RONALD REAGAN
waarom zouden we nog belijdenis doen?
VROUWEN
CONFEREREN IN
KOPENHAGEN
kandidaatstelling
is hoogtepunt van
republikeins congres
ZATERDAG 12 JULI 1980
PZC/opinie en achtergrond
(Van onze correspondent Henk Kolbi
Kosten, noch moeite zijn, zoals dat heet, gespaard om van het aanstaande dinsdag te beginnen
nationale congres van de Amerikaanse republikeinse partij een luidruchtig, kleurig schouwspel
te maken. De conventie in detroit krijg een hoogtepunt in de aanwijzing van Ronald Reagan als
officieel kandidaat voor het Witte Huis. De republikeinse partij, die een doorgaans met sterren
en strepen gedecoreerde olifant als symbool voert, gaat eensgezind de verkiezingen in onder de
banier van een bijna zeventigjarige zonder politieke boodschap van betekenis. Of het zou zijn
voortdurend herhaalde belofte moeten zijn dat hij het geteisterde Amerika weer overeind zal
helpen, nadat het tengevolge van vier jaar democratisch beheer door de knieën dreigt te zakken.
De Amerikaanse politieke partijen
hebben zeer in het algemeen geen dui
delijke ideologie, die gelijkgezinden
kan verenigen. Het feit dat de Demo
craten zich gaarne beroepen op him
zorg voor het welzijn van de arbeiden
de bevolking en de Republikeinen de
reputatie hebben zich vooral te rich
ten op het belang van het groot-kapi
taal biedt geen ruimte voor noodzake
lijke nuances. En die zijn er wel. want
bijvoorbeeld de scheidslijn tussen con
servatieve politieke denkers en libera
ler opvattingen, loopt dwars door bei
de partijen. Dit gegeven op zichzelf
maakt het nodig om alle verklaringen
over „eenheid" bij de Republikeinen
en „verdeeldheid" onder de Democra
ten met terughouding te benaderen.
In de afgelopen dagen hebben de Re
publikeinen in Detroit beraadslaagd
over het partijprogramma. Op zichzelf
is dat een politieke vingeroefening van
betrekkelijke betekenis, omdat de pre
sidentskandidaat slechts zeer in het
algemeen rekening behoeft te houden
met de beleidspunten die in het „party
platform" worden vastgelegd. Maar de
debatten in Detroit hebben vrijwel
vanaf het begin verraden dat binnen
de republikeinse partij de eenheid ver
valt te zoeken als het gaat om de vraag
of gelijkberechtiging van de vrouw per
amendement in de grondwet moet
worden opgenomen of om een grond
wettelijk verbod van abortus, dan wel
om het verbieden van vruchtafdrijving
met staatsgeld, tenzij het leven van de
aanstaande moeder in gevaar is.
gelijke rechten
Het rechtse element in de republi
keinse partij heeft duidelijk de over
hand en het feit dat het „equal rights
amendment", oftewel het amende
ment voor gelijke rechten (op de
grondwet), in het spraakgebruik be
kend als ERA werd afgewezen als
grondstof voor het partijprogramma
betekent voor de Republikeinen een
belangrijke stap terug. Immers anno
1940 waren de Republikeinen de eer
sten die zich voor de gelijkberechti
ging van de vrouw inzetten en nog in
1916 verklaarde de partij zich vóór
het amendement, dat al jarenlang in
de wetgevende vergaderingen van de
Amerikaanse staten is blijven han
gen. De staten moeten het amende
ment goedkeuren om het als aanhang
sel bij de grondwet te kunnen voegen
en nog drie staten moeten ja zeggen.
Er is tenslotte een slap compromis
aangenomen, dat zich wel voor de ge
lijkberechtiging van de vrouw ver
klaart. maar tegen het huidige amen-
dementsvoorstel. Talrijke politieke fi
guren van betekenis in de partij, man
nen én vrouwen, hebben gewaar
schuwd dat een afwijzing van ERA de
Republikeinen de verkiezingen kan
kosten. Reagan houdt zich zorgvuldig
in het midden, niet duidelijk tegen,
maar ook niet duidelijk voor, en voor
zover het Amerikaanse systeem het
nodig maakt dat presidentskandida
ten pijlsnel van kleur kunnen verschie
ten. is dat nog begrijpelijk ook. En zel
den is er een verhelderender verkla
ring afgelegd omtrent de werkelijke
stand van zaken in de Amerikaanse
politiek, dan Reagans recente beken
tenis dathfj in 1976zonder enige ten<"-
houdingkandidaat had kunnen zijn
met Jimmy Carters programma.
