PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Geen bezuinigingen
de Oosterschelde werken
Kamer: nieuw pakket
(bezuinigingen vaag
Broer Dirk verrassende
getuige in Zaak-Menten
Oproep tot actie in
Rotterdamse haven
CHAOS IN PARIJS
fEEL BESPARINGEN VAN TIJDELIJKE AARD
SS,
autn adria
Democraten
vragen Kennedy
zich terug
te trekken
FAMILIE AL JAREN OP DE HOOGTE VAN WAARHEID
SPOEDDEBA T PRIJZEN
ute.
een goes
1980 economisch
'verloren jaar'
fV akbeweging. consumer)-
tenorganisaties en Haagse
politieke dreven z(jn in op
schudding geraakt door de
plotseling omhooggejaagde
prijzen. In één maand tijd
steeg het prijsindexcijfer voor de ge
zinsconsumptie met meer dan een vol
procent. Een fikse tegenvaller voor alle
partijen die de handen zijn gebonden
door de loonmaatregel. Bij alle voor
spellingen over de onverminderde som
berheid. waarmee de Nederlandse eco
nomie in het lopende en volgende jaar
rekening zal moeten houden, nu al een
aanduiding dat er aan koopkracht aan
zienlijk meer zal moeten worden ingele
verd dan de regering nog maar enkele
maanden terug met de nodige omzich
tigheid. maar tegelijk toch ook stellig
heid aankondigde. Het is volstrekt lo
gisch en noodzakelijk dat deze kenne
lijk niet voorziene ontwikkeling meteen
om verhoogde paraatheid in de zorgelij
ke sociaal-economische verhoudingen
heeft gevraagd. De tweede kamer heeft
de eerst verantwoordelijke ministers
(Van Aardenne van economische zaken
en Albeda van sociale zaken) al ver
zocht om vandaag op het Binnenhof te
verschijnen ten einde opheldering te
verschaffen over het standpunt van de
regering. Er liggen van de kant van het
kabinet vrij duidelijke koopkracht
garanties: per 1 juli is een maandelijks
bedrag van 26 voor iedereen vergezeld
van een belastingverlaging van 100 op
Jaarbasis toegezegd. De bedoeling
daarvan was te garanderen dat de
koopkracht voor de minimumlonen er
in het geheel niet op achteruit zou gaan
en die van de modale lonen niet verder
dan één procent. Met de nu geconsta
teerde prijsstijgingen wordt al stevig
onder die beloftes gedoken.
Uit de pan rijzende prijzen en bevro
ren lonen: zelden hebben alle partijen
die verantwoordelijk zijn voor het ar
beidsvoorwaardenbeleid in Nederland
zo klem gezeten als juist in de eerste
helft van dit jaar. De misser van een
centraal akkoord tussen vakbeweging,
werkgevers en regering, die rond de
jaarwisseling moest worden geïncas
seerd komt achteraf nog veel harder
aan dan toen was voorzien. Vrijwel
niets van alle gewekte verwachtingen -
en ieder had daar zo zijn eigen argu
menten voor - kan tegen de harde feiten
in worden waargemaakt. Zelfs voor de
destijds meest gematigde eisen van de
bonden blijkt geen spoor van mogelijk
heden te bestaan. De veronderstellin
gen bij de werkgevers dat er bij een ma
tiging van de lonen enige ruimte zou
komen voor een verbetering van de
werkgelegenheid worden alleen met
een toename van de werkloosheid
beantwoord. En van de aanvankelijke
'harde' toezeggingen dat het kabinet
zich zou laten houden aan bepaalde vei
ligheden met het oog op de koopkracht
wordt stukje bij beetje teruggenomen.
Het is duidelijk dat de vakbeweging
zware termen gebruikt bij haar beoor
deling van de jongste ontwikkelingen
(CNV-voorzitter Van der Meulen: „Een
mokerslag," en FNV-voorzitter Kok:
„Ontkrachting van het minimuminko
men") en van de regering om maatrege
len vraagt. Het is eveneens duidelijk
dat kabinet en tweede kamer niet ont
komen aan een tussentijdse balans van
de economische malaise.
