Betere tandheelkunde
zwakzinnigen vereist
Vakdiploma's voor 14-jarige
Ronald van de Gruiter
Topman economische zaken: opwerken
van splijtstoffen voor kerncentrales nodig
Binnenschip op het droge
Bedrijfsleven Midden-
en Noord-Zeeland
had slecht jaar
Vragen CNV over onderzoek
giftige stoffen in Zeeland
Geen regeling studie pedagogiek
perl augustus voor Zeeuwen
ENQUÊTE ONDER ZEEUWSE INRICHTINGEN:
MINISTERIE WEIGERT MEDEWERKING
ZEEUWSE
almanak
B en W Oostburg positief
over plan gedenkteken
VRIJDAG 30 MEI 1980
zijn om dit minder gemakkelijke en
daardoor misschien minder aantrek
kelijke werk te verrichten. Mogelijk
zal het grotere aanbod van tandartsen
dat in de toekomst verwacht wordt
hierin enige verlichting brengen. Het
ONDERZOEK KAMER VAN KOOPHANDEL
GOES - De tandheelkundige verzorging in zwakzinnigeninrichtingen moet worden uitgebreid.
Vergeleken met landelijke gegevens is de tijd die in Zeeuwse zwakzinnigeninrichtingen per pupil
beschikbaar is voor tandheelkundige hulp gering. Tot deze conclusie komt de commissie gehandi
capten en langdurig zieken van de provinciale raad voor de volksgezondheid naar aanleiding van
een enquête onder de verschillende zwakzinnigeninrichtingen, verpleeghuizen, gezinsvervangen
de tehuizen en dergelijke. De raad bespreekt de resultaten van de enquête donderdag.
Vastgesteld is dat niet alle inrichtingen
en tehuizen op de hoogte zijn van de
mogelijkheden om uitgebreidere tand
heelkundige hulp dan het ziekenfonds
pakket bevat aan bewoners, patiënten
en pupillen te verstrekken Dat kan op
grond van de besluiten tandheelkundi
ge hulp bijzondere ziektenkostenverze-
kering ziekenfondsverzekering Het
lijkt de commissie raadzaam de voor
lichting over deze mogelijkheden te
verbeteren
In een rapport over de tandheelkundige
verzorging in AWBZ-voorzieningen in
Zeeland doet de commissie gehandi
capten en langdurig zieken de aanbeve
ling na te gaan of inrichtingen en tehui
zen waar veel jongeren verblijven ge
bruik kunnen maken van de activitei
ten die de stichtingen tot bevordering
van de schooltandverzorging ontplooi
en om tandbederf te voorkomen Ver
scheidene van deze stichtingen be
schikken over een zogenaamde preven-
tieWagen Een dergelijke wagen is uit
gerust voor het geven van voorlichting
op het gebied van de gebitsverzorging,
van poetsinstructies, van fluor-applica-
ties en dergelijke. De preventiewagen
bezoekt scholen. Instellingen als zwak-
zinnigenintematen zouden in de route
van de wagen opgenomen kunnen wor
den.
De zogenaamde onbehandelbare
geestelijk gehandicapten worden in
Zeeland onder volledige narcose aan
him gebit geholpen in verscheidene al
gemene ziekenhuizen. Deze behande
ling. die wordt uitgevoerd door de kaak-
chirurg, bestaat in hoofdzaak uit het
trekken van het gehele gebit. De sa
menstellers van het rapport vinden dat
moet worden bekeken of het wenselijk
is om in een algemeen ziekenhuis zoda
nige voorzieningen te treffen dat er ook
conserverende behandelingen onder
narcose kunnen gebeuren. Daarbij
dient dan wel het uitgangspunt te zijn
dat behandeling onder volledige narco
se alleen geschiedt als laatste mogelijk
heid en na een zorgvuldige tandheel
kundige en medische indicatiestelling.
Overleg
Het blijkt van inrichting tot inrichting
te verschillen wie beslist over het al
dan niet verrichten van ingrijpende
tandheelkundige behandelingen zoals
het verwijderen van het totale gebit en
behandeling onder volledige narcose.
