UWSE COURANT
wil mes in
sociale uitkeringen
Onenigheid in Polen over
begrip 'vrije vakbonden'
Onderwijs verbijsterd over bezuinigingen
IN 'SI BEZUINIGING VAN 820 MIN
WESTEN
GESPREK STAKERS-REGERING GING NIET DOOR
FELLE REACTIES OP SALARISVERMINDERING
223e jaargang no. 203
Vrijdag 29 augustus 1980
Bewolkt
Veel bewolking en perioden met wat re
pen of motregen Middagtemperatuur
ran 18 graden op de Wadden tot 21 gra
den in het zuidoosten ran het land
PZC
MENSWBNR
Ml
L,
ssmb
DEN HAAG - Het kabinet zal volgend jaar diep het mes zetten in de sociale uitkeringen en de
jeugdlonen. Alleen al volgend jaar moeten de voorgenomen operaties een bedrag van 820 miljoen
fulden opleveren. In 1982 moeten de plannen nog eens 600 miljoen extra opleveren. „We kunnen
niet langer ontkomen aan verdergaande aanpassingen aan de lagere economische groei", zegt het
kabinet in de brief, waarin de voornemens kenbaar worden gemaakt aan de Sociaal-Economische
Raad.
sociale uitkeringen aan het minimum
loon wil handhaven, zijn de voorgeno
men maatregelen er nu op gericht het
aantal uitkeringstrekkers terug te
brengen en het verwijderen van sys-
teemfouten. ..Dit houdt in. dat nu ook
voorstellen worden gedaan die het ka
binet in het verleden heeft afgewezen".
Voor 1981 verwacht het kabinet een stij
ging van de loonsom per werknemer
met 8,5 procent tegen 6 a 6.5 procent dit
jaar. De werkloosheid zal het komende
jaar verder oplopen, als er niets ge
beurd Tegen het eind van dit jaar ver
vacht de regering al 250.000 werklozen.
Als het beleid niet wordt gewijzigd voor
vat betreft de collectieve lastendruk,
tal het financieringstekort 1981 oplo
pen tot 6.25 procent tegen 5.75 procent
in 1980.
Deze vooruitzichten zetten de sociale
doelstellingen onder zware druk en vor
men een bedreiging voor de sociale ver-
vorvenheden. met name waar het gaat
om werkgelegenheid en inkomen", al
dus het kabinet in de brief aan de SER.
Dit dwingt het kabinet tot een funda
mentele en moeilijke keuze. ..Niet lan
ger kan worden volstaan met bijstellin
gen die slechts een beperkt effect sorte
ren. Het achterwege laten van een fun
damentele keuze leidt tot onaanvaard
bare maatschappelijke gevolgen. De
onrustbarende stijging van de werk
loosheid is daar slechts één van", aldus
bet kabinet.
Het kabinet zegt nu gekozen te hebben
voor een beleid dat is gericht op het
doorbreken van de loon- en prijsspi-
raal, het verbeteren van de betalings
balans en het terugbrengen van het be
grotingstekort naar een meer aan
vaardbaar niveau, om zo de voorwaar
de te kunnen scheppen voor een herstel
van de economie in het algemeen en de
werkgelegenheid in het bijzonder. Tot
een van die keuzes waarover het kabi
net spreekt, behoort het sterker afrem
men van de collectieve uitgave dan
was voorzien.
Omdat het kabinet de koppeling van
geschikte werknemers worden ontsla
gen
- Werkgevers mogen volgens de rege
ringsplannen zieken niet zomaar na
twee jaar ontslaan De werkgever zal nu
moeten aantonen dat hij geen mogelijk
heid heeft een werknemer in zijn bedrijf
te herplaatsen.
„Invoering van deze maatregelen bete-
Slot zie pagina 3 kolom 2)
GDANSK - In ewen zaal van de Lenin-werf in Gdansk werd donderdag nog steeds onderhandeld over de eisen van de
stakers. Links stakingsleider Lech Walesa en zijn mannentegenover hen viee-premier Mieczyslaw Jagielski. leider van de
regeringsdelegatie.
sluis
Dt' zeesluis van Temeuzen Is opnieuw
beschadigd. Donderdagochtend vroeg
ramde het Franse ro/ro-schlp Bore
Moon de muur van de slulskolk. Bij hel
binnenvaren van de sluis moest dé Bo
re Moon in dichte mist een corrigeren
de manoeuvre uitvoeren die legen de
sluismuur eindigde. De schade aan de
sluis bedraagt enkele Uenduizenden
guldens Ook het Franse schip liep
schade op.
