GENT
het grootste is nog
niet groot genoeg...
D e Belgische havenautoriteiten zien, zo lijkt het soms, hun bed maar zelden. Wil de schepen van
de haven net in de linkerpijp van de gestreepte pyjamabroek stappen of daar gaat de bel van de
voordeur weer... „Ja schepen. Jean-Pierre van 'ontwikkeling' heeft nu de oplossing: een aangepast
kanaal met formidabele sluizen en de mogelijkheid voor grote oceaanreuzen om in één tijd de
haven binnen te lopen...". Zo moet het er in de Belgische havensteden toegaan. En die plannenma
kers in dienst van Antwerpen, Gent of Zeebrugge, ook zij lijken nimmer toe te komen aan hun
hobby (het kweken van cactussen of het inplakken van foto's van wielervedetten..): het ene plan
na het andere rolt van hun tekentafel. Alleen in Zeebrugge is de rust weergekeerd. Daar draait
schepen Fernand Traen zich nog eens op de andere zij. Brugge heeft de buit binnen: een paar
weken geleden ging de regering Martens akkoord met uitbouw van de haven tot 1750 meter. Op
dat moment veranderden de collega's van Traen in Gent en Antwerpen in zenuwachtige nagelbij
ters...
spanbruggen. die voor de grotere sche
pen geen belemmering vormen. Want
obstakels mogen de schepen, die rich
ting Gent koersen in de toekomst niet
meer op hun weg vinden. (Dat irriteert
en zou de rederijen toch weer kunnen
De strijd tussen de drie Belgische ha
vens is fel De buitenstaander krijgt de
indruk dat de havenautoriteiten elkaar
het licht in de ogen niet gunnen. Kram
pachtig houden de havens elkaar in
evenwicht, ze laten geen gelegenheid
voorbijgaan er de regering in Brussel op
te wijzen dat. wanneer de een geld
krijgt, de ander toch minstens recht
heeft op hetzelfde bedrag. De regering
Martens, toch al fietsend over afbrokke
lende wegen, dient dan ook zeer om
zichtig tewerk te gaan. Drie weken gele
den kreeg Zeebrugge groen licht. De
protesten bleven niet uit Antwerpen
reageerde, by monde van schepen Jan
Huyghebaert, furieus. Gent liet even
niets van zich horen en dat verraste ve
len zeer Maar kijk. de week was nog
met om of daar lag al een 'brandbrief op
de deurmat bij premier Wilfried Mar
tens.
„Gent heeft in de Nationale Havencom
missie in verband met het ontwerp Zee
brugge steeds verdedigd dat de uitbrei
ding van Zeebrugge niet ten koste van
Gent en/of Antwerpen mocht gebeuren.
Concreet betekent dit dat de toeganke
lijkheid van Zeebrugge voor schepen
125.000 ton niet eerder mag worden
afschrikken..).
t-kanaal
Het rapport Anselin zal door het Gents
stadsbestuur op de dag dat het ver
schijnt per ijlbode naar de regerings
gebouwen in Brussel worden gezon
den. Weer een rapport over een kanaal
met sluis, een plan dat België miljar
den gaat kosten... En er liggen al zoveel
rapporten, schetsen, plannetjes en
'smeekschriften'. Een Baalhoekka-
naal, een plan om de Westerschelde uit
te baggeren, een vergeelde studie over
een kanaal tussen Zeebrugge en Gent...
En wat te denken van het plan voor de
aanleg van een 'omgekeerd T-kanaal'?
Premier Martens haalde het, toen hij
begin oktober een banket in Gent ter
gelegenheid van het 75-jarig bestaan
van de Vereniging van de Gentse Zee-
vaartbelangen bijwoonde, plotseling
uit de aktentas. Minstens drie 'aanzit-
Juliana en .koning Boudewijn hadden
nog maar nauwelijks de openingshan
deling verricht 11968» of daar ging de bel
weer bij de schepen van de haven van
Gent: „Meneer de schepen, hier is het
plan voor een sluis, geschikt voor
125.000 -onsschepen". En weer sliep de
schepen die nacht niet..
Nu. 12 jaar later, is de presentatie van
een 150.000-tonsplan nabij.
grondig
gerealiseerd clan voor Gent en Antwer- s.hoot 0 dat mome„t de ,,ap
pen schreef het Gentse stadsbestuur.-
het verkeerde keelgat... Een 'omge
keerd T-kanaal'.... Een kanaal dat Gent
en Antwerpen met de Westerschelde
moet verbinden en een Baalhoekka-
naal. maar ook een nieuw Kanaal Gent-
Terneuzen overbodig maakt. Het zou
moeten uitmonden ergens ten oosten
van Terneuzen. Opnieuw een doorsnij-
wout *bareman
Gent vreest de expansiedrift van Zee
brugge. De regering mag dan zeggen
dat de uitbreiding van de haven aan de
Noordzee geen consequenties zal heb
ben voor Gent en Antwerpen, in Gent is
men bang dat. een bedrijf als Sidmar op
termijn weieens zou kunnen besluiten
de aanvoer van ertsen te verleggen naar
Zeebrugge om de doodeenvoudige re
den dat aanvoer in bijvoorbeeld
100.000-tonsschepen goedkoper en dus
aantrekkelijker is dan het 'gepriegel'
met schepen tot 60.000-65.000 ton via de
sluis van Terneuzen en het kanaal naar
Gent.