De commissie van de raad volksge
zondheid meent dat over een dergelij
ke ingreep alleen maar een beslissing
mag worden genomen in overleg tus
sen de tandarts, de betrokken patiënt
of zijn ouders/wettelijke vertegen
woordigers. de inrichtingsarts en de
begeleiders van de patiënt.
Bij de zwakzinnigeninrichtingen zou
dan volgens de aanbevelingen in het
rapport mondhygiënisten aangetrok
ken moeten worden. Momenteel kan
nog geen van deze inrichtingen over de
diensten van een dergelijke kracht be
schikken Inschakeling van mondhy
giënisten zou een belangrijke vooruit
gang kunnen betekenen voor de gebits
verzorging van de pupillen en de behan
delend tandarts zou er aanzienlijk door
ontlast kunnen worden.
Knelpunt
Een belangrijk knelpunt voor de tand
heelkundige verzorging in verscheide
ne inrichtingen en tehuizen is de moei
lijkheid om tandartsen en mondhygië
nisten te vinden die bereid en in staat
Ruilavond
in Terneuzen
TERNEUZEN - De afdeling Terneuzen
van de internationale vereniging 'Phi-
latelica' houdt maandag een ruilavond
rpostzegels en munten) in de Opstan-
dingskerk in Terneuzen. De ruilavond
begint om half acht.
MIDDELBURG - Het bedrijfsleven in
Noord- en Midden-Zeeland heeft in
1979. evenals in 1978, een slecht jaar
gehad. Hoewel de geldomzetontwikke-
ling in 1979 is verslechterd, komt niet
temin meer dan de helft van de bedrij
ven echter tot een gunstige beoorde
ling van de omzetontwikkeling in 1979.
In de groothandelssector was in 1979
sprake van een verbetering in vergelij
king met het voorgaande jaar. Deze
kwam tot uiting in de ontwikkeling
van omzet en winst, maar ook in de
rendementssituatie. Dat zijn de resul
taten van een enquête, die de Kamer
van Koophandel cn Fabrieken voor
Midden- en Noord-Zeeland te Middel
burg heeft gehouden onder het be
drijfsleven in de maanden september
en oktober van het vorig jaar.
De Kamer van Koophandel heeft dit
onderzoek voor de vijfde achtereenvol
gende keer gehouden Hiervoor zijn
1623 kleinere en 212 grotere bedrijven
ondervraagd. Slechts 24 procent van de
ondervraagde bedrijven heeft in 1979
een toename van de omzet behaald, dat
meer is dan het percentage van de infla
tie. In 1978 was dat bij 27 procent het
geval. Het vergelijkbare percentage in
Nederland lag vorig jaar op 26
De verslechtering is volgens de Kamer
van Koophandel met name veroor
zaakt door de scherpere concurrentie,
ondanks het relatief gunstige effect op
de omzetontwikkeling van de toename
van de binnenlandse vraag. Deze ont
wikkeling was volgens de Kamer vooral
duidelijk merkbaar in de detailhandels
sector
De nettowinst is slechts bij 16 procent
van de bedrijven meer gestegen dan het
percentage van de inflatie In 1978 was
dit bij 18 procent van de bedrijven het
geval.
Van de bedrijven in Noord- en Midden-
Zeeland kan 42 procent niet spreken
van een rendabele bedrijfsvoering, wat
gelijk is aan het landelijke percentage.
Door 57 procent van de bedrijven is vo
rig jaar niet geïnvesteerd, terwijl dit
percentage in 1978 nog 55 bedroeg.
De vooruitzichten voor 1980 zijn vol
gens de Kamer van Koophandel niet
rooskleurig. Slechts 13 procent van de
bedrijven in Noord- en Midden-Zee
land verwacht, dat de toename van de
winst niet meer zal belopen dan het
percentage van de inflatie. Door 69
procent van de bedrijven wordt dit
jaar niet geïnvesteerd.
