HANDREIKING
oostburgse imker schreef jubileumboek
eerste studenten uit
egypte komen in 1981
naar schoondijke
Over investeren
gesproken
(TT
van westen
alles meezit, logeren in de zomer van 1981 vier Egyptische landbouwstudenten op boerderi j-
gebïn in en om Schoondijke. Ze komen, zoals we al in de PZC van woensdag 23 april meldden, in het
ader van een project dat de Provinciale Hervormde Jeugdraad samen met een Westzeeuws-
laamse werkgroep én de Egyptische Koptische Evangelische Kerk hebben ontwikkeld. Het is de
gust edoeling dat het project 'tot in lengte van jaren' zal duren, met andere woorden: Schoondijke kan
e 'basis' worden van waaruit ieder jaar weer Egyptische studenten thuis het in het Schoondi jkse
n d eleerde in de praktijk kunnen brengen.
tussen uniek project en een staaltje ont-
Ikkelingswerk in de praktijk', zegt
J ien bij de hervormde jeugdraad. Daar-
>or is wel wat te zeggen: er'ontstaat
stIt4raks in Schoondijke een direct con-
act met een Derde Wereld-land. Dat
P)ltfjOntact zou wel eens heel menselijk en
cst« 'tensiel kunnen zijn, omdat hel de be-
oeling is dat de studenten deelnemen
ie i<an het huiselijk leven op de boerderij,
jjuisgenoot worden.
3e animo om naar West-Zeeuwsch-
laanderen te komen is bij de Egypte-
jgjjjaren bijzonder groot. Fred Bergwerff,
er<3® Provinc'aal jeugdwerkadviseur van
,"ht£le hervormde kerk, heeft dat tijdens
au_ jn recente studiereis zelf kunnen vast-
,Da£tellen. Het zal dringen worden, daar in
vers SYPte, om de fel begeerde stageperio-
e in ons land. Egypte is nog steeds een
traatarm land, dat deze vorm van
^raktische hulp bijzonder goed kan ge-
ruiken. De explosieve groei van de be-
olking maakt nieuwe landbouwpro-
ecten onontbeerlijk, want er moeten
rarlijks miljoenen mager méér worden
evuld.
Kerk en landbouw
In tegenstelling tot de kerken bij ons,
loudt de Koptische Evangelische
Kerk in Egypte zich intensief bezig met
liet zelf exploiteren van landbouwpro
jecten. Dat past in de filosofie van de
kerk, dat in een overwegend Islami
tisch land bij uitstek sociale projecten
behoren te worden ondernomen. De
vrij kleine kerk is dan ook actief op het
gebied van onderwijs, bejaardenzorg,
èducatiewerk onder volwassenen en
nlteraard de landbouw1. De Moslim-be
volking maakt graag van deze dienst
verlening gebruik, zeker in het onder-
Jvijs, waar sommige scholen door 90
procent Islamitische leerlingen wor
den bevolkt.
Met alle sociale activiteiten blijft de
Koptisch Evangelische Kerk in Egypte
een kleine minderheid, die zo'n 200.000
IEmir Al Taweel, die de eerste groep
Egyptische studenten in 1981 zal bege-
leiden.
leden telt en vooral aanhangers heeft in
de Nijldelta, tussen Alexandria en As-
soean. De stad Minia aan de Nijl is de
plaats waar de kerk bijzonder actief is
op sociaal gebied. De kerk heeft tot 1958
banden gehad met de Amerikaanse
Presbyteriaanse kerk, uit wier zen
dingsactiviteiten ze is voortgekomen.
De meerderheid van de Egyptische
Christenen behoort tot de Koptische
Orthodoxe kerk.
De mensen die volgend jaar naar
Zeeuwsch-Vlaanderen komen hebben
het. zegt Bergwerff. in eigen land be
paald niet gemakkelijk. De Egyptische
Christenen worden er nauwelijks ge
duld en ondervinden de laatste tijd
steeds meer vijandigheid van hun Isla
mitische landgenoten. 'Dat komt', zegt
Bergwerff, 'omdat het Islamitisch be
wustzijn de laatste jaren enorm is toe
genomen. Er is een grenzeloze onver
draagzaamheid tegenover andersden
kenden. Christenen hebben in Moslim
ogen geen geloof en zijn zelfs te vergelij
ken met communisten. Meer en meer
worden ze dienovereenkomstig behan
deld. En meer en meer ook moeten leger
en politie als beschermers optreden. Er
zijn al kerken in brand gestoken en er
zijn als Christenen vermoord. De lei
ding van de Koptisch Evangelische
Kerk heeft weinig hoop dat deze drei
gende situatie op korte termijn zal ver
beteren.
