PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NMR: Pronk betrokken
invasie Suriname
Relschoppers 30 april:
eisen tot half jaar
Sterke prijsstijgingen
verontrusten bonden
Brand verwoest groot
deel van Drentse hei
Protest opspuiten
duinen in inlagen
Noord Beveland
OUD MINISTER: O VER ORMSKERK ALLEEN IN KRANT GELEZEN
Regering
blijft bij
boycot O.S.
Spelevaren
pagina 7
223e jaargang no. 113
Dinsdag 13 mei 1980
tamse bv sinc/s 1881
UW ELEKTRO TECHNISCH
INSTALLATEUR
Postbus 154 - 4460 AD Goes - Telefoon 01106-1740
PARAMARIBO - Op een persconferentie van de Nationale Militaire Raad. de feitelijke machtheb
bers in Suriname, is maandag de Nederlandse oud-minister drs. Jan Pronk ervan beschuldigd
betrokken te zijn geweest bij de mislukte invasie van twee weken geleden. De voorzitter van de
NMR, Sital, liet bandjes draaien waarop een van de betrokkenen bij de „tegencoup" van de gedode
adjudant Ormskerk Pronk noemde als betrokkene.
Pronk zelf ontkende maandagavond ook maar iets met Ormskerk en de zijnen te maken te hebben
gehad. Hij zei voor het eerst van Ormskerk en zijn plannen te hebben vernomen toen bijna twee
weken geleden de eerste berichten over de mislukte tegencoup in de pers verschenen.
medestrijder van Ormskerk. de
is 1973 in Suriname verblijvende
andse monteur Johannes Krol
13) was zelf aanwezig op de persconfe-
t Hij verklaarde dat hij uit ge-
prekken met Ormskerk had begrepen
le voormalige Nederlandse minis
tervan ontwikkelingssamenwerking en
de Surinaamse ex-landbouwminister
Kasantaroeno steun zou hebben toege
zegd, en daarvoor ook geld had gege-
[j ven. Krol noemde een bedrag van
300.000 gulden-
Krol. die een rustige maar afwezige in
druk maakte, bevestigde ten overstaan
I van de pers dat hetgeen hy op de band-
1 jes verklaarde, uit zijn mond kwam. An-
I dere namen die vielen, waren die van
I Kasantaroeno. de parlementariërs Roy
Boise, Nooitmeer en Bean, terwijl ook
«gesuggereerd werd dat de consul-gene-
jt raai van Venezuela en iemand van het
FFranse consulaat op de hoogte waren
van de plannen. Krol had het ook over
twee niet nader aangeduide Molukkers.
Voorzitter Sital van de NMR gaf een
r tamelijk onduidelijke uiteenzetting
i over wat werd genoemd „een daad van
I natuurgebied
I t>'s de sluiting van de Markiezaatsdam
I en de ontziiüng van het Markiezaats-
I meer. mag men door een natuurlijke
1 ontwikkeling het ontstaan van een
I nieuw, uitermate hoogwaardig en rijk-
I geschakeerd natuurgebied verwach-
eigen huis
I Het kopen van een eigen huls zal voor-
I a! voor de lagere inkomensgroepen
1 J^kkelljker worden. Er komt een
e drempelsubsidie' voor die
die het op dit moment niet
ren een eigen huis te kopen.
PAGINA 15
steenkool
8teenkool kan in een groot deel van de
energiebehoefte voorzien. De econo
misch winbare voorraden, die vele ma-
Ict groter zijn dan die van olie en gas,
"jn voldoende om gedurende lange
j^aan wn Kroel ende vraag te vol-
PAGINA 17
verwend
Voctbalmlnnend Zeeland wordt de ko
mende weken wel erg verwend. Naast
al aangekondigde duels van het
*tUws e'lta) tegen Lokeren en het
•Jpche elftal, ontmoeten morgen de
honale militaire teams van Neder-
w en Turkije elkaar In Middelburg
PAGINA 18
grootser
DeCannes-kermis Is op 'toeren' geko
men, maar heeft tot nu toe nog weinig
«aüafends °P8eleverd. Wat de atmo-
»ew betreft verandert er niets, alleen
„.I alles omvangrijker.
Paul Verhoeven
Nieuws uit Zeeland: 2. 5, 7
en 9.
Binnen- en buitenland: 3.
11 en 15.
port: 16 en 17.