.A.lleen. - en dat is op voorhand al over
de uitkomst te zeggen: ook nu weer zal
de toevlucht worden genomen tot een
aantal lapmiddelen waarvan het volle
dig onzeker is of ze ook maar iets zullen
uithalen. De tegenvallers dienen zich
met een cynisch soort automatismen
aan: de werkloosheid zet hardnekkig
door, op de prijzen van energie is kenne
lijk geen enkele noodrem meer van toe
passing, de huizenmarkt is in elkaar ge
stort, in de concurrentiepositie van het
Nederlandse bedrijfsleven zit geen
draad verbetering Kortom: iedere vin
dingrijkheid in beleid blijkt blaffen te
gen de maan. Bovendien groeit meer en
meer het besef dat er in de huidige om
standigheden nog nauwelijks enige
ruimte zit voor zinvolle onderhandelin
gen over CAO's en andere overeenkom
sten over arbeidsvoorwaarden. Daar
om dreigt 1980 in dit opzicht een 'verlo
ren jaar' te worden.
vdM
WASHINGTON AFP) - De voorzitters
van de comité's van de democratische
partij in tien Amerikaanse staten heb
ben senator Edward Kennedy maan
dag gevraagd zich terug te trekken uit
de strijd om de presidentskandidatuur
voor die partij.
De democraten zouden dan, zo zeggen
de voorzitters, al hun energie en reser
ves kunnen inzetten voor de strijd om
het presidentschap met de republikei
nen.
Volgens de tien voorzitters is het ge
vecht om de democratische presi
dentskandidatuur praktisch gespro
ken al beslist in het voordeel van presi
dent Carter.
Onder degenen die Kennedy hebben
aangeraden zich terug te trekken is de
voorzitter van de democratische partij
in Californiê, de staat waar Kennedy
een grootscheepse campagne wil voe
ren voor de voorverkiezing van 3 juni.
(Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De drie miljard aan bezuinigingen op de uitgaven van de ministeries worden voor
een belangrijk deel gevonden door het vertragen van voor 1980 geplande uitgaven. Bovendien is
een groot deel van de bezuinigingen slechts tijdelijk en werken zij voorlopig nog niet door in de
begrotingen van de komende jaren.
Dat blijkt uit de bezuinigingsnota van minister Van der Stee (financiën) die dinsdag is gepubli
ceerd. In de Tweede Kamer is verdeeld gereageerd op de voorstellen van het kabinet. De nota is de
uitwerking van het ombuigingspakket van 3 miljard, waarover begin dit jaar grote politieke
problemen ontstonden.
Bij het vaststellen van de begroting
voor 1981 zal een deel van de bezuini
gingen blijvend moeten worden ge
maakt, maar minister Van der Stee zei
gisteren zich „geen illusies te maken
over de problemen die dan weer zullen
ontstaan".
Bovendien is nog een miljard aan bezui
nigingen doorberekend uit de Miljoe
nennota 1980. waarbij ministeries de
bedragen kwijtraken die zij wel hebben
begroot, maar dit jaar niet kunnen uit
geven (de zg. „onderuitputting"). De
uitgavenstop voor de departementen,
die op 28 januari werd ingesteld, is nu
opgeheven.
Rijksbijdrage
aUlti "et leeuwedeel van de bezuinigingen
OlA tnllfnan'i ,„n.H i nai.An^An Jnnv ,4 n
(150 miljoen) wordt gevonden door de
rijksbijdragen aan de sociale verzeke
ringen te verlagen. De rijksbijdragen
lindesociale ziektekostenverzekerin-
ambulancepost
gen en aan bouw van ziekenhuizen e.d.
worden met 200 miljoen verlaagd.
De grootste bezuinigers zijn de ministe
ries van onderwijs en wetenschappen
(339 miljoen), verkeer en waterstaat
(268 miljoen), CRM (159 miljoen), socia
le zaken (143 miljoen) en volkshuisves
ting (151 miljoen). Volkshuisvesting le
vert daarmee overigens ruim 100 mil
joen minder In dan aanvankelijk was
gepland.
Defensie blijft voor een belangrijk deel
buiten schot en draagt slechts 155 mil
joen bij door het verschuiven van enke
le grote materieel-aankopen. Op de NA-
VO-taken heeft dat geen invloed, aldus
minister Scholten.
Op het overheidspersoneel wordt 300
miljoen bezuinigd, met name door een
verandering in de pensioenberekening
voor ambtenaren. De uitkeringen uit
het Gemeente- en Provinciefonds wor
den met 250 miljoen verlaagd. Van de
overige bezuinigingen op de ministeries
wordt 500 miljoen gevonden door het
niet volledig compenseren van geste
gen prijzen.
Vaag
j De kans bestaat dat de vestiging van
I de centrale post ambulancevervoer
I voor midden- en noord-Zeeland bl) de
I Bescherming Bevolking In Goes niet
1 doorgaat. Op zfjn minst zal de In wer
king treding van de CPA opnieuw een
,g oplopen.
vrijlating
De Jury van de Internationale confe
rentie over de Russische dissident
Anatoli SJtoJaranskl eiste dinsdag -
aan het eind van een tweedaagse zit
ting ln Amsterdam - de onmiddellijke
vrijlating van de dissident, die ln 1978
tot 13 Jaar gevangenis werd veroor-
ens agitatie tegen het Sow-
n en spionage.