Ook uiterlijk, zegt Bergwerff, zijn er te
kenen van die Mohammedaanse be
wustwording: steeds meer mannen
gaan baarden dragen, steeds meer
vrouwen lopen - zonder daartoe door de
Staat verplicht te zijn - gesluierd en
steeds meer oude tradities worden weer
in ere hersteld. De Egyptische Christe
nen hebben van de Egyptische regering
weinig te vrezen, omdat president Sa-
dat bij de opbouw van zijn land zeker na
de vrede met Israël ook voor niet-Mo-
hammedanen plaats wil inruimen. De
ontwikkelingsprojecten van de kerk
passen bovendien uitstekend in de re
geringspoli tiek.
organisatie
De organisatie die in Egypte de uitzen
ding naar Schoondijke regelen zal is
het CEOSS, wat staat voor Coptic
Evangelical Organisation for Social
Services'. Een soort sociaal bureau
van de kerk, die met 125 beroepskrach
ten als sinds 1952 actief is in dorpen
vooral rond Minia aan de Nijl. Rond
Minia heeft CEOSS ook de proefboer-
derijen.
Er worden geexperimenteerd met bij
enteelt, met de ontwikkeling van een
grapefruit-project en met een betmes-
terij. De kippen op de kippenfarm ko
men uit Nederland en blijken het ver
van huis bijzonder goed te doen. Een
bijdrage van de Nederlandse regering
maakte het CEOSS mogelijk dit pro
ject te ondernemen.
CEOSS heeft nog meer op de verlang
lijst staan. Een vergelijking met het be
dwingen van de zee in ons land en het
bedwingen van de woestijn in Egypte is
gemakkelijk gemaakt. Men ziet zich
voor de taak gesteld om van deze onme
telijke zandvlakte uiteindelijk vrucht-
bare landbouwgrond te maken. Dat
kan alleen maar stukje bij beetje, maar
CEOSS hoopt straks in ieder geval te
kunnen profiteren van de ervaring die
de jonge Egyptenaren in West-
Zeeuwsch-Vlaanderen zullen opdoen.
begeleiding
Daarmee zijn we weer terug in en om
Schoondijke. Zowel de Egyptische
kerk als de Nederlandse hervormde
kerk stellen zich voor het project te
begeleiden met een uitgebreide infor
matiecampagne. De komst van de
Egyptische studenten in 1981 naar
Schoondijke en omgeveing zal dan ook
grondig worden voorbereid. Daarom
zal de leider van CEOSS, Emir El Ta-
veel, de eerste groep leiden en zal een
predikant van de Kpptisch Evangeli
sche Kerk, dominee Mehenny, al in ok
tober naar ons land komen om een en
ander voor te bereiden. In het kader
van zijn werkbezoek wil hij ook naar
Wcst-Zeeuwsch-Vlaanderen, om daar
de eerste contacten te leggen en gege
vens over de geselecteerden te over
handigen. Van ons land uit zullen in
middels de verblijfsvergunningen
voor de Egyptenaren worden geregeld.
Belangrijkste punt van het project zal
de continuïteit zijn. De jaarlijkse komst
van Egyptenaren naar ons land wordt
als bijzonder waardevol beschouwd.
Het maakt de wederzijdse contacten
wat makkelijker en als eenmaal de eer
ste groep in Schoondijke is geweest,
weet de tweede groep in 1982 er in ieder
geval dank zij hun 'voorgangers' al iets
van. Maar Fred Bergwerff meent dat
het niet alleen bij deze studenten moet
blijven. Er zijn al plannen in de maak
voor Nederlanders die op hun beurt
eens een kijkje gaan nemen in Egypte,
en als het even kan in het gebied waar
CEOSS werkzaam is. De cirkel van de
weederzijdse uitwisseling is dan rond
en de basis voor een blijvend contact
tussen West-Zeeuwsch-Vlaanderen
met mensen in het verre Egypte is dan
gelegd.
Foto rechts boven: Eén van de acti-
teiten van CEOSS in Egypte: Egyp
tische boeren leren lezen.
Foto in het midden: ledereen is wel
kom op de boot van CEOSS.
Foto rechtsonder: In de CEOSS-
boekwinkel komen de dorpsbeioo-
ners geestelijke lectuur halen.
