VS willen verzoening
Seoel en Kwangjoe
Geweldloze ontruiming
toegangsbrug Dodewaard
Sancties tegen Iran
gaan vandaag in
autD adria
LEGER BREEKT VERZET IN STAD
Kerkleiders
Zuid Afrika
voorlopig vrij
Spoedig meer invloed
voor consumenten
BETOGERS DOOR POLITIE WEGGEDRAGEN
Ballonvaarders
bekeurd na
tocht boven
Drakensteyn
J ucidzuAeM,-
4putim:doenun.
ïASHINGTON AFPDP A, RTR, UPI) - De Verenigde Staten hebben dinsdag aangedrongen op een
verzoening' tussen de regering van Zuid-Korea en de opstandelingen in Kwangjoe, in het zuid-
vesten van het land. De woordvoerder van het ministerie van buitenlandse zaken Tom Reston
itrklaarde dat Washington de autoriteiten in Seoel had gevraagd 'pogingen te hervatten tot
;orming van een burgerregering die op brede steun onder de bevolking kan rekenen',
ieston bevestigde dat 'iedere poging van buitenaf om Zuid-Korea te destabiliseren' door de
ierenigde Staten zal worden opgevat als een 'hoogst ernstige zaak'. Hij sprak categorisch berich-
tn tegen als zouden de opstandelingen in Kwangjoe Washington hebben gevraagd bij de regering
Seoel ten gunste van hen te intervenieren. „Een dergelijke interventie zou niet nuttig zijn
jeweest", aldus Reston.
fcopstand in deze op twee na grootste
ad van Zuid-Korea heeft meer dan
tnweek geduurd en nam vorige week
loensdag massale vormen aan toen
jar schatting 200,000 mensen de
iaat opgingen om te demonstreren te-
side staat van beleg en het ontbreken
w democratische vrijheden. Het leger
15 zich gedwongen zich terug te trek-
uit de stad.
K ring die het leger rondom de stad
tde werd de afgelopen dagen steeds
ir. In de stad was een burgercomi-
ongeveer dertig man aan het be-
ad. dat onder meer de opheffing van
istaat van beleg eiste en het aftreden
nde Zuid-Korea's sterke man. luite-
ait-generaal Tsjon Doe-Hwan. Met
ft binnensijpelen van eenheden van
ftl7.000 man grote leger in de buiten
en van de stad nam de steun voor
topstand af. De gematigden in de stad
mden de gestelde eisen onhaalbaar en
ilden een overeenkomst met het mili-
lire gezeg. Het burgercomité hield
gekraakt
In de Vlisslngse wijk Het Fort Is op
een leegstaande woning ge
bankt. Het pand aan de Berlagestraat
eigendom van de Rotterdamse be
leggingsmaatschappij Fortress. De
baker zegt in VUssingen geen betaal
bare huurwoning te kunnen vinden
PAOINA 3
vluchtelingen
Op de conferentie over hulp voor de
Cambodjaanse vluchtelingen die de
afgelopen dagen in Geneve is gehou
den. is door de 50 vertegenwoordigde
landen voor 172 mlfloen dollar hulp in
geld of natura toegezegd. Volgens de
Initiatiefnemers is de conferentie een
aicces geworden. Kurt Waldhelm, de
secretaris-generaal van de Verenigde
Naüès achtte 181 miljoen dollar nodig
het hulpprogramma tot het einde
san het jaar te kunnen uitvoeren
PAGINA 4
kolenvergasser
Df Gasunie heeft haast met de bouw
van een gigantische kolengasfabriek
de Groningse Eemshaven Het be
drijf. dat de Gasunie naar schatting
B'n 750 miljoen tot een miljard gulden
al kosten en waar 400 lot 500 mensen
sullen werken, zal mogelijk al in 1984
300000 kubieke meter kolengas per
luur produceren.
PAGINA 7
vast aan vervulling van de eisen alvo
rens de wapens neer te leggen.
