CIALE ZEEUWSE COURANT
Kerncentrale-II
voor Borssele?
REAGAN KIEST
GEORGE BUSH
Militaire coup in Bolivia
WESTEN
VOORLOPIGE KEUZE KABINET
NEDERLANDERS IN
SURINAME WEER
GEARRESTEERD
Verwarde republikeinse avond
Ongewone waterstand
verdrijft kampeerders
BESLISSING
IN 1983
PALEIS PRESIDENTE IN LA PAZ BEZET
Opklaringen
Opklaringen en mogelijk een bul. Mid-
dagtemperatuur rond 17 graden
Krachtige iclnd uil zuid tot zuidwest.
2238 jaargang no. 168
Vrijdag 18 juli 1980
MENSWBNR
<Van onze verslaggever
DEN HAAG - De regering vindt Borsele en de westelijke Noord
oostpolderdijk in eerste instantie geschikt voor de vestiging van
nieuwe kernenergiecentrales. In wezen gaat het om drie nieuwe
centrales: twee van in totaal 2000 MegaWatt bij de westelijke
Noordoostpolderdijk, en een van 1000 MegaWatt in Zeeland. Het
huidige kabinet sluit hiermee aan bij het principebesluit van de
vorige regering, waarin ook van drie nieuwe kerncentrales spra
ke was.
gaat naar de westelijke Noordoostpol
derdijk en Borssele: Men heeft daar de
beschikking over veel koelwater en er
is daar een geringe bevolkingsdicht
heid. Voordeel van Borssele is ook - zo
staat in de nota - dat daar al een kern
centrale aanwezig is. Borssele geniet
voorts enige voorkeur omdat men niet
alle nucleaire energie langs het stil
staand water van het IJsselmeer wil
laten opwekken.
De ministers Van Aardenne leconomi-
icbe zaken). Ginjaar (volksgezondheid
ia milieuhygiëne) en Beelaerts van
Blokland (ruimtelijke ordening) onder-
steepten de voorkeur van de regering
jjgeens toen zij donderdagmiddag tij-
óecseen persconferentie in de Rolzaal
xt derde en laatste deel van de Nota
•sergiebeleid introduceerden. „Pas als
ie brede maatschappelijke discussie
i«rde kernenergie heeft plaats gehad,
al 'oeslolen worden óf en waar de vesti
ng van nieuwe kerncentrales zal ge
beden. De regenng verkondigt nu
De heer Beelaerts van Blokland ver
klaarde desgevraagd dat. als tijdens en
i^wrTvoorl^pig stan'dinl'm". vër^ na de brede maatschappelijke discus- Ongevallen
Harden zowel minister Van Aardenne
sie zou bllken dat de westelijke Noord-
oostpolderdljk op grond van tal van ar
gumenten minder geschikt zou blijken
als vestigingsplaats. Zeeland dan toch
niet in aanmerking komt voor bouw
van een derde kerncentrale in deze pro
vincie: „Dan komen vrijwel automa
tisch de vier overgebleven vestigings
plaatsen van de aanvankelijke zes in
aanmerking".
De regering is nu nog niet in het sta
dium dat zij de lagere overheden, even
tueel betrokken bij de vestiging van
kerncentrales, al heeft verzocht bepaal
de terreinen en voorzieningen 'te be
vriezen'. deelde de minister mee.
De ministers stelden dat eind 1982 de
maatschappelijke discussie over de
kernenergie haar beslag moet hebben
gekregen. De regering moet dan haar
uiteindelijke besluit kunnen nemen.
Het zal dan toch nog wel tot 1992 duren
eer dat de nieuwe centrales - hetzij die
gedreven door kernenergie, hetzij door
andere vormen van energie - gereali
seerd zijn.
collega Beelaerts.
Keen analyse is gebleken dat een
xstal plaatsen geschikt is voor de
bouw van kerncentrales: de westelijke
Soordoostpolderdijk. het Ketelmeer,
de Flevopolder. Noord-Wieringermeer.