PAGINA 3
Jeruzalem
De tweede kamer is donderdag mor
rend akkoord gegaan met het besluit
van de regering om de Nederlandse
ambassade in Israel te verplaatsen
van Jeruzalem naar Tel Aviv Minister
Van der Klaauw van buitenlandse za
ken werd door zowel de oppositie- als
de regeringspartijen het ontbreken
van een eigen beleid verweten. Vol
gens PvdA en D'66 had het besluit fot
verplaatsing alleen genomen mogen
worden op grond van de jongste reso
lutie van de Veiligheidsraad, die de an
nexatie van Oost-Jeruzalem veroor
deeld. en niet op grond van Arabische
politieke en economische pressie op
Nederland
PAGINA 13
renovatie
Het ministerie van volkshuisvesting
heeft ongeveer tweehonderd miljoen
gulden bestemd voor woningrenovatie
'over' Door een bijzonder groot aantal
afwijzingen van renovatieprojecten
die niet aan de door het ministerie ge
stelde normverhouding renovatiekos-
ten tegen nieuwbouwkosten voldoen
heeft minister Beelaerts van Blokland
nog een spaarpotje. De tweede kamer
heeft gevraagd de betreffende gelden
alsnog te besteden.
kuipertje
Hennle Kuiper verkende donderdag in
zijn eentje de 2700 meter lange beklim
ming in het parkoers van het wereld
kampioenschap wielrennen In het
Franse Salianches De ovenge Neder
landers die in het komend weekeinde
om de wereldtitel gaan strijden reden
het traditionele criterium in liet Belgi
sche Lominel
PAGINA 21
voedingsbond
De Voedingsbond FNV acht het niet
onmogelijk dat in de Vlecswarenm-
dustriede komende twee jaar nog eens
2500 banen zullen moeten verdwijnen.
De bond wil snel met vijf grote vlees
verwerkende concerns om de tafel
gaan zitten om te voorkomen dal de
werkgelegenheid in de bedrijfstak nog
verder afbrokkelt
Nieuws uit Zeeland: 2. 5. 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 13.
Sport: 14. 15. 16 en 17.
Radio en televisie: 19.
Financiën: 21.
Russische priester
krijgt vijf jaar
werkkamp
MOSKOU - De Russische orthodoxe
priester Gljeb Jakoenin is donderdag
veroordeeld tot vijf jaar werkkamp
met „streng regime" plus aansluitend
vijf jaar verbanning.
Hij kreeg deze straf vanwege zijn actie
ve strijd tegen de discriminatie van
praktiserende christenen in de Sowjet-
Unie. Jakoenin stichtte hiervoor drie
jaar geleden het „comité ter verdedi
ging van de christelijke rechten". Op
basis van artikelen die hij voor dit co
mité had geschreven, werd Jakoenin
veroordeeld wegens „anti-Sowjet agi
tatie en propaganda".
Vader Jakoenin werd 1 november vorig
jaar gearresteerd- Volgens het Russi
sche staatspersbureau Tass. was er tij
dens het proces ..bewezen", dat de be
schuldigde „misdadige verbindingen"
had onderhouden met zogeheten „sub
versieve centra in het buitenland". Ja-
koenins vrouw verklaarde na de rechts
zitting. dat haar man de veroordeling
kalm had opgevat. Hij kan binnen ze
ven dagen in beroep gaan. De beschul
digingen ontkende hij met de medede
ling dat zijn activiteit niet tegen de
Staat gericht was geweest
CDA-ER SCHOLTEN
IN ZUID-AFRIKA
'ONGEWENST'
DEN HAAG IANPI-De ZuidafrlkaanM-
regering heeft het CDA-tweedekamer-
lid Jan Nico Scholtcn een visum ver
leend en dat twee dagen later weer in
getrokken met de mededeling dat
Scholtcn een 'ongewenst persoon' is.