Eisen
Tijdens onderhandelingen met het
burgercomite had het leger laten we
ten op verschillende eisen in te willen
gaan. Zo zouden de tijdens de ongere
geldheden gearresteerde burgers wor
den vrijgelaten en de familieleden van
de slachtoffers genoegdoening krijgen.
Maar anderhalf uur nadat het leger het
laatste ultimatum stelde werd de aan
val ingezet met helikopters, tanks en
pantservoertuigen.
Twee uur na aanvang van de operatie
JOHANNESBURG (UPI) - Ruim vijftig
Zuidafrikaanse kerkleiders die maan
dag werden gearresteerd tijdens een
vreedzame demonstratie voor de vrij
lating van een collega, zijn dinsdag in
Johannesburg voorlopig op vrije voe
ten gesteld.
Dit gebeurde na een verzoek van hun
verdedigers, die bij het openbaar minis
terie hadden gevraagd om uitstel van
het gerechtelijk vooronderzoek tot 1 Ju
li.
Onder de geestelijken bevond zich Des-
mond Tutu, de secretaris-generaal van
de Zuidafrikaanse Raad van Kerken
Zij waren maandag opgepakt omdat zij
demonstreerden voor de vrijlating van
een priester, die was opgesloten omdat
hij zich solidair had verklaard met de
scholenboycot van scholieren van ge
mengd ras. De politie heeft inmiddels
nog een onbekend aantal leiders van de
recente schoolboycot gearresteerd On
der hen zouden zich. in de Kaapprovin
cie tenminste twintig leerlingen bevin
den.
was Kwangjoe geheel in handen van
het leger. Het hoofdkwartier van de op
standelingen. het gebouw van het pro-'
vinciaai bestuur, werd het laatst ver
overd Bij de inname kwamen volgens
officiële opgave 19 mensen om het le
ven. onder wie 2 militairen. Twaalf sol
daten zouden zijn gewond Van de
sen die tot het laatst verzet hebben ge
boden zouden er 295 zijn gearresteerd.
Ook volgens officiële opgave zouden in
totaal 146 mensen bij de opstand zijn
omgekomen, maar andere berichten
spreken over 400 tot 600 doden en 4000
tot 6000 gewonden.
Ooggetuigen meldden dat het leger bij
de herovering van de 800 000 inwoners
(Slot zie pag. 9 kol.
KWANGJOE - Gearresteerde studenten aan elkaar gebonden met een touw wor
den hier door ROK-soldaten weggeleid nadat de stad door leger op de öpstande-
lingen werd heroverd. Het leger heep. de stad sinds dinsdagochtend weer volledig
onder controle.
PALME: HOOP OP OPLOSSING
Tanks in de Straten
iVan o
e parlementaire redactie 1
DEN HAAG - Teneinde hun belan
gen tegenover producenten en
overheid beter te kunnen verdedi
gen. zullen consumenten en hun
organisaties spoedig over meer
mogelijkheden beschikken. Tij
dens de bespreking in de Tweede
Kamer van de recent verschenen
nota over het consumentenbeleid
kondigde minister Van Aardenne
(economische zaken) dinsdag aan
spoea te zullen maken met maatre
gelen ter versterking van de posi
tie van de consument.
De bewindsman kwam hiermee te
gemoet aan de eisen van vrijwel al»
ie fracties. Een ander oppositie-
voorstel. verlaging van de btw op
reparaties tot vier procent, werd
door de bewindslieden afgewezen.
Wel zegden zij mevrouw Epema-
Brugman (PvdA) toe dat het btw-
tarief per artikelengroep bekeken
zal worden.
DEN HAAG (ANP. RTR. UPI) - De sanc
tiemaatregelen van Nederland tegen
Iran gaan vandaag in. De maatregelen
zijn dinsdag in de staatscourant gepu
bliceerd. aldus het ministerie van eco
nomische zaken.