De gang van zaken bij de agrarische be
drijven blijft volgens de Kamer van
Koophandel weer ver achter bij de alge
mene bedrijfs ontwikkeling in Midden-
en Noord-Zeeland. Met name wat de
ontwikkeling van de omzet betreft is er
sprake van een achteruitgang, ten op
zichte van de landelijke situatie. Ook in
de industriesector is het beeld van de
omzet- en winstontwikkeling verslech
terd. eveneens ten opzichte van de lan
delijke ontwikkeling in 1979
Hoewel de regionale ontwikkeling in de
detailhandelssector achterbleef bij die
van het voorgaande jaar, was deze toch
iets gunstiger dan de landelijke. Toch
was volgens de Kamer in 1979 bij een
groter aantal bedrijven dan in 1978
sprake van een ongunstige rende
mentsbeoordeling.
Het aantal arbeidsplaatsen in Midden-
en Noord-Zeeland is in 1979 afgenomen
met 0.1 procent, ten opzichte van 1978.
terwyl landelijk een toename met 0.5
procent is geregistreerd.
lijkt de commissie gehandicapten en
langdurig zieken zinvol dit probleem
onder de aandacht te brengen van de
afdeling Zeeland van de Nederlandse
maatschappij tot bevordering van de
tandheelkunde en de beroepsorganisa
ties van mondhygiënisten.
Uit de gegevens die de enquête heeft
opgeleverd blijkt dat de tandheelkun
dige verzorging van patiënten in ver
pleeghuizen niet in alle opzichten opti
maal is. Naar de mening van de samen
stellers van het rapport moet deze ver
zorging systematischer gebeuren. Dit
ondanks de meestal hoge leeftijd van de
bewoners van de verpleeghuizen met
als gevolg dat maar weinigen van hen
de hulp van een tandarts nodig hebben.
Thans is er in veel gevallen alleen maar
sprake van een incidenteel ingrijpen.
Een eerste vereiste voor een goede
tandheelkundige verzorging in ver
pleeghuizen is volgens de aanbevelin
gen in het rapport een christelijke over
eenkomst tussen het verpleeghuis en
een of meer tandartsen.
Het wordt ook van belang geacht dat de
leiding van inrichtingen en tehuizen de
bewoners en patiënten stimuleert hun
gebit goed te onderhouden, regelmatig
naar de tandarts te gaan en hen zonodig
begeleidt. Ook moet gelet worden op de
voeding en eet- en snoepgewoonten.
i Advertentie i
van professie^
Kontaktlanzonspa-
cialiat
Oogmeting
in 't hartje van de
Lange Vorst
•ptlca
kampman
LANGE
VORSTSTRAAT 57
GOES
Tel. 01100-27251
TERNEUZEN/BAARLAND - De sleepboten 'Wielingen' en
'Martine Letzer' van de Unie van Reddings- en Sleepdien
sten (Union) in Terneuzen hebben donderdagmiddag op de
Westerschelde voor Baarland het Franse binnenschip 'In
terna' vlot getrokken. Om vier uur donderdagochtend liep
het schip aan de grond bij Everingen-boei 13.
De 'Interna', met 453 ton fosfaat op weg van Rotterdam naar
Gent. voer 'volle kracht' een zandplaat op. Dat gebeurde bij
afgaand water. Een van de sleepboten van de Union was snel
ter plaatse en zag nog wel kans een lijn over te brengen. Op
dat moment echter stond het schip al nagenoeg droog. De
eerste pogingen van de Union om het schip vlot te trekken,
mislukten daardoor. In de loop van donderdagochtend werd
de sleper 'Wielingen' ingezet. Die kreeg later hulp van de
'Martine Letzer'. Beide slepers wachtten hoog water (om
streeks half drie) af. Toen werd de 'Interna' vlot getrokken,
waarna het schip de reis op eigen kracht vervolgde.
OPHELDERING OVER BELEID GEVRAAGD
doen als bijvoorbeeld wordt geconsta- yisofer naast onderzoek naar arseen ook
Al* h.f ,i«.AnaAki.ltA k«l IJ ^.CV -7 1 .1 -
GOES - Het Christelijk Nationaal Vak
verbond in Zeeland wil van milieu-ge
deputeerde W. Don opheldering over
de aanwezigheid van giftige stoffen in
bodem- en oppervlaktewater in de pro
vincie. In een brief aan de gedeputeer
de wil districtsbestuurder L. Pher-
nambucq weten wat de autoriteiten
teerd dat het arseengehalte in het op
pervlaktewater te hoog wordt bevon
den, welke instellingen daarvoor wor
den ingezet en hoe het zit met de coör
dinatie tussen de verschillende dien
sten.