In alle toonaarden zal volgende week
de republikeinse partij pogen het
Amerikaanse volk een illusoire een
heid te tonen. Achter de triomfantelij
ke Reagan zal zich een rij van versla
gen mededingers opstellen, de man
nen die de inleidende en toonzettende
redevoeringen gaan houden, zullen de
man die in zijn vrije tijd vrijwel uitslui
tend onder een cowboy-hoed en met
een zadel over de arm valt te bezichti
gen, opdissen als het politieke genie
waarop de VS al jaren hebben ge
wacht. Vier jaar op zijn minst De fei
ten spreken dat enigszins tegen gege
ven het feit dat Reagan al bijna twee
decennia op jacht is naar de kans om
zijn staatsieportret in alle officiële bu
relen van de VS te doen ophangen.
De conventie, de speculaties over Rea
gans kandidaat voor het vice-presi-
dentschap daargelaten (een keuze die
in het licht van zijn leeftijd grote bete
kenis heeft) is een gebeuren zonder we
zenlijk politiek belang, een uitstapje
voor de gedelegeerden en hun families.
Een kermis waarbij het merendeel van
de afgevaardigden tenslotte nauwe
lijks meer benul heeft van de vele poli
tieke afspraken die in de marge wor
den gemaakt. Het is zelfs niet eens
waarschijnlijk dat de voorstanders
van ERA de macht hebben om de my
the van de eenheid doeltreffend te
doorbreken.
..Detroit epjoys a good party" is het
motto van dit congres en dat heeft een
dubbele betekenis: de stad houdt van
een feestje en is blij met een goede po
litieke) partij. De organisatoren heb
ben de bezitters van plezierboten op
getrommeld voor een vlootschouw op
de rivier aan de overkant waarvan Ca
nada ligt, kortom: een oppervlakkig
waarnemer zou menen dat het alle
maal wel goed gaat met de stad.
Niets is minder waar. Tot grote woede
van de Republikeinen is president
Carter dezer dagen een hulpprogram
ma voor de geteisterde auto-industrie
komen aankondigen ter waarde van
een miljard dollar. Dat is niet niks,
maar veel te weinig vooralsnog. Sme
rige politiek, roepen de Republikei
nen, die immers zelf niets anders heb
ben aan te bieden vooralsnog dan be
loften en dan nog vage. Smerige poli
tiek? In de op vijf na grootste stedelij
ke conglomeratie van de VS zijn bijna
226.000 mensen afhankelijk van hulp
voor families met afhankelijke kinde
ren. Ruim 293.000 mensen krijgen
„voedselbonnen", dat wil zeggen een
overheidssubsidie op hun eerste le
vensbehoeften. Onder zwarte en ge
kleurde jongeren is het werkloos
heidspercentage verbijsterend: 62
procent. Ouden van dagen kunnen het
geld voor de bejaardentehuizen nau
welijks meer opbrengen dankzij de
inflatie, anderen staan voor de keus
tussen, elektriciteit gas en water of
eten.
De stad. die zich ooit met trots de
hoofdstad noemde van 's werelds auto
industrie, is een treurig toneel voor de
bijeenkomst van een partij die de ar
beidende bevolking nooit veel meer te
bieden heeft gehad dan de verzekering
dat het de arbeider goed gaat als de
onderneming floreert. Een van de vijf
Detroitse arbeiders is zonder werk en
zonder vooruitzicht op spoedige ver
betering, maar doorgaans wel met een
gezin om te voeden. In de depressieja
ren tussen 1932 en 1936 was de werk
loosheid tussen 17,2 en 24.1 procent.
Nu is die 18.4 procent.
De 20.000 Republikeinen die in uitbun
digheid aan hun congres beginnen en
daarbij doorgaans een stevige slok
drinken en aardige uitstapjes maken,
worden geconfronteerd met de duizen
den in de lange rijen voor de kantoren
Ronald Reagan
waar de werkloosheidsuitkering wordt
betaald, met mensen die. met hun ar
beid. hun geborgenheid, zelfvertrou
wen en waardigheid zijn kwijtgeraakt.