Met de invoering van de maatregelen
wordt gevolg gegeven aan de afspraken
die de lidstaten van de EEG hebben ge
maakt om door middel van sanctie-
maatregclcn druk op Iran uit te oefenen
teneinde de gegijzelde Amerikanen
daar vrij te krijgen. De maatregelen van
Nederland komen neer op een verbod
tot uitvoer en doorvoer van goederen
aan Iran. behalve voedsel en medicij
nen.
Uitvoer- of doorvoercontracten die voor
4 november 1979. de dag waarop het
Amerikaanse ambassadepersoneel in
Teheran werd gegijzeld, zijn afgesloten
vallen niet onder de sanctiemaatrege-
len.
Dienstencontracten, waaraan geen
goederenleveranties zijn verbonden,
vallen slechts onder de sanctiemaatre
gelen als ze na 28 mei 1980 zijn afgeslo
ten. Als er aan dienstencontracten wel
goederenleveranties zijn verbonden,
vallen ze onder de sanctiemaatregelen
als de contracten na 4 november 1979
zijn afgesloten.
De gijzclingskwestie in Iran kan vol
gens de leider van de Zweedse socialis
ten, Olof Palme, opgelost worden op
voorwaarde dat er geen
welddadigc actie wordt ondernomen
om te pogen de Amerikaanse gijzelaars
te bevrijden. Bij zijn terugkeer uit Te
heran verklaarde Palme in Stockholm
te hopen dat er betrekkelijk snel een
oplossing wordt gevonden.
Palme, die afgelopen weekeinde samen
met bondskanselier Bruno Krelsky van
Oostenrijk en de leider van de Portuge
se Socialistische Partij, Gonzales, in
Teheran was. zei dat de besprekingen
die zij met de Iraanse leiders hadden
gevoerd zeer open waren geweest. Hij
wees er nog op dat hun bezoek aan Te
heran geen bemiddelingspoging was
geweest Doel van de reis. aldus Palme,
was een dialoog te voeren om te voorko
men dat Iran geïsoleerd raakt.
Kreisky verklaarde dinsdag bij aan
komst in Athene dat verdere interna
tionale druk op Iran om de Amerikaan
se gijzelaars vrij te laten alleen maar
nieuwe moeilijkheden zal scheppen en
de vrijlating zal vertragen.
rsv-gieterij
Dtdlrecleur van RSV Gieterij Middel
burg, de heer J J. Ubblnk. ziet de toe
komst van de gieterij ondanks de hui
dige verliezen niet al te somber ln. De
resultaten worden vooral gedrukt door
bet prijsniveau dat hier en daar bene
den de kostprijs ligt. De heer Ubblnk.
df zijn functie per 1 juni neerlegt, ver
acht echter een rooskleuriger toe
komst
PAGINA 13
wizine
De prijs van de benzine is In de afgelo
pen tien maanden 32.4 cent per liter
(«tegen. Sinds augustus werd de prijs
>erhoogd van 1.192 tol 1.516 Vol
lens minister Van der Slee 1 financiën
beeft de prijsstijging niet geleld tot ho-
Sere Inkomsten voor het Rijk
PAOINA 19
baggeraars
Na een lichte opleving in 1978 is de
jboevcelheid werk in de baggersector
jo Nederland opnieuw gedaald. Dit
Jjlkt uit cijfers van de Vereniging
Dfntrnle Baggerbedrijf.
Zeeuws: 2, 5 en 7
Binnen en buitenland: 3 en
13
Opinie: 4
Sport: 15
.0 en televisie: 17
financieel: 19
DODEWAARD - Met het wegsjouwen
van vele tientallen actievoerders heb
ben manschappen van de mobiele een
heid dinsdagmiddag een einde ge
maakt aan de bezetting van de toe
gangsbrug naar de kerncentrale Dode
waard. De confrontatie tussen de der
tig mannen van de mobiele eenheid en
de 200 leden van de actiegroep „Breek
Atoomketen Nederland" (BAN) ver
liep zonder incidenten omdat de beto
gers geen verzet boden.