Scholten bezoekt momenteel de Ver
enigde Staten Aansluitend daarop had
hij van 5 tot 8 september Zuid-Afnka
willen bezoeken. Door bemiddeling van
de Nederlandse ambassade had hij het
visum gekregen Nu hel weer is Inge
trokken zal hij direct naar Zimbabwe
reizen, dat na Zuid-Afrika op zijn pro
gramma stond, zo heeft zijn vaste me
dewerker gemeld. Scholten is een van
de 'dissidenten' in het CDA die vooreen
olieboycot van Zuid-Afrika stemden
WAO en AA II
Reeds in 1981 wil het kabinet een aan
tal maatregelen invoeren die de stij
ging van het aantal uitkeringstrekkers
van WAO en AAW moeten terugdrin
gen. Zo zullen:
- de werkgevers worden verplicht 5
procent WAO'ers met een restcapaci-
teit in het personeelsbestand op te ne
men. Op het niet navolgen, worden de
werkgevers stringente sancties in het
vooruitzicht gesteld.
- Er komt een verplichte vacature
melding. die met name wordt bekeken
op het weer in de arbeidsmarkt brengen
van WAO'ers met een resteapaciteit.
- Er komt een maatregel om te voor
komen dat mindergeschikte of anders-
i Van onze correspondent i
WENEN - De onderhandelingen tussen
het Poolse stakingscomite in Gdansk
(Danzigl en de Poolse regeringsdelega
tie onder leiding van Mieczylaw Ja
gielski. die donderdagavond had moe
ten beginnen, is niet doorgegaan, om
dat beide partijen het niet eens waren
over wat moet worden verslaan onder
de onafhankelijke vakbond.
Donderdagmorgen hadden stakers en
regeringsvertegenwoordigers met el
kaar afgesproken dat zij elkaar 's
avonds weer zouden ontmoeten, maar
dan leder met een definitie van wat een
onafhankelijke vrije vakbond Is om ze
ker le zijn dat over hetzelfde onderwerp
zou worden onderhandeld.
De stakers schijnen in de loop van don
derdag tol de conclusie te zijn geko
men dat nieuwe onderhandelingen zin-
De splinternieuioe 'gemeentelijke' kinderwagen imet daarin baby Ruudi en
de heer en mevrouw Sanders bij de vuilniswagen, die het onderstel van
Ruud's oude kinderwagen 'verzivolg'.
VLISSINGEN - De tien maanden ou
de Ruud Sanders uit de Albarda-
straat in Vlissingen heeft aan het
wekelijkse bezoek van de gemeente
lijke reinigingsdienst aan zijn straat
donderdag een splinternieuwe kin
derwagen overgehouden. De reini
gingsmensen die er woensdag het
huisvuil kwamen ophalen zagen het
onderstel van de 'oude kinderwa
gen' voor afval aan. omdat het vlak
bij wat huisvuilzakken stond. Voor
dat Ruud's moeder had kunnen in
grijpen. was het 'onderstel al in de
vuilniswagen verdwenen en was het
door de kraakmachine al vervormd
tot een stuk schroot. De gemeente
Vlissingen toonde zich royaal: om
dat het maanden duurt voor een on
derstel is bijgemaakt mocht Ruud's
moeder zich een nieuwe kinderwa
gen aanschaffen. Op kosten van de
gemeente, dat spreekt.
Mevrouw Sanders was woensdag
met de auto thuisgekomen en was
bezig het bovenste deel van de kin
derwagen met Ruud erin naar bin
nen te dragen, toen de mensen van de
reinigingsdienst aankwamen. Toen
mevrouw Sanders nog binnen was.
greep één van de hulsvullophalers
met geoefende gebaren het onderstel
en wierp het in de vuilniswagen. Bin
nen de kortste keren werd het tot een
stuk Ijzer vervormd, alleen nog ge
schikt voor de vuilstortplaats Mld-
denZeeland. Toen mevrouw Sanders
buiten kwam. was het onderstel al
verdwenen. De mensen van de reini
gingsdienst gaven hun fout toe, maar
terug te halen was de 'halve' kinder
wagen niet meer
Na overleg met de reinigingsdienst
werd snel besloten tot een voor alle
partijen bevredigende oplossing De
heer Aukes van de reinigingsdienst:
'Dat onderstel is abusievelijk Ingela
den. toen mevrouw Sanders al met
haar zoontje naar binnen was.
Achteraf merkten we pas dat het fout
was. Omdat het bijbestellen van een
nieuw onderstel zeker drie maanden
duurt, mag mevrouw Sanders op kos
ten van de gemeente een nieuwe kin
derwagen gaan halen. Je kunt ze
moeilijk drie maanden laten wach
ten. want dan kan de baby misschien
al wel lopen.