En met name voor de jonge arbeiders
in de auto-industrie, die minder dan
tien dienstjaren hebben, begint het
eind in zicht te komen van de uitkerin
gen die bedrijven en vakbond betalen,
omdat de fondsen opraken.
In een stad al Detroit die zo afhanke
lijk is van één industrie, doet zich het
zelfde verschijnsel voor als in ontwik
kelingslanden die hun economie
schragen op de oogst van één overwe
gend produkt. En met de ontslagen in
de autobedrijven zakt ook het zakenle
ven van de middenstand in en van de
toeleveringsbedrijven die auto-onder-
delen maken, etcetera, etcetera.
In de New York Times schreef dezer
dagen een student uit Detroit: „ver
geet Detroit niet als op 18 juli de con
ventie voorbij is. Detroit is een meer
dan levensgroot symbool van de ar
moede die in vele andere grote stedelij
ke gebieden in het hele land heerst.
Gedenk dat armoede, honger en werk
loosheid zorgen en omstandigheden
zijn, die verdwijnen als de conventie-
gangers en de media hun koffers pak
ken en naar huis gaan. armoede is
voor sommigen wellicht slechts een
politiek probleem dat hen in diepe ver
legenheid brengt. Maar voor het ze
venjarige kind in Detroit. wiens vader
en moeder geen eten kunnen betalen
en dat voortdurend wordt bedreigd
met het ophouden van de werkloos
heidsuitkering of het terugvorderen
(van op afbetaling gekochte goederen)
en het afsnijden van gas, water of elek
triciteit of huisuitzetting, voor dat
kind is ai-moede een ontnuchterende
en vaak angstaanjagende werkelijk
heid". Aldus de student Kevin Fobbs.
De republikeinse conventie amuseert
zich intussen met een vlootschouw
van pleziervaartuigen en onophoude
lijk donderend applaus. Voor Detroit
is het congres een soort eerherstel na
jaren van een slechte reputatie, de Re
publikeinen hebben gemikt op een
stad waar Reagan althans een poging
kan wagen een flink stuk van de stem
men van de arbeidende massa te ver
werven. Het heeft er even naar uitge
zien dat het zou lukken. Dat is niet
langer het geval evenwel, en het is
daarom verstandig aan de optimisti
sche opiniepielingen die de Republi
keinen zo gaarne tonen, voorzichtig
heid te knopen. Want gegeven de om
standigheden is in Detroit feestvieren
nauwelijks gepast.
Aan het ziekbed van het vrije onderne
merschap kan ronald Reagan geen
wondermiddelen tevoorschijn halen
uit het kleine dokterstasje vol paarde-
middelen waarmee hij stad en land in
de afgelopen maanden heeft afgereisd.
(Door Nel van Bemmeh
Zo n 13.000 vrouwen uit 151 landen zullen in de loop van volgende w«t
Kopenhagen arriveren. Ze gaan met elkaar bespreken wat ze kunnen don
verbetering te brengen in hun - bij mannen vergeleken - achtergestelde^
ties. Drieduizend van hen zullen dat doen als afvaardiging van hun regeritj
in elk geval opgenomen in een regeringsdelegatie), op de vrouwenconfenj
van de Verenigde Naties. De andere 10.000 spreken op eigen gezag, en voorn-
rekening; sommigen van hen vertegenwoordigen een organisatie of een p,
uit de vrouwenbeweging: zij bezoeken de schaduwconferentie Forum. Tep
kertijd is ook nog een vrouwencultuurfestival georganiseerd, waaraanom
meer het vrouwenkunsthuis Amazone en het filmcollectief Cincmienult.j
sterdam meewerken.
Vijf jaar geleden werd het Internatio
naal Jaar van de vrouw gehouden.
Toen vonden twee soortgelijke confe
renties in Mexico plaats. De VN-confe-
rentie stelde toen een Wereldactieplan
op. en riep het Decennium (periode
van tien jaar) van de Vrouw uitNu. vijf
jaar later, gaat de VN-vrouwenconfe-
rentiein Kopenhagen (14-30 juli) bekij
ken wat er van dat Wereldactieplan te
rechtgekomen is. en zal een nieuwe
versie worden vastgesteld. Daarbij
zullen vooral onderwijs, werk, en ge
zondheid aan de orde komen. Daar
naast staan drie politiek beladen on
derwerpen op de agenda: de gevolgen
van het apartheidssysteem voor Zuid-
afrikaanse vrouwen, de gevolgen van
de Israëlische bezetting voor Pale
stijnse vrouwen, en de positie van
vrouwelijke vluchtelingen.