De blokkade van de centrale had pre
cies negen uur geduurd. Halverwege de
actie had burgemeester Patijn van de
gemeente Dodewaard de actievoerders'
gewaarschuwd dat bij handhaving van
de blokkade de politie zou ingrijpen
voor de dag om was.
„Omdat de kleine zondagploeg in de
centrale nu niet kan worden afgelost en
aangevuld, ontstaat er een onveilige si
tuatie. die ik niet voor mijn verantwoor
ding kan nemen", zei Patijn. De burge
meester had over de toestand contact
gehad met de directie van de centrale
en de waarnemend hoofdofficier van
justitie in Arnhem, mr F. Leusink
Vouwstoeltje
De eerste burger van Dodewaard trok
na dit gesprek naar de bezette toe-
gangsbrug, waar de 200 betogers lui in
het gras lagen, bloemen plukten,
vliegers oplieten en op de ME wachtt en
Ook het onderhoud tussen Patijn en de
actievoerders illustreerde hel vriende
lijke sfeertje waarin de bezetters hel op
de dag van de eerste overval op de Do
dewaard wilden houden. De heer Patijn
kreeg een vouwstoeltje aangeboden, de
jj betogers schaarden zich in kleerma
kerszit om hem heen en midden op de
bezette brug begonnen de onderhande
lingen over de doortocht van de mid-
dagploeg
Het verwonderde uiteraard niemand
dat de burgemeester voel bij stuk hield
en pas vertrok na het afgeven van een
ultimatum dat neerkwam op onmid
dellijk vrijwillig vertrek of anders de
medewerking van de politie bij de af
tocht.
Het duurde toch nog enige uren voor
dat het peloton van dertig ongewapen
de ME'ers op het toneel verscheen. Ze
zagen er in hun blauwe zomerhemden
uit als een ploegje alles behalve krijgs
haftige vierdaagsewandelaars. Op de
brug wachtten hen gezang en bloemen.
De mannen waren die ochtend nauw
keurig op de hoogte gebracht van de
motieven van de jongeren, die hadden
laten weten dat zij zich zonder verzet,
zouden laten overmeesteren.
Het einde van de blokkade van de om
streden kerncentrale kwam dan ook op
buitengewoon rustige wijze tot stand
De kluwens betogers zaten wel zo dicht
ineengestrengeld dat er vaak uit alle
macht aan armen en benen moest wor
den getrokken. Harde klappen of boze
woorden zijn er niet gevallen
Tevreden
Het einde van de bezetting van de brug
naar de kerncentrale leverde het vrien
delijke beeld op van gelaten met hun
menselijke last voortzeulende ME'ers.
gevolgd door tevredenheid aan beide
kanten. De Mobiele Eenheid zei tevre
den te zijn over de wijze waarop de ont
ruiming was verlopen. BAN bestempel
de de dag als een groot succes. De actie
voerders verwezen vooral naar de grote
publiciteit die deze actie tegen de kern
energie in Nederland had gekregen,
maar loofden ook de houding van de
politie
Alle demonstranten werden in arres-
tantenwagens gezet, die via de Waal
dijk snel weg reden. Ook tijdens deze
transporten bleef het contact lussen
ME en betogers van vriendelijke aard.
Zo werden tijdens de gesprekken erva
ringen uitgewisseld. In de weilanden
vlak bij de kerncentrale mochten de
demonstranten uitstappen. Tot slot
van een dag blokkade zag men nog hoe
tevreden over hun actie terugkuieren-
de demonstranten en de voldaan uit
puffende ME'ers elkaar weer tegen het
lijf liepen en elkaar op hartelijke wijze
groetten.