verbeteren
Wat kan Geilt anders dan harde eisen
stellen, de toekomst van de haven is er
immers mee gemoeid. Een jaar gele
den, in oktober, installeerde Gent in
derhaast een zwaarbemande werk
groep onder leiding van professor An
selin van de Rijks Universiteit in Gent.
Opdracht van het Gents stadsbestuur
aan de werkgroep: Bestudeer op welke
wijze de verbinding van Gent met de
zee (de Westerschelde) kan worden ver
beterd. De werkgroep-Anselin kreeg
een jaar de tijd. Over een maand kan
dus het eindrapport tegemoet worden
gezien. Met het installeren van een spe
ciale studiegroep kwam Gent tege
moet aan het verlangen van 'Brussel',
maar ook van 'Den Haag' om de wen
sen ten aanzien van het Kanaal Gent-
Terneuzcn en van de zeesluis bij Ter
neuzen eerst maar eens grondig uit te
werken. Dus kwam er een werkgroep.
Het is leuk om te weten dat de uitkomst
van het onderzoek van Anselin en zijn
deskundigen eigenlijk al vaststond op
het moment dat de werkgroep 'plech
tig' op de rails werd gezet. Want in Gent
weten ze het al jaren: Er moet bij Ter
neuzen een nieuwe zeesluis komen, ge
schikt voor schepen tot 150.000 ton en
als het kan nog iets groter Ziedaar de
conclusie van het rapport dat professor
Anselin in oktober - ongetwijfeld op een
bijeenkomst waar 'bubbeltjeswater'
wordt geschonken en een koude schotel
wordt geserveerd - zal presenteren Een
week geleden 'lekte' de kem van het
rapport-m-de-maak 'toevallig' uit. An
selin wii bij Terneuzen een nieuwe zee
sluis van 500 meter lang en 65 meter
breed en een zeekanaal met een breedte
van 300 meter
Voor de aanpassing van het kanaal kan
gekozen worden uit twee mogelijkhe
den: ofwel een verticale oever met be
houd van de huidige breedte lenkele
minder omvangrijke verbredingen
daargelaten» en verdieping van het ka
naal tot 17 meter, ofwel behoud van de
taludoevers, maar dan wel een verbre
ding over de volle lengte van het kanaal opend een kanaal van Gent naar Ter
tot 300 meter neuzen. De oude zeesluis en de binnen-
De werkgroep velt ook een oordeel over sluizen hadden inmiddels plaats moe
de bruggen bij Zelzate. Sluiskil en Sas ten maken voor een nieuwe, grote zee
van Gent Die moeten verdwijnen en sluis voor schepen van 60 000 ton en een
vervangen worden door tunnels of grote snelle bmnenvaartsluis. En koningin
ding van het Zeeuws-Vlaamse land....
Nog vóór het kopje koffie zat het plan.
dat overigens vele jaren daarvoor al
eens was gepresenteerd, alweer in de
tas van de premier. Wilfried Martens
wilde de discussie alleen maar wat ver
levendigen heette het. Reactie van
schepen Jan Huyghebaert van Antwer
pen: „Die oplossing zou niet alleen aan
zienlijk duurder zijn dan de andere ka
naalplannen. maar ook heel wat tijdro
vender voor de scheepvaart van en naar
Gent".
Terug dus weer naar de oude stellingen,
voor Antwerpen een Baalhoekkanaal
en voor Gent een aangepast kanaal
GenUTemeuzen met een nieuwe zee
sluis bij Terneuzen.
ambities
Gent vecht sinds jaar en dag voor een
betere verbinding met dc zee. Steeds
weer steken de plannenmakers de kop
pen bij elkaar en de schetsen, die van
de tekentafels dwarrelen, worden
steeds ambitieuzer. Op een frank meer
of minder wordt niet gekeken... Het ka
naal. zoals het er nu ligt. kent vele
voorgangers. AI in de zestiende eeuw
dachten de Gentse bestuurders in de
richting van 'De Hont'. de uitloper van
de rivier De Schelde. Dat was in de tijd
dat de economische activiteiten in de
Zwinsteden Sluis en Damme drastisch
afnamen. Gent was tot op dat moment
steeds aangewezen geweest op de ver
binding via 'De Lieve', die in noord
westelijke richting naar het Zwin
voerde.