De deelneemsters aan Forum willen,
niet gehinderd door enig regerings
standpunt. elkaar laten weten hoe zij
deze verschillende problemen in hun
dagelijks leven ervaren, en deze infor
matie doorspelen naar de VN-confe-
rentie.
Als Nederlandse vrouw zul je niet di
rect veel van de conferenties merken,
afgezien van dagelijkse radio- en tele
visiereportages, en stukken in de
krant. Toen staatssecretaris Kraaije-
veld-Wouters (als staatssecretaris van
emancipatie, aanvoerster van de dele
gatie) naar het effect van „Kopenha
gen" voor Nederlandse vrouwen werd
gevraagd, volstond ze met op te mer
ken dat het beleid nieuwe impulsen
zou kunnen krijgen. Hoe belangrijk
ook: zo'n opmerking klinkt vaag en,
zonder duidelijke voorbeelden, ver
van de dagelijkse werkelijkheid ver
wijderd
De onvermijdelijke voorbereidende
nota's die Nederland voor „Kopenha
gen" heeft uitgebracht, zijn ongeveer
even vaag. Ze gaan over de drie be
langrijkste programmapunten: ge
zondheid, onderwijs en werk. Zoals
een door de PvdA ingestelde werk
groep ook al opmerkte: de nota's som
men wel informatie op. maar wat er de
afgelopen vij f j aar is bereikt wordt niet
op een rijtje gezet.
Nog gekker is dat in het rapport over
„werk" geen woord vermeld is over de
economische waarde van (onbetaalde)
huishoudelijke arbeid" vreemd in een
rapport over vrouwenwerk. Wast de
schrijfster van dat rapport (mevrouw
M. H. Kolkman) nooit af, doet ze geen
boodschappen, verzorgt ze nooit een
zieke huisgenoot? Of is ze er al zozeer
aan gewend dat haar hulp dit voor
haar doet, dat ze er niet meer aan
denkt dat de meeste vrouwen dit zelf
(soms naast een betaalde baan) doen?
Een ander manco in de drie voorberei
dingsrapporten is dat de buitenlandse
vrouwen in Nederland geheel buiten
beschouwing worden gelaten. Maar op
dit punt heeft Nederland zich inmid
dels gecorrigeerd door in een amende
ment op het Wereldactieplan extra
aandacht voor migrantenvrouwen te
vragen.
armer
De gegevens die de derde-wereldlan
den over de afgelopen vijf jaar hebben
verzameld, hebben in elk geval één
duidelijke conclusie opgeleverd: de
armste vrouwen zijn armer gewor
den. Dit komt niet alleen door de in
ternationale economische crisis,
maar ook doordat de meeste ontwik
kelingshulp tot nog toe op mannen
was gericht (bijvoorbeeld grootscha
lige, technologische projecten), en
daardoor vrouwen vaak achterop
hielp.
Deze kwestie zal een belangrijk
van bespreking worden in Kopt-
gen en komt. gelukkig, ook als-^
vaker aan de orde bij conferenties
de Nieuwe Internationale Ecota
sche Orde (een nieuwe wereldo©
tende organisatievorm waarbij dt";
vaart eerlijker verdeeld zou ml
zijn)
onderzoek nodig
Een van de leden van de Nederlui
voorbereidingscommissie, de hou
raar emancipatie Geertje Thomas)
looft dat „Mexico" een stroomn
snellingsfunctie heeft gehad, n
dat „Kopenhagen" ervoor moei
passen niet in herhaling te gaaut
vallen. Om dit risico te vermijden
volgens haar een diepgaand hs
risch onderzoek moeten wordtti
daan naar de tradities, die ervoori
gen dat de biologische versrtd
tussen mannen en vrouwi
weer worden aangegrepen omvr
wen op het tweede plan te plas:»
Die analyse zou wereldomvalï
moeten zijn, en zou een instrua
voor vrouwen moeten vormen
hun eigen situatie een strategic
verandering te ontwikkelen.
vrouw Thomas vindt het begrijpt!
dat in de VN-stukken voor „Kopal
gen" zo'n analyse ontbreekt, omi
politieke gevolgen ervan erg
zouden zijn.