Mevrouw Sanders toonde zich don
derdagmiddag bijzonder tevreden
over de wijze waarop de reinigings
dienst het probleem heeft opgelost.
'Ik was helemaal niet zo blij toen ik
zagwat er was gebeurd. Maar ik moet
zeggen dat ik bijzonder tevreden ben
over de manier waarop dit is opge
lost Ik heb Inmiddels een nieuwe
kinderwagen. En de rekening heb ik
naar de gemeente mogen sturen'
De heer Aukes: Het Is soms moeilijk.
Als wy spullen laten staan, is het niet
goed. maar als we alles meenemen,
kunnen er ook wel eens problemen
ontstaan'.
loos waren, omdat de tegenstellingen
over het onderwerp onafhankelijke
vrije vakbond te groot waren.
Oproep
Vanuit het stakingshoofdkwartier in
Gdansk deed stakingsleider Lech Wale
sa een oproep aan de Polen de stakin
gen binnen de perken te houden en niet
verder uit te breiden. Het was donder
dagavond onzeker of Walesa al dan met
zijn oproep via radio en televisie zou
herhalen, zoals was aangekondigd.
Walesa, die 14 dagen geleden nog zon
der werk was en op de zwarte lijst stond
vanwege zijn aandeel in de economi
sche opstand van 1970 en 1976. had ln
de loop van donderdag ingestemd met
het verzoek van de Poolse regering via
radio en televisie het Poolse volk te
overtuigen van de zinloosheid van uit
breiding van de stakingen, omdat ge
vaar van ingrijpen van buitenaf langza
merhand niet meer uitgesloten is.
Donderdag waren een half miljoen Po
len in staking, terwijl in de ochtend de
onderhandelingen voortduurden. Be
langrijkste agendapunten bij die on
derhandelingen waren: afschaffing
van de censuur en persvrijheid.
Volgens geruchten zou er een breuk
dreigen binnen het stakingscomité,
waarvan sommige leden bereid zouden
zijn concessies te doen aan de regering
en aan het werk te gaan. erop vertrou
wend dat de regering haar woord houdt
en over de verschillende kwesties latei-
verder onderhandelt.
Anderen, volgens berichten de meer
derheid. zouden de staking tot het bit
tere einde willen doorzetten, omdat ze
bang zijn. zoals in het verleden, op
nieuw met een kluitje in hel riet te wor
den gestuurd
Een woordvoerder van de Poolse rege
ring heeft .dinsdag gewaarschuwd dat
de situatie in Polen onhoudbaar is ge
worden. Hij beschuldigde wat hij noem
de 'anti-sociallstlsche' elementen ervan
dat zij extremistische eisen stelden.
G ie rek
Het officiële Poolse nieuwsagentschap
(Slot zie pagina 3 kolom 2)
'Van onze onderwljsredacleur
DEN HAAG - Hel onderwijsveld heeft
zonder uitzondering met grote verbij
stering kennis genomen van de plan
nen die minister Pais heeft met de sala
rissen van de onderwijsgevenden. De
vele miljoenen (de geruchten variëren
van vierhonderd tot achthonderd mil
joen gulden! die het departement van
onderwijs en wetenschappen volgens
de minister moet inleveren om de be
groting rond te krijgen, zouden vol
gens die plannen voor het grootste deel
door een forse salarisvermindering op
gebracht moeten worden. De onder
wijsbegroting die dit jaar ongeveer 23
miljard gulden zal bedragen (ongeveer
een vijfde van de hele begrotingi. gaat
voor bijna 85 procent op aan salarislas
ten.
J G.M van Wegberg, de voorzitter van
de KOV (Katholieke Onderwijs Vakor
ganisatie'. met 53.000 leden de grootste
onderwijsvakorganisatie in ons land.