Verder wil het CNV weten of het bekend
ROTTERDAM - Zeeuwse belangstel
lenden voor het behalen van een mid
delbare akte pedagogiek kunnen niet
via een speciale regeling per 1 augus
tus hun studie voor dit MO-diploma
beginnen Rector drs G. Ch. Dupuis van
de Rotterdamse Nutsacademie ver
klaarde donderdag dat het ministerie
van onderwijs en wetenschappen geen
medewerking wil verlenen aan een re-
Maaltijd
ln dat Vlissmgse gezin ts van de
week besloten, dat rn den vervolge
de warme maaltijden bereid zullen
worden volgens de aanwijzingen,
die daarvoor wekelijks worden
verstrekt in het damesblad, waar
de vrouw des huizes op is geabon
neerd.
De tweede dag wekte de nieuwe
schikking de verbazing van de vier
jarige Peter.
De maaltijd bevatte soep. en daar
in bevonden zich hele champig
nons.
.Dat eet ik niet." besloot hij kor
daat ..Waar moeten de kabouters
anders slapen, vannacht?"
De aardappelen, die vergezeld gin
gen van sla en eieren, baarden
geen opzien, maar als toetje diende
zijn moeder een volgens de wenken
van het damesblad bereide trilpud-
ding op
.Me. mam." sprak Peter verbaasd,
toen ze het bakje voor hem neerzet
te. ..kijk eens - de pudding is nog
niet helemaal dood.
Vader en zoon Van de Gruiter. Niet alleen vader Gerard, maar ook de 14-jarige
Ronald behaalde deze week zijn diploma's voor de vakopleidingen detailhandel
en zeevisgroothandelaar
ARNEMU1DEN - „De laatste keer dat
we zó'n jonge geslaagde hadden, was
ruim twintig jaar geleden". Directeur
P. Kuiper van de stichting Vakoplei
ding Vishandel in De Bilt doelt op de
14-jarige Ronald van de Gruiter uit Ar-
nemuiden. Met 710 andere kandidaten,
onder wie zijn 38-jarige vader Gerard,
behaalde de jeugdige Arnemuidenaar
deze week zijn diploma's voor de vak
opleidingen detailhandel en zeevis-
groothandelaar.
..Als ik het MAVO-diploma heb ge
haald, wil ik bij myn vader in de zaak
gaan werken. Te zijner tijd wil ik die
zaak overnemen", luidt Ronald's mo
tief voor zijn met alledaagse nevenstu
die. Over de reacties op school, hij zit in
de derde klas van de Middelburgse Grif-
fioen-MAVO. zegt Ronald ..Het hoofd
van de school, mijnheer Maas. vond het
wel mooi. Maar enkele klasgenoten die
ik het verteld heb. vonden het maar
vreemd".
In september begon de opleiding die
Ronald nu de verlangde diploma's
heeft opgeleverd. Van de tweewekelijk
se theorieavonden in Tholen bezocht
Ronald er overigens slechts twee: „Ik
heb de boekjes met de theorie thuis be
studeerd En de rest was praktijkwerk
dat ik voldoende uit de zaak van mijn
vader ken". Die zaak is sinds twee jaar
gevestigd aan de Molenweg in Arne-
muiden. Voordien dreef de heer Van de
Gruiter. een voormalige binnenvaart
schipper. 14 jaar lang een vishandel in
Den Helder. Ronald trok er profijt van
want het examen bestond behalve uit
theorie uit de praktijkgedeelten fileren
en keuren benoemen. Zijn detailhan-
deldiploma behaalde hij met de cijfers
7-7-6 en het groothandeldiploma werd
met de cijfers 8-6-8 binnengesleept.