Een in het oog springend voorin
van traditie-gebonden vrouwen®
drukking is de clitorisbesnijdea
als die in landen in het Midden-Oa
en Afrika wel wordt toegepast.We
se vrouwen hebben met overga»)
solidariteit met de verminkte as
wereld-vrouwen getoond. Diesolic
teit werd gewaardeerd, maarsorast
- door de presentatie ervan
kwetsend ervaren.
Alle aandacht richten op datenu
soleerde probleem blijkt nietergc
tief. Solidariteit levert meer op»
neer een brede gemeenschappé
basis aanwezig is. Niet alleen x
vorm van het door mevrouw Uk
bepleite onderzoek, maar ook:
vorm van de wil om tot een cc
economische orde te komen.
samen zwemmen
De secretaris-generaal van de kc:
de VN-conferentie. de Jamaica
Lucille Mair, wees er in een intern
op dat de toekomst van de rijkelani
mede afhankelijk is van een groen
de arme landen: zonder die
het Westen zonder voldoende afe
bied. „Het is samen zwemmens
men verdrinken", aldus mera
Mair.
Tot nog toe leek het er vaak o:
westerse vrouwen en vrouwen tl
wikkelingslanden tegengestelde
langen hadden. Om die tegensta
niet te hoeven zien nemen wea
vrouwen in discussies nogal eens:
toevlucht tot protesten tegen cï
meenschappelijke vijand „multiiii
nal". het bedrijf dat hier de vrouR
ke arbeidskracht (bijvoorbeeld is
textiel) op straat zet. om vervol?
een vrouw in de derde wereld te
betaling van een laag loon uitte
ten. Belangrijk, maar ook de m
ze van multinationals moet net
geïsoleerd probleem bekeken wed
Hopelijk zullen de vrouwen mü?
hagen meer punten van gemeens!
pelijke belang ter tafel kunnen
gen.
Ui.
Jit de getallen is bet wellicht maar
ten dele af te lezen: de dalende lijn in
de bereidheid om "belijdenis te doen'.
Telkens melden zich toch weer men
sen, jongeren vooral. Maar de vanzelf
sprekendheid waarmee 't vroeger ge
beurde is er - ook in onze omgeving -
niet meer. Nog niet lang gelden zag je
ze vooral op Palmzondag in een lange
rij voor de kansel staan. De 'oogst' van
één of meer jaren kerkelijk onderricht
voor jonge mensen. Voortaan zouden
ze behoren tot de *belijdende leden' en
als zodanig deelnemen aan 't Heilig
Avondmaal. Nn ja, dat laatste gebeur
de maar zeer ten dele, gezien de magere
bezetting van de avondmaalsdiensten.
Het aantal avondmaalsvieringen per
jaar kon je ook op de vingers van éen
band tellen.
Kerkordelijk is het - in de hervormde
kerk - allemaal duidelijk geregeld. Als
kind gedoopt krijg je te zijnertljd te ho
ren wat er met je gebeurd Is en Je leert
wat daarmee samenhangt. Min of meer
gelijk op met het naar school gaan. Zo
als je daar op een gegeven ogenblik een
punt achter zet. zo doe je dat ook achter
de katechese Je doet belijdenis. Je
weet nu waar het om gaat Dus mag je
ook aan het avondmaal aangaan. Je
mag stemmen en gestemd worden. Je
staat in het register. Je draagt finan
cieel bij en draagt verantwoordelijk
heid. Je hebt gekozen en beaamt je
doop. Een duidelijke afronding.
Maar zo mooi dat kerkordelijk in elkaar
zit de werkelijkheid is anders. Dat zal
wel daarmee te maken hebben, dat ge
loofsontwikkeling andere wegen kan
volgen dan de groei naar volwassen
heid. Ook deze laatste gaat trouwens -
zeker In onze tijd - niet de weg van een
rustige ontwikkeling.
Kennis moge belangrijk zijn, maar
overal in de samenleving zien we de
noodzaak van om- en herscholing, van
voortgaande vorming. Keuzen zijn
noodzakelijk, maar hoevelen moeten
niet terugkomen op hun keuze? Tel
kens moet een mens zich opnieuw
oriënteren. Eigenlijk ben je er nooit.
