuurlijk zijn lang niet alle kruiden
geschikt. Maar met onderstaande
soorten kunt u best een poging wagen,
mits u zorgt voor voldoende water, re
gelmatig sproeien (liefst een keer bui
ten in de regen zetten als het niet te
koud is), een lichte standplaats en vol
doende frisse lucht Het is verstandig
als u voor de winter zorgt dat u de plan
tjes in huis hebt Zaaien lukt in de win
ter ook binnenshuis niet altijd even
goed. dus plantjes kopen i bij kweker of
groenteman» is beter
In huis kunt u citroentijm en tuintijm
gebruiken. Het beste kunt u wat kalk
toevoegen aan de potgrond. Het is een
sterk kruid dat u in kleine hoeveelhe
den moet gebruiken: bij vlees. vis. prei.
worteltjes, peulvruchten en broccoli
Ook kunt u er thee van zetten, die ge
zoet met honing uitstekend helpt te
gen opgezette kelen en verkoudheid
marjolein
Een vaste plant, die steeds getopt
moet worden om bloeien te voorko
men. Verse blaadjes kunt u gebruiken
in de sla en bij tomatengerechlen. Ook
kan het heel goed gebruikt worden in
stoofschotels en in soepen en sauzen.
mint
Op een wandeling langs de waterkant
kunt u heel goed kruizemunt of peper
munt tegenkomen Neem er een stekje
van en zet dat thuis in een flesje met
water U kunt het daarin laten staan of
zodra ei wortels aan zitten het stekje
in een jjot met aarde zetten. Zet het
nooit samen met andere kruiden in
een bak. omdat de wortels al snel de
hele bak m beslag zullen nemen. Munt
wordt vooral in Engeland veel ge
bruikt. o.a. om lamsvlees te kruiden,
maar ook bij doperwten, worteltjes en
boontjes Gedroogde blaadjes geven
een heerlijke thee.
peterselie
De gekruide dwcrgvarictciten van pe
terselie kunt u heel goed kweken in
een mandje dal voor het keukenraam
hangt. Zorg er voor dat er geen
bloempjes in komen en kies liever
geen plaatsje in de volle zon; peterse
lie houdt van een beschaduwde stand
plaats.
basilicum
Basilicum moet op een heel zonnig
plaatsje staan. De blaadjes kunnen
meegekookt worden in bouillon, in
soepen en sauzen en meesudderen in
vlees- en visgerechten. Vooral in spag
hetti- en macaronisaus smaakt het erg
lekker Ook bij witte bonen en in de
tornatesap is dit kruid aan te bevelen
bieslook
Ook erg bekend en veel gebruikt is
bieslook Het kan slecht gedroogd
worden, maar gelukkig is het wel mak
kelijk binnenshuis te kweken Bies
look mag nooit meekoken, het moet
vers gesnipperd worden door de sla of
op de soep. Snij er regelmatig van af
om bloeien te voorkomen en de ver
dere groei te bevorderen.
sterrekers
Psfiet iedere bczitter-gebruiker van een elektrische boormachine reali
seert zich dat de 'boorkop' (officieel: boorhouder) in feite een vervan
gingsonderdeel van de machine is. Hij is, inwendig, nogal aan slijtage
onderhevig.
Dat wordt ook in de hand gewerkt door veelvuldig zwaar werk en vooral
door het onjuist inspannen van boren en andere accessoires. Wanneer de
boorkop niet vast genoeg is aangedraaid, gaat de boor bij grote belasting
slippen. Nog erger wordt dat. indien een boor niet zuiver echt in de boor
kop zit Dat leidt tot slijtage en beschadiging van de 'bekken' die in de
boorkop zitten Ook de boren en andere accessoires zelf lopen daardoor
schade op
Vuil (steenstof) heeft eveneens een slechte uitwerking op het inwendige
van de boorkop Alles bij elkaar redenen genoeg om die boorkop eens goed
te bekijken, misschien is hij aan vervanging toe. Een nieuwe kan heel
gemakkelijk worden gemonteerd.
Let ook op de boorkopsleutel, die slijt op den duur ook en dan kan hij de
tandkrans van de boorkop niet goed meer aandraaien Bovendien bescha
digt een 'uitgelubberde' sleutel de tandkrans ook nog.
Boorkoppen en sleutels zijn los verkrijgbaar. Onlangs heeft Wolfcraft een
handig assortimentje van die dingen m de handel gebracht. Het juiste
type. in de gangbare diameters, en passend opelk in ons land verkrijgbaar
merk boormachine, kan aan de hand van de informatie op de verpakkings-
kaart worden uitgezocht Dat geldt ook voor de serie boorkopsleutels. Tip:
kijk altijd goed of een boor zuiver recht m de boorkop geplaatst is. en draai
de boorkop op alledrie daarvoor bestemde gaten aan. Een slippende boor
werkt met goed en levert schade op
Een makkelijk kruid dat in ieder kin-
dertumtje voorkomt. Het kan het hele
jaar door gezaaid worden op een voch
tige ondergrond Alles is bijna ge
schikt als ondergrond, aarde, watten,
een katoenen lap of bijvoorbeeld de
rug van een rood aarden varkentje. Als
u het zaaisel goed nat houdt en op een
zonnig plekje zet. zal al na een week. of
tien dagen, de sterrekers goed zijn om
te oogsten. Heerlijk op brood met sui
ker en citroen of door de kwark.
Dat is dan het resultaat. Er zijn talloze mogelijkheden, die men gaandeweg zelf
ontdekt.
De voorwerpen rangschikken op het fotopapier, belichten, ontwikkelen en fixe-