Maar in die zestiende eeuw was het
Zwin het Zwin niet meer en de Gentena
ren keken uit naar andere en vooral be
tere vaarwegen. In hun brein rijpte een
mooi plan het graven van de Sasse
Vaart. Even kort in 1567 werd de sluis
bij Sas van Gent in gebruik genomen
ihet kanaal mondde uit in de Papegeu-
le. die weer in verbinding stond met 'De
Hontei En weer kwam het verval
Gent maakte een crisis door en van het
kanaal bleef met meer over dan een slij-
kerige geul. waann de paling het alleen
vertoningsrecht had In het begin van
de negentiende eeuw werd de draad
weer opgenomen Er kwam een nieuw
kanaal. In 1827 werd het feestelijk ge-
Hoe reageert Nederland, want Gent
kan leuke plannen maken, een nieuwe
zeesluis moet op Nederlands grondge
bied worden aangelegd, een kanaal
verbreding treft vele duizenden
Zeeuws-Vlamingen. Drie jaar geleden
voorspelde de toenmalige minister
van verkeer en waterstaat Tj. Wester
terp dat de aanleg van wéér een nieu
we sluis bij Terneuzen en wéér een ver
breding van het kanaal wel eens op
grote bezwaren zou kunnen stuiten.
Burgemeester C. Ockeloen van Ter
neuzen uitte zich toentertijd wat min
der pessimistisch.
Hij zei onder meer: „Als men denkt dat
het nodig is, dan moet die zaak om te
beginnen maar eens grondig worden
onderzocht. Echt, Terneuzen is best be
reid om dit soort zaken in een breder
verband te zien; wij stellen ons heus
niet negatief op en staan er open voor.
Op voorhand zie ik eigenlijk geen on
overkomelijke problemen.Wethou
der dis. R. C E. Barbe (planologie,
ruimtelijke ordening, milieui van Ter
neuzen een paar maanden geleden:
„Voor ons is de huidige sluis geen
bottleneck, die remmend zou werken
op de industrievestigingen. Wat die
nieuwe sluis betreft gaat het vooral om
de bereikbaarheid van Gent en het is
dus in eerste instantie een zaak van
Gent om te bewijzen dat die nieuwe,
nog grotere sluis inderdaad broodnodig
is. Moet er opnieuw aan de verbinding
Gent-Westerschelde worden gesleuteld
dan kan dat ingrijpende ruimtelijke ge
volgen hebben. Daarom zeggen wij
Gent. ga die zaak eerst maar eens voor
jezelf op een rij zetten en maak die wen
sen ook op nationaal niveau maar eens
zodanig hard dat het ook inderdaad een
haalbare zaak blijkt En pas dan kan er
met ons gepraat worden...".
Beide Temeuzense bestuurders wor
den op hun wenken bediend. Gent
maakt op dit moment z'n huiswerk
Nog voor het einde van het jaar is het
karwei geklaard en zal aan 'Brussel'
worden bewezen „dat die nieuwe, nog
grotere sluis inderdaad broodnodig is".
De wensen zullen op nationaal niveau
zeker hard gemaakt worden. En daarna
is het aan de regering om aan te klop
pen bij de collega's in Den Haag Neder
land en Terneuzenwacht af We moe
ten niet afwachten zong het WD-
raadslid W. de Zeeuw m Terneuzen de
afgelopen maanden regelmatig. ..Deze
plannen zijn zo ingrijpend voor ons ge
bied dat we ons nu alvast maar eens
uitgebreid moeten laten informeren
over wat Gent nu eigenlijk precies wil.
Anders krijg je in het Kanaalzone-ge
bied grote onrust De mensen, met na
me in Sluiskil, zijn de jaren zestig nog
niet vergeten...De Zeeuw herhaalde
het donderdagavond tijdens de raads
vergadering.
Een nieuwe, grotere zeesluis bij Ter
neuzen. Een 500 meter lange sluis. 65
meter breed, voorzien van een immen
se voorhaven. In het structuurplan van
Terneuzen en het streekplan Oost-
Zeeuwsch-Vlaanderen wordt rekening
gehouden met de aanleg van een nieu
we sluis in het gebied tussen de huidi
ge zeesluis en chemiegigant Dow Che
mical.
En laat 'Brussel' nu eens 'ja' zeggen en
'Den Haag' akkoord gaan. is de honger
van Gent dan gestild, zal de schepen
van havenzaken in Gent dan van een
gezonde nachtrust kunnen genieten?
Mogelijk, al is de kans erg groot dat de
schepen dan droomt van een nog grote
re sluis, geschikt voor schepen tot
250.000 ton...
Inspecteur H. D. J. Wolfensberger van
het Loodswezen in Terneuzen heeft de
schetsen tenslotte al gezien...
Foto's: Charles Strijd.
PZC/zaterdagkrant 21
ZATERDAG 30 AUGUSTUS 1980
De werkgroep Anselin wil obstakels als de brug bij Sluiskil uit de weg ruimen.
Mammoetjes' op het kanaal. Gent wil ze groter zien.
De huidige zeesluis bij Terneuzen verouderd.