Borssele en Bath-Hoedekenskerke. De
gering heeft deze visie al ter kennis 9 9, ,.^9,9e re9erin9 zal ui-
jebracht van de lagere overheidsorga-
ten (gemeenten en provincies).
Minister Beelaerts van Blokland legde
nog eens uit waarom de voorkeur uit-
woningbouw
werknemers in de bouw en nog eens
w.dOO in de toeleveringsbednj ven zon
der werk zullen zijn. De knelpunten
commissie woningbouw van het Alge
meen Verbond Bouwbedrijf meent dat
de overheid het gehele flnanclerlngs-
ensubsidiesysteem op de helling moet
zetten om een verdere vermindering
van de Investeringen ln de woning
bouw tegen te gaan.
PAGINA 11
tfluisteren
Volgens het Britse weekblad 'New Sta-
lesman' tappen de Verenigde Staten
telefoon- en telexverbindingen af uit
heel Europa. De New Statesman meldt
dat de communicatie van burgers, on
dernemingen en regeringen waar de
VS belangstelling voorhebben, onder-
scheept wordt door een grote luister
lost in het noorden van Engeland.
PAGINA 12
turnen
De Oostbloklanden hebben een vol
strekte meerderheid ln het bestuur
van de Internationale gymnastiekfe-
óeraiie verworven Rusland heeft ver
scheidene kleine landen die het Oost-
Kok welgezind ztjn opgeroepen voor
de vergadering van de federatie die
donderdagmiddag ln Moskou eindig
de. John Tielrooy. de voorzitter van
het Koninklijk Nederlands Oymnas-
tiekverbond. sprak van 'pure zwendel'.
PAGINA 18
hitler-film
'n Partise filmstudio's wordt een tele
visiefilm gemaakt over de laatste da
len van Adolf HlUer. getiteld De
Bunker' De film is een drie uur duren
de Frans-Amerikaanse co-produktle
handelt over de periode kort voor
Hitiers zelfmoord en de druk die de de-
nnitleve val van het Derde Ryk op de
oensen ln Hitiers laatste bolwerk uit
oefende
sociale wetgeving
Vakbeweging en werkgevers zijn niet'
blij met het door staatssecretaris De
°raaf gelanceerde plan tot Instelling
van een Sociale Zekerheldsraad De
Male partners zijn bnng dat. zij hun
Invloed op de uitvoering de sociale
wetgeving zullen verliezen.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5 en
7.
Binnen- en buitenland: 3
en 11.
Opinie: 4.
Sport: 12 en 13.
Kunst en cultuur: 15.
Hobby: 17.
Badio en televisie: 18.
financiën: 19.
ter lijk in 1983 een beslissing nemen over
uitbreiding van de kernenergie. In een
toelichting op de nota deel drie van het
energiebeleid zei minister Van Aarden
ne dat op 1 januari 1981 begonnen zal
worden met de maatschappelijke dis
cussie over kernenergie in Nederland.
Deze zal twee jaar duren, waarna de
regering op grond van de resultaten
een beslissing zal nemen. Mocht tot uit
breiding van de kerncentrales besloten
worden, dan zal het nog tot 1992 duren
voordat de installaties in werking zijn.
PARAMARIBO (ANP/SNA/REU-
TER) - De twee vrijgelaten perso
nen, onder wie de Nederlander
Krol, die ervan verdacht worden
een aandeel te hebben gehad in de
voorbereidingen van een tegen-
coup in Suriname zijn opnieuw
gearresteerd. De rechter-commis-
saris in strafzaken had hen woens
dag op vrije voeten gesteld, maar
de Nationale Militaire Raad heeft
ben weer laten ophalen omdat die
hen als staatsgevaarlijk be
schouwt.
Het kabinet ontkent dat de Surina-
mers in Nederland cultureel gezien
een onlosmakelijk onderdeel van
het Surinaamse volk zijn. De rege
ring beschouwt de Nederlandse Su-
rinamers veeleer als 'Nederlanders
met een aantal problemen'. Dit zeg
gen het Surinaamse Comité, de Su
rinaamse Jongeren Beweging en de
Vereniging Ons Suriname in een
commentaar op de voorlopige reac
tie die het kabinet gegeven heeft op
het rapport 'etnische minderhe
den'. dat de wetenschappelijke
raad voor het regeringsbeleid vorig
jaar heeft uitgebracht.