SOEST - Twee Loosdrechtse ballon
vaarders zijn bekeurd, omdat zij zich
bevonden in een gebied boven objec
ten die vermeden moeten worden. In
dit geval ging het om kasteel Draken
steyn. de woning van koningin Beatrix
en haar gezin.
De beide ballonvaarders waren van het
vliegveld Hilversum met hun hete
luchtballon opgestegen. Ze dreven over
kasteel Drakensteyn en bewakingsper
soneel van de Koninklijke Marechaus
see zag dat er vanuit de ballon foto's
van het kasteel werden gemaakt, het
geen verboden is, evenals het vliegen
boven Drakensteyn
Door gebrek aan wind kwam de ballon
boven Soest terecht, waar de passa
giers besloten tot een landing in een
weiland in het Pijnenburger Bos. Daar
werden ze door de politie opgevangen.
Het filmpje met de opnamen van Dra
kensteyn is in beslag genomen.
DODEWAARD - Leden van de mobiele eenheid hebben dinsdagmiddag een einde
gemaakt aan een demonstratie voorde hekken van de kerncentrale Dodewaard.
Zeldzame bruine
kiekendief
nestelt in Hoek
HOEK - De Plaat in de Voorste
Kreek in Hoek biedt sinds kort on
derdak aan twee koppels van de
zeldzame bruine kiekendief. De
roofvogels hebben dit gebied uitge
kozen als broedplaats, wat in
Zeeuwsch-Vlaanderen vrij iveinig
voorkomt Om te voorkomen dat de
dieren gestoord ivorden bij het
broeden en vervolgens opvoeden
van hun kroost, heep hel water
schap De Verenigde Braakman
polders' een waarschuwingsbord
en een 'afrastering' talen plaatsen
bij de toegang tot De Plaat. Pas in
augustus, als de jongen ztjn uitge
vlogen, zal het gebied weer openge
steld worden voor hel publiek
Een bijzonderheid is nog dat de
nesten op nog geen honderd meter
t an de bewoonde wereld' liggen,
hoewel de bruine kiekendief door
gaans erg afgelegen en rustige
plaatsen uitkiest om een nest te
bouwen
1Zie ook pagina 2i
Blokkade van
vriendelijkheid
\XJJj hla de omstreden eonrron-
Iftijgyj tat'e tussen anti-kern-
EgPTvi energie-demonstranten en de
mobiele eenheid van de poli-
tie in Borssele op 16 maart
waren de blokkade en de ont
ruiming daarvan bij de kerncentrale
Dodewaard gisteren tafereeltjes van
een vriendelijkheid zó groot, dat je er
bijna de tranen bij in de ogen schoten.
Geweldloos werd een poging onderno
men om de dagploeg van de elektrici
teitscentrale de toegang naar het be
drijf te ontzeggen; geweldloos werden
de demonstranten van de actiegroep
'Breek Atoomketen Nederland' (BANt
enkele uren later van de hekken wegge
plukt en afgevoerd. Verslaggevers con
stateerden een dikke tevredenheid over
het verloop van de gebeurtenis aan bei
de kanten, bij actievoerders en bij poli
tie. In een argeloze bui zou je geneigd
zijn te denken dat ze de van wederzijds
begrip overlopende 'ontmoeting' sa
men hadden georganiseerd. Bij de nog
onverwachte blokkade, die volgde op
een opgewekt pinksterkampement van
zo'n zesduizend strijders tegen kern
energie in de directe omgeving van de
Dodewaardse centrale, hadden de zin
gende en bloemen plukkende actie
voerders zich kennelijk voorgenomen
om de geweldloosheid van hun optre
den ondubbelzinnig in de publiciteit te
laten komen. En de politie op haar
beurt deed er alles aan om goed te laten
uitkomen dat ook zonder wapenstok,
helm en schild nog demonstranten te
hanteren zijn. Kortom, dit voorproefje
van een complete bezetting van de
kerncentrale Dodewaard. door de actie
voerders tegen begin oktober aange
kondigd. wekte de indruk dat het hier
ging om een volstrekt onschuldig ge
beuren Een spel van kat en muis. dat
even snel kan worden vergeten dan het
zich aandiende
J. och zou het van een overdosis aan
zorgeloosheid getuigen om de blokkade
van de kerncentrale in Dodewaard en
de motieven achter deze gesmeerd ver
lopen actie af te doen als iets onbedui
dends. Tijdens de levendige discussies,
waarmee de anti-kemenergie-groepe-
ringen zich de afgelopen dagen aan de
boorden van de Waal hebben bezigge
houden. zfjn een aantal conclusies ge
trokken van vrij bedenkelijk karakter.