PAGINA 13
De regeringspartijen CDA en WD
stemmen in met het pakket, maar be
treuren wel dat nogal wat bezuinigin
gen niet concreet zijn ingevuld. Die
vaagheid stoort ook D'66 en PvdA, wel
ke laatste het „onbegrijpelijk" noemt
dat het kabinet voor dit pakket vier
maanden nodig heeft gehad.
CD A-woord voerder Van Houwelingen
en zijn PvdA-collega Kombrink hebben
kritiek op het feit dat het kabinet in het
pakket nergens aangeeft wat de invloed
op de werkgelegenheid en de inkomens
ontwikkeling zal zijn, al zegt het kabi
net wat dit betreft „uiterst zorgvuldig"
te hebben gehandeld.
„Over deze summiere brief kunnen we
niet erg geestdriftig zijn", aldus Van
Houwelingen. „Ik heb de indruk dat
voor
1 materiaal-uitgaven vertraagd zullen
worden, en dat kan nogal wat werkgele
genheid kosten. Daar moet eerst duide
lijkheid over komen". Van Houwelin
gen wil die gegevens nog voor het einde
van de maand op tafel hebben.
Volgens Kombrink ligt het arbeids
plaatsenplan van minister Albeda nu
„op zijn gat". PvdA-leider Den Uyl en
Terlouw <D'Y6) vinden dat de volks
huisvesting helemaal had moeten wor
den ontzien. Den Uyl had ook ernstige
kritiek op het feit dat de uitkeringen
aan de gemeenten zo sterk worden ge
kort. Daarentegen had op Defensie en
Landbouw meer bezuinigd kunnen
worden, zei hij.
De WD heeft duidelijk minder moeite
met de plannen. De liberalen betreuren
slechts dat 205 miljoen aan bezuinigin
gen nog niet is ingevuld. De regering
laat weten dat dat bij het opstellen van
de Voorjaarsnota, het tussentijds be
grotingsoverzicht, gebeurt
De WD-fractie stelt dat minstens 2 van
de 3 miljard aan bezuinigingen wel de
gelijk ook in 1981 moeten doorwerken.
Dat kan, zo zegt de fractie, door het
stringent hanteren van maximale be
dragen voor kas-uitgaven.
D'66 heeft over het algemeen begrip
voor de bezuinigingen. Hoewel Terlouw
een aantal keuzen anders gedaan zou
hebben, zei hü „dat wij het zelf toch ook
voor een belangrijk deel zo zouden heb
ben gedaan".
Onderwijs
Onderwijs (339 min.) levert van alle de
partementen het meest in, maar ook
hier gaat het niet om echte bezuinigin
gen, maar slechts om het verschuiven
van de tijdstippen waarop de uitkerin
gen aan de scholen worden gedaan.
Ook dit is een tijdelijke maatregel.
Volgend jaar moet naar structurele be
zuinigingen worden gezocht.
De 151 miljoen van Volkshuisvesting
worden gevonden door o.a. de huurge-
wenningsregeling voor niet-stadsver-
nieuwingsgebieden op 1 juni stop te zet
ten en het onderhoud van rijksgebou
wen te beperken.
Verkeer en Waterstaat (268 min) levert
vooral in door de beperking van de
prijscompensatie, iets wat op een de
partement waar zoveel materieel wordt
gekocht altijd van grote invloed is De
beperking treft vooral het onderhoud
van waterwegen, havens en wegen, de
aanleg van spoorlijnen en de scheep
vaart.
De lagere prijscompensatie treft ook
CRM (159 min), waar ook wordt bezui
nigd op de gezinsverzorging en de bij
standsuitkeringen. Voor het eerst in de
bezuinigingsronden van de laatste ja
ren moet ook Ontwikkelingssamenwer
king inleveren (33 min) al wordt daar
mee het uitgangspunt dat 1,5 procent
(Zie slot pag. 8 kol. 7)
ROTTERDAM - Dinsdagmorgen begon voor de rechtbank in Rotterdam de her
vatting van het proces tegen Pieter Menten. Foto: de aankomst van Menten.
ROTTERDAM - De familie Menten is al
vele tientallen jaren op de hoogte van
de aanwezigheid van de nu 80-jarige
Pieter Menten bij massa-executies in
1941 in het Poolse dorp Podhorodce.