Volgens de Verenigde Naties heb
ben leden van de commissie voor
mensenrechten vragen gesteld
over het uitblijven van verkiezin
gen in Suriname.
Volgens de commissie wacht de
Surinaamse regering tot alle oppo
sitie de kop ingedrukt is.
Aan de vertegenwoordiger van Su
riname, Ludwig Thomas Waaldyk,
werd gevraagd of in Suriname de
staat van beleg dan wel de staat
van paraatheid bestaat.
Het derde deel van de Energienota is
helemaal toegeschreven naar het ge
bruik van kernenergie. De kans op on
gevallen met mogelijk grote gevolgen
voor de omgeving van de centrale en
voor latere generaties wordt zeer klein
genoemd. De veiligheid van de kern
centrales vloeit voort uit het ontwerp,
de bouw en de bedrijfsvoering, aldus
het kabinet
Het kabinet hanteert als argument dat
elk industrieel proces niet zonder risi
co's voor de bevolking is. Bij de oor
deelsvorming heeft een rol gespeeld dat
soortgelijke risico's elders in de maat
schappij wel aanvaard zijn. Volgens de
nota kunnen bij ongevallen met kern
centrales ook maatregelen worden ge
troffen om de gevolgen te beperken Ge-
Lees verder op pagina 14
reacties op pagina 4
DETROIT - De Republikeinse presidentskandidaat Ronald Reagan irechtsi heeft. George Bush gekozen als zijn 'running
mate', de kandidaat voor het vice-presidentschap De beide kandidaten tijdens een ontmoeting donderdagmorgen in
Reagan's hotel.
(Van onze correspondent)
WASHINGTON (GPD, UPI, AFP, RTR, DPA) - Ronald Reagan, in de nacht van
woensdag op donderdag met overweldigende meerderheid uitgeroepen tot pre
sidentskandidaat voor de republikeinse partij, heeft zijn hardnekkigste tegen
stander in de voorverkiezingen, George Bush aangewezen om te dingen naar het
vice-presidentschap. Reagan kwam dat in strijd met alle precedenten zelf na
middernacht meedelen aar. het partijcongres na een avond van grenzeloze ver
warring, waarbij het aanvankelijk zeker scheen dat voormalig president Ford
Reagans tweede man zou worden.
Maar Ford en zijn staf, onderhandelend
volgens een schema dat Henry Kissin
ger had opgesteld, bleek te streven naar
een vice-presidentschap dat Reagan
van een belangrijk stuk politieke zeg
genschap als president zou ontdoen en
dat hem een soort co-president zou ma
ken. Uiteindelijk kwam de overeen
stemming, die volgens hoge woordvoer
ders van de betrokkenen voor 99 pro
cent zeker was, niet tot stand. En naar
verluidt omdat Henry Kissinger weder
om in een belangrijke positie zou wor
den ingebouwd in een eventuele nieuwe
regering, tot groot afgrijzen van de con
servatieven.
Bush
Bush intussen, was op weg naar bed en
had, na een korte redevoering, die
vooral overkwam als een afscheid van
een langdurige campagne, vastgesteld
dat er voor hem geen plaats was in
Reagans plannen. En in die campagne
heeft Bush de heer Reagan afgedaan
als een stuk verleden tijd.
Nadat Reagan zijn keuze had bekend
gemaakt zei Bush evenwel: „het is voor
mij als een totale verrassing gekomen.
Ik kan het partijprogramma enthou
siast ondersteunen De 56-jarige Bush,
ex-directeur van de CIA. heeft veel In
ternationale ervaring. Hy staat echter
niet op goede voet met de ultra-conser
vatieven. hoewel hy nauwelijks minder
conservatief is dan Reagan. Hy heeft
een sterke positie in de noordoostelijke
industriestaten, waar Reagan zelf het
in de strijd heeft laten liggen
Reagan kreeg de republikeinse kandi
datuur niet zonder dat John Anderson,
de onafhankelijke kandidaat die de re
publikeinse party naar hy zegt tijdeiyk
heeft verlaten. 37 stemmen had gekre
gen en George Bush 13. vyf gedelegeer
den konden in het geheel geen mening
vormen, zodat voor Reagan 1939 stem
men overbleven. Later werd dat vrywel
onopgemerkt omgezet in acclamatie.