Nadio en televisie: 18.
Fwanciën: 19.
contra-revolutionairen tegen de staat".
Uit papieren die in de bagage van
Ormskerk zijn gevonden, zou blijken
dat de sinds de staatsgreep van februari
in Nederland wonende ex-minister Ka
santaroeno achter de organisatie staat
Vertrouwensman
Er werden door Kasantaroeno onder
tekende brieven getoond die gericht
waren aan dr. Codfried, de bedrijfsarts
van de firma Kersten, Daarin werd in
telegramstijl medegedeeld dat Orms
kerk Kasantaroeno's vertrouwensman
was en dat Codfried hem alle mede
werking moest verlenen. Op het mo
ment dat Ormskerk in Suriname was,
begin april, was Codfried echter al
gearresteerd.
Ormskerk zelf werd op 1 mei gearres
teerd. toen hij vanuit Saint Laurent in
Frans Guyana naar Alhina op Suri
naams grondgebied de Marowijnerivier
overstak. Hij zou daarvoor al vijf maal
eerder verkenningstochten hebben ge
maakt naar o.a. Moengo en Paramari
bo, waarbij hij de eveneens gearresteer
de parlementariërs Nooitmeer en Bean
bezocht
gureren met name de leden van de
NMR.
Uit hetgeen op de persconferentie werd
gepresenteerd, is evenwel verder niet
zoveel overtuigend bewijsmateriaal te
destilleren. Dat Kasantaroeno bij de
mislukte staatsgreep betrokken was.
spreekt uit de brieven. Ook uit verkla
ringen van de gearresteerde vader van
DEN HAAG (ANP) Minister Van der
Klaauw van buitenlandse zaken en
staatssecretaris Wallis de Vries (erm)
hebben de tweede kamer meegedeeld
dat in het regeringsstandpunt over de
boycot van de Olympische Spelen Mos
kou 1980 geen wijziging is gekomen.
..De regering is onverminderd van oor
deel. dat onder de huidige omstandig
heden sportlieden uit Nederland en an-
Ormskerk logeerde in een hotel te Saint dere landen niet aan Olympische Spe-
Laurent, waar de Franse gendarmerie len te Moskou dienen deel te nemen",
zijn bagage heeft geconfiskeerd. nadat aldus de beide bewindslieden.
Kasantaroeno zou die betrokkenheid
blijken.
Dat Ormskerk met een gewapende ac
tie bezig was en daarvoor medestan
ders zocht, is ook zeker. Dat de parle
mentariërs Nooitmeer en Bean zich met
Ormskerk hebben ingelaten, blijkt uit
hun eigen verklaringen.
Ook de gearresteerde Nederlander
Krol, een oud-militair met een verleden
in het Vreemdelingenlegioen en Viet-
nam. maakt niet de indruk de meest
aangewezen uitvoerder van een tegen
coup te zyn. Hem was 30.000 tot 40.000
gulden contant toegezegd en een baan
tje als sergeant in het leger.
Illustratief is ook dat in de wapende
pots die in Ormskerks papieren werden
genoemd, niets is gevonden, op wat ex
plosieven in Albina na. De wapens die
werden getoond waren miniem in aan
tal. Hoewel de indruk wordt gewekt
door de NMR dat de wapens via Frans
Gyana waren aangevoerd, zijn ze her
kenbaar als dezelfde die het Surinaam
se leger gebruikt. Dat klopt met de ver
halen dat al voor de staatsgreep van 25
februari op grote schaal wapens uit de
kazernes waren verdwenen.
A rrestanten
hij door de Surinamers was gearres
teerd. Uit de plannen van Ormskerk en
I de brieven van Kasantaroeno moet vol-
I gens de NMR blijken, dat de organisa-
i tie van een tegencoup ver gevorderd
was. De in de plannen genoemde datum
was 15 mei of daaromtrent.
Regering
Op een lijst zijn de namen gevonden
van de bij een succesvolle tegencoup
nieuw te vormen regering. Deze zou
voor een groot deel uit het afgezette
kabinet-Arron gaan bestaan. Ook was
er een lijst gevonden met de namen
van personen die direct terechtgesteld
zouden moeten worden. Op die lijst fi-
Het Nederlands Juristen Comité voor
de Mensenrechten (njem) is tegen boy
cot van de Olympische Spelen.
