PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Carter boos over
vredesinitiatief
Miljoenenbrand Swifterband
EG-regeling stuit op
verzet in Duitsland
Défilé ongelooflijk mooi
slotakkoord loopbaan
VS EN EUROPA BOTSEN OVER MIDDENOOSTEN
Evacuatie opstandig
eiland Nieuwe Hebriden
Italiaanse
premier
Cossiga
gaat vrijuit
ONTROERDE PRINSES JULIANA:
Maatregel tegen run op munten
Lijger en
teeuw
Hevige
rellen
in Zürich
Flatgebouw stort
in: negentien doden
223e jaargang no. 128
Maandag 2 juni 1980
Van ome correspondentent
WASHINGTON, JERUZALEM, DEN HAAG - Terwijl tussen de Verenigde Staten en hun Europese
NAVO-bondgenoten de conflicten over de - in Amerikaanse ogen - lauwe Europese reacties op de
Russische bezetting van Afghanistan nog allerminst zijn opgelost, ontstond dit weekeinde tussen
president Jimmy Carter en de Europeanen een nieuwe felle botsing, deze keer over een mogelijk
Europees vredesinitiatief in het Midden-Oosten. President Carter dreigde met een Amerikaans
veto in de Veiligheidsraad tegen een mogelijk Europees voorstel tot wijziging van Resolutie 242,
de basis voor elke poging tot vrede tussen Israél en zijn Arabische buren.
overeenkomst zou men trachten voor
26 mei Jl. een akkoord te bereiken over
de Palestijnse autonomie.
Stemmen
Carter kwam tot zijn uitspraak over een
Amerikaans veto tegen een eventueel
Europees initiatief, nadat de Franse mi
nister van buitenlandse zaken Jean
Frangois-Poncet. op bezoek in Was
hington. zaterdagmorgen vroeg (Euro
pese tijd) had verklaard dat Europa
„binnen een paar weken" met een ei
gen, evenwichtig vredesplan voor het
Midden-Oosten zou komen. De Franse
minister, die eerder een vier uur durend
gesprek had gehad met zijn Ameri
kaanse collega Edmund Muskie. deed
geen mededelingen over de inhoud van
het plan.
Aangenomen wordt echter dat de Fran
sen ernaar zullen streven deze week in
het overleg van topambtenaren van
buitenlandse zaken van de negen EG-
landen en later deze maand op de Euro
pese Raad in Venetië, een nieuwe ver
klaring over het Midden-Oosten te la
ten uitgeven. Intussen liet zondag al
het Algemeen Congres van de grootste
Palestijnse organisatie. El Fatah, van
uit de Syrische hoofdstad Damascus al
weten dat men geen enkele behoefte
heeft aan een Europees vredesinitiatief.
nederlands
De bewoners van Frans-Vlaanderen
maken maar weinig gebruik van dc
mogelijkheid om onderwijs in de Ne
derlandse taal te volgen. Ook het dia
lect van de van oudsher Vlaams spre
kende bevolking van dit noordelijke
deel van Frankrijk komt steeds min
der voor Het gevaar dreigt dat het in
de naaste toekomst moeilijk zal zijn
iemand in Frans-Vlaanderen te vinden
die zich nog In het Nederlands kan uit
drukken
PAGINA 3
instemming
Paus Johannes Paulus II heeft de
Franse president Giscard d'Estaing
zijn instemming betuigd met diens re
cente gesprek met de Russische presi
dent en partijleider Brezjnev Deze
ontmoeting vorige week in Warschau
is vooral ln Washington op kritiek ge
stoten.
De Nederlandse ex-Unifil-milltalr Max
K. uit Deii Haag Is deze week in het
zuiden van Libanon teruggekeerd K
wil zich opnieuw als vrijwilliger aan
melden bij de christelijke militie van
majoor Haddad
PAGINA 7
verzoening
De VARA-verenigingsraad ls vrijdag
en zaterdag verlopen in een sfeer van
verzoening De verenigingsraadsleden
slikten een aantal afkeurende resolu
ties in. om het rapport dat over de ra
dio-uitzending van 30 april door het
dagelijks bestuur werd opgesteld on
gewijzigd. en feitelijk ook onbespro
ken, te aanvaarden
Nieuws uit Zeeland: 2 en 5.