Fortex. in de jaren '80
Verstandige mensen zijn herkenbaar vandaag.
Zij hebben hun geld goed besteed.
Dat is te zien, aan hun kleding!
In deze dure tijd, met alle prijsstijgingen, hebben zij
gekozen voor kwaliteit en duurzaamheid.
Modische - aktuele kwaliteitskleding van Fortex.
Logisch dat juist die mensen vaste Fortex klanten
zijn.
Over investering gesproken.
Een advieswij zijn er voor.
Tot ziens dus
afdeling Oostburg van de Nedcr-
mdse vereniging tot bevordering der
Jbijenteelt bestaat 60 jaar. Ter gelegen-
fheid van het feest heeft de heer E. Dek-
:r uit Oostburg, zelf al jaren lang lid
n de vereniging, een jubileumboek-
|Werk geschreven. Tal van foto's waar-
ook oude bescheiden zijn te zien
isselen de tekst af.
et boekwerk bevat een noodkreet van
de imkers. Zij roepen de mensen die
et sproeimiddelen werken op om
ooral niet te spuiten als de bloemen
open zijn. „Als dat wel gedaan wordt
betekent dat voor de imker dode bijen.
Want als een bij met een vreemde geur
'thuiskomt' wordt hij door de achter
blijvers onherroepelijk buiten gewerkt.
Bijen verdragen de vreemde geur niet.
En als er 's avonds wordt gesproeid dan
is het voor de bijen minder schadelijk.
De bloemetjes zijn tegen de avond al
dicht. De bij die dan de volgende dag op
zo'n plant komt wordt niet onvriende
lijk thuis ontvangen", aldus André Pa-
ridaen, al 14 jaar voorzitter van de Oost
burgse afdeling.
De bijen leggen nogal wat pad af op een
dag om de honingpotten van de imker
vol te krijgen. Dekker in het boekwerk
„Een by maakt per dag soms tot 20
vluchten met een bezoek van 200 bloe
men per vlucht. Voor een volk met
20.000 haalbijen betekent dat dus
80.000.000 bezochte bloemen. Voor een
kilo honing zijn 15.000.000 bloembezoe-
ken nodig. Voor een pondspotje zijn
12.000 vlieguren vereist. Gelukkig voor
de consument wordt er geen uurloon in
rekening gebracht"
Uit een heel oud boekje (het jaartal is
onbekend) haalde de heer Dekker infor
matie naar voren over 'de eenigste ziek
te die de bijen aanvalt' itoen waren er
kennehj k nog niet meer bijenziektes be
kend). de buikloop. „Deze ziekte wordt
door een te lange opstopping van den
drek veroorzaakt, die elke keer plaats
heeft als men de bijen in een te zeer
verlengde opsluiting houdt'Maar. zo
gaat het verhaal verder, de imker wist
een goed medicijn. „Men doet in een vat
een liter (kan) goeden ouden wijn, een
vierendeel van een kilo broodsuiker,
zoo veel van den besten honing, dertig
druppels brandewijn, eenige zoete ge
stampte appelen als reinetten en men
laat dit alle tot den stand van siroop
koken, om die aan de zieke bijen te ge
ven".
Naast deze citaten uit oude geschriften
geeft Dekker in het boekwerk een over
zicht van het wel en wee van de Oost
burgse afdeling. Veel materiaal is in de
loop der tijden verloren gegaan. Dek
ker werkte onder andere via gesprek
ken met oudere leden; het bleek dat
hun verhalen elkaar dekten.
Frappant in het 60-jarig bestaan van de
Oostburgse afdeling, nu met 65 leden, is
dat er slechts 2 voorzitters zijn geweest.
De heer A. Hoolhorst (ook nu nog lid)
zwaaide sinds de oprichting de voorzit-
tershamer46(!) jaarlang. Daarna volg
de André Paridaen hem op
Van het bdekwerk zijn vierhonderd ex
emplaren gemaakt. Er wordt ook infor
matie gegeven om het bijenspel voor de
buitenstaander begrijpelijk te maken-
Het boekwerk is te koop bij de secreta
ris van de afdeling Oostburg van de ver
eniging tot bevordering der bijenteelt,
de heer K. de Bruyne uit Schoondijke.
Aan het tot stand komen van de Jubi
leumuitgave werkte de heer Dekker
meer dan twee jaar om alle gegevens bij
elkaar te krijgen.
ZEEUWSCH-VLAANDEREN 7
RIJDAG 2 MEI 1980