Boycot van de spelen is. zegt het comité
in een brief aan de tweede kamer, niet
bevorderlijk voor de dialoog-situatie
tussen oost en west. die tot het maken
van afspraken over en weer heeft geleid.
Het Westduitse sportpersbureau SID
heeft maandag de stemmenverhouding
gepeild voor de vergadering van het
Westduitse olympische comité van
donderdag aanstaande.
Volgens SID zal West-Duitsland de
Olympische Spelen in Moskou boycot
ten De uitslag van de stemming wordt
65-35.
Sital deelde mee dat op dit moment cir
ca 15 personen in verband met de
staatsgreep in de Memre Boekoekazer
ne worden vastgehouden. Deze hebben
allemaal de Surinaamse of Nederlandse
nationaliteit. Van Belgen of Zuidmo-
lukkers was geen sprake, ofschoon hij
'toegaf dat buitenlanders die zich voor
toerist uitgeven scherp in de gaten wor
den gehouden, todat ze door de mand
vallen.
Een vreemd punt blijft de financiering
van de samenzwering. Uit de brieven
van Kasantaroeno is op te maken dat
deze geen geld heeft om de overtocht
van huurlingen te financieren. Hij doet
aan Codfried het verzoek Ormskerk
geld te overhandigen. De verklaring
van Krol over de financiéledeelname
van Pronk wordt er ook al daardoor niet
betrouwbaarder op.
Over de dood van Ormskerk wilde Sital
slechts kwijt dat hij was doodgeschoten
bij een vluchtpoging, gevolgd door een
vechtpartij. Zijn stoffelijk overschot zal
aan de familieleden in Nederland ter be
schikking worden gesteld. Er zal geen
gerechtelijk onderzoek worden inge
steld naar de oorzaak van zijn dood om
dat sectie zou hebben aangetoond dat
hij doodgeschoten was.
De Nederlandse ambassadeur in Suri
name is maandag ontboden bij de Suri
naamse minister-president Chin A Sen.
Deze heeft ambassadeur Vegelin van
Claerbergen meegedeeld dat de uitla
tingen van de Nederlandse premier Van
Agt niet bevorderlijk zijn voor de rust
en orde in Suriname en onder de Suri
namers in Nederland. Van Agt heeft de
ze week laten weten dat naar zijn me
ning de democratie in Suriname aan er
osie onderhevig ls.
Chin A Sen gaf de Nederlandse ambas
sadeur te verstaan dat de uitlating van
de Nederlandse premier als inmenging
in Surinaamse aangelegenheden wordt
beschouwd en dat daartegen protest
zal worden aangetekend. „Dergelijke
uitlatingen doorkruisen de plannen
van de Surinaamse regering, die al het
mogelijke doet om rust. orde en veilig
heid van personen binnen Suriname te
garanderen," aldus Chin A Sen tot de
ambassadeur. Hfj toonde zich ook be
zorgd over berichten dat de Nederland
se regering deze week vertrouwelijk be
raad zal hebben met de vaste kamer
commissie van ontwikkelingssamen
werking over de jongste ontwikkelin
gen in Suriname.
Surinaamse opbouw-en welzijnsstich-
tingen in Nederland hebben maandag
in een brief aan de voorzitter van de
tweede kamer om een onderzoek naar
de besteding en 'onrechtmatige toeèi-
gening' van ontwikkelingsgelden door
Nederlandse bedrijven in Suriname
gevraagd.
DOLDERSUM - Ongeveer 200 tot 220 hectare bos en heide zijn maandag op het
Dolderdumseveld bij Doldersum in Drente door brand verwoest (foto). Ook in de
gemeente Oirschot ontstond brand op de Oirschotse hei. Hierbij werd ongeveer
vijftien hectare hei en lage begroeiing verwoest. Hoe groot de schade is. is nog
niet bekend.
De brand die sinds zondagavond woedt in Driebergen op het terrein van de
vuHafvoermaatschappij VAM in Wijster is veroorzaakt door broei.
Volgens deskundigen kan de brand nog wel twee weken duren.
De brand in de bergen huisvuil - elk 450 meter lang en acht meter hoog -
veroorzaakt in de ruime omgeving van Wijster veel rook- en stankoverlast. Tot
in Dwingelo, acht kilometer ver, dwarrelden stukken halfverbrand papier neer.
De Groningse brandweer is er maandagmiddag tegen vijf uur in geslaagd om de
uitslaande brand op het terrein van de lompen- en papierhandel in Groningen
onder controle te krijgen.