T wijf el
Overigens trekt de Kamer van Koop
handel voor Midden- en Noord-Zeeland
de waarde van de door Ronald behaal
de diploma's voor het uitoefenen van
een bedrijf in twijfel „Vanaf 1 augustus
van dit jaar is daarvoor op basis van de
Vestigingswet Detailhandel het diplo
ma „ondernemer detailhandel" vereist.
Die driejarige opleiding is alleen niet
noodzakelijk voor personen die behalve
hun vakbekwaamheiddiploma's voor 1
augustus ook hun middenstandsdiplo
ma bezitten", aldus een woordvoerder.
En een middenstandsdiploma bezit de
14-jarige Ronald van de Gruiter nog
niet
geling waarbij Zeeuwse studenten in
augustus van dit jaar in Rotterdam
hun MO-studie starten om per augus
tus 1981 in Middelburg, bij de depen
dance van de Nutsacademie, met het
tweede studiejaar te kunnen voort
gaan.
Een dergelijk idee ontstond in Zeeland
toen in april bekend werd dat het minis
terie geen toestemming wilde verlenen
voor een mo-opleiding pedagogiek in
Middelburg per 1 augustus 1980. Om
dat in 1981volgens planning, mo-oplei-
dingen „nieuwe stijl" in het leven wor
den geroepen, zou in Middelburg als ge
volg van het idee echter een tweede
jaars opleiding „oude stijl" naast een
eerstejaars opleiding „nieuwe stijl" van
start hebben moeten gaan.
„Theoretisch was het idee best uitvoer
baar. Het ministerie heeft echter geen
zekerheid willen geven over een aan
sluiting van de opleiding in Middel
burg. Collectieve aanmelding vanuit
Zeeland voor het eerste jaar in Rotter
dam heeft daarom geen zijn. Dat leidt
tot niks", aldus de heer Dupuis.
bezien wordt of er zich in Zeeland ande
re vergiftigde stoffen in bodem- of op
pervlaktewater bevinden. Phemam-
bucq vraagt of gedeputeerde Don be
reid is onderzoek te laten instellen naar
aanwezigheid en herkomst van bijvoor
beeld benzeen, tuoleen, cobalt, chroom,
zink, xyleen enzovoorts in de Zeeuwse
bodem. Hij vraagt zich af of er redenen
zijn om dit met een hogere intensiteit te
doen dan bijvoorbeeld enkele maanden
geleden. Het CNV wil verder weten of er
voldoende mankracht aanwezig is om
vermoedens over illegaal storten van
giftige afvalstoffen te onderzoeken en
hoeveel gevallen van illegale storting
de heer Don in diens functie van voor
zitter van de Provinciale Raad voor het
Milieu ter ore zijn gekomen. Phemam-
bucq had in de januarivergadering van
deze raad al vragen over het gif in bo
dem- en oppervlaktewater gesteld. „Mij
werd toegezegd dat u het een en ander
door de diensten zou laten onderzoe
ken. Antwoord zou volgen op de verga
dering van 1 mei. die helaas werd uitge
steld wegens onvoldoende agendapun
ten". aldus Phemambucq, die nu wel
snel antwoord op zijn vragen wil.
Advertentiei
Geslaagd
GOES - Aan de katholieke universiteit
te Nijmegen slaagde voor het doctoraal
examen ontwikkelingspsychologie Ri
ta Proost uit Goes.
Schaaps-
scheerdersfeest
te
Veere
#,1,1) \l H J-
Héél véél
belevenissen
voor uw kleintjes; poppenthea
ter, kindertheater. Oudholland
se spelletjes, zelf koekvergul-
den. kleien en tekenen, enz. enz.
zaterdag 14 juni
10-17 uur
NA OPRUIMEN VAN GRA VEN
OORL OGSSLA CHTOFFERS
OOSTBURG - Het Oostburgse college
van b. en w. staat in principe wel posi
tief tegenover het plan om op de r.k.
begraafplaats van IJzendijke een ge
denkteken op te richten voor de oor-
logsslacntoffers. De graven van vier
VRAAGSTUK PAS ROND 1990 WEER TER DISCUSSIE
(Van onze Haagse redacteuri
DEN HAAG - Het is voor de Neder
landse kerncentrales wenselijk dat ge
bruikte splijtstof wordt opgewerkt.