Binnen- en buitenland; 3./
Radio en televisie: 7.
Sport: 11, 12. 13, 14, 15 en
16.
In hun verklaring zouden de Negen op
nieuw een stapje dichter moeten op
schuiven naar het Arabische stand
punt: ontruiming, door Israël, van alle
bezette gebieden (dus ook Jeruzalem,
dat met name door Nederland overi
gens steeds buiten de voor ontruiming
in aanmerking komende „bezette ge
bieden" wordt gelaten) en erkenning
van het recht van de Palesti jncn op een
eigen staat.
De boosheid van de Amerikanen geldt
vooral het feit dat de Europeanen door
een nieuwe verklaring over het Midden-
Oosten min of meer officieel te kennen
zullen geven dat zU het door de Ameri
kanen georganiseerde Israélisch-Egyp-
tische overleg over de Palestijnse auto
nomie. in het kader van de zgn. akkoor
den van Camp David, als mislukt be
schouwen.
In die overtuiging staan de Europeanen
niet alleen, nu Egyptenaren en Israeli's
(laat staan Palestljnen) het niet eens
hebben kunnen worden over een vorm
van Palestijns zelfbestuur op de Wes
toever van de Jordaan en in de Gaza-
strook. Volgens -de oorspronkelijke
REBELLEN WILLEN APARTE STAAT
wacht wordt dat premier Walter Lini
dan een beroep op de VS zal doen om
waarnemers naar de Nieuwe Hebriden
te zenden.
De rebellen hebben het politiebureau
en andere strategische punten in han
den op Espiritu Santo, waar ca 5.000
mensen wonen van de 80.000 inwoners
tellende Nieuwe Hebriden, een eilan
denreeks in het zuidelijk deel van de
Stille Oceaan die zich uitstrekt over een
gebied van 800 km. De Nieuwe Hebri
den zijn ruim 70 jaar door Groot-Brit-
tanniê »en Frankrijk gezamenlijk be
stuurd en zullen op 30 juli onafhanke
lijk worden na de verkiezingen van ok
tober vorig jaar toen Frans-sprekende
separatistische facties werden versla
gen. De opstandelingen willen dat Espi
ritu Santo een afzonderlijke staat
wordt. De hoge commissaris had de re
bellen zaterdag laten weten dat zij er
voor verantwoordelijk gesteld zouden
worden als zij degenen die Santo willen
verlaten, niet zouden laten gaan Stuart
zei dat de evacuatie maandag zou
voortduren. De regering van de Eiland
groep heeft de Verenigde Naties om mi
litaire steun gevraagd om de opstand te
onderdrukken.
VILA, NIEUWE HEBRIDEN - Met drie
schepen zijn zondag 500 mensen onder
wie 110 buitenlanders, geëvacueerd
van Esperitu Santo, het grootste en
rijkste eiland van de Nieuwe Hebri
den, dat sedert woensdag in handen
van opstandelingen is.
De Britse hoge commissaris, Andrew
Stuart, deelde mee dat bijzonderheden
niet bekend zijn doordat de opstande
lingen de radioverbinding tussen de
hoofdstad Port Vila en de schepen ver
stoord hebben. De geévacueerden zijn
overgebracht naar het eiland Malekula.
Vandaag zullen functionarissen van de
Nieuwe Hebriden op een bijeenkomst
in Parijs de situatie bespreken. Ver-
ROME (DPA) - Een commissie van on
derzoek van het Italiaanse parlement
heeft zaterdag in Rome met slechts één
stem meerderheid besloten dat pre
mier Francesco Cossiga geen verwijt
treft in verband met vermoed doorspe
len van vertrouwelijke gegevens over
opsporing van terroristen. De con
troverse over deze kwestie kan echter
nog in het parlement een vervolg heb
ben.