Dat echter behoort tot de conventie
techniek.
Niet ondergraven
Reagan en Bush hebben donderdag op
een persconferentie tegengesproken
dat hun partnerschap is ondergraven
door het geharrewar rond Gerald
Ford. In een van de weinige vragen
waarin niet de naam van Ford viel, zei
Reagan dat hij een uitnodiging van
president Carter had aangenomen om
in verschillende delen van de Verenig
de Staten debatten te houden.
Carter, op vakantie op Sapelo Island ln
Georgia, had Reagan telefonisch geluk
gewenst met zyn kandidaatstelling.
Reagan zei dat hij ook debatten met de
onafhankeiyke kandidaat John Ander
son niet uit de weg zou gaan. Gerald
Ford zei donderdag op een persconfe
rentie in zyn hotel in Detroit dat hy
Reagans aanbod om running mate te
worden had afgewezen omdat hy geen
'ceremonieel vice-presidentschap' wil
de, maar een 'zinvol-vice-presidentr
schap'.
Bush zelf probeerde een einde te maken
aan het volhardende vragenstellen over
de episode-Ford. door de pers uit te no
digen zich met zaken bezig te houden
die waariyk houtsnyden. Hij slaagde er
alleen maar in een debat op gang te
brengen over de verschillen tussen
hemzelf en Reagan.
„Weest zo goed my niet te biy ven herin
neren aan de verschillen van mening
die wy hebben gehad", zei hy.
Anderson
De republikeinse onafhankelijke kan
didaat voor het Amerikaanse presi
dentschap, John Anderson, verklaarde
donderdag dat de keuze van George
Bush als 'running mate' van Reagan,
hem ingeeft naar huis terug te gaan en
(Slot zie pagina 14 kol. 5),
De doolhof van
de kernenergie
Opnieuw druipt de voorlo-
pigheid af van de keuze die in
het Catshuis is gemaakt over
de uitbreiding van het ge-
bruik van kernenergie in Ne
derland. Het kabinetrVan Agt
heeft gisteren het derde deel van zyn
energienota naar buiten gebracht en
daarin als zijn opvatting neergelegd dat
'het wenselijk en aanvaardbaar wordt
geacht dat er in Nederland drie kern
centrales by komen' Tegeiyk worden
de meest in aanmerking komende ves
tigingsplaatsen voor die installaties ge-'
noemd: twee nieuwe kerncentrales in
de Noord-Oostpolder en een derde by
Borssele. naast de reeds bestaande
kerncentrale van de PZEM. Wat is nu
de draagwijdte van de inhoud van dit
afrondende energiedocument? Gaat
het om een principe-beslissing die ste
vig doorweegt in de voorbereiding van
een energiebeleid dat inmiddels duide-
lyke omtrekken heeft gekregen? Of ligt
hier een vrijblijvend stukje vakantie-
lectuur op tafel'' Een uitspraak die ei
genlijk vrij eenvoudig kan worden ge
daan omdat de uitvoering ervan nog
ver in het verschiet ligt en tot de verant
woordelijkheid van een volgend kabi
net behoort? De grote moeily kiieid met
de besluitvorming over de toekomst
van de energievoorziening in Neder
land is dat ze in een soort wild-west-
situatie is beland. Niemand weet eigen
lijk nog waar het begin en waar het eind
is. Daarom ook valt in de compleet ver
warrende opeenvolging van gebeurte
nissen. procedures en afspraken het
soortelyk gewicht van zo n regerings
uitspraak zo lastig te bepalen. Hoog
stens kan ze dienen als een schot voor
de boeg op weg naar het nieuwe avon
tuur van de 'brede maatschappeiyke
discussie', waaraan we eind dit jaar
gaan beginnen en die dan volgens de
ruwe berekeningen van het ogenblik in
1983 voldoende helderheid voor het dan
zittende kabinet moet hebben opgele
verd om een definitieve beslissing te
kunnen nemen.