Het gevaar, dat de brand zou overslaan naar een naastgelegen benzinestation en
een bedrijf waar zuurstofflessen worden vervaardigd is geweken.
COMPENSATIE VOOR LAAGSTBETAALDEN GEEIST
AMSTERDAM-UTRECHT - De prijs
ontwikkeling van de laatste tijd heeft,
aldus voorzitter Wim Kok van de Fede
ratie Nederlandse Vakbeweging
(FNV), de koopkrachtgarantie van het
kabinet voor mensen met een mini
mumgarantie ontkracht. „Het parle
ment heeft destijds de loonmaatregel
aanvaard. Daarom zal men aan de bel
moeten trekken nu we met de gevolgen
van deze loonmatiging voor de koop-
WIEGEL LICHT KAMER IN OVER POLITIE OPTREDEN
AMSTERDAM - Zestien keer heeft de
Amsterdamse officier van Justitie mr.
R. J. Manschot maandag onvoorwaar
delijke gevangenisstraffen geëist te
gen deelnemers aan de rellen op Ko
ninginnedag in Amsterdam. De eisen
liepen uiteen van zes weken tot een
half jaar. „Ronduit verbijsterend", zo
noemde de Amsterdamse officier van
justitie het toegepaste geweld op 30
april. Hij vond het ernstig dat het ge
weld zich gekeerd heeft tegen de hand
havers van de rechtsorde: de politie.
Volgens de officier zal het aangekon
digde overheidsonderzoek naar betere
uitrusting en bescherming van de poli
tieman, vooral de mobiele eenheden,
op korte termijn resultaten moeten op
leveren om verdere escalatie van het
geweld op straat te kunnen indammen.
De officier van justitie heeft maandag
tegenover politierechter mevrouw mr.
Van Erp Taalman Kip benadrukt dat
„snelrecht" van de verdachten die tij
dens de rellen op 30 april zijn aangehou
den nodig is om direct effect te sorteren.
„Er is geen reden het regeringsonder-
zoek af te wachten, de verdachten zijn
mans genoeg om nu de verantwoorde
lijkheid voor hun daden te dragen".
Maandagavond hebben zo'n vijfhon
derd mensen bij het gerechtsgebouw in
Amsterdam gedemonstreerd tegen het
proces. Zij eisten de vrijlating van alle
arrestanten. De demonstratie had een
rustig verloop.
In het monsterproces dat tot laat in de
avond duurde, zijn de 16 verdachten
uitvoerig aan het woord gekomen. Een
van hen. een 18-jarige Arubaanse jon
gen, ls op grond van de hersenschud
ding die hij tijdens zijn arrestatie opliep
voorlopig vrijgelaten. Hij moet zich
echter ter beschikking houden op het
adres van zijn zuster in Almere De
meeste jonge verdachten zijn eveneens
uit voorarrest ontslagen in afwachting
van de uitspraak op 22 mei.
Dol op rellen
Een uitzondering is gemaakt voor een
19-jarige scholier uit Amstelveen die
met stenen heeft gegooid en vermoede
lijk ook een ijzeren staaf in handen
hield. Hij had eerder tegenover de poli
tie verklaard dat hij dol is op rellen en
graag de show steelt. Tegenover de po
litierechter die naar zijn mening te
veel mummelde riep hij pathetisch:
„Ik kan niet tegen onrecht. We worden
hier allemaal over één kam gehaald. Ik
heb alleen met stenen gegooid om te
zien hoe ze in de lucht vliegen", tegen
hem eiste de officier van justitie een
half jaar gevangenisstraf en hij is in
afwachting van de uitspraak niet uit
voorarrest ontslagen.
Een 20-jarige fabrieksarbeider uit Til-
(Slot zie pagina 11 kolom 2)
kracht van de laagstbetaalden worden
geconfronteerd".