Van de twintig senatoren en afgevaar
digden, die volgens de grondwet moe
ten beslissen over een aanklacht tegen
regeringsleden, stemden elf voor vrij
spraak van Cossiga van de aanklacht
hij zijn vnend Carlo Donat Cattin op de
hoogte zou hebben gesteld van de op
handen zijnde arrestatie van diens 28-
jarige zoon Marco, die van terrorisme
wordt verdacht. De communisten,
linkse onaihankelijken. radicalen en
neo-facisten in de commissie waren
voor voortzetting van het parlementai
re onderzoek. Carlo Donat Cattin trad
zaterdag af als vice-partijleider van de
christendemocratische partij. De dis
cussie over Cossiga en Donat Cattin.
die vice-partijleier van de christende
mocraten. is. wordt voortgezet omdat
nu eenderde van de leden van de senaat
en kamer een openbaar debat in het
parlement kan afdwingen. Dat kan gro
te invloed hebben op de verkiezingen
die op 8 en 9 juni in Italië worden gehou
den.
In Washington bestaat weinig twijfel
over het feit dat president Carter, bij
zijn zeer snelle en krachtige reactie op
het nog niet eens bestaande Europese
plan, de stemmen van de joodse kiezers
in de komende presidentsverkiezingen
in het achterhoofd heeft gehad. Zowel
de republikein Ronald Reagan als ook
Carters nog steeds niet helemaal als
kandidaat afgeschreven partijgenoot
Edward Kennedy staan bekend als (zo
mogelijk) nog meer pro-Israël dan Car
ter zelf.
Kennedy heeft heel wat joodse aanhan
gers van president Carter overgeno
men. Vooral in de progressieve vleugel
van de democratische partij heeft de
joodse lobby haar bolwerk. De belang
rijkste organisator van de joodse stem
in het Witte Huis, Mark Siegel. was zelfs
verontwaardigd naar Kennedy overge
lopen een jaar geleden, omdat hij vond
dat Carter te sterk pro-Arabisch dacht.
Ted Kennedy vindt dat Carter te zacht
is tegenover de PLO, welke organisatie
hij bestempelt als terroristische agen
ten van de Sowjet-Unie.
Ook Ropald Reagan gaat tegen Carters
Midden-Oosten politiek te keer Israël
is volgens hem de militaire opvolger
van Iran. Arabische staten zijn slechts
van secundair belang voor de VS. zelfs
Egypte, aldus Reagan. Reagan heeft
fervente zionisten onder zijn adviseurs,
die afkomstig zfjn van het rechts-joodse
politieke maandblad Commentary.
Een van hen, Edward Luttwak, heeft
zelfs de Israëlische nationaliteit.
Minister Van der Klaauw verklaarde
zondag voor de A VRO-radio dat hij nog
niet dacht aan een Europese resolutie
voor de Veiligheidsraad; dat er voorlo
pig hoogstens gepraat zou worden over
een nieuwe verklaring van de Negen
over het Midden-Oosten, zoals er al vele
zijn geweest.
In een poging de nieuwe voor Israël
nadelige ontwikkeling in het Europese
standpunt inzake het Midden-Oosten
af te wenden, reist deze week de Israë
lische minister van buitenlandse za
ken, Yitzak Shamir, naar West-Euro
pa. Hij wordt dinsdag in Den Haag ver
wacht en reist vervolgens naar België
en Denemarken. Uit het feit dat Sha
mir de grote Europese hoofdsteden
mijdt, kan men al aflezen hoe weinig
hoop Jeruzalem nog heeft op een voor
Israël gunstige afloop van het overleg
van de Negen.
Een zichtbaar gelukkige prinses Juliana wuift naar de enthousiaste menigte op het gazon van het paleis.