Zes jaar geleden, in 1974. heeft de re
gering-Den Uyl precies hetzelfde princi
pebesluit genomen. Lubbers, destijds
minister van economische zaken,
bracht toen een energienota uit waarin
werd gekozen voor vergroting van de
elektriciteltsproduktie uit kernenergie
met een vermogen van driemaal dui
zend megawatt. Ook toen al heerste er
binnen de ministersploeg een heibel
achtige verdeeldheid over deze zaak.
Naast betrokken bewindslieden van de
verschillende 'stromingen' legden de
inhoud van de beslissing elk naar eigen
inzicht uit. Het gevolg was dat er na het
uitbrengen van de bewuste nota nog
nauwelyks serieuze pogingen werden
ondernomen om uitvoering te geven
aan het beginselbesluit. Het spel van
ontwijken, uitstellen en doodpraten be
gon. De hele kwestie van de kernener
gie raakte almaar meer omstreden. De
energienota-Lubbers werd omgeven
met voorbehouden en toezeggingen
van nader onderzoek. Kortom, toen het
kabinet-Den Uyl op zyn laatste benen
liep was er eigenlyk ook van het kerne
nergiebeleid uit deze club weinig of
niets over. By het regeerakkoord, waar
op de nieuwe ploegt-Van Agti van start
ging. nam men zijn toevlucht tot de
toverformule 'brede maatschappeiyke
discussie'. Tegen dat toekomstbeeld
van een volslagen spraakverwarring
hangen we nu al weer enkele jaren aan
zonder dat duidelyk wordt hoe daaraan
te beginnen i en nog veel ingewikkelder
hoe daar uiteindelijk uit te komen). Wie
dan ook bij lezing van de gisteren ver
schenen nota probeert te ontdekken
hoe het zit met de 'Haagse vorderingen'
in de problematiek van de kernenergie
komt tot de teleurs'tellende conclusie
dat er op wezenlijke punten nauwelijks
enige vooruitgang is geboekt.
LOBITH - De natte zomer heeft in ons land gezorgd voor een heel ongewoon
verschijnsel: het rivierw ater stijgt tot ongekende hoogten. Donderdagmorgen
gaf de automatische peilspreker in Lobith een stand in de Rijn van 13,54 meter.
Een waterhoogte van zo'n 10 meter is gebruikelijk voor deze tijd van het jaar.
Rijkswaterstaat verwacht echter dat het peil nog verder zal stijgen. De water
stand kan in het weekeinde nog wel 80 cm oplopen.
De afgelopen winter steeg het rijnwater tot 15.70 meter en de hoogste stand ooit
gemeten was in de winter van 1928, toen bijna 17 meter werd gepeild
Dit heeft nare gevolgen voor de gebruikers van de uiterwaarden. Vrywel elke
buitendyks gelegen camping langs de rivieren is reeds ontruimd of zal nog ont
ruimd moeten worden Boeren hebben hun vee uit de uiterwaarden moeten halen.
De verdreven kampeerders hebben slechts een beperkte keus. of de tent opslaan
op hoger gelegen gebieden - veelal parkeerplaatsen - of het boeltje pakken en
huiswaarts keren.
De laatste dagen heeft het ook in Duitsland overvloedig geregend. Hier en daar
moest op de snelwegen door aanhoudende stortregens het verkeer zelfs worden
stopgezet.
B„
LA PAZ (DPA/AFP/UPI) - Een
opstand van de zesde divisie
van het Boliviaanse leger in
het noordelijk gelegen Trini
dad heeft zich in de loop van
donderdag uitgebreid tot een
staatsgreep. In burger geklede
militairen bezetten het presi
dentiële paleis. Het voorlopige
staatshoofd, mevrouw Lidia
Gueiller, zou daar worden
vastgehouden. De militaire ac
tie wordt gesteund door
rechtse burgers.