Dat zei drs. W. Tieleman, dircteur-ge-
neraal voor de energie van het ministe
rie van economische zaken, op een
door het Koninklijk Instituut voor In
genieurs gehouden sy m pos i urn, gewijd
aan de internationale studie naar de
zogenaamde 'kerncyclus', de INFCE-
studie. Tieleman gelooft dal de vraag
of er al of niet opgewerk t moet worden,
-pas tegen het begin van de negentiger
jaren opnieuw ter discussie moet
staan.
De topambtenaar stelt dat de INFCE-
studies geen argumenten bieden die te
gen opwerking van splijtstof pleiten.
Enig alternatief is de tijdelijke, maar
desondanks langdurige bovengrondse
opslag van staven die in de kernreacto
ren zijn opgebruikt. Het lijkt Tieleman
echter voor de centrales van Borssele
en Dodewaard wenselijk dat er niet bo
vengronds wordt opgeslagen, maar dat
de staven in opwerkingsfabrieken wor
den herladen.
'Borssele'en Dodewaard'hebben altijd
aan opwerking gedaan, de Borsselse
centrale via contracten met het Franse
nucleaire staatsbedrijf Cogema Het
nieuwe PZEM-Cogemacqntract stuit
echter op weerstand in de Tweede Ka
mer. gezien de mogelijke terugkomst
uit Frankrijk van bij opwerking vrijge
komen kernafval en het gevaar van
eventuele verspreiding van plutonium
grondstof voor atoombommen, dat bij
opwerking vrijkomt.
Tieleman is duidelijk: hij vindt dat het
opwerkings-vraagstuk pas rond 1990
opnieuw ter discussie moet staan, wan
neer de huidige contracten aflopen en
er - eventueelafhankelijk van de maat
schappelijke discussie over kemener-
mt» ntpnwo kerncentrales in wcmiug
komen.
Verkoop
De energie-ambtenaar ziet, op langere
termijn, een mogelijkheid om van op
werking af te komen: landen die met al
te veel kerncentrales hebben - landen
met een laag 'nucleair program', zoals
Nederland - zouden hun gebruikte
splijtstofstaven best eens direct kun
nen verkopen aan landen met omvang
rijke programma's, waarin snelle-
kweekreactoren zijn opgenomen.
Kweekreactoren gebruiken plutonium,
dat in al gebruikte splijtstofstaven zit.
Tieleman vindt dit een „interessante
mogelijkheid", al zal dit alternatief pas
op langere termijn spelen Landen als
Nederland zouden dan echter verlost
zijn van het opwerkingsprobleem of
van het vinden van een definitieve berg
plaats voor splijtstofstaven of kerns-
plijtingsafVal
inwoners van IJzendijke, die één dag
voor de bevrijding van het stadje van
uit geallieerde vliegtuigen werden
doodgeschoten, zijn onlangs geruimd.
De nabestaanden waren van tevoren
niet ingelicht.
Eén van hen. de 58-jarige Polydore Ae-
ressens. heeft, zich zoals gemeld, het ge
val nogal aangetrokken. Met een hand
kar heeft hij de grafsteen van zijn vader,
die bij de beschietingen om het leven
kwam, opgehaald langs de weg bij de
begraafplaats, waar de stenen van de
geruimde graven waren neergezet. Het
ruimen van de graven in het achterste
vak van de IJzendijkse begraafplaats
heeft overigens niets te maken met de
aanzegging van de gemeente, dat ver
waarloosde graven zouden worden op
geruimd. Volgens burgemeester Ch Th
Spijkerboer was het besluit om het vak
te ruimen genomen om weer ruimte te
scheppen op de begraafplaats. De gra
ven zijn dus niet weggehaald omdat ze
verwaarloosd zouden zijn. Dat werd in
eerste Instantie wel verondersteld door
de betrokkenen en wethouder J. Tho-
maes. Overigens heeft het Oostburgse
college best, begrip voor de reacties van
de nabestaanden Tijdens de vergade
ring van het college, die donderdagmor
gen werd gehouden, reageerden de bur
gemeester en wethouders dan ook in
pnncipe positief op het plan voor een
gedenkteken