CLAUS SLOEG
AANBOD ZEEUWSE
RINGRIJDERS AF
SOESTDIJK - ..Een ongelooflijk
mooi slotakkoord aan het eind van
mijn loopbaan. Het is een hartver
warmende ochtend geweest". Met
deze woorden dankte prinses
Juliana zaterdag in het begin van
de middag vanaf het bordes van
paleis Soestdijk allen die bij het
laatste défilé betrokken waren ge
weest. „Het was groter dan ooit",
aldus de zichtbaar ontroerde prin
ses. Samen met prins Bernhard
maakte zij vervolgens een korte rit
over de Amsterdamsche Straat
weg in een open auto. De rest van
het koninklijk gezelschap maakte
een wandeling langs de verschil
lende activiteiten op het gazon,
waar prinses Juliana en prins
Bernhard zich later bij hen voeg
den. Zeeland werd op dat gazon
vertegenwoordigd door zestien
ringrijders en de glasblazer M. F.
van der Maas uit Arnemuiden.
(Slot zie pag. 5 kol. 5
MINISTER: ONAANVAARDBAAR
BONN (DPA, ANP) - De minister van
financiën van de bondsrepubliek
Duitsland, Hans Matthoefer, heeft za
terdag op een bijeenkomst van fractie
leiders van de SPD van deelstaten en
bondsdag aangekondigd dat hij de
nieuwe regeling van de ministers van
buitenlandse zaken van de EG voor
verlichting van de bijdragen van En
geland niet zal aanvaarden.
Dat heeft de fractieleider ln de bonds
dag van de SPD. Herbert Wehner, mee
gedeeld.
(Van onze parlementaire redactiei
DEN HAAG - Het ministerie van
financiën denkt erover het huidige
muntmeesterteken, een haantje,
voorlopig niet tc wijzigen. Daar
mee wil men voorkomen dat de
mensen in groten getale hun munt
geld blijven vasthouden in de
hoop op een snelle waardestijging.
Afgelopen week werd bekend dat
verschillende winkeliers krap in
hun muntgeld zijn komen te zitten,
omdat tal van mensen hun munt
geld achterhouden. Die munten
dragen het teken van de voormali
ge muntmeester De Haan Zijn op
volger zal het recht hebben een ei
gen muntteken te gebruiken
Staatssecretaris Van Amelsvoort
(financiën) zei echter zaterdag voor
de TROS-radio dat hij overweegt
met deze traditie te breken om spe
culatie op grote schaal tegen te
gaan.
HIJ zei dat de belangstelling van
verzamelaars voor de speciale
setjes inhuldigingsmunten (een
gulden een een rijksdaalder) over
weldigend blijkt te zijn. Het minis
terie had geraamd dat er 100.000
setjes op verzamelaarskwaliteit
zouden worden besteld, maar dat
zijn er 300 000 geworden
Dat is een onverwachte meevaller
voor het rijk, daar de setjes 25 gul
den kosten.
De nieuwe regeling gaat de bondsrepu
bliek zeer veel geld kosten. Bonn is
evenals de andere EG-landen tegen het
uiteenvallen van de EEG maar is niet
bereid zich daarvoor naar willekeur 'als
een koe te laten uitmelken'.
Wehner zei dat Matthoefer zijn stand
punt nog voor de komende kabinets
vergadering van woensdag aan bonds
kanselier Schmidt en minister van bui
tenlandse zaken Genscher zal meede
len.
Genscher had de nieuwe regering 'een
succes voor Europa' genoemd Weigert
Matthoefer dan is toestemming van het
kabinet in Bonn onmogelijk omdat de
minister van financiën bij financieel-
politieke besluiten die niet zijn goed
keuring wegdragen van zijn opschor
tend vetorecht gebruik kan maken
Het compromis, dat na lang slepende
onderhandelingen was bereikt, ont
vangt Engeland in 1980 en 1981 in totaal
6,5 miljard gulden aan bijdragen terug.
West-Duitsland zou daarvoor 2.6 mil
jard mark extra moeten bijdragen.
De Europese commissie, 'dagelijks be
stuur' van de Europese Gemeenschap,
zag zich genoodzaakt gisteren maatre
gelen te nemen om te voorkomen dat er
een chaos ontstaat in de Europese land
bouw. De commissie moest besluiten
de 'Europese klok stil te zetten'. Dat
betekent dat de bestaande bepalingen
voor de Europese landbouw tijdelijk ge
handhaafd blijven.