Gewapende rechtse commando's over
vielen het hoofdkwartier van de vak
centrale COB. waarby verscheidene
linkse leiders, onder wie de secretaris
generaal van de COB. Juan Lechm.
werden aangehouden. By deze actie
vielen drie doden en verscheidene ge
wonden. Voorts werden de voomaam-
De opstandelingen in Trinidad, onder
leiding van kolonel Francisco Monry,
hadden geëist dat het leger de macht
zou overnemen van mevrouw Gueiler.
Volgens hen was er bij de op 29 juni
gehouden verkiezingen geknoeid.
Toen kwam de leider van de links van
het centrum staande democratische
volksunie (UDP)Hernan Siles Suazo.
als sterkste uit de bus.
De staatsgreep is kennehjk bedoeld om
het aan de macht komen van Silas Sua
zo te voorkomen.
De Amerikaanse regering heeft ge
dreigd de hulp aan Bolivia stop te zet
ten als daar niet het burgerlyk bewind
wordt gehandhaafd.
De actie van kolonel Monroy werd di
rect door de leiders van politieke partij
en en de vakbeweging veroordeeld
Kort voordat het hoofdkwartier van de
vakcentrale COB werd overvallen, had
deze organisatie opgeroepen tot een ai-
gemene staking en een blokkade van
alle wegen in het land. Bij de overval
werd de communistische mijnwerkers-
leider Slmon Reves gedood, terwijl
Juan Lechin werd gewond.
Ook Siles Suazo zou verwondingen
hebben opgelopen. Hij zou zich in een
particuliere kliniek in La Paz bevin
den. Vrijwel alle politieke leiders, on
der wie Paz Estenssoro. zijn onderge
doken. Een van de weinige politici die
zijn aangehouden, is Oscar Eid Franco,
de leider van de linkse revolutionaire
beweging (MIR). Ook hij zou zijn ge
wond. Andere leiders van de MIR heb
ben kans gezien te ontsnappen.
>uiten Den Haag ('in het land', zoals
het aan het Binnenhof altijd zo beel
dend wordt omschreven) is er overigens
wel het nodige gebeurd. Dat blijkt dui
delijk uit de felheid van de reacties uit
de mogelyke vestigingsplaatsen van
nieuwe kerncentrales. Stellingen wor
den betrokken en verzet wordt onmid
dellijk gemobiliseerd. Het is van het be
gin af duidelyk geweest dat in geval van
uitbreiding van de bouw van kernener
gie in Nederland in de eerste plaats
naar Zeeland zou worden gekeken voor
vestigingsplaatsen. Provinciale staten
hebben zich dan ook zo duidelijk als
maar mogelijk was opgesteld toen zy op
21 oktober 1977 een motie aannamen,
waarin werd vastgelegd dat 'thans uit
breiding van nucleair vermogen in Zee
land wordt afgewezen'. Die uitspraak
werd gedaan om een eind te maken aan
een schimmige discussie rondom een
beleidsstuk (het aanvullend structuur
schema elektriciteitsvoorziening.
ASEV). waarin twaalf mogelyke vesti
gingsplaatsen voor de drie kerncentra
les waren genoemd. Er is destyds nogal
wat deining geweest over de behande
ling van dat schema. Overal gold de kri
tiek dat niet over mogelijke vestigings
plaatsen behoorde te worden gespro
ken zolang niet vaststond dat Neder
land ook inderdaad tot de bouw van
nieuwe kerncentrales zou overgaan.
Uiteindeiyk is het bewuste stuk terug
genomen. Maar de uitspraak van de
Zeeuwse staten ligt er (voor wat betreft
de nu opnieuw genoemde lokaties Bors
sele en Bath-Hoedekenskerke i nog
steeds. Ondanks de op het oog zo duide-
lyke taal uit de gisteren verschenen re
geringsnota is aan alles te merken dat
ook het kabinet-Van Agt volledig ver
strikt is geraakt in de doolhof van de
besluitvorming over kernenergie die
even weinig zicht op de uitgang biedt
als het probleem zelf. vdM