Er zijn daar namelijk voorbereidingen
getroffen om in de komende maanden
acties te organiseren, die een verdere
parlementaire besluitvorming over de
vraag of de betrokken kerncentrale al
dan niet moet blijven doordraaien vol
ledig moeten uitschakelen. In bedekte
termen werd daarbij aangekondigd
'dat bepaalde vormen van geweld niet
uit de weg worden gegaan De actie
voerders stellen zich namelijk op het
standpunt dat alle legale pogingen om
de bewuste kerncentrale stil te leggen
hebben gefaald, dat de produktie in het
bedrijf nu lang genoeg heeft geduurd en
dat 'stop Dodewaard' dan nu maar met
andere middelen moet worden afge
dwongen. De verklaring die woordvoer
ders van de tientallen groepen over hun
motieven tot terreinbezettingen blok
kade afgeven komen op het volgende
neer:..Veel mensen zijn teleurgesteld
door de parlementaire democratie zo
als die tot nu toe ten opzichte van kern
energie heeft gewerkt Zij voelen zich
belazerd en zoeken naar andere we
gen."
H«
Loe ludiek het pinksterweekend en
de staart van dc blokkade die daarop
volgde in Dodewaard en omgeving ook
is geweest en hoe sympathiek het hele
verloop misschien op velen is overgeko
men, - dezelfde actievoerders hebben
zonder blikken of blozen aangekondigd
dat zij er genoeg van hebben zich te
houden aan de spelregels die in een par
lementaire democratie worden hoogge
houden. Er is een groeiende weerstand
tegen het verdere gebruik van kern
energie in Nederland te signaleren. In
de komende jaren wacht een moeizaam
proces van openbare meningsvorming
over de problematiek van de energie
voorziening met de bedoeling aanslui
tend daarop langs democratische weg
tot beslissingen te komen. Het staat
een leder vrij in het verloop van die dis
cussie en de uiteindelijke uitkomst ver
trouwen te hebben of niet. Acties met
het doel de discussie te beïnvloeden en
politici zo scherp mogelijk op hun ver
antwoordelijkheid en de draagwijdte
van hun standpunten te wijzen passen
volledig in dit beeld. Het wordt anders,
wanneer actievoerders met elkaar be
sluiten dat zij zijn aangewezen om een
door hen juist bevonden beslissing op
voorhand te gaan uitvoeren. Wie voor
bijgaat aan dat bedenkelijke kantje on
der het vernisje van de vriendelijkheid
van de afgelopen dagen in en bij Dode
waard laat zich teveel het gezicht op de
zaak ontnemen door de geweldloos
heid.
vdM
Een gedeelte van de Engelse oostkust
is voor alle vliegtuigen in tijd van oor
log tol verboden gebied verklaard om
dat het bestaande waarschuwingssys
teem geen onderschetdn kan maken
tussen vliegtuigen van vriend en vij
and Vanwege dit onbetrouwbare iden-
tificeringsstelsel. zo werd in het pink-
slenceekeinde van betrouwbare zijde
in Londen vernomen, zullen afweerra-
kelten vanaf zeven bases op elk vlieg
tuig dat de zone binnendringt worden
afgeschoten. Een woordvoerder van
het ministerie van defensie ln Londen
wilde op het bericht geen commentaar
geven