Volwassenheid is een erg betrekkelijk
begrip.
Als het om geloven gaat geldt dat alleen
nog maar sterker. Zo ergens, dan is daar
sprake van ups en downs, van tijden
van zekerheid en perioden van diepe
twijfel. Soms 'zie'je 'top jongere leeftijd
veel duidelijker dan als volwassene En
als ergens het leren en nadenken nooit
voltooid is. dan hier. Daarom komt het
belijdenis doen in de boven aangegeven
zin vaak haaks te staan op de realiteit
van geloof en ongeloof, zoals die in onze
dagen door heel velen wordt beleefd.
Het kan eigenlijk niet meer zo.
vragen
Maar dat leidt tot diep ingrijpende
vragen. Is de volgorde doop - belijdenis
doen deelname aan bet avondmaal
wel zo vanzelfsprekend? Is belijdenis
doen wel zo'n eenmalige zaak? Is belij
denis doen terecht ook een administra
tieve kwestie? Moet de regel blijven
dat amtsdragers alleen ut 'belijdende
leden' kunnen worden gekozen? Geen
wonder dat een en ander regelmatig in
kerkeraden ter sprake komt. En zo
werd het kort geleden ook aan de orde
gesteld in de classicale vergadering
van Goes en de provinciale kerkverga
dering van Zeeland.
De vragen vielen overigens - en het is
goed dat nu terugziend duidelijk te stel
len - ook te beluisteren in de zestiger- en
zeventiger jaren.
In 1966 en volgende jaren spraken jon
geren uit de hervormde kerk in het ka
der van 't project 'Kerk 66-2000" als
volgt: „De groep heeft de openbare be
lijdenis in de huidige vorm als toelating
tot het Heilig Avondmaal afgewezen.
Wel wil de groep de openbare belijdenis
gehandhaafd zien als: a. inzegening in
het 'ambt van gelovige'; b een persoon
lijke openbare keuze om tot de gemeen
te van Christus te horen; c. het zich
dienstbaar stellen voor het werk in de
gemeente". Het is de vraag of dit vol
doende doordacht was Maar een sig
naal was het wel. En als zodanig is er te
weinig op gelet. In het begin van de ze
ventiger jaren spraken jongeren en ou
deren zich uit in de zogenaamde 'Alge
mene Kerkvergadering' (AKV) Ze zei
den tot de synode: „Mede omdat de hui
dige 'openbare belijdenis des geloofs'
zowel naar vorm als naar inhoud anders
wordt beleefd dan vroeger en de wijze
waarop aan de belijdenis gestalte gege
ven wordt verandert, dient hierin niet
langer een voorwaarde gezien te wor
den. Deelneming aan het Avondmaal is
een belij denis, dat men zich door de
Heer der Kerk geroepen weet. Deze be
lijdenis verdraagt zich niet met een mi
nimum leeftijd of voorschriften. Wat de
gezinscommunie betreft komt de AKV
eveneens tot de wens deze te aanvaar-
stemmen uit.de kerken
den. Het argument "zij zijn te jong om
het te begrijpen' is onjuis. Zij zijn met te
jong om door God gekend en genood te
worden".
Inmiddels heeft de synode, die oor-,
spronkeii jk zeer gereserveerd stond te
genover deze suggesties, in 1974 naar
aanleiding van een rapport onder de
veelzeggende titel 'De deelnemeing
aan het Avondmaal; de plaats van jon
geren in een luisterende en vierende
gemeente' aan de kerkeraden de ruim
te gegeven om plaatselijk te beslissen
of jongeren aan de viering kunnen
deelnemen. En het gebeurt inmiddels
in een groot aantal gemeenten na door
gaans zeer verantwoorde voorberei
ding.
Ik maak in dit verband graag enkele
opmerkingen. Vraagtekens bij het belij
denis doen getuigen van een bijzonder
ernstig nemen van de doop. Tot 1816
bestond het in de hervormde kerk niet.
vooral omdat men de indruk wilde
voorkomen dat de doop pas volledig
werd doordat de dopeling op volwassen
leeftijd de doop voor zijn rekening nam.
Dat zou een heilloze suggestie zijn.