Dit blijkt uit een document dat Pieters
broer Dirk Menten heeft overhandigd
aan de bijzondere strafkamer van de
Rotterdamse rechtbank. Daar is dins
dag het derde proces begonnen tegen
Pieter Menten wegens zijn aandeel in
de executies in het destijds door de
Duitsers bezette Poolse dorp, dat nu in
de Sovjet-Unie ligt
De in het Franse Cannes wonende Dirk
Menten heeft tot voor kort altijd gezwe
gen over het bestaan van het in 1953
opgestelde document. Daarin verkla
ren Dirk, diens vrouw, moeder en
schoonmoeder dat Pieter Menten in
1943 in Brussel tegenover hen heeft ver
klaard dat hij toevallig betrokken was
geraakt bij een pogrom op Polen en jo
den in Podhorodce. Het document
wordt nog op echtheid onderzocht.
Dirk Menten is nu met het stuk tevoor
schijn gekomen omdat hij zich persoon
lijk voelt aangevallen door zijn broer.
8taaissecretaris Haars van Justitie
vindt dat er een vergunningenstelsel
moet komen voor het verlenen van be
middeling bij de plaatsing van bulten-
bndse adoptiekinderen.
PAGINA 15
profkoers
Vrijdag
wordt met start en finish ln
wu?e Internationale wielerronde
an Midden-Zeeland verreden. Sean
wordt waarschijnlijk voor Jan
de grootste concurrent voor de
iege ln deze op één na grootste
oers van Nederland.
Nieuws uit Zeeland: 2, 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3
en 13.
Opinie: 4.
Sport: 14 en 15.
VriJe tijd: 16.
Nadio en televisie: 19.
Financiën: 21,
ROTTERDAM (ANP/GPD) - In een
pamflet heeft het gezamenlijk actieco
mité van Rotterdamse havenarbeiders
dinsdag tot actie opgeroepen 'als enige
middel om de gestelde eisen in te willi
gen'. Deze eisen houden onder meer in 2
procent reële loonsstijging, vasthou
den aan de prijscompensatie en her
structurering van lonen in de havens.
Het actiecomité is begonnen met wat
genoemd wordt 'hun overtuigings-
tocbt' langs de kantines van de Rotter
damse havenbedrijven.
Volgens het actiecomité is het 'tekort'
als gevolg van de sterke prijsstijgingen
al opgelopen tot 75 gulden per maand.
Met ingang van 1 juli geldt bovendien
de gunstige prijsindexeringsregellng
voor de haven niet meer. Volgens het
actiecomité gaat het 'prijsverhogingen
regenen' als deze regeling wordt losge
laten.
In de Tweede Kamer is verontrusting
ontstaan over de sneUe stijging van de
H prijzen in de afgelopen maanden. Op
verzoek van PvdA en CPN zal de Kamer
dan ook woensdagmiddag een spoed
debat aan de meest recente inflatiecij
fers wijden. De ministers Van Aardenne
(economische zaken) en Albeda (sociale
zaken) zijn gevraagd verantwoording af
te leggen over hun beleid.
De forse stijging van 1,1 procent van de
prijsindex tot half april is voor de PvdA
aanleiding geweest een debat aan te
vragen over het gehele prijsbeleid. Dit
zal worden gecombineerd met een in
terpellatie van de CPN-er Bakker aan
het adres van minister Albeda over de
loonmaatregel. De communist vindt
dat deze maatregel moet worden inge
trokken, nu de prijzen veel sneller stij
gen dan verwacht was
Tot nu toe hebben zowel de beide be
trokken ministers ais premier Van Agt
en minister Van der Stee (financiën) ge
weigerd inhoudelijk te reageren op de
ongunstige ontwikkeling. Verder dan
„het is niet best" kwamen de bewinds
lieden niet, omdat nog geen beraad ge
wijd was aan mogelijke stappen. FNV
en CNV hebben inmiddels een hogere
tegemoetkoming dan de voorgenomen
f26 per maand voor iedereen vanaf 1
juli geëist voor de lagere inkomens. Ook
wil de vakbeweging een volledige be
vriezing van alle prijzen.
Vaststaat dat vooral de oppositie dit
pleidooi van de vakbeweging zal steu
nen. Zo heeft de socialist Van der Hek al
laten weten voorstander te zijn van een
dergelijke prijzenstop. zolang de loon
maatregel van kracht blijft Van der
Hek vindt verder dat er een andere wij
ze van berekening moet komen voor de
aanpassingen van de olieprijzen.