Tegelijkertijd echter wordt daarmee de
mogelijkheid geschapen de Europese
boeren, met terugwerkende kracht tot I
juni. verhoogde prijzen voor hun pro-
dukten te geven zodra de nieuwe rege
lingen in werking zijn getreden.
VEGHEL - Bij het circus Renz tc
Veghel heeft een tijgerin zondag
morgen het leven geschonken aan
twee welpen, die verwekt zijn
door een leeuw. Volgens een
woordvoerder is deze variant
uniek. Tot nu toe hebben alleen
kruisingen van leeuwinnen met
tijgers tot resultaten geleid.
De tijgerin bewaakt haar kroost zo
goed dat de verzorger alleen heeft
kunnen vaststellen dat het ene
kind gestreept is en het andere ef
fen. Wie van de twee de tijger is en
wie de leeuw moet nog worden uit-
gezocht
DRONTEN (ANP) - O, het industrieter
rein van Swifterbant (gemeente Dron-
ten) heeft een grote brand zondag een
enorme hal waarin drie bedrijven wa
ren gevestigd, verwoest.
De brand ontstond in een confectie-ate-
lier en sloeg over naar een uienverwer-
kingsbedrijf en een plasticbedryf Het
brandende plastic en ook asbest zorgen
voor een rookkolom, die tot in Wolvega
en Amsterdam te zien was.
De schade van de brand bedraagt vol
gens een politieschatting minstens 8,5
miljoen gulden De waarde van de afge
brande hal van 6.000 vierkante meter Is
2.5 miljoen gulden. De grootste huurder
van de hal van Draka Plastics uit Enk
huizen. dat ter waarde van zes miljoen
aan eindprodukten i onder meer op
bergsystemen) in vlammen op zag
gaan.
De gemeente Dronten heeft de gedu
peerde bedrijventoegezegd vervangen
de ruimte in Dronten te verzorgen.
Door de brand ontwikkelt zich nog
steeds chloorgas. Vijf van de vele dui
zenden toeschouwers bij de brand he
pen ademhalingsmoeilijkheden op
ZÜRICH(DPA)-Tegenstanders van de
stedelijke cultuurpolitiek van Zürich
hebben de politie een heet weekeinde
bezorgd zoals de stad sedert 1968 niet
meer heeft meegemaakt.
De voorlopige balans was: de dood van
een 51-jarige hogere politiebeambte die
een hartaanval kreeg, tientallen gewon
den aan beide zijden, beschadigde
trams en auto's, ingegooide ruiten en
geplunderde winkels.
De moeilijkheden waren vrijdagavond
begonnen met een protestdemonstra
tie van ca 150 mensen tegen de voorge
nomen verbouwing van de opera. De
demonstranten besmeurden operabe
zoekers met verf en bekogelden de poli
tic met tomaten en eieren De 120 poli
tiemannen slaagden er weliswaar in de
demonstranten tegen te houden, maar
er vormden zich overal nieuwe groepen,
die vernielingen aanrichtten. De straat
gevechten. die zaterdagochtend pas
geëindigd waren, vlamden zaterdag
avond opnieuw op en duurden tot de
vroege zondagochtend voort.
BOMBAY (RTR) - Na het instorten van
een onlangs opgeleverd flatgebouw in
de Indiase stad Bombay, zijn vrijdag
avond negentien doden onder bet puin
vandaan gehaald.
Men vreest dat het dodental nog zal op
lopen, omdat vermoedelijk nog 100
mensen onder het puin bedolven lig
gen.
Sneeuw in Alpen
ANNECY AFP) - In het gebied van
Anneey (Franse Alpen) is de
maand juni begonnen met sneeuw
val op 600 meter hoogte. AI ver
scheidene dagen heerste er kou.
De landbouwers ln dit gebied ma
ken zich zorgen over de weiden op
1 500 meter hoogte die al bijna zes
maanden door sneeuw bedekt zijn.