Volgens FNV-voorzitter Kok moeten
overigens niet alleen de laagstbetaal
den maar ook mensen die rond het mo
dale inkomen zitten (rond de dertigdui
zend gulden per jaar) compensatie krij
gen voor een tegenvaller die ze niet he b-
ben kunnen voorzien. Minister Van
Aardenne i economische zaken i zal vol
gens de FNV een strakker prijsbeleid
moeten gaa voeren. „Het gemak waar
mee prijzen omhoog gaan wekt de in
druk dat het kabinet denkt die prijsver
hogingen. nu de lonen toch bevroren
zijn, niet al te serieus te nemen. Toch is
het nog steeds zo dat. als je echt de pro
blemen ln Nederland wil oplossen, je
moet beginnen te zorgen dat de prijzen
niet exploderen. Dan zijn er namelijk
ook geen grote loonsstijgirigen nodig"
Belasti ngve r de ling
Voor het Christelijk Nationaal Vak
verbond stond na een vergadering
over de gestegen prijzen vast dat het
kabinet direct met een belastingverla
ging moet komen om de koopkracht
voor de laagste inkomens intact te la
ten. De modale inkomens mogen er vol
gens CNV-voorzitter Harm van der
Meulen niet meer dan een half procent
op achteruit gaan. „De regering heeft
destijds die belofte gedaan en het CNV
zal de regering aan die belofte hou
den", aldus de CNV-voorzitter.
Van der Meulen zei dat de jongste prijs
stijging absoluut niet te rijmen valt met
het regeringsbeleid „Het prijsbeleid
zou strakker moeten", -aldus de CNV-
voorzitter. die echter niet aangaf op
welk onderdeel dit precies zou moeten
gebeuren.
Het CNV vindt dat 1980. mede door de
loonmaatregel, een verloren jaar wordt.
„De loonmaatregel heeft constructieve
gesprekken in de bedrijfstakken en on
dernemingen over zaken als arbeids
marktproblematiek en een betere ver
deling van werk vrijwel onmogelijk ge
maakt". aldus CNV-voorzitter Van der
Meulen. Hij deelde mee dat het CNV
nog een uiterste poging gaat doen om
de schade voor 1980 zoveel mogelijk te
beperken. De centrale werkgeversorga
nisaties krijgen een brief waarin het
CNV erop wijst dat het een gemeen
schappelijk belang ls om samen positief
aan de slag te gaan omdat anders moge
lijk een nieuwe looningreep dreigt.
De cao-onderhandelingen bij AKZO
<Slot zie pagina 11 kolom 1)
AMSTERDAM - De Amsterdamse rechtbank heeft maandag een begin gemaakt met de berechting ran de eerste verdachten,
die tijdens de hevige ongeregeldheden op Koninginnedag door de politie in de kraag gevat werden.
GOES - Het Zeeuws Coördinatie-
orgaan voor natuur- iandschaps cn
milieubescherming (ZCO) heeft
protest aangetekend tegen plan
nen van de gemeente Wissenkerkc
voor de aanleg van recreatieve
voorzieningen in nieuwe inlagen
ter hoogte van dc Thoornpolder en
de Nieuw-N'oord-Bevelandpoldcr.
die tot stand in het kader van de
gedeeltelijke dijkversterking
langs de Oosterschelde. Het ge
meentebestuur van Wissenkerkc
wil duinvorming in de inlagen be
vorderen door het opspuiten van
zand om zodoende een recreatieve
functie te scheppen. Het Zeeuws
Coördinatie Orgaan heeft de voor
zitter van de afdeling rechtspraak
van de Raad van State om schor
sing gevraagd van de aanlegver-
gunning die het gemeentebestuur
van Wissenkerke heeft gegeven.
Het coórdinatie-orgaan steil, ctat
de nodige waardevolle inlagen ver
loren zyn gegaan bij de gedeeltelij
ke dijkversterkingen langs de
Noord- en Zuidbevelandse kust.
terwijl er nieuwe inlagen ontstaan
bij eertijds verloren gegane dijk
vakken Daarbij fungeert de nieu
we zeedijk als inlaagdijk. De nieu
we inlagen zullen zich volgens het
ZCO ontwikkelen tot broedgebie
den voor bepaalde kwetsbare vo
gelsoorten Omdat de betrokken
gebieden ln het bestemmingsplan
van de gemeente Wissenkerke zijn
aangemerkt als natuurgebiëd acht
het ZCO graaf- en andere werk
zaamheden in deze gebieden uit
den boze. Het scheppen van dagre
creatie-voorzieningen behoort vol
gens het ZCO te geschieden in het
kader van de innchtingsschets
voor het Oosterscheldegebied. De
voorzitter van de afdeling recht
spraak van de Raad van State be
slist vandaag (dinsdag) over het
schorsingsverzoek.
(zie ook pagina 2\.