heeft het over een „overval" van de mi
nister „We wisten van mets Dezelfde
dag dat hij zijn plannen ventileerde bij
de pers. hadden wij nog het maande
lijks overleg met hem Met geen woord
heeft hij erover gereptDat minister
Pais deze maandelijkse ontmoeting
met de vakbonden niet heeft aangegre
pen om zijn plannen alvast even toe te
lichten, is bij een aantal deelnemers
aan dat overleg duidelijk ln het verkeer
de keelgat gescholen Maar wat ik
hem nog meer kwalijk neem. is het feit
dat hli de gevolgen van zijn politieke
nederlaag in het kabinet op onze bor
den schuiftEn Van Wegberg vervolgt
resoluut .Ais Pais een vent was ge
weest. had hij moeten opstappen
Van Wegberg komt na een snelle bere
kening op een achteruitgang in salaris
voor de onderwijsgevenden van gemid
deld 2 procent als de plannen t an de
minister werkelijkheid worden .Wij
worden als onderwijsgevenden op deze
manier drie keer gepakt. Eersi als Ne
derlander in het kader van een landelij
ke loonmaatregel, dan als onderwijsge
venden samen met de ambtenaren via
de extra kortingen op de trend en dan
nu als onderwijsgevenden Dat is na
tuurlijk onaanvaardbaar Het komt er
op neer dat wij het behoud van de kwa
liteit van het onderwijs zelf moeten
gaan betalen
I IK >11
De voorzitter van de ABOP 'Algemene
Bond van Onderwijzend Personee-
142 000 1edeni J van den Bosch heeft
ook weinig goede woorden over voor de
presentatie van minister Pais Een op
lossing in de salaire steer zat er natuur
lijk wel in. maar wat ons overvalt is de
presentatie. Ik kan natuiu lijk met voor
uit lopen op beslissingen van onze be
leidsorganen. maar ik denk dat ook zij
ei zich niét Indzaam bij neer zullen lég
gen.' Het NGL 'Nederlands Oenooi-
schap van Leraren 17.000 ledeni is bij
monde van voorzitter F. J Roots, het
felst in zijn reactie Pais had moeten
zeggen dit kan ik niet maken ik slap
op! Ik kan u verzekeren dat we hem dan
lid van verdienste van het NGL hadden
gemaakt Dan was hij een groot minis
ter. een voortreffelijk werkgever ge
weest.' Ook Roefs heeft grote bezwaren
tegen het extra inleveren door onder
wijsgevenden Hij rekent voor dat zij
vanaf 1978 al meer dan 11 procent in
koopkracht achteruit zijn gegaan .Wil
hadden nooit bezwaar gemaakt tegen
een algemene loonmaatregel, maar dit
is ie eek
Hel NGL heeft uit protest elk overleg
met het ministerie opgeschort. Het
hoofdbestuur sluit staking niet uit.
Roefs stelt nadrukkelijk dat realise
ring san de plannen van Pais ver
schrikkelijk zal zijn voor het onder
wijs.
Hij noemde een aantal actiemogelijk-
heden; geen medewerking meer aan de
buitenschoolse activiteiten, stipt
heidsacties. geen medewerking meer
verlenen aan de grote onderw ijskundi-
ge veranderingen en als klap op de
vuurpijl „de actie tien", iedereen een
tien geven voor proefwerken en voor
examens.
Of de plannen van minister Pais juri
disch haalbaar zijn. staat ook niet vast.
De ABOP is ervan overtuigd dat een
eenzijdige salarismaatregel van de mi
nister zonder meer met succes voor de
rechter bestreden kan worden.
Minister Pais heeft aangekondigd na
het indienen van de begroting met de
vakbonden over de maatregelen te wil
len praten. De voorzitter van de NFO
(Nederlandse Federatie san Onder-
svijsvakorganisaties. waarbij in totaal
ruim 125.000 onderwijsgevenden zijn
georganiseerdI. F. van Moorsel daar
over: „We moeten straks gemiddeld
2600 gulden per jaar inleveren. Het is
erg bout van de minister om te stellen
dat wc met hem gaan praten over hoe
De Protestants Christelijke Onderwijs
vakorganisatie iPCO' meent dat het
onderwijs inderdaad de hoeksteen is
van het beleid van dit kabinet het zui-
nigingsbeleid. Het gaat evenwel niet
aan om het onderwijs, dat er voor de
gehele bevolking is. te laten inleveren
met als enig doel het failliete bestekbe-
leid van dit kabinet te redden
Wanneer de bewindsman zich beslist
niet met het kabinetsbeleid kan vereni
gen. moet hij zijn verantwoordelijkheid
aanvaarden en verstrekken, aldus voor
zitter Han Qunneman van de PCO
Het CNV heeft een voor dinsdag afge
sproken onderhoud met de minister af
gezegd. „Nu de vertrouwensrelatie tus
sen de minister en de onderwijsvakor
ganisaties is verbroken willen we niet
met de minister praten. We staan ach
ter onze onderwijsvakorganisatie", al
dus een CNV-woordvoerder.