Senaat
Ook in de Eerste Kamer, waar dinsdag
(Slot zie pagina 8 kolom 4
PARIJS - Een eenzame brandweerman probeert een in een bus te blussen, die
aangestoken werd door Parijse studenten Dat gebeurde tijdens botsingen van
studenten en de oproerpolitie. Een jongeman kwam om het leven tijdens de rellen.
Hij maakte een val vanaf een dak toen hij probeerde te ontkomen aan de politie.
Vorige maand suggereerde Pieter Men
ten in een interview dat niet hij, maar
zijn broer bij de executies aanwezig is
geweest. Die persoonlijke aanval was
voor Dirk Menten reden om de geheim
houding waartoe in de familiekring was
besloten, te laten varen.
Op 6 mei is Dirk Menten samen met zijn
vrouw in Nederland gehoord door com
missaris G, Peters van de Rijksrecher
che, die al bijna vier jaar het onderzoek
doet in de affaire-Menten. Officier van
justitie mr. L. C. Meijers heeft Dirk Men
ten en zijn vrouw meteen opgeroepen
om als getuigen voor de rechtbank te
verschijnen. Dat zou op 27 mei moeten
gebeuren.
Of Dirk Menten en zijn vrouw inder
daad komen, is nog de vraag. Ze hebben
namelijk als voorwaarde gesteld dat
het getuigenverhoor plaats vindt zon
der dat Pieter Menten erbij aanwezig is.
Volgens Pieter Mentens raadsman mr.
De Liahgre Bohl is dat in strijd met ons
strafrecht en heeft een verdachte het
recht om alle getuigenverhoren bij te
wonen.
Tijdens de eerste van de in totaal twaalf
zittingsdagen die voor de behandeling
van de zaac-Menten zijn uitgetrokken,
verwees Pieter Menten voortdurend
naar zijn broer Dirk. „Hij is toevallig bij
die pogrom aanwezig geweest. Mijn fa
milie weet dat het over Dirk gaat ais we
het over Podhorodce hebben en niet
over mij", aldus Pieter Menten. Hij zei
over beëdigde verklaringen te beschik
ken van de dochter van Dirk Menten
dat is vastgelegd.
Eigen verdediger
De van oorlogsmisdrijven verdachte
Blaricummer kreeg dinsdag van de
rechtbank de kans om zelf zijn verdedi
ging te voeren. Bij het begin van de
zitting liet Menten weten dat hij de as
sistentie van zijn verdediger niet no
dig had.
Menten maakte dinsdag een bijzonder
(Zie slot pag. 8 kol. 7)
<Van onze Haagse redacteuri
DEN HAAG - De Oosterscheldewejcy-,
ken zullen niet worden getroftèiï
door de bezuinigingen en ombuigin
gen die dinsdag door minister Van
der Stee (financiën) aan de Tweede
Kamer zijn bekendgemaakt. Een
woordvoerder van het ministerie
van verkeer en waterstaat heeft dit
dinsdag bevestigd. Zijn ministerie
had overigens al bij herhaling ge
steld dat de Oosterscheldewerken
ontzien zouden worden, ondanks po
gingen van financiën om ook aan de
hiervoor bestemde gelden te knibbe
len.
Verkeer en waterstaat moet in totaal
268 miljoen gulden inleveren, zo
blijkt uit de brief van Van der Stee
aan de Kamer in totaal moeten de
voor dit jaar geplande uitgaven met 3
miljard omlaag, een ombuiging die
gerealiseerd wordt door geld bij de
verschillende departementen weg te
halen, maar ook door financiéle trucs
als onderuitputting van de begro
ting. Ook wordt de compensatie voor
de gestegen prijzen niet meer volle
dig door financiën aan de ministeries
vergoed.
Het ministerie van financiën heeft
wel pogingen gedaan om op de afslui-
tingswerken rond de Oosterschelde
te bezuinigen door die werken over
een groter aantal jaren uit te smeren,
zodat per jaar minder zou hoeven te
worden uitgegeven Daar is niet ver
der over gediscussieerd binnen het
kabinet, nadat minister Tuijnman,
van verkeer en waterstaat met zijn
portefeuille had gezwaaid.
De Oo terscheldewerken moeten in
1985 klaar zijn. zoals de Tweede Ka
mer zelf als voorwaarde heeft gesteld.
Bezuinigingen, en daardoor vertra
gingen, zouden Tuijnman zonder
meer in conflict met de Kamer bren
gen. Geruggesteund door de wens
van de Kamer de Oosterschelde in
1985 te hebben afgesloten, heeft
Tuijnman zich met succes tegen
eventuele bezuinigingen verzet.