Door de doop behoort men helemaal bij
de gemeente des Heren. De afwijzing
van het argument tegen avondmaals-
deelname van jongeren 'ze zijn te jong
om het te begrijpen' is geen nieuwig
heid van de Algemene Kerkvergade
ring, maar een echt kerkelijk gedacht
protest tegen een over-intellectualise-
ring (eerst begrijpen, dan doen) van het
volgen van de Heer
Ten tweede, van het avondmaal een
volwassenenzaak maken suggereert de
gedachte, dat je 'er aan toe kunt ko
men' Als je maar goed je best doet om
bij de katechese het een en ander op te
steken, dan ben je er tenslotte wel klaar
voor. Alsof je er ooit klaar voor bent!
Inderdaad zal een kind het (op z'n eigen
wijze) soms dieper kunnen beleven dan
een volwassene! Daar komt nog dit bij;
intellectualisering en cultivering van
het gevoel gaan soms griezelig hand in
hand. Anders gezegd: Alsjeerop de een
of andere manier (verstandelijk, ge
voelsmatig) aan toe kunt komen, dan
ben je nog maar een stap verwijderd
van de (in brede kringen van de her
vormde kerk verspreide) gedachte, dat
de doorsnee-mens er eigenlijk niet of
nog met aan toe is: een soort principiële
avondmaalsmijnding. waarin ten diep
ste meer rekening wordt gehouden met
ons verstand of gevoel dan met Gods
genadig aanbod.
Vervolgens: de viering van het avond
maal (en dat is natuurlijk meer dan al
leen het uitdelen van brood en wijn; het
is veeleer een breed verband waarin
schuldbelljden. met elkander delen,
verbondenheid met de Heer en met el
kaar. diaonale bewogenheid met de no
den der wereld zinvol en concreet be-
leefbaar worden) geeft veel meer dan
alleen de Woordverkondiging mogelijk
heden om ook jongeren in het gebeuren
van de kerkdienst te betrekken. Ze
moeten vooral mee-doen. mee-hande-
len. En zo: erbij behoren. Dat vergeten
ze nooit meer. Ook niet wanneer op la
ter leeftijd twijfels de overhand krijgen
en ze wellicht jaren lang niet meer in de
kerk komen. De betekenis van de
jeugdervaring kunnen we nauwelijks
overschatten.
Ten vierde: in dat verband wordt belij
denis doen - als men ertoe komt - iets
veel minder definitiefs, laat staan iets
afsluitends Het mag temidden van een
heleboel kilte om- en twijfels in ons een
stukje hulp zijn bij het verder gaan.In
een bepaalde situatie mag Je 'ja' zeggen
tegen de Heer. Voor je leven? Dat zal
haast altijd een overtrekken zijn. Hoe
zou je dat overzien?! Nee, op zo'n enkel
moment en voor niet veel verders
oprechtheid draagt mag je jeaasC
liefde toevertrouwen Daarom i
ook wezenlijk herhaalbaar en afflJ
re omstandigheden te verbmcffi
aan die (ik zou bijna zeggen ongé
ge!) Palmzondag. Ouders die but'
laten dopen doen daarin belijdeci'
geloofs. Twee mensen die dieps
(zij 't ook misschien wel tussen
twijfels door) vragen om inzegen®
hun huwelijk doen daarin beüjdï®
geloofs. Zo moet er pastoraal me:
over gesproken worden. Dat dö
ook de kateschese en misschien
het inschrijven in een lidmatem®
ter sprake komen ligt voor de hss
Tenslotte: wie zo over belijdenis!
spreekt, weet twee dingen ttk".
eerste is dat dat evenmin als d'a
aan een kerk gebonden is. Het ka
tuurlijk niet anders dan in eet'
gebeuren (en laat het daar
geadministreerd worden).maar)t;
je ja in de breedte van heel CW
Kerk. En het tweede: je bent ero
mee niet; stel je voor! In zekere»
gin je pas; begin je telkens op»
Kateches als louter jongercn-aJ*
genheid is onzin. Leren (nietj"
maar natuurlijk ook versUW
doen ouderen en jongeren. En
den samen. Waarbij dan misset*
ouderen wel eens meer vandejd
leren dan andersom. En samen ft'
van de viering van de nabijb»
Christus, de Heer. f j